Wojewódzki Biuletyn Statystyczny, 1997, nr 10

(1)

INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE

URZĄD STATYSTYCZNY w Katowicach

J Nr 1 9971

ro ln ictw a

WOJEWÓDZKI BIULETYN

STATYSTYCZNY

(2)

O B JA Ś N IE N IA Z N A K Ó W U M O W N Y C H

Kreska (-) - zjawisko nie występuje

Zero (0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5 (0,0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05

Kropka (.) - zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych

Znak x - wypełnienie pozycji ze względu na układ tablicy jest niemożliwe lub niecelowe

"W tym" - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy

W A Ż N IE JS Z E S K R Ó T Y

tys = tysiąc m2 = metr kwadratowy

min = milion m3 = metr sześcienny

mld = miliard dam3 = dekametr sześcienny

zł = złoty ha = hektar

szt - sztuka 1 = litr

= mikrogram hl = hektolitr

mg = miligram G J = gigadżul

ng = nanogram MW-h = megawatogodzina

kg = kilogram pal um = paliwo umowne

t = tona cd. = ciąg dalszy

m = metr dok. = dokończenie

km = kilometr EK D = Europejska Klasyfikacja Działalności

P rzy pu blikow an iu danych US - prosim y o po dan ie źródła

(3)

URZĄD STATYSTYCZNY KATOWICE

INFORMACJE I OPRACOWANIA STATYSTYCZNE

WOJEWÓDZKI

BIULETYN STATYSTYCZNY

MIESIĘCZNIK PAŹDZIERNIK 1997

(4)

(5)

Spis t r e ś c i

Schemat organizacji i struktury gospodarki...5

Informacje Urzędu Statystycznego...6

Uwagi o g ó ln e... 7

Ogólna o c e n a ... 9

Jednostki gospodarki narodowej ...11

Zatrudnienie. Wynagrodzenia. Rynek p r a c y ... 12

Produkcja m ate rialn a... 15

W yniki finansowe podmiotów gospodarczych... 18

Depozyty i kredyty sektora niefm ansowego...21

C e n y ... 23

Zanieczyszczenie powietrza... 27

Stan bezpieczeństwa publicznego...34

Koniunktura gospodarcza w przemyśle i budownictwie... 35

Wyjaśnienia m etodyczne...111

Wykaz publikacji wydanych przez G U S w 1997 r. znajdujących się w Informatorium Urzędu statystycznego (aane dla kraju) ...114

Wykaz publ ikacji opracowanych przez Urząd Statystyczny w Katowicach w 1997 r... 117

(6)

PIS TABLIC

I. Podstawowe wskaźniki dotyczące działalności gospodarczej... 47

II. Ważniejsze dane według miesięcy A. Dane wojew ódzkie...49

B. Dane ogólnokrajowe... 57

Osoby prawne i samodzielne jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej zarejestrowane w systemie R E G O N ...58

Sprzedaż, zatrudnienie i wynagrodzenia... 60

Dynamika sprzedaży, zatrudnienia i wynagrodzeń... 65

Przychód ze sprzedaży w przem yśle...69

Produkcja podstawowych wyrobów przemysłowych ...71

Przychód ze sprzedaży w sekcji budownictwo...72

Przewozy ładunków i pasażerów oraz ładowność taboru samochodowego... 72

Mieszkania oddane do użytku...73

Skup ważniejszych produktów roln ych ... 73

Wskaźniki finansowe podmiotów gospodarczych... 74

Majątek obrotowy i wybrane źródła jego finansowania w podmiotach gospodarczych...82

Bezrobotni... 90

Pośrednictwo p r a c y ...90

Pośrednictwo pracy według rejonowych urzędów p racy... 91

Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenie w gospodarce narodow ej... 92

Świadczenia sp ołeczn e...93

Wskaźniki cen bazowych produkcji sprzedanej w przem yśle...94

Kształtowanie się cen bazowych produkcji sprzedanej w przemyśle ...95

Ceny uzyskiwane przez rolników w transakcjach wolnorynkowych... 97

Ceny detaliczne niektóiych artykułów żyw nościow ych... 98

Notowania cen artykułów żywnościowych w handlu detalicznym ... 99

Ceny detaliczne niektórych usług konsum pcyjnych...100

Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym ... 101

Zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem s ia rk i... 102

Zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem a z o tu ... 103

Zanieczyszczenie powietrza amoniakiem... 104

Zanieczyszczenie powietrza flu o rem ... 105

Zanieczyszczenie powietrza fenolem ... 106

Zanieczyszczenie powietrza formaldehydem...106

Zanieczyszczenie powietrza tlenkiem w ę g la ...] 07

Zanieczyszczenie powietrza węglowodorami alifatycznymi i dwutlenkiem w ę g la ... 107

Średnie stężenia miesięczne zanieczyszczeń p o w ietrz a ... 108

Przestępstwa stwierdzone...109

Współczynnik przestępstw stwierdzonych na 100 tys. ludności... 109

Wypadki drogowe i ich skutki ... 110

(7)

CU D CQ hJ « O N Z >-*Pl, pi>->^ < H Z >"

c/3W i*i H O OS oo W S*JH O as

S C H E M A T O R G A N I Z A C J I I S T R U K T U R Y G O S P O D A R K I

S E K T O R W Ł A S N O Ś Ć F O R M A P R A W N O - O R G A N I Z A C Y J N A

□

własność Skarbu Państwa własność

państwo

wa własność

państwowych osób prawnych

* organy władzy, administracji, kontroli państwowej

» wymiar sprawiedliwości

» fundusze

» spółki Skarbu Państwa

*■ inne państwowe jednostki organizacyjne

*• przedsiębiorstwa państwowe

* fundusze

> spółki państwowych osób prawnych

* inne państwowe jednostki organizacyjne

t

jednostki samorządu terytorialnego

— -* w tym przedsiębiorstwa komunalne fundusze

spółki komunalne

dawny sektor uspołe

czniony

(jgu)

własność mieszana —» spółki z przewagą mienia sektora publicznego

własność prywatna krajowa

własność zagraniczna

własność mieszana

» spółdzielnie i ich związki

» organizacje społeczne, polityczne, związki zawodowe

» spółki piy watne

» fundacje i ich zakłady

» jednostki organizacji wyznaniowych

j» osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą '--- » w tym gospodarstwa indywidualne rolne

-» przedstawicielstwa firm zagranicznych

» przedsiębiorstwa zagraniczne drobnej wytwórczości

» spółki z przewagą kapitału zagranicznego

dawny sektor

i

prywatny

» spółki z przewagą mienia sektora prywatnego

(8)

Inform acje Urzędu Statystycznego:

1. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w kraju w gospodarce narodowej wynosiło:

- w 1996 r.- 873,00 zł

- w II półroczu 1996 r. - 938,20 zł - w I kwartale 1997 r. - 1008,03 zł - w II kwartale 1997 r. - 1043,24 zł - w III kwartale 1997 r. - 1078,65 zł

2.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w kraju w sektorze przedsiębiorstw wynosiło:

-

w

1996

r .-

956,85

5. Średnia krajowa cena skupu żyta wyniosła za 1 q:

- I - III kwartał 1997 r. - 37,65 zł - w sierpniu 1997 r. - 35,17 zł - we wrześniu 1997 r. - 35,89 zł - w październiku 1997 - 35,65 zł

6. Średnia cena sprzedaży drewna tartacznego iglastego uzyskana przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały 1997 r. wyniosła 162,41 zł za 1 m .

(9)

WAGI

OGÓLNE

1. Od 1994 r. wprowadzono do stosowania Europejską Klasyfikację Działalności (E K D ) w m iejsce stosowanej K la s y fik a c ji Gospodarki Narodowej (K G N ).

E K D została opracowana na podstawie wydawnictwa Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich E U R O S T A T - "Nomenclature des A ctivités de Communante Européenne - N A C E, rev. I".

2. Publikowane dotychczas dane statystyczne w przekrojach działowo-gałęziowych w układzie KG N prezentowane są w układzie E K D według sekcji, działów i - w niektórych przypadkach - grup.

3. D ane prezentow ane w B iu le ty n ie Statystycznym dotyczą całej gospodarki narodowej, tj.: w sz ystk ich podm iotów gospodarczych zaliczanych do sektora publicznego (własność państwowa, własność komunalna, własność mieszana z przewagą kapitału publicznego) oraz sektora prywatnego (własność prywatna krajowa m.in.

spółdzielnie, organizacje społeczne, polityczne i związków zawodowych, zakłady osób fizycznych, spółki, fundacje; własność zagraniczna - m.in.

zagraniczne przedsiębiorstwa drobnej wytwórczości, sp ółki zagraniczne lub z przew agą kapitału

zagranicznego; własność mieszana z przewagą kapitału prywatnego).

4. Dane opracowano zgodnie z każdorazowym stanem organizacyjnym podmiotów gospodarki narodowej.

5. W Biuletynie Statystycznym dane miesięczne w zakresie:

a) pracujących, zatrudnienia i wynagrodzeń dotyczą podmiotów sektora przedsię

biorstw, w których liczba pracujących przekracza 5 osób, przy czym dane nie obejmują zatrudnionych poza granicami kraju, zatru d n ion ych w d z ia ła ln o śc i statutow ej organizacji społecznych,

b) produkcji sprzedanej przemysłu, sprzedaży produkcji i usług budownictwa, sprzedaży usług transportu, gospodarki magazynowej i łączności oraz sprzedaży detalicznej towarów dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 5 osób.

(10)

8 Uwagi ogólne

Dane zbiorcze dotyczące pkt a i b obejmują wszystkie jednostki sporządzające m iesięczny meldunek uzupełniony o szacunek zbiorowości jednostek nie objętych badaniem.

c) przychodów ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) w sektorze przedsiębiorstw obejmują jedynie przychody w bieżących cenach bazowych, tj. przychody ze sprzedaży produktów netto (bez podatku V A T ) pomniejszone o podatek akcyzowy i powiększone o dotacje przedmiotowe.

d) wyników finansowych przedsiębiorstw dotyczą podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe i zobowiązanych do sporządzania co miesiąc sprawozdania o przychodach, kosztach i wyniku finansowym - F-01 (z wyjątkiem podmiotów, których podstawowym rodzajem działalności jest działalność zaklasyfikowana według E K D do sekcji "Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo", "Rybołówstwo i rybactwo") przy czym dane w zakresie:

□ górnictwa i kopalnictwa oraz działalności produkcyjnej dotyczą podmiotów, których liczba pracujących przekracza 50 osób,

□ pozostałych rodzajów działalności dotyczą podmiotów, w których liczba pracujących przekracza 20 osób.

6. Ilekroć w Biuletynie jest mowa o sektorze p rze d sięb io rstw , d o tyczy to podm iotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie leśnictwa, pozyskiwania drewna i pokrewnych działalności usługowych: rybołówstwa w wodach

morskich; górnictwa i kopalnictwa; działalności produkcyjnej; zaopatrywania w energię elektryczną gaz i wodę; budownictwa; handlu hurtowego i detalicznego, naprawy pojazdów mechanicznych, motocykli oraz artykułów przeznaczenia osobistego i użytku domowego; hoteli i restauracji, transportu, gospodarki magazynowej i łączności; obsługi nieruchomości, wynajmu i działalności związanej z prowadzeniem interesów; odprowadzania ścieków, wywozu śmieci, usług sanitarnych i pokrewnych;

działalności związanej z rekreacją kulturą i sportem oraz pozostałej działalności usługowej.

Dane dotyczące sektora przedsiębiorstw nie obejmują w yników działalności gospodarczej jednostek budżetowych (z wyjątkiem tablicy -"Przeciętne zatrudnienie i w ynagrodzenie w gospodarce narodowej" - prezentowanej kwartalnie).

7. Ilekroć w Biuletynie jest mowa o przemyśle, dotyczy to sekcji EK D : "Górnictwo i kopalnictwo",

"Działalność produkcyjna" oraz "Zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę".

8. W tablicach - o ile nie zaznaczono inaczej - dane podano w cenach bieżących.

9. N iektó re dane m ają ch arakter danych wstępnych i mogą ulec zmianie w następnych wydaniach Biuletynu Statystycznego.

10. W stosunku do obowiązujących klasyfikacji w B iu letyn ie Statystycznym zastosowano nazwy uproszczone, których pełne brzmienie prezentuje EK D wydanie II - G U S Warszawa 1991 r.

(11)

CENA OGÓLNA

W w ojew ództw ie katow ickim w okresie dziesięciu miesięcy br. podobnie jak w poprzednich narastających okresach br.,miał miejsce wzrost gospodarczy wyrażający się rosnącą wielkością produkcji sprzedanej przemysłu, zachodzący w warunkach malejącego przeciętnego zatrudnienia, wzrostu płac i spadku bezrobocia rejestrowanego.

Przeciętna rentowność badanych podm iotów gospodarczych (w okresie trzech kwartałów) nie uległa poprawie na co miały wpływ między innymi znaczne straty finansowe jednostek górnictwa i kopalnictwa.

Przyrost przychodów ze sprzedaży w sektorze przedsiębiorstw w cenach bieżących w okresie I - X br, w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego w ynosił 15,9%. Przeciętna liczba zatrudnionych w tym czasie nieznacznie zmalała i była niższa niż w analogicznym okresie ub. roku o 0,7%.

Produkcja sprzedana w październiku br. w sektorze przedsiębiorstw była o 5,5% (w cenach bieżących) większa niż w miesiącu poprzednim, przeciętne zatrudnienie nieznacznie wzrosło w stosunku do miesiąca poprzedniego (o 0,1% ) a liczba z a re je stro w a n ych bezrobotnych w końcu października br. była niższa o 3,7% w stosunku do końca września br.

P rz e c ię tn a licz b a z a tru d n io n y c h w październiku w sektorze przedsiębiorstw wynosiła 848,1 tys. osób, a liczba zarejestrowanych bezrobotnych prawie 108,3 tys. osób (stan na koniec miesiąca) z czego ponad 72,7% nie posiadało prawa do zasiłku. Według stanu na koniec października br.

w urzędach pracy znajdowało się około 2,6 tys. ofert pracy (82,5 ogółu ofert pochodziło z sektora p ryw atnego). Liczb a bezrobotnych w końcu października br. była niższa niż w analogicznym okresie ub. roku o 22,6% .

T em po w zrostu p ro d u k c ji sp rz ed a n ej przemysłu w cenach stałych było w okresie I - X br.

niższe niż w roku ubiegłym. Produkcja sprzedana przemysłu w br. była wyższa niż przed rokiem o 3,5% , podczas gdy w analogicznym okresie roku ubiegłego zanotowano wzrost o 6,1% .

Produkcja sprzedana przemysłu w październiku w cenach stałych była wyższa o 0,7% w stosunku do października ub. roku, a przeciętne zatrudnienie zmalało o 3,9% co spowodowało wzrost przychodów na 1 zatrudnionego o 4,7%. W przemyśle wzrosły w październiku br. przychody w sekcji zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę o 5,4%, w działalności produkcyjnej o 7,5%, a w górnictwie i kopalnictwie wystąpiła obniżka przychodów o 12,4%.

W okresie od stycznia do października br. w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku przychody ze sprzedaży produkcji i usług w cenach stałych wzrosły w dwóch sekcjach przemysłu w sekcji zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę o 7,7% oraz w działalności produkcyjnej o 5,7%. W górnictwie i kopalnictwie przychody zm niejszyły się o 1,8% . N ajw yższe przyrosty przychodów w działalności produkcyjnej wystąpiły przy p ro d u k cji in stru m en tów m ed ycznych , precyzyjnych i optycznych (o 52,7%) oraz produkcji celulozowo - papierniczej (o 42,2%). Wysoki także był przyrost sprzedaży produkcji sprzętu i aparatury radiowej, telewizyjnej i komunikacyjnej (o 31,5%).

Wielkość produkcji podstawowych wyrobów przemysłowych liczona w jednostkach naturalnych w październiku br. wzrosła w stosunku do października ub. roku następująco: energii elektrycznej o 5,3% , koksu z węgla kamiennego o 15,1%, stali surowej o 31,0% , cementu o 13,4%. Zm alała natom iast produkcja ilościowa węgla kamiennego o 1,8% , gazu ziemnego o 33,1%. W zakresie produkcji artykułów spożywczych zmalały: tonaż serów twarogowych

(12)

10 Ogólna ocena

niedojrzewających aż o 65,4%, masła o 3,3%, mięsa surowego o 10,9%, mleka o 31,5% oraz pieczywa o 8,0%. Wzrosła produkcja przetworów mięsnych o

16,6% i wędlin o 8,6% .

W okresie dziesięciu m iesięcy br. wzrosła ilościowo produkcja węgla kamiennego o 1,1% , stali surowej o 14,1%, cementu o 16,2%.

Wielkość przychodów ze sprzedaży w sekcjach;

budownictwo oraz transport, składowanie i łączność w cenach bieżących była w październiku br. wyższa odpowiednio o ponad 26,4% i 14,7% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. Efekty budownictwa mieszkaniowego w postaci mieszkań oddanych do użytku były wyższe niż w ubiegłym roku w okresie I - X i osiągnęły 145,1% poziomu z analogicznego okresu ub. roku. Natom iast w październiku br. uzyskano jedynie 84,9% poziomu z października ub. roku.

W transporcie w okresie I - X br. tonaż przewiezionych ładunków zmalał w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego w zakresie transportu samochodowego o 12,1% a w zakresie transportu kolejowego wzrósł o 0,2% , natomiast w październiku przewozy zmalały w stosunku do października ub. roku odpowiednio o 15,8% i 6,0% .

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w sekto rze p rz e d się b io rstw w yn o siło w październiku br.1390,52 zł (netto 1120,13 zł) i wzrosło w stosunku do miesiąca poprzedniego o 1,2% (netto 0,9%). W związku ze wzrostem cen towarów i usług konsumpcyjnych w październiku br. w stosunku do września br., płaca realna netto w październiku br.

obniżyła się o 0,2% w stosunku do września br.

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w październiku br. wzrosły o 1,1% w stosunku do przeciętnego poziomu z poprzedniego miesiąca. Ceny żywności były wyższe o 1,6% , ceny napojów a lk o h o lo w y ch w z ro sły o 0 ,4 % , a rtyk u łó w nieżywnościowych o 1,1%, a usług 0,7%.

Zarobki netto były wyższe w październiku i w okresie 1 - X w stosunku do analogicznych okresów roku ubiegłego odpowiednio o 19,0% oraz 21,5%.

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w październiku br. w sektorze prywatnym wyniosło 1136,16 zł i stanowiło 69,7% wynagrodzenia w sektorze p ublicznym . N ajw yższe przeciętne wynagrodzenie brutto w październiku br. osiągnęło

poziom 1848,22 zł i wystąpiło w górnictwie i kopalnictwie. Najniżej płatnymi pracownikami byli zatrudnieni w hotelach i restauracjach (o wynagrodzeniu średnio 818,37 zł brutto).

Przeciętne w ynagrodzenie brutto w sektorze p rzed sięb io rstw w sk a li kraju w yn io sło w październiku br. 1226,24 zł i było wyższe o 20,6%

niż w październiku ub. roku.

E fe k ty w n o ś ć ek o n o m iczn a b ad an ych przedsiębiorstw w okresie trzech kwartałów br. była nieznacznie gorsza od wyników obserwowanych w analogicznym okresie ub. roku. Wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności był wysoki: 99,9%

poziomu przychodów (okres I - X ub. roku 99,8%), co oznacza, że przychody przedsiębiorstw ogółem były wyższe od kosztów jedynie o 0,1%. Znaczny wpływ na ten stan rzeczy miała nieefektywna ekonomicznie działalność górnictwa i kopalnictwa, gdzie koszty przekroczyły przychody o 9,4%.

Przedsiębiorstwa badane wykazały niższy niż przed rokiem wskaźnik rentowności obrotu brutto (0,2% wobec 0,3% w analogicznym okresie ub. roku).

Oznacza to, że zyski brutto wynosiły około 0,2%

wartości przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów (górnictwo i kopalnictwo 9,3%

straty, pozostałe sekcje 2,6% zysku). Strata netto w okresie dziew ięciu m iesięcy br. w badanych przedsiębiorstw ach w yn o siła 1 ,3 % poziom u przychodów (górnictwo i kopalnictwo - strata netto 9,9%, pozostałe sekcje - zysk netto 1,0%).

Udział przedsiębiorstw wykazujących zysk brutto w ogólnej liczbie przedsiębiorstw, był zbliżony w stosunku do trzech kwartałów ub. roku (69,0%

wobec 69,2%). Większy był udział przedsiębiorstw rentownych w przychodach ogółem (66,1% wobec 61,6% w analogicznym okresie ub. roku).

N isk i b ył w skaźnik b ieżącej p łyn n o ści finansowej I stopnia. Posiadane środki pieniężne oraz papiery wartościowe przeznaczone do obrotu według stanu na koniec III kwartału br. stanowiły jedynie 8,9% zobowiązań krótkoterminowych (górnictwo i kopalnictwo 4,5%).

Wzrosła w stosunku do roku ubiegłego wielkość relacji zobowiązań krótkoterminowych do należności i roszczeń. W okresie I - IX br. zobowiązania te przekroczyły należności i roszczenia o 6 8,6% (analogiczny okres ub. roku - o 42,2%).

(13)

«J e d n o s t k i g o s p o d a r k i

NARODOWEJ

W końcu października br., w rejestrze Regon zarejestrowanych było ogółem 22971 osób p raw n ych i sam o d zieln ych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej (bez spółek cywilnych), tj. o 5,9% więcej niż w końcu ubiegłego roku (w okresie styczeń - październik ub. r. wzrost o 7,5%) i o 0,6% więcej niż w końcu poprzedniego miesiąca (w październiku ubiegłego roku wzrost o 0,7%). Liczba jednostek sektora prywatnego wynosiła 16781 i wzrosła od początku roku o 8,6% (w analogicznym okresie ub.r.

o 10,0%), zaś w omawianym miesiącu o 1,1 % . W sektorze publicznym zarejestrow ano 6190 podmiotów.

W październiku br. zarejestrowano 166 osób praw n ych i sam od zielnych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej (bez spółek cywilnych), tj. o 0,6% więcej niż we wrześniu br. i o 4,0% mniej niż w październiku ubiegłego roku. Zlikw idow ano w omawianym miesiącu 34 podmioty.

Liczba nowych jednostek w wybranych grupowaniach według form prawno-własnościowych przedstawiała sie następująco:

■ spółki prawa handlowego... 84

w tym: - jednoosobowe spółki Skarbu Państw a--- 1

- spółki państwowych osób prawnych... 2

- jednoosobowe spółki mienia komunalnego 2 - spółki prywatne kapitału krajowego... 52

- spółki z udziałem kapitału zagranicznego... 26

■ organizacje społeczne, związki zawodowe, partie polityczne... 41

■ fundacje ... 2

■ spółdzielnie... 2

■ jednostki samorządu terytorialnego... 3

■ jednostki Kościoła Katolickiego ... 1

■ państwowe jednostki organizacyjne... 5

■ pozostałe jednostki... 28

Jak wynika z powyższego zestawienia n a jlic z n ie js z ą grupę w zb io ro w o ści nowozarejestrowanych jednostek stanowiły spółki prawa handlowego, a wśród nich prywatne spółki kapitału krajowego. Nowe spółki prawa handlowego najczęściej deklarowały prowadzenie działalności zaliczanych do sekcji: handel i naprawy (32,1%), d z iałaln o ść p ro d u k cyjn a (1 7 ,9 % ), obsługa nieruchomości i firm (15,5%). Najwięcej spółek wybrało na swoją siedzibę miasto Katowice (32).

W procesie restrukturyzacji gospodarki narodowej odnotowano w omawianym miesiącu następujące fakty:

1. Na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej przekształcono w jednoosobow e spółki m ienia kom unalnego następujące przedsiębiorstwa komunalne:

- W o jew ó d zk ie P rz e d się b io rstw o Widowiskowo-Sportowe w Katowicach w Przedsiębiorstwo Widowiskowo-Sportowe

"SPO D EK " Spółkę z o.o.,

- Przed sięb io rstw o Z ie le n i M ie js k ie j w Sosnow cu w Przedsiębiorstw o Z ie le n i Miejskiej Spółkę z o.o.

2. Na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państw ow ych skom ercjalizow ano przedsię

biorstw o państwowe p.n. Przedsiębiorstw o Tra ns porto w o-Sprzęto we B u d o w n ictw a

"T R A N S B U D - K A T O W IC E " w Katow icach, przekształcając w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa p.n. Przedsiębiorstwo Transportowo - Sp rzętow e Bu d o w n ictw a "T R A N S B U D - K A T O W IC E " Spółka Akcyjna.

3. Prywatyzacja Przedsiębiorstwa Projektowania Dostaw i Realizacji Obiektów Ochrony Powietrza

"O PA M " Spółki z o.o. 75% akcji w/w spółki nabyli inwestorzy strategiczni, w tym 65%

"Mostostal Kraków" Spółka Akcyjna. Pozostałe 25 % akcji stanowi nadal własność Skarbu Państwa.

(14)

Z

!--- --- --- --- - — ■

ATRUDNIENIE. WYNAGRODZENIA.

RYNEK PRACY

Liczba p racujących oraz przeciętna liczba zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw (w dużych i średnich jednostkach) w październiku br.

wyniosła odpowiednio 874,1 tys. osób i 848,1 tys.

osób. W porównaniu z miesiącem wrześniem tego roku nastąpił wzrost w obydwu przypadkach o 0,1% .

N a jw ię k sz y spadek przeciętnego zatrudnienia w stosunku do ubiegłego miesiąca zanotowano w sekcji rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo o 3,4%.

W sekcji górnictwo i kopalnictwo w październiku br. liczba pracujących wyniosła 244,9 tys. osób, a przeciętna liczba zatrudnionych 244,8 tys.osób. W porównaniu do września br. nastąpił niew ielki spadek (o 0 ,5 % ) zarówno w liczbie pracujących, jak i w przeciętnej liczbie zatrudnionych.

Porównując z analogicznym miesiącem ubiegłego roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w październiku br. spadło o 1,5% , przy czym w sektorze prywatnym zanotowano wzrost o 12,5%, a w sektorze publicznym spadek o 11,9%.

W okresie styczeń - październik br.

przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 857,0 tys. osób i było niższe o 0,7% w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku.

W sek cji g ó rn ictw o i ko p aln ictw o przeciętna liczba zatrudnionych w okresie styczeń - październik wyniosła 249,5 tys. osób i była niższa niż przed rokiem o 5,2%.

W przemyśle w okresie dziesięciu miesięcy br. przeciętne zatrudnienie wyniosło 558,6 tys. osób i było niższe niż przed rokiem o 3,3%, na co przede w szystkim m iał w p ływ spadek przeciętnego zatrudnienia w sekcji górnictwo i kopalnictwo.

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w sektorze przedsiębiorstw w październiku br.

wyniosło:

■ brutto 1390,52 zł,

■ netto 1120,13 zł.

W porównaniu do miesiąca poprzedniego płaca brutto wzrosła o 1,2%, a płaca netto o 0,9%, natomiast w stosunku do analogicznego miesiąca ubiegłego roku płace te wzrosły odpowiednio o 18,0%

i 19,0%.

W październiku br. przeciętne wynagrodzenie osiągnęło najwyższy poziom w sekcji górnictwo i kopalnictwo i wyniosło:

■ brutto 1848,22 zł (spadek o 1,4% w porównaniu do ub. miesiąca)

■ netto 1474,44 zł (spadek o 1,9% w porównaniu do ub. miesiąca).

(15)

Zatrudnienie. Wynagrodzenia. Rynek pracy. 13

przeciętne wynagrodzenie miesięczne w sektorze przedsiębiorstw wyniosło brutto 1332,17 zł i netto 1083,94 zł. W odniesieniu do analogicznego okresu ub. roku płace te wzrosły odpowiednio o 20,0% i 21,5%.

W przemyśle przeciętne wynagrodzenie w okresie dziesięciu miesięcy br. wyniosło:

■ brutto 1481,60 zł

■ netto 1203,60 zł

i w porównaniu do analogicznego okresu ub. roku płace te wzrosły odpowiednio o 20,1% i o 21,6% .

W poszczególnych sekcjach przemysłu w okresie styczeń - październik br. płace kształtowały się następująco:

■ górnictwo i kopalnictwo - brutto 1850,70 zł (netto 1494,98 zł)

■ działalność produkcyjna - brutto 1146,02 zł (netto 939,18 zł)

■ zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę - brutto 1483,50 zł (netto 1201,15 zł).

W październiku br. w porównaniu z wrześniem br. nastąpił spadek płacy realnej w sektorze przedsiębiorstw o 0,2% .

Przeciętne zatrudnienie w całej gospodarce narodowej w trzech kwartałach br. wyniosło 1105,8 tys. osób i w odniesieniu do analogicznego okresu ub.roku wzrosło o 0,1%. W sektorze publicznym przeciętne zatrudnienie w tym samym okresie wyniosło 708,9 tys. osób (spadek o 3,8%), natomiast w sektorze prywatnym 396,9 tys. osób (wzrost o 7,8%).

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w trzech kwartałach br.

wyniosło:

■ brutto 1255,31 zł

■ netto 1025,56 zł

i w porównaniu do trzech kwartałów ub.r. wzrosło odpowiednio o 20,3% i 22,0%.

Przeciętne wynagrodzenie brutto bez nagród z zysku wyniosło 1228,57 zł i było o 20,7%

wyższe niż przed rokiem.

W końcu p aźd z iern ika br. licz b a zarejestrowanych bezrobotnych w Rejonowych Urzędach P racy w ojew ództw a k atow ickieg o wynosiła 108,3 tys. osób i była niższa o 4,1 tys. (3,7%) w stosunku do miesiąca poprzedniego i niższa o 31,7 tys. (22,6% ) w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.

Spadek bezrobocia wystąpił we wszystkich R U P województwa katowickiego, a największy miał miejsce w Raciborzu (11,0%), Chrzanowie (6,9%), Mysłowicach (6,4%), Tychach (5,9%) i Dąbrowie Górniczej (5,1%).

N ajw ięk sze skupiska bezrobotnych odnotowano podobnie jak w miesiącu poprzednim w R U P w Sosnowcu (8,9 tys.), Bytomiu (8,0 tys.), Chorzowie i Gliwicach (po 7,1 tys.) a także w Zabrzu (6,6 tys.).

W październiku br. zarejestrowano 12,5 tys. osób bezrobotnych, tj. o 1,5 tys. mniej niż w miesiącu poprzednim i o 0,7 tys. mniej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Dominującą grupę stanow iły osoby, które poprzednio już pracowały - 8,3 tys. (66,3%).

(16)

14 Zatrudnienie. Wynagrodzenia. Rynek pracy.

W końcu października 78,8 tys. osób bezrobotnych nie posiadało prawa do zasiłku (75,5%

stanowiły kobiety). Największy procent takich osób w grupie bezrobotnych stwierdzono w R U P w Pszczynie (8 3 ,5 % ), Zabrzu (8 0 ,1 % ), Bytom iu (77,5%), Jastrzębiu-Zdroju (76,5%) i Mysłowicach (76,1%).

Z ewidencji Rejonowych Urzędów Pracy wyłączono w październiku br. 16,6 tys. osób. Główne przyczyny to:

■ podjęcie pracy - 7,0 tys. osób (w tym pracy stałej - 5,9 tys., prac interwencyjnych - 0,7 tys., robót publicznych - 0,3 tys.),

■ nie potwierdzenie gotowości do pracy - 6,1 tys.

osób,

■ rozpoczęcie szkolenia lub stażu - 2,0 tys. osób,

■ dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego - 0,6 tys. osób.

Liczbę wyrejestrowanych bezrobotnych ogółem i z tytułu podjęcia pracy w kolejnych miesiącach br. przedstawia wykres:

to ogółem

LJ z tytułu podjęcia pracy

W październiku br. w R ejon ow ych Urzędach Pracy zgłoszono 5,3 tys. ofert pracy, tj. o 1,2 tys. mniej niż we wrześniu br. i o 0,7 tys. mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Najednąofertę pracy w końcu października br. przypadało 41 osób b ezrob otnych. N a jk o rz y stn ie js z ą sytu ację odnotowano w R U P w Raciborzu i Sosnowcu, gdzie najednąofertę pracy przypadało odpowiednio 13 i 14 zarejestrowanych bezrobotnych.

Według stanu na dzień 31 października br.

51 zakładów pracy (z tego 33 z sektora publicznego i 18 z sektora prywatnego) zgłosiło zwolnienie w najbliższym czasie 3,3 tys. osób, z czego 75,8%

stanowią osoby pracujące w sektorze publicznym.

Wydatki z Funduszu Pracy związane z obsługą bezrobocia w październiku br. wyniosły 22,0 min zł i obejmowały m.in.:

■ zasiłki dla bezrobotnych - 13,1 min zł,

■ aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu - 5,0 min zł, w tym prace interwencyjne i roboty publiczne po 1,4 min zł, szkolenia 1,2 min zł,

■ przygotowanie zawodowe młodocianych - 2,0 min zł.

(17)

D 1 —

RODUKCJA MATERIALNA

Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w sektorze przedsiębiorstw w październiku br.

w ynio sły 6405,8 min zł (w cenach bazowych bieżących) i były wyższe o 5,5% w stosunku do września br.

W sek cji g órn ictw o i ko p alnictw o przychody te osiągnęły wartość 1537,9 min zł tj. 24%

p rzych o d ó w sektora p rzed sięb io rstw , co w porównaniu do miesiąca poprzedniego stanowi wzrost o 0,4%.

Ponadto wzrost przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług w październiku br. odnotowano w sekcjach:

■ działalność produkcyjna o 5,0%

■ zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę o 16,3%

■ budownictwo o 13,4%

■ handel i naprawy o 8,0%

■ transport, składowanie i łączność o 4,4%

■ obsługa nieruchomości i firm o 3,7%

■ pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna o 8,6% .

N ato m iast spadek p rzychodów ze sprzedaży wyrobów i usług nastąpił w sekcji hotele i restauracje o 8,6% .

N ajw yż sz y poziom przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług w październiku br.

wystąpił w sekcji działalność produkcyjna (2906,8 min zł) natomiast najniższy w sekcji hotele i restauracje (28,4 min zł).

przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w sektorze

przedsiębiorstw wyniosły 55413,2 min zł i były wyższe o 15,9% w porównaniu do analogicznego okresu ub. roku, przy czym w sektorze publicznym wyniosły 32857,2 min zł, a w sektorze prywatnym 22556,1 min zł.

W przemyśle przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w październiku br. wyniosły 4921,5 min zł (ceny bazowe bieżące) i w odniesieniu do października ubiegłego roku wzrosły zarówno w rzeczywistym czasie pracy jak i w porównywalnym czasie pracy (o 12,3%).

W sek cji g ó rn ictw o i ko p aln ictw o przychody te w cenach bazowych bieżących w październiku br. stanowiły 31,2% przychodów w przemyśle.

produkcja sprzedana przemysłu w cenach bazowych bieżących wyniosła 43288,0 min zł i w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku wzrosła w rzeczywistym czasie pracy (o 14,5%) jak i w porów nyw alnym czasie pracy (o 1 5 ,5 % ). W rzeczywistym czasie pracy przychody w cenach bazowych stałych również wzrosły o 3,5%.

Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w przemyśle przypadające na 1 zatrudnionego w październiku br. wyniosły 9,0 tys. zł (ceny bazowe bieżące), co stanowi wzrost o 16,8% w cenach bazowych bieżących i o 4,7% w cenach bazowych stałych w stosunku do października ubiegłego roku.

przychody te w przemyśle przypadające na 1

(18)

16 Produkcja materialna

zatrudnionego wyniosły 77,5 tys. zł (ceny bazowe bieżące) i były wyższe o 18,4% (ceny bazowe bieżące) i o 7,0% (ceny bazowe stałe) w stosunku do analogicznego okresu ub. roku.

Kształtowanie się dynamiki przychodów ze sprzedaży wyrobów i usług w sekcji górnictwo i ko p aln ictw o w cenach bazow ych stałych w poszczególnych miesiącach 1997 r. w porównaniu do an alo g iczn ych m iesięcy roku poprzedniego przedstawia wykres:

W październiku 1997 r. wydobyto 12,2 min ton węgla kamiennego tj. o 1,8% mniej niż w październiku 1996 r., ale o 5,9% więcej niż we wrześniu roku bieżącego. W okresie styczeń - październik wydobycie wyniosło 113,5 min ton węgla tj. o 1,1% więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.

W okresie dziesięciu miesięcy więcej niż przed rokiem wyprodukowano takich wyrobów jak:

paliwa do silników z zapłonem iskrowym o 58,2%, stal surowa z pieców elektrycznych o 25,8%, walcówka o 29,3%, blachy ocynkowane o 20,3%, stopy cynku o 33,0%, piece grzewcze o 91,2%, tokarki do metali karuzelowe o 66,7%, suwnice i żurawie (wzrost odpowiednio o 36,4% i 27,3%), maszyny i urządzenia do liczenia o 32,6%.

W śród wyrobów chem icznych wzrost produkcji zanotowano przy następujących wyrobach:

kwas azotowy techniczny o 41,6%, metanol o 31,1 % , pestycydy koncentraty o 16,2%, środki do zmywania i czyszczenia o 95,5%, płyty i bloki z tworzyw sztucznych o 23,3%. Na tym samym poziomie co przed rokiem utrzymała się produkcja wyrobów gumowych.

W okresie styczeń - październik br. wzrosła produkcja takich wyrobów jak: elementy ścienne ogółem o 24,0%, cement o 16,2%, szkło budowlane płaskie o 69,9%, stolarka budowlana otworowa o 23,0%, papier o 22,3%, wyroby dziewiarskie o 50,8%.

Więcej niż przed rokiem wyprodukowano również: przetworów mięsnych i podrobowych ze zwierząt rzeźnych o 17,5%, wędlin podrobowych o 23,7%, kaszy o 11,1%, makaronu o 52,8%, wyrobów ciastkarskich o 18,3%, cukru o 13,7%, owoców m rożonych o 3 9 ,1 % , czekolad y o 6 5 ,3 % , koncentratów obiadowych o 95,0% oraz wydawnictw dziełowych i akcydensów (odpowiednio o 60,7% i 75,2%).

W okresie dziesięciu miesięcy br. mniej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego wyprodukowano takich wyrobów jak: pręty i profile cienkie o 46,8%, wyroby wyciskane i ciągnione z miedzi o 34,3%, konstrukcje zbiornikowe i zbiorniki, o 27,2%, chłodziarki i zamrażarki domowe o 53,3%, szlifierki do metali o 30,4%, szkła okularowe o 33,4%, rowery o 24,9%, przewody gołe o 14,0%, wyroby lakierowe na żywicach syntetycznych o 61,5%.

Spadła również produkcja niektórych wyrobów przeznaczonych dla budownictwa np:

wapienie i dolomity (spadek odpowiednio o 23,3% i 10,8% ), piasek podsadzkowy o 2 0 ,4% , cegła wapienno - piaskowa o 8,8% , pustaki stropowe ceramiczne o 65,1%, papa o 9,9%.

Mniej niż przed rokiem wyprodukowano również: opakowań szklanych o 13,6%, tarcicy liściastej o 32,5%, sklejek o 25,1%, waty celulozowej paczkowanej o 37,6%, odzieży roboczej o 20,5%, skór gotowych miękkich o 40,3%, obuwia ogółem o

12,1%.

W okresie styczeń - październik br. w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego zanotowano spadek produkcji niektórych wyrobów spożywczych np.: tłuszczy zwierzęcych topionych jadalnych spadek o 16,5%, bekonów o 45,0%, szynek

(19)

Produkcja materialna 17

i łopatek konserwowych 28,6%, śmietanki i śmietany normalizowanej o 58,7%, mąki o 12,5%, soków i napojów ow ocow ych p itnych o 14,0%, wód m in e ra ln ych o 3 0 ,2 % , herbaty naturaln ej paczkowanej o 74,3%.

W b u d o w n ictw ie w październiku br.

przychody ze sprzedaży wyrobów i usług (ceny bazowe bieżące) wyniosły 751,8 min zł i były wyższe o 13,4% w stosunku do września br. Przychody ze sprzedaży produkcji budowlano - montażowej (ceny bieżące) wyniosły w październiku 531,6 min zł i były wyższe niż przed rokiem o 27,4%.

przychody ze sprzedaży w yrobów i usług w budow nictw ie w yn io sły 5490,7 min zł, co w odniesieniu do analogicznego okresu ub. roku stanowi wzrost o 22,0%. W przeliczeniu na 1 zatrudnionego przychody w budownictwie były również wyższe o 22,8%.

Wzrost przychodów ze sprzedaży w okresie styczeń - październik br. w porów naniu do an alo g iczn eg o okresu u b iegłego roku w poszczególnych grupach w budownictwie ilustruje wykres:

a

b

c

a

e

0 <0 20 30 40 50 60 %

a - przygotowanie terenu pod budowę

b - wznoszenie kompletnych budowli lub ich części, inżynieria lądowa i wodna

c - wykonywanie instalacji budowlanych d - budowlane prace wykończeniowe

e - wynajem sprzętu budowlanego i burzącego wraz z obsługą operatorską

W październiku 1997 r. oddano do użytku w województwie katowickim 163 mieszkania o powierzchni użytkowej 21,2 tys. m2, tj. o 15,1 % mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Najwięcej mieszkań tj. 146 oddano w budownictwie indyw idualnym , a ich powierzchnia użytkowa wyniosła 19,6 tys. m .

W okresie styczeń - październik br. oddano do użytku 2219 mieszkań tj. o 45,1% więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, a ich powierzchnia użytkowa wyniosła 246,6 tys. m2. W budownictwie indywidualnym, oddano do użytku 1844 m ieszkania tj. o 5 0 ,5 % w ię ce j niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Spółdzielnie mieszkaniowe oddały do użytku 289 mieszkań o powierzchni użytkowej 17,7 tys. nT.

M iasta, w których oddano najw ięcej mieszkań w okresie styczeń - październik br. to:

Dąbrowa Górnicza (360), Rybnik (135), Gliw ice (97), Jastrzębie - Zdrój (93), Żory (86).

Przeciętna pow ierzchnia użytkow a 1 mieszkania przekazanego do użytku w okresie styczeń - październik br. wyniosła 111,1 m , przy czym w spółdzielniach m ieszkaniowych 61,1 m , a w 2

budownictwie indywidualnym 121,4 m .

Jednostki transportu samochodowego dysponujące w październiku br. taborem o ładowności 31,5 tys. ton przewiozły 1,6 min ton ładunków czyli o 5,4% więcej niż we wrześniu br. i o 15,8% mniej niż przed rokiem.

Ś lą sk a D O K P w p aźd ziern iku br.

przew iozła taborem kolejow ym 10,7 min ton ładunków, z czego węgiel kamienny stanowił 8,3 min ton. Ilość ładunków przewiezionych ogółem w porównaniu z ubiegłym miesiącem spadła o 1,6% , natom iast w ęgla kam iennego o 3 ,7 % . Tonaż ładunków przewiezionych w okresie styczeń - październik br. wyniósł 105,3 min ton, co stanowi wzrost o 0,2% w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku.

(20)

YNIKI FINANSOWE PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH

W okresie styczeń-wrzesień br. przychody z całokształtu działalności i koszty ich uzyskania wzrosły o 17,2% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Udział sektora publicznego w przychodach ogółem wyniósł 63,1% (38609,9 min zł), w kosztach uzyskania przychodów 64,3% (39272,5 m in z ł); natom iast sektora pryw atnego - w przychodach 36,9% (22578,9 min zł), kosztach 35,7%

(21849,9 min zł).

W ynik finansowy na sprzedaży był wyższy o 57,5% niż przed rokiem i za okres I-IX br. wyniósł 1024,4 min zł. Na powiększenie się kwoty zysku ze sprzedaży w p ły w m iała w yższa dynam ika przychodów ze sprzedaży produktów (wzrost o 16,4%

do kwoty 41407,5 min zł) i ze sprzedaży towarów i materiałów (wzrost o 20,8% do 17272,1 min zł) niż kosztów.

Wynik na działalności operacyjnej, tj. wynik na sprzedaży skorygowany o pozostałe przychody operacyjne (1392,5 min zł) i pozostałe koszty operacyjne (1324,9 min zł) wyniósł 1092,0 min zł.

W porównaniu do trzech kwartałów ub. roku zm alała w ie lk o ść p ozostałych p rzychodów finansowych o 9,2%. Jednoczesny wzrost kosztów finansowych o 18,6% wpłynął na pogorszenie się wyniku na działalności gospodarczej. Za okres 1-IX br. jego wartość wyniosła 66,5 min zł, tj. o 27,3%

mniej niż w tym samym okresie ub. roku.

W yn ik finansowy brutto wyniósł 94,1 min zł, o 45,4% mniej niż w analogicznym okresie ub. roku.

W podziale na sektory jego wartość przedstawiała się następująco:

■ sektor publiczny minus 616,4 min zł

■ sektor prywatny 710,5 min zł

N ieznacznie o b n iżył się udział liczb y podmiotów wykazujących zysk brutto z 69,2% w okresie styczeń-wrzesień ub. roku do 69,0% , ale ich udział w przychodach z całokształtu działalności zwiększył się z 61,6% do 66,1% .

O b ow iązko w e o b ciążen ia w yn ik u finansowego brutto za okres dziewięciu miesięcy br.

w ynio sły 863,3 min zł, z tego na obciążenia podmiotów sektora publicznego przypadało 56,3%

(485,9 min zł), a sektora prywatnego 43,7% (377,4 min zł). Wartość podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych wyniosła 787,4 min zł, jego udział w wypracowanym zysku u podmiotów rentownych wynosił 37,6%. Relacja obligatoryjnych obciążeń do wyniku finansowego brutto zwiększyła się z 465,2% w roku ubiegłym do 917,4% za okres 1-IX br.

W y n ik fin a n s o w y n etto za okres styczeń-wrzesień br. wyniósł minus 769,2 min zł, w sektorze publicznym minus 1102,3 min zł, w prywatnym 333,1 min zł.

W yn ik i finansowe za okres 1-IX br. w w yb ran ych sek cjach p rzed staw ia poniższe zestawienie:

Wvnik

Obowiązkowe obciążenia

Wynik Jmanso-

nettowy Wyszczególnienie

Jtnanso- brßto razem

w tym podatek docho

dowy w min zł Górnictwo i

kopalnictwo.. . . -1175,7 79,7 78,0 -1255,4 Działalność

produkcyjna.. . . 487,5 330,0 312,6 157,5 Zaopatrywanie

w energię elektryczną gaz

394,6 202,8 166,5 191,8 Budownictwo .. 138,9 76,7 74,5 62,2 Handel i naprawy 51,8 102,0 89,9 -50,2 Transport,.

składowanie

i łączność... 31,0 23,0 22,2 8,0 Obsługa

nieruchomości

146,8 41,2 37,6 105,6 Pozostała dzia

łalność usługowa komunalna, socjalną

i indywidualna.. 16,8 6,0 4,2 10,8

(21)

W yniki finansowe podmiotów gospodarczych 19

W skaźnik rentowności obrotu brutto za dziewięć miesięcy br. wyniósł 0,2%. W sektorze publicznym w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego nie uległ zmianie i wyniósł minus 1,6%. Pogorszenie wartości wskaźnika o 0,9 pkt odnotowano w sektorze prywatnym (spadek z 4,0%

do 3,1%). Ujemny wskaźnik rentowności obrotu brutto osiągnęły podmioty z sekcji górnictwo i kopalnictwo-minus 9,3% (wzrost o 2,5 pkt). Spadek o

1,0 pkt (z 3,6% do 2,6%) wystąpił w przypadku podmiotów zakw alifikow anych do pozostałych sekcji. Najwyższy wskaźnik odnotowano w sekcjach:

■ zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę 6,4%,

■ obsługa nieruchomości i firm 6,5%,

■ pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna 7,2%.

W skaźnik rentowności obrotu netto za 3 kwartały br. wyniósł minus 1,3%. W poszczególnych sektorach jego poziom wynosił:

■ sektor publiczny minus 2,9%

■ sektor prywatny 1,5%

Dla jednostek z sekcji górnictwo i kopalnictwo wskaźnik rentowności obrotu netto przyjął wielkość minus 9,9%, co oznacza wzrost o 2,2 pkt w stosunku do I-IX ub. roku. W pozostałych sekcjach omawiany wskaźnik wyniósł 1,0% , analogicznie jak za osiem miesięcy br., utrzymując się na zbliżonym poziomie od początku roku.

Udział podmiotów deficytowych i rentownych w edług w skaźnika rentow ności obrotu netto przedstawia poniższy wykres:

sektor prywatny

deficytowe

□ rentowne

Podmioty gospodarcze charakteryzuje niższa niż przed rokiem płynność finansowa.

W skaźnik bieżącej płynności I stopnia na koniec września br. wyniósł 8,9%. W stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego zmalał o 1,1 pkt.

Spadek o 12,1 pkt zanotowano w przypadku w skaźnika płynności I I stopnia. N a koniec trzeciego kwartału br. płynność II stopnia wyniosła 68,2%, w sektorze publicznym 62,3%, w sektorze prywatnym 80,9%.

W porównaniu z analogicznym okresem ub.

roku pogorszenie wskaźnika II stopnia odnotowały m.in. podmioty z sekcji: górnictwo i kopalnictwo, działalność produkcyjna, zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę, handel i naprawy , transport, składowanie i łączność oraz pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna.

Natomiast wzrost wskaźnika wystąpił jedynie w przypadku podmiotów zakwalifikowanych do sekcji budownictwo, obsługa nieruchomości i firm oraz edukacja.

Wskaźnik pły nności I I I stopnia za dziewięć miesięcy br. wyniósł 95,6%. W podziale na sektory jego wielkość przedstawiała się następująco:

■ sektor publiczny 89,6% (spadek o 12,0 pkt w stosunku do września ub.roku)

■ sektor prywatny 108,5% (spadek o 38,3 pkt w stosunku do września ub. roku).

Najniższy wskaźnik płynności III stopnia charakteryzował podmioty z sekcji górnictwo i kopalnictwo (58,6%), najwyższy z sekcji edukacja (3 5 5 ,0 % ) i pozostała d ziałaln o ść usługow a komunalna, socjalna i indywidualna (249,3%).

W skaźnik poziomu kosztów na przestrzeni dziewięciu miesięcy br. ukształtował się na poziomie 99,9%. Oznacza to, że przychody przewyższają koszty jedynie o 0,1% .

W poszczególnych sektorach w ielko ść wskaźnika przedstawiała się następująco:

■ sektor publiczny 101,7%

■ sektor prywatny 96,8%

Nadwyżka kosztów nad przychodami o 9,4%

wystąpiła u jednostek prowadzących działalność w sekcji górnictwo i kopalnictwo. W pozostałych sekcjach przychody wystarczały na pokrycie kosztów, wskaźnik poziomu kosztów wyniósł 97,4%.

59,4%

(22)

20 Wyniki finansowe podmiotów gospodarczych

Koszty według rodzaju poniesione w okresie dziewięciu miesięcy br. wyniosły 42979,5 min zł, z tego na sektor publiczny przypadało 31341,1 min zł, a na sektor pryw atny 1 1638,4 min zł. Udział składników kosztów w poszczególnych sektorach był różny. W sektorze publicznym udział kosztów zużycia materiałów i energii oraz usług obcych wyniósł 56,9%, w sektorze prywatnym 61,8%. Koszty związane z zatrudnieniem (wynagrodzenia i inne świadczenia na rzecz pracowników) stanowiły odpowiednio: 32,3% i 27,8% ogółu kosztów. Udział kosztów z tytułu zapłaconych podatków i opłat w ynosił 2,9% w sektorze publicznym i 2,3% w sektorze prywatnym.

Analizując udział kosztów zużycia materiałów i energii w sekcjach można zauważyć, iż stanowiły one 64,1% w sekcji działalność produkcyjna, 48,9%

w sekcji zaopatrywanie w energię elektryczną gaz i wodę. Udział wypłaconych wynagarodzeń i innych świadczeń na rzecz pracowników był znaczący w sekcji górnictwo i kopalnictwo - 50,1%, a w sekcji edukacja oraz ochrona zdrowia i opieka socjalna stanowiły one około 64%.

Zobowiązania długoterminowe (okres spłaty jest dłuższy niż 1 rok) na koniec września br. wyniosły 6211.0 min zł, w tym kredyty bankowe stanowiące 52,3% wyniosły 3246,8 min zł.

W podziale na sektory wartość zobowiązań długoterminowych przedstawiała się następująco:

■ sektor publiczny 4207,9 min zł w tym kredyty bankowe 2081,7 min zł

■ sektor prywatny 2003,1 min zł

w tym kredyty bankowe 1165,1 min zł.

Zobowiązania krótkoterm inowe (których okres spłaty jest nie dłuższy od 1 roku) wyniosły 24163.0 min zł i w porównaniu z końcem września ub.

roku wzrosły o 38,5%. Głównym ich składnikiem były zobowiązania z tytułu dostaw i usług (42,0%), które wyniosły 10159,8 min zł. Krótkoterminowe kredyty bankowe stanowiły natomiast 14,3% i wyniosły 3453,1 min zł.

N a jw ię c e j zobow iązań zarów no długoterm inow ych ja k i krótkoterm in ow ych zaciągnęły podmioty zaliczane do sekcji górnictwo i kopalnictwo. W ciągu 3 kwartałów br. ich wartość wyniosła 10886,2 min zł, z czego 8880,5 min zł przypadało na zobowiązania krótkoterminowe.

Relacja zobowiązań krótkoterminowych do należności i roszczeń w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego pogorszyła się o 26,4 pkt (z 142,2% do 168,6%). W sektorze publicznym zobowiązania przekroczyły należności i roszczenia o 82,1%, w sektorze prywatnym o 45,4%. Największy wzrost tej relacji odnotowano w sekcji: handel i naprawy o 72,4 pkt, ochrona zdrowia i opieka socjalna o 51,2 pkt i pośrednictwo finansowe o 30,2 pkt.

M a ją te k o b ro to w y podm iotów gospodarczych według stanu na 30 września br.

w yniósł 23101,1 min zł. Na sektor publiczny przypadało 63,9% ogółu majątku, tj. 14750,8 min zł, a majątek sektora prywatnego w kwocie 8350,3 min zł stanowił 36,1 % .

Udział poszczególnych składników majątku obrotowego przedstawia poniższy wykres:

g? zapasy

O należności i roszczenia

■ środki pieniężne

E papiery wartościowe przeznaczone do obrotu O pozostałe

W ielkość majątku obrotowego w końcu w rześn ia br. b yła o 1 8 ,1 % w iększa niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, w tym zapasów o 13,8%, należności i roszczeń o 16,8%, papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu o 105,8%

a środków pieniężnych o 16,2%.

(23)

EPOZYTY I KREDYTY SEKTORA NIEFINANSOWEGO

Według Narodowego Banku Polskiego w

Katowicach w końcu września br. stan zasobów pieniężnych zgromadzonych w bankach na terenie w ojew ód ztw a kato w ick ieg o przez podm ioty

gospodarcze i gospodarstwa domowe w yniósł 12179,7 min zł i był wyższy niż przed rokiem o

2959,9 min zł, tj. o 32,1%. W tym czasie wartość udzielonych kredytów wzrosła o 30,3%.

Poziom i dynamikę wielkości aktywów i pasywów (stan na koniec okresów) w bankach województwa katowickiego przedstawia poniższe zestawienie i wykres:

w min zł

1996 1997

Wyszczególnienie stan w dniu 3 0 IX 3 0 IX 1996

= 100

3 0 IX 1997

= 100 w milionach złotych

Kredyty ogółem 6605,4 8607,8 130,3 107,7 podmiotów

gospodar

czych ___ 5741,7 7123,6 124,1 106,4 gospodarstw

domowych.. 863,7 1484,2 171,8 113,2

0D| « t y

...

9219,8 12179,7 132,1 109,1 podmiotów

gospodar

czych ... 2274,3 3032,9 133,4 117,9 gospodarstw

aom owych.. 6945,6 9146,8 131,7 106,5

■ kredyty ■ depozyty

Wartość depozytów przekroczyła o 3571,9 min zł, tj. o 41,5% udzielone kredyty, przy czym depozyty w gospodarstwach dom owych b yły sześciokrotnie wyższe niż udzielone kredyty.

N atom iast wśród podm iotów gospodarczych

wystąpiła relacja odwrotna, tj. wartość udzielonych kredytów ponad 2-krotnie przewyższała kwoty zdeponowane w bankach.

kredyty

depozyty;

20 40 60 80 100

□ podmioty gospodarcze

■ gospodarstwa domowe

(24)

22 Depozyty i kredyty sektora niefinansoweRo

Wśród zdeponowanych w bankach kwot 8 3 % stan ow iły depozyty złotowe i b yły one dominujące zarówno w zgromadzonych zasobach gospodarstw dom ow ych ja k też podm iotów gospodarczych.

D ep o zyty złotow e i w alu to w e w większości były wkładami terminowymi (złotowe w

70%, walutowe w 64,5%). O ile wśród gospodarstw dom owych dom inow ały depozyty term inowe, podm ioty gospodarcze grom adziły w kłady w

większości na żądanie i to zarówno w walucie krajowej (58,9%) jak i zagranicznej (54,6%).

W porów naniu ze stanem w końcu września ub.r. zasoby złotowe wzrosły prawie o 36%, walutowe o ponad 16%. O ile w gospodarstwach domowych dynamika depozytów walutowych była niższa (111,4%), to podmioty gospodarcze posiadały około 1,7 razy wyższe depozyty walutowe niż przed rokiem.

Wśród depozytów zlotowych wg. stanu na koniec III kwartału br. dynamicznej rosły w stosunku do analogicznego okresu ub.r. wkłady terminowe -

prawie o 40% (odpowiednio wkłady na żądanie o 27,8%). Wyższą dynamikę wkładów na żądanie posiadały gospodarstwa domowe (1 48 ,6% ) niż podmioty gospodarcze (114,0%).

D E P O Z Y T Y

na żądanie 30,9%

terminowe 69,1%

ogółem

na żądanie 21,8%

terminowe 78,2%

na

terminowe ,5%

gospodarstw domowych podmiotów gospodarczych

(25)

dok. tabl.

W roku bieżącym dynamika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w kolejnych okresach narastających br. w skali kraju była niższa niż w analogicznych okresach ubiegłego roku co przedstawiono na wykresie:

1 1 9---

118 —

115— --- --- I I-II I-III l-IV l-V l-VI I-VII l-VIII I-IX

- A - 1996

• 1997

Podobną zniżkową tendencję w stosunku do ub. roku wykazywały dynamiki w województwie katowickim przy jednoczesnym w zroście cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych.

Odnotowane w październiku dynamiki cen artykułów żywnościowych przedstawia poniższe zestawienie:

Październik

1996 1997

Wyszczególnienie analogiczny okres roku poprzedniego - 100

% Przetwory zbożowe,

pieczywo, wyroby

ciastkarskie... 104,1 - 154,0 99,4- 132,1 w tym pieczywo... 123,3 - 154,0 106,3 - 125,0

Październik

1996 1997

Wyszczególnienie analogiczny okres roku poprzedniego -1 0 0

0'o Ziemniaki,

strączkowe,warzywa, grzyby, owoce i

przetwory... 83,0 - 297,4 65,5 - 220,7 Mięso, podroby i

przetwory... 105,6- 133,0 101,5-115,8 Ryby i przetwory rybne 105,4-144,9 89,5 -140,9 Tłuszcze ... 104,6-112,0 99,5-127,8 Nabiał i ja ja ... 100,5 - 126,9 96,7-117,5 Cukier, wyroby

cukiernicze i miód . . . . 103,8-144,7 81,3-132,1 w tym cukier... 126,3 81,3 Kawa i herbata... 102,9-122,9 98,4-116,5

W grupie towarów żyw nościow ych jak:

przetwory zbożowe, pieczywo, wyroby ciastkarskie w październiku br. w stosunku do października ub. r.

najwięcej podrożały: babka lub ciasto drożdżowe (o 32,1%) i strucla z makiem (o 20,2%), a wśród pieczywa - bułka pszenna duża (o 25,0%).

Znacznie podrożały artykuły z grupy ryby i przetwory rybne, najbardziej, bo o 40,9% wzrosła cena karpia i dorsza o 30,0%, a mintaja patroszonego o 21,4%.

Ceny w arzyw w stosunku do ub. roku wykazywały zmiany różnokierunkowe, zanotowano wzrost cen cebuli (o 65,9%), kalafiora (o 52,1%), ziem niaków (o 33,3% ), spadły natomiast ceny ogórków, pom idorów i faso li. Z mięs w ięcej

(26)

24 Ceny

podrożało mięso wieprzowe (od 9,3% do 13,4%) niż mięso wołowe (od 1,5% do 5,5%).

Odnotowano również w ciągu roku znaczną podwyżkę cen papierosów, która wynosiła od 16,5%

do 26,6%.

W grupie ziemniaki, strączkowe, warzywa, g rzyb y, ow oce i p rzetw o ry odnotow ano w październiku br. w stosunku do września liczne obniżki cen, głównie warzyw korzeniowych - selera o 20,1% pietruszki o 18,4%, cebuli o 13,7% a marchwi o 4,1%.

W październiku br. w ystąpił wzrost cen detalicznych towarów żywnościowych w stosunku do miesiąca ubiegłego, o czym informują dynamiki wzrostu cen:

■ przetwory zbożowe, pieczywo i wyroby

ciastkarskie... 100,2%- 106,6%

- w tym pieczywo ... 100,5% - 104,2%

■ mięso, podroby i przetwory .. 100,1% -104,3%

■ ryby i przetwory ryb n e... 100,4% - 130,4%

■ tłuszcze jadalne... 100,7% - 102,8%

■ nabiał i j a ja ... 100,3% - 111,5%

■ cukier, wyroby cukiernicze

i miód ... 100,1%-103,4%

■ kawa i herbata... 101,3% - 109,4%

W zrosty cen niektórych podstawowych artykułów żyw nościow ych w stosunku do ub.

miesiąca przedstawiono na wykresie:

kiełbasa "M yśliwska"

sucha (1 kg) schab z kością (1 kg)

kasza pszenna, manna (500 g)

bułka pszenna duża (80 g)

jaja świeże (1 szt)

m asło świeże (82,5% tł.) (250 g)

kawa naturalna z importu (250 g)

115%

105 110

W porównaniu do ubiegłego miesiąca znacznie wzrosły ceny kwiatów (od 13,8% do 31,6%).

Podobnie ja k w ub iegłym m iesiącu w październiku zanotowano dalszy znaczny wzrost cen w ie lu tow arów n ież yw n o ścio w ych , głów nie dotyczących ubioru. Cena okryć (w porównaniu z wrześniem) wzrosła od 0,4% do 14,3%, wyrobów pończoszniczych od 0,6 % do 11,8%, ubiorów gotowych od 0,1% do 11,4% a obuwia od 0,3% do 14,3%.

Cena mebli wzrosła od 0,3% do 12,9%

a środków higieny osobistej i ochrony zdrowia o 10,3%.

W odniesieniu do analogicznego okresu ubiegłego roku najwyższe dynamiki osiągnęły:

■ środki higieny osobistej i ochrony

zdrowia ... 100,3% - 168,5%

■ okrycia... 102,0% - 167,9%

■ obuw ie... 101,2% - 164,8%

■ sprzęt R T V ... 102,2% - 160,3%

W stosunku do ub. miesiąca w październiku br.

wzrosły ceny opłat za usługi:

■ oświatowo - kulturalne...0,8%-17,1%

■ kraw ieckie... 0,7% - 15,2%

■ komunalne... 0,2 % -6,1 %

■ samochodowe...1,3%-5,0%

■ fryzjersko - kosmetyczne... 0,6%-2,4%.

(27)

25

W porównaniu do analogicznego okresu roku u b ieg łeg o n ajw yż sz ym i dynam ikam i cen charakteryzowały się usługi:

■ związane ze sprzętem

R T V ... 100,8%-157,3%

■ oświatowo - kulturalne... 100,7% -156,0%

■ komunalne... 115,2%- 149,9%

■ naprawą sprzętu A G D ... 113,5% - 136,3%

■ samochodowe... 102,9%- 135,5%.

Kursy walut w połowie października br.

w p ryw a tn y ch kantorach w yb ran ych m iast w ojew ództw a katow ickiego kształtow ały się następująco (ceny w złotych za 100$ lub 100 D EM ):

Wyszczególnienie a - sprzedaż b -sku p c - różnica

Dolar

amerykański Marka niemiecka

K atow ice... a 343,00 194,00

b 338,00 190,00

c 5,00 4,00

C horzów ... a 340,00 193,50

b 338,00 192,50

c 2,00 1,00

B y to m ... a 339,00 189,70

b 337,00 187,40

c 2,00 2,30

Sosnowiec... a 340,00 194,00

b 337,00 192,00

c 3,00 2,00

R yb n ik... a 339,00 194,00

b 337,00 192,50

c 2,00 1,50

Tychy... a 340,00 195,00

b 336,50 191,50

c 3,50 3,50

G liw ic e ... a 340,00 194,50

b 336,00 191,50

c 4,00 3,00

Dolary najkorzystniej można było kupić w Bytomiu i Rybniku, a marki w Bytomiu . Sprzedaż natomiast była opłacalna dla posiadaczy dolarów

w Katowicach, Chorzowie, a marek w Chorzowie i Rybniku.

W k ra ju cen y to w a ró w i u słu g konsumpcyjnych rosły w okresie styczeń - wrzesień br. znacznie wolniej niż przed rokiem (9,5%, wobec 14,0%). Najbardziej obniżyła się dynamika cen żywności, których spadek w lipcu i sierpniu był głębszy, a wzrost we wrześniu mniejszy niż w analogicznych miesiącach ub. roku. Podobnie jak przed rokiem najbardziej w zrosły ceny usług konsumpcyjnych, wynikało to głównie z podwyżek urzędowych cen nośników energii w skali wyższej niż w ub. roku.

W okresie trzech kwartałów br. ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły znacznie mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego (o 15,5%

wobec 20,2%). Było to wynikiem obniżenia dynamiki cen we wszystkich podstawowych grupach towarów i usług w tym najbardziej cen napojów alkoholowych, a najmniej cen usług. Dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych kształtowała się następująco:

Okresy Ogółem Żywność Napoje alkoho

lowe

Towary żywno-nie- sciowe

Usługi

Grudzień roku poprzedniego = 100

1996IX 114,0 112,4 113,6 113,8 116,6 1997 IX 109,5 104,7 110,1 109,8 116,1

Miesiąc poprzedni = 100

19971 102,9 101,4 100,6 101,5 107,0 II 101,1 100,4 102,4 100,9 101,9 III 100,8 100,3 103,2 101,2 100,8 IV 101,0 101,1 100,8 100,9 101,0 V 100,6 100,6 100,6 100,8 100,6 V I 101,5 102,9 100,5 100,8 100,9 V II 99,8 97,5 100,6 101,1 101,1 V III 100,1 99,0 100,6 100,8 100,5 IX 101,4 101,5 100,5 101,4 101,4