Długi Kołłątaja w r. 1794. (Notatka do życiorysu)

(1)

(2)

DŁUGI KOŁŁĄTAJA

W

R.

1794.

(N o ta tk a do życiorysu).

P o a k c e s i e S t a n i s ł a w a A u g u s t a d o k o n f e d e r a c y i t a r g o w i c k i e j K o ł ł ą taj w y e m i g r o w a ł d o S a k s o n i i . T r a p i o n y b r a k i e m g o t o w i z n y , z a p o ś r e d n i c t w e m s w e g o p l e n i p o t e n t a , W i n c e n t e g o S z c z u r o w s k i e g o , w s ty c z n i u r . 1793 z a c i ą g n ą ł w k r a j u p o ż y c z k i n a 8 % z t e r m i n e m p ł a t n o ś c i r o c z ny m : o d K s a w e r e g o U r u s k i e g o s t a r o s t y g a j e w s k i e g o 3 0 , 0 0 0 , o d B a r b a r y z Z a p o l s k i c h P n i e w s k i e j p o d k o m o r z y n y c z e r s k i e j 6 0 ,0 0 0 , o d A n n y P s t r ą - g o w s k i e j 5 , 0 0 0 , o d A n a s t a z y i W e n e r ó w n y 6 , 0 0 0 , o d W a l e r y a n n y P n i e w skiej 2 0 ,0 0 0 , o d G łu s k ie j 2 ,0 0 0 , o d s ł a w e t n y c h W r ó b l e w s k i c h 2 0 , 0 0 0 zł. N a r z e c z b a r o n a S t r a s s e r a w y s t a w i ł r e w e r s n a 5 , 0 0 0 d u k a t ó w , p ł a t n y 2 4 c z e r w c a r. 1793. D. 12 l i p c a r. 17 9 3 z o s t a ł p o z w a n y p r z e z K o m i- s y ę b a n k o w ą o z a p ł a c e n i e n a r z e c z a d m i n i s t r a c y i m a s y C a b r i P a 7 ,3 0 0 złp. z p r o w i z y ą 7°/0 o d 23 c z e r w c a 1 7 9 0 Ł). K a z a ł r z e c z o n e m u p l e n i p o t e n t o w i s p r z e d a w a ć r u c h o m o ś c i w a r s z a w skie, p r z e c h o w y w a n e w „ m a g a z y n i e " n a S z o l c u , n a b y t y m o d S t a n i s ł a w a S o ł t y k a w r. 1789, o r a z w p a ł a c u s w e j p r z y j a c i ó ł k i , m i e c z n i k o w e j k o r o n n e j , H u m i e c k i e j , n a u lic y K o z ie j p o d n r . 6 2 5 . Zb}d s u m ę 3 3 , 9 1 2 złp., n a l e ż n ą mu o d J a n a P i o t r a E r n e s t a d e S z e f f le r a . S k u t k i e m p r z e d ł u ż e n i a p o b y t u z a g r a n i c ą , p o s p r z e d a n i u p r z e z S z c z u r o w s k i e g o z a p a s ó w d r z e w a n a S z o l c u i z a s t a w i e n i u s r e b e r , p r z y s z ła k o n i e c z n o ś ć p o z b y c i a s i ę w s z y s t k i e g o , c o p o z o s t a ł o w W a r s z a w i e . A k t e m z 2 0 l u t e g o r. 1 7 9 4 m a g a z y n n a S z o l c u z a 1 0 8 , 0 0 0 złp. s p r z e d a n y z o s t a ł A n t o n i e m u L a n c k o r o ń s k i e m u , w o j e w o d z i c o w i b r a c ł a w s k i e m u . „ P o n i e w a ż z a ś w ty m m a g a z y n i e p o z o s t a j ą s i ę r z e c z y J W . J X . K o ł ł ą ta j a i d r z e w a , n a s k ła d z ie b ę d ą c e , w ię c n a ich u p r z ą t n i e n i e s t a m t ą d o s t r z e g a się p r z e c i ą g c z a s u s z e ś ć n i e d z i e l n e g o , w k t ó r y m g d y b y w s z y s t k i e p r z e d a n e lu b p r z e t r a n s p o r t o w a n e n i e z o s ta ł y , s k ła d o d n ic h d a l s z y o p ł a c a n y b y ć p o w i n i e n z a u g o d z e n i e m się o to z z a w i a d u j ą c y m o d J W . L a n c k o r o ń s k i e g o ty m m a g a z y n e m “ 2). W k il k a d n i p o t e m , b o 25 l u t e g o r. 1794, z a p a d ł d e k r e t K o m i s y i b a n k o w e j , z a s ą d z a j ą c y o d K o ł ł ą t a j a n a J) A kta S ta rej W a r sz a w y , ks. 601 f. 374; ks. 602 f. 389— 391; ks. 732 f. 222; ks. 922 f. 968. 2) T a m że, ks. 602 f. 190.

(3)

DŁUGI K O Ł ŁĄ T A JA W R. 1794. 3 2 3

r z e c z a d m i n i s t r a c y i m a s y C a b r i t ’a s u m ę z p r o w i z y ą 1). E g z e k u c y ę t e g o d e k r e t u o d r o c z y ł y w y p a d k i p o l i t y c z n e .

P o p o w r o c i e d o W a r s z a w y w m a ju r. 1 7 9 4 z a m i e s z k a ł w k a m i e n i c y a p t e k a r z a K s a w e r e g o W a s i l e w s k i e g o n a K r a k o w s k i e m P r z e d m i e ściu. Z a j ę t y s p r a w a m i p u b lic z n e m i, n i e miał cz a s u n a z a p r z ą t a n i e s ię r u c h o m o ś c i a m i , p r z e c h o w y w a n e m i n a S z o l c u u w o j e w o d z i c a L a n c k o r o ń - s k i e g o i w p a ł a c u H u m i e c k i e j . U c i e k a j ą c z W a r s z a w y w l i s t o p a d z i e r. 1794, p o z o s t a w i ł długi. C i ą ż y ła n a n im s u m a 7 . 3 0 0 złp. z p r o w i z y ą , z a s ą d z o n a d e k r e t e m K o - m is y i b a n k o w e j . N i e sp ła cił d ł u g ó w , z a c i ą g n i ę t y c h p r z e z S z c z u r o w s k i e g o w r. 1793. W i n i e n b y ł W a s i l e w s k i e m u 3 5 0 d u k a t ó w z a k o m o r n e p ó ł r o c z n e i 8 0 d u k a t ó w 12 złp. z a m e d y k a m e n t a ; S o b e s t y a n o w i T w a r d o w s k i e m u 1 ,1 1 8 zip. 7Y2 g r - z a t o w a r i r o b o t ę k r a w i e c k ą . W s t y c z n i u r. 1 7 9 5 T w a r d o w s k i p o z w a ł p r z e d s ą d w ó j t o w s k o - ła w n i c z y m. W a r s z a w y K o ł ł ą t a j a o z a p ł a c e n i e n a l e ż n o ś c i , a m u r g r a b i e g o M a ła s z c z y c k i e g o o n i e w y d a w a n i e n i k o m u r u c h o m o ś c i , p r z e c h o w y w a n y c h n a S z o lc u . R y c h ł o p o t e m w y s t ą p i l i w ie r z y c i e l e z r. 17 9 3 z ż ą d a n i e m z a a r e s z t o w a n i a r u c h o m o ś c i K o ł ł ą t a j a , t a k z n a j d u j ą c y c h się w m a g a z y n i e L a n c k o r o ń s k i e g o , j a k i p r z e c h o w y w a n y c h w p a ł a c u H u m i e c k i e j p o d n a d z o r e m m u r g r a b i e g o K o r o p u s k i e g o . W l i s t o p a d z i e r. 17 9 5 w y s t ą p i ł s ą d o w n i e W a s i l e w s k i , d o m a g a j ą c się d la s w y c h p r e t e n s y i p r z y w i l e j u n a t y c h ż e r u c h o m o ś c i a c h 2). W c z e r w c u r. 1795 d o k o n a n y z o s t a ł o p i s r u c h o m o ś c i n a S z o l c u i u H u m i e c k i e j . W'' l i s t o p a d z i e t e g o ż r o k u s p o r z ą d z o n o i n w e n t a r z m e bli, s z k ł a i p o r c e l a n y , p o z o s t a ł e j p o K o łłą ta j u w k a m i e n i c y W a s i l e w s k i e g o 3). N a d z ó r n a d r u c h o m o ś c i a m i p o w i e r z o n y z o s t a ł I g n a c e m u K a j e t a n o w i Ś w i ę c i c k i e m u , r e g e n t o w i ż y d a c z e w s k i e m u , c e s y o n a r y u s z o w i p r a w s ł a w e t n y c h W r ó b l e w s k i c h . N a p o c z ą t k u r. 1 7 9 6 Ś w i ę c i c k i , n i e c h c ą c d o p u ś c i ć d o l i c y t o w a n i a i u s z k o d z e n i a z b i o r ó w a r t y s t y c z n y c h K o ł ł ą t a j a , z a s p o k o i ł T w a r d o w s k i e g o i sk ło n ił g o d o u m o r z e n i a p r o c e s u 4). W a rsza w a , w k w ietn iu r. 1915. W Ł . SM O L E Ń S K I. Ł) T a m że, ks. 922 f. 968. 2) T a m że, ks. 778 f. 36; ks. 779 f. 40; ks. 787 f. 484.

3) T a m że, ks. 923 f. 6.—Z b io ry a r ty sty czn e K ołłątaja (Przegląd history czny, t. X V ).