JAKIE DRZEWA W PARKU SADY ŻOLIBORSKIE? KONSULTACJE SPOŁECZNE

(1)

JAKIE DRZEWA W PARKU SADY ŻOLIBORSKIE?

KONSULTACJE SPOŁECZNE

RAPORT Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH 6 listopada 2020 r.

fot. Tomasz Kaczor

(2)

(3)

O CO PYTALIŚMY?

(4)

Przedmiotem konsultacji były nasadzenia drzew w parku Sady Żoliborskie. Mieszkańcy zostali poproszeni o wyrażenie opinii. Te same pytania zadałyśmy ekspertom.

Tematyka obejmowała nowe nasadzenia oraz wykorzystanie plonów z drzew rosnących w parku.

Pogłębione konsultacje społeczne zgodnie z postulatem Rady Dzielnicy dotyczyły zebrania ważnych informacji na temat funkcjonowania i wizji parku, które mają posłużyć Wydziałowi Ochrony Środowiska dla Dzielnicy Żoliborz jako materiał ułatwiający planowanie polityki pielęgnacyjnej tak ważnego dla mieszkańców terenu zieleni.

O CO PYTALIŚMY?

fot. Tomasz Kaczor

(5)

fot. Tomasz Kaczor

(6)

KALENDARIUM

(7)

■ start konsultacji społecznych // 9 września 2020 r.

■ punkt konsultacyjny // 16 września (środa), godz. 17:00 - 19:00

■ spacer z dendrologiem // 19 września (sobota), godz. 11.00 – 12.30,

■ punkt konsultacyjny //19 września (sobota), godz. 14.00 - 17:00,

■ punkt konsultacyjny // 24 września (czwartek), godz. 17:00 - 19:00,

■ punkt konsultacyjny // 26 września (sobota), godz. 11:30 - 14:30,

■ spacer z architektkami krajobrazu // 26 września (sobota), godz. 16.00 - 17.30,

■ spotkanie on-line z pomologiem (specjalistą w dziedzinie sadownictwa) // 29 września (wtorek), godz. 18:00 - 19:00.

■ zakończenie konsultacji społecznych // 6 października 2020 r.

KALENDARIUM

(8)

CO USŁYSZELIŚMY?

(9)

W konsultacjach społecznych w sumie wzięło udział 320 osób. Zdecydowana większość uczestników to mieszkańcy okolicznych bloków oraz osoby, które codziennie

odwiedzają park Sady Żoliborskie. Miejsce to jest dla nich niezwykle cenne i lubiane.

Wśród respondentów odnotowałyśmy również osoby udzielające się w organizacjach pozarządowych

działających na rzecz parku lub dzielnicy Żoliborz.

Atmosfera spotkań była bardzo pozytywna. Mieszkańcy cieszyli się, że temat został podjęty i potraktowany poważnie. Większośc osób miało swoje zdanie na konsultowany temat. Zarówno Ci, którzy spodziewali się nas i byli przygotowani jak i osoby napotkane przypadkowo. Część osób które z nami rozmawiały świetnie zna historię parku. Pamiętają zachodzące w nim zmiany, a niektórzy z nich własnoręcznie przyczynili się do tego, że park powstał.

UCZESTNICY

fot. Tomasz Kaczor

(10)

Siedem głównych grupy respondentów:

■ seniorzy od lat mieszkający w sąsiedztwie,

■ osoby, które spędziły tu dzieciństwo, a teraz mają swoje dzieci i wrócili w okolicę,

■ rodzice z małymi dziećmi,

■ właściciele psów,

■ osoby, które świadomie wybrały Sady Żoliborskie jako miejsce do życia (m.in. ze względu na park),

■ pojedyncze osoby, które tu specjalnie przyjeżdżają,

■ przedstawiciele organizacji pozarządowych.

UCZESTNICY

fot. Głos Ulicy

(11)

Opinie na temat przyszłych nasadzeń drzew mieszkańcy mogli przekazywać podczas realizacji:

■ 4 mobilnych punktów konsultacyjnych,

■ 2 spacerów z ekspertami,

■ 1 spotkania on-line z ekspertem.

Narzędziem wspomagającym proces zbierania opinii był formularz, stosowany podczas rozmowy w punkcie konsultacyjnym. Ponad to przez 21 dni mieszkańcy mogli przesyłać swoje swobodne wypowiedzi e-mailem.

FORMY ZBIERANIA OPINII

fot. Tomasz Kaczor

(12)

W konsultacjach społecznych wzięło udział 320 osób.

Podczas wyrażania opinii dużym zainteresowaniem cieszyły się dwie formy to umożliwiające: terenowe punkty konsultacyjne, gdzie przekazano 151 opinii i kontakt elektroniczny e-mail, gdzie przesłano ich 136. Podczas spacerów zebrano 17, a na spotkaniu on-line 16 opinii.

Uczestnicy bardzo chętnie rozmawiali na temat przyszłości parku Sady Żoliborskie. Rozmowy w punktach konsultacyjnych często wybiegały poza formularz, ponieważ mieszkańcy dzielili się z badaczkami swoimi osobistymi opowieściami.

OPINIE I POMYSŁY

fot. Tomasz Kaczor fot. Tomasz Kaczor

(13)

Formularz

Podczas działań terenowych badaczki zbierały opinie za pomocą formularza. Dzięki temu mogły poznać postawę uczestników bazując na zadawaniu wszystkim tych samych pytań.

Swoje zdanie w tej formie konsultacji społecznych wyraziło 151 osób. Na pytanie dotyczące przyszłych nasadzeń: “co proponujesz na miejscu drzew już wyciętych i wycinanych w przyszłości?”, mieszkańcy odpowiadali w następujący sposób:

■ za nasadzeniami drzew owocowych ozdobnych opowiedziało się - 6 osób,

■ za nasadzeniami drzew o podobnych walorach ozdobnych i użytkowych - 21 osób,

■ za nasadzeniami drzewami owocowymi jadalnymi opowiedziało się - 69 osób,

■ inna propozycja - 55 osób.

OPINIE I POMYSŁY

fot. Tomasz Kaczor

(14)

55 osób wybrało odpowiedź "inna propozycja". Ustalono dwie główne przyczyny takiego wyboru. Pierwsza to obawa, że wyniknie nieporozumienie. Te osoby podkreślały, że zależy im na drzewach sadowniczych, ale konkretnie starych odmian. Druga:

pozostali respondenci podawali swoje własne odpowiedzi, które podzieliłyśmy na następujące kategorie:

■ nasadzenia różnych drzew w konkretnych proporcjach.

Np. 75% drzewa sadownicze, 15% drzewa parkowe,

■ strefowanie, (np. część parku jako sad, część z odmianami ozdobnymi),

■ propozycje konkretnych gatunków w konkretnych miejscach - w zależności od charakteru lub rangi dla ludzi i zwierząt,

■ propozycje drzew nieowocowych o charakterze parkowym lub takich, których na tym terenie nie ma np.

drzewa iglaste.

OPINIE I POMYSŁY

fot. Tomasz Kaczor

(15)

Podsumowując odpowiedzi dotyczące przyszłych nasadzeń w parku (z konsultacji terenowych):

■ nasadzenia drzew owocowych jadalnych (sadowniczych) - 105

■ nasadzenia drzew o podobnych walorach ozdobnych i użytkowych - 21 wskazań

■ nasadzenia drzew owocowych ozdobnych - 6 wskazań

■ inne propozycje - 19 wskazań.

OPINIE I POMYSŁY

fot. Tomasz Kaczor

(16)

Wiadomość e-mail

Na skrzynkę e-mail Zespołu Komunikacji Społecznej i Funduszy Europejskich mieszkańcy przesłali w sumie 136 wiadomości. Część z nich była bardzo obszerna, pozostałe jednozdaniowe lub wręcz hasłowe.

Niektórzy mieszkańcy poza wypowiedzią pisemną przesłali swoje zdjęcia. Zaledwie w kilku wiadomościach e-mail mieszkańcy zaproponowali nasadzenia inne niż owocowe (sadownicze).

OPINIE I POMYSŁY

fot. Tomasz Kaczor

(17)

WNIOSKI I REKOMENDACJE

(18)

■ stan istniejący - wartością w parku są drzewa sadownicze, których kondycja pogarsza się na skutek zaawansowanego wieku i stopniowego zwiększania konkurencji siedliskowej ze strony sąsiadujących, dużych drzew.

■ przyszłość parku - respondenci w zdecydowanej większości chcieliby, aby park przypominał dawny sad owocowy.

■ strategia - potrzeba sporządzenia profesjonalnej inwentaryzacji drzew oraz dokumentacji projektowej, aby to fachowcy zdecydowali, gdzie mogą być posadzone nowe drzewa i jakie gatunki/odmiany warto zastosować.

WNIOSKI

fot. Tomasz Kaczor

(19)

■ pielęgnacja - niezbędna jest specjalistyczna i przemyślana pielęgnacja drzew owocowych, ze względu na bezpieczeństwo oraz estetykę i zachowanie sadowniczego charakteru parku.

■ integracja - dla mieszkańców ważna jest integracja społeczna (np. działania lokalnych organizacji pozarządowych).

■ ekologia - uczestnicy konsultacji chcą, aby w trosce o bioróżnorodność, park (na tyle na ile to możliwe w środku miasta) był bliski naturze (martwe drewno, niekoszone fragmenty trawników etc, różnorodne drzewa przyciągają ptaki).

WNIOSKI

fot. Tomasz Kaczor

(20)

■

(21)

fot. Tomasz Kaczor

(22)

■

(23)

Zbiór informacji o konsultacjach społecznych

Jednostka odpowiedzialna:

Urząd Dzielnicy Żoliborz Realizator:

Głos Ulicy

Matylda Gąsiorowska, Ludwika Ignatowicz, Maja Skibińska,

Aleksandra Wiktorko-Rakoczy

Konsultacje społeczne realizowane są zgodnie z UCHWAŁĄ NR LXI/1691/2013 RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z dnia 11 lipca 2013 r.

Eksperci:

Jacek Borowski - dendrolog

Ryszard Rawski - pomolog

(24)

DZIĘKUJEMY

ZA WSZYSTKIE OPINIE!

(25)

OPIS AKCJI INFORMACYJNEJ

JAKIE DRZEWA W PARKU SADY ŻOLIBORSKIE?

KONSULTACJE SPOŁECZNE

ZAŁĄCZNIK NR 1 DO RAPORTU Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH

6 listopada 2020 r.

(26)

Na rzecz procesu konsultacji społecznych przygotowano plakaty. Za pośrednictwem pracowników Urzędu Dzielnicy Żoliborz plakaty zostały rozdysponowane:

■ na terenie parku,

■ w lokalach usługowych w okolicy parku,

■ na słupach ogłoszeniowych dzielnicy,

■ w placówkach oświatowych i bibliotekach.

Część plakatów zostało przekazanych do spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot.

Realizatorzy konsultacji społecznych spotkali się z aktywnymi mieszkańcami w parku przed rozpoczęciem procesu konsultacyjnego oraz rozesłali wiadomości e-mail do ważnych podmiotów działających na terenie dzielnicy (organizacje pozarządowe, media).

OPIS AKCJI INFORMACYJNEJ

fot. Głos Ulicy

(27)

O PARKU

JAKIE DRZEWA W PARKU SADY ŻOLIBORSKIE?

KONSULTACJE SPOŁECZNE

ZAŁĄCZNIK NR 2 DO RAPORTU Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH

6 listopada 2020 r.

(28)

CHARAKTER I TOŻSAMOŚĆ

Zdaniem respondentów park ma nietypowy charakter, w dużej mierze dzięki obecności drzew owocowych sadowniczych - ich walorom ozdobnym i użytkowym (kwiaty, owoce, zapach).

Tożsamość parku buduje jego historia - powstał na terenie dawnych sadów. Obecni użytkownicy doceniają bujną zieleń, swobodny układ nasadzeń, dobre, rozproszone światło, spokój i ciszę. Przyciąga ich kameralna atmosfera, którą zawdzięczają niewielkim rozmiarom i rozłożystości rosnących tam drzew owocowych. Zwracają jednak uwagę, że sadowniczy charakter zatraca się, ponieważ drzewa owocowe stopniowo zamierają - ze względu na swój wiek i brak niezbędnej pielęgnacji.

Drzewa ozdobne, sadzone na tym terenie gdy już był parkiem, osiągają nieraz znaczne rozmiary i zaczynają dominować w przestrzeni.

fot. Głos Ulicy

(29)

Dla mieszkańców park stanowi miejsce spotkań oraz integracji, również międzypokoleniowej. Okoliczni mieszkańcy wspólnymi siłami ochronili go przed zabudową. Następnie przez wiele lat dbali o rośliny, podlewali je, a gdy było trzeba dosadzali nowe (wyłącznie gatunki drzew ozdobnych). Respondenci podkreślają, że jeśli ktoś ma ochotę na towarzystwo to zawsze znajdzie tu kompana do rozmowy. Dla użytkowników parku społeczna historia powstania tego miejsca oraz aktualne inicjatywy dotyczące np. wspólnego zbioru owoców to nieoceniony kapitał.

Mieszkańcy mówią, że w parku panuje kameralna, rodzinna atmosfera. Niektórzy zwracają uwagę, że jest to miejsce o dużej wartości sentymentalnej, z którym wiąże się wiele prywatnych historii.

Park jest lubiany i często odwiedzany, a organizowane wspólne zbiory owoców to jak mówił pewien uczestnik “budowanie społeczności Miłośników Sadów i systemu wykorzystania

owoców przez mieszkańców”.

CHARAKTER I TOŻSAMOŚĆ

fot. Głos Ulicy

(30)

Pojawiły się różne pomysły na wykorzystanie lub utylizację plonów. Na przykład sąsiedzkie zbieranie, konkursy kulinarne, kompostowanie ich na miejscu i wykorzystanie do użyźniania roślin, przekazywanie dla zwierząt (np. do ZOO). Za zbiory i porządki przede wszystkim powinno brać odpowiedzialność Miasto, jednak mieszkańcy proponują włączyć w działania okoliczne szkoły, organizacje pozarządowe, ale też emerytów (którzy mogliby sobie dorobić handlując tym, co uzbierają).

Według respondentów odpowiednim miejscem do realizowania wielu działań integracyjnych i edukacyjnych na rzecz parku jest Pawilon Kulturalny. Zdaniem uczestników konsultacji to naturalny operator, który mógłby być bardziej zaangażowany w edukację nt. drzew, w warsztaty kulinarne (przetwórstwo) lub do rozdawania jabłek seniorom, wypożyczania sprzętu do zbierania jabłek. A to tylko niektóre z pomysłów naszych rozmówców.

fot. Głos Ulicy

CHARAKTER I TOŻSAMOŚĆ

(31)

Według respondentów drzewa owocowe decydują o unikalnym charakterze parku, są nierozerwalnie związane z historią, tradycją i tożsamością tego miejsca. Respondenci podkreślają zalety związane z ich obecnością: możliwość zbierania smacznych, niepryskanych owoców (dużo osób z tego korzysta), charakterystyczny zapach (wiosną, latem i jesienią), wygląd parku w czasie wiosennego kwitnienia, ażurowe korony tworzące przyjemny półcień w słoneczne dni, wysokość drzew “taka w ludzkiej skali”, pożytki dla zwierząt.

Respondenci opowiadający się za drzewami sadowniczymi, pytani czemu tego chcą, twierdzili, że dla nich charakter owocowy jest wartością. Podkreślali, że ważne jest kultywowanie wieloletniej tradycji i nawiązanie do historii parku - “niech Sady będą sadami”.

W związku z tym według nich należy wyrównać dysproporcję, która powstała przez ostatnich 40 lat. W tym czasie w parku sadzone były drzewa ozdobne, w tym ozdobne odmiany drzew owocowych, natomiast drzew sadowniczych nie wprowadzano.

fot. Głos Ulicy

DRZEWA OWOCOWE

(32)

Wiekowe drzewa owocowe zamierają i jest ich coraz mniej.

Nasi rozmówcy często zwracali uwagę, że jeśli będą dosadzane drzewa, to warto aby to były stare odmiany drzew owocowych. Przeciwnicy tego pomysłu kontrargumentowali, że takie sadzonki są droższe i mniej dostępne, a w dodatku wymagają specjalistycznej opieki pomologa (co wiąże się z dodatkowymi kosztami) i raczej nie wierzyli, że znajdą się na to środki.

Spotkałyśmy się też z mniej popularną opinią przeciwną - głosami, że nie należy parku zamieniać w sad. Istniejące drzewa owocowe są wartością, ale w parku powinny być również inne gatunki i odmiany drzew ozdobnych. Pojawiały się także pomysły przeznaczenia jedynie części parku pod uprawy sadownicze i kształtowania reszty jako typowego parku o funkcji ozdobnej i wypoczynkowej. Pojedyncze głosy opowiadały się całkowicie przeciw drzewom owocowym.

fot. Głos Ulicy

DRZEWA OWOCOWE

(33)

fot. Tomasz Kaczor

DRZEWA OWOCOWE

Wspominają także o problemach. Część osób czuje się zagrożona, gdyż owoce leżące pod drzewami są śliskie i wabią osy. Obawiają się spróchniałych konarów starych egzemplarzy drzew, które mogłyby się odłamać i zagrozić ich bezpieczeństwu. Dla niektórych zapach leżących, podgniłych owoców jest nieprzyjemny. Respondenci wspominali także o chorobach i trudnej pielęgnacji sadowniczych drzew owocowych oraz o zbytnim zagęszczeniu drzew, które im nie sprzyja. Przeciwnicy drzew owocowych podkreślali również aspekt ﬁnansowy.

W ich ocenie takie drzewa wymagają większej troski i specjalistycznej pielęgnacji, co wiąże się z dodatkowymi wydatkami.

fot. Głos Ulicy

(34)

Mieszkańcy zdają sobie sprawę, że park przez wiele lat był terenem zaniedbanym i mało pielęgnowany (lata 80-90) co wpływa na aktualny stan drzew. Zarówno zdaniem uczestników konsultacji jak i ekspertów drzewa owocowe w Parku Sady Żoliborskie powinny być poddawane bieżącej, specjalistycznej pielęgnacji.

Część osób opowiadała się za objęciem parku ochroną formalną, jeśli miałoby się to przełożyć na jego lepszy stan i standard utrzymania oraz zachowanie i wzmocnienie unikalnego charakteru tego miejsca, nadanego przez obecność drzew sadowniczych. Dla naszych rozmówców kluczowe było to, żeby sposób użytkowania parku nie uległ zmianie, żeby można było chodzić po trawie, zbierać owoce. Ważne, żeby na skutek objęcia parku jakąś formą ochrony nie ograniczyć mieszkańcom zakresu i sposobu korzystania z niego.

PIELĘGNACJA I OCHRONA PRAWNA

fot. Głos Ulicy

(35)

Do udziału w konsultacjach zaprosiłyśmy dwóch ekspertów. Jacek Borowski - dendrolog, 19 września przeprowadził spacer badawczy po parku. 30 września odbyło się z kolei spotkanie on-line, gdzie swoją opinię w formie prezentacji na temat parku przedstawił Ryszard Rawski - pomolog (specjalista od drzew owocowych).

Zarówno w czasie spaceru jak i spotkania on-line mieszkańcy mieli okazję poznać opinie specjalistów, porozmawiać z naszymi gośćmi i zadać im nurtujące ich pytania. Eksperci byli zgodni, że tego typu park - ze starymi odmianami drzew owocowych - w środku dużego miasta jest unikatem w skali Europy, a może i świata. W związku z tym podkreślali, że należy zadbać o to, aby sadzić w nim stare odmiany drzew owocowych, wysokopienne, owocujące. Działania dotyczące nasadzeń w parku powinny być podejmowane z uwzględnieniem wymagań już obecnych w parku drzew sadowniczych i bez szkody dla nich.

EKSPERCI

fot. Głos Ulicy

(36)

Zdaniem ekspertów obecnie w parku występuje wiele kolizji drzew owocowych z wysokopiennymi gatunkami ozdobnymi. Dendrolog zaznaczył, że drzewa rosną w zbytnim zagęszczeniu, sugerował przesadzanie części młodych egzemplarzy gatunków ozdobnych poza teren parku. Sugerował również, iż cennym uzupełnieniem nasadzeń byłoby zastosowanie w parku krzewów owocowych oraz owocujących pnączy. Jego zdaniem warto pozostawiać w parku martwe drewno, wspierające walory przyrodnicze. Pomolog podkreślał bogactwo rosnących tu odmian drzew owocowych, w tym także tych starych, tradycyjnych, o smacznych owocach, odporniejszych na choroby i bardziej żywotnych. Z tego względu w ramach akcji edukacyjno informacyjnej proponował tabliczki z nazwami drzew, aby mieszkańcy mieli świadomość tego, co ich otacza i czego mogą skosztować.

fot. Głos Ulicy

EKSPERCI

(37)

Panowie byli zgodni, że najrozsądniejszą drogą postępowania, oszczędzającą czas i pieniądze byłoby stworzenie całościowej dokumentacji projektowej zawierającej: szczegółową inwentaryzację wraz z waloryzacją i gospodarką istniejącą zielenią z uwzględnieniem części pomologicznej, projekt zagospodarowania terenu. Niniejsze opracowanie powinno być wykonane przez specjalistów z dziedziny pomologii i architektury krajobrazu.

Obaj eksperci podkreślali, że bardzo ważna jest pielęgnacja bieżąca i wiele z istniejących drzew w pogarszającej się kondycji po odpowiednim zaopiekowaniu ma szansę jeszcze pożyć.

fot. Głos Ulicy fot. Głos Ulicy

EKSPERCI

(38)

WYKAZ WIADOMOŚCI E-MAIL

JAKIE DRZEWA W PARKU SADY ŻOLIBORSKIE?

KONSULTACJE SPOŁECZNE

ZAŁĄCZNIK NR 3 DO RAPORTU Z KONSULTACJI SPOŁECZNYCH

6 listopada 2020 r.

(39)

1

nr @ Data przesłania maila treść

1 środa, 16 września 2020 13:20

Szanowni Państwo,

Niestety ze względu na stan zdrowia nie jestem w stanie zgłosić się do mobilnych punktów konsultacyjnych / wziąć udziału w spacerach edukacyjnych przewidzianych w najbliższym czasie w ramach konsultacji dot. nowych nasadzeń na terenie Parku Sady Żoliborskie.

W związku z tym tą drogą chciałabym wyrazić opinię – moje wielkie wsparcie dla wszelkich działań na rzecz podtrzymywania tradycyjnego i absolutnie unikalnego charakteru Parku Sady Żoliborskie - dbania o pielęgnację dotychczasowych oraz ewentualne sadzenie nowych drzew z kategorii

OWOCOWYCH SADOWNICZYCH (NIE „owocujących”!).

Drzewa "owocujące" to drzewa ozdobne np. jabłonie ozdobne z malutkimi owocami. Owoce sadownicze są zbierane, ogólnie indywidualnie od lat przez okolicznych mieszkańców, a ostatnio w ramach bardzo pozytywnych akcji sąsiedzkich – pożytecznych oraz integrujących lokalną społeczność. Natomiast

"ozdobne" zalegają i gniją - to właśnie one są potencjalnym zagrożeniem dla starszych osób, to właśnie na nich można się pośliznąć itd.

Bardzo proszę o wzięcie pod uwagę mojej powyżej wyrażonej opinii w ramach obecnych konsultacji.

Szanowni Państwo,

w tym tygodniu przebywam poza Warszawą; w przyszłym mam nadzieję móc wziąć udział w spotkaniu 26 września br. oraz dogonić mobilny punkt konsultacyjny.

Niniejszym chciałbym natomiast zgłosić chęć udziału w spotkaniu on-line 30 września br.

Jednocześnie potwierdzam moje stanowisko - wyrażone również w poprzednich ankietach - że unikatowy charakter Sadów Żoliborskich powinien zostać zachowany. Rozumiem konieczność usuwania drzew starych, schorowanych, stanowiących zagrożenie dla spacerowiczów. Uważam jednak, że w ich miejsca powinny być dokonywane nasadzenia nowych drzew owocujących - sadowniczych (klasycznych odmian jabłoni, śliw, grusz itp.), a nie drzew parkowych (klonów, lip, wierzb - których i tak jest już dużo) czy ozdobnych odmian jabłoni i śliw. Dokonanie nasadzeń w odpowiedniej odległości od chodnika oraz prawidłowe gospodarowanie obszarem Parku powinno w dostatecznym stopniu minimalizować ryzyko np. poślizgnięcia na spadach czy ataku owadów.

3 czwartek, 17 września 2020 19:40 Chętnie spacerowałabym alejkami z jarzębiną i leszczyną. W parku sa wiewiórki :)

(40)

2 4 piątek, 18 września 2020 00:22

Dzień dobry.

Zdecydowanie ZA nasadzeniami sadowniczymi (jabłonie, grusze, śliwki, czereśnie).

Zdecydowanie PRZECIW stosowaniem nasadzeń estetycznych - mamy tego pełno w innych parkach i alejach miasta i dzielnicy.

#1 Zachowanie unikalnego charakteru parku

#2 Odtworzenie dawnego drzewostanu innego niż wszystkie parki w Warszawie.

Co do gatunków polecam zastosować informacje zebrane podczas projektu w którym brał udział Biebrzański Park Narodowy - "Chronimy Stare Sady".

Gotowe listy dostępne są jako załączniki na tej stronie: http://www.eko-aronia-rolnik.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=11&Itemid=262 Osobiście bardzo brakuje mi czereśni oraz jabłoni - Koszteli.

Proszę zerknąć również do artykułów:

https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34884,20402181,sady-zoliborskie-czeresnie-mozna-bylo-zrywac-przez-okna.html

"- Mieszkaliśmy na trzecim piętrze, syn zapraszał kolegów i przez okna zrywali czereśnie z drzewa rosnącego pod blokiem. Te na samej górze były najlepsze - opowiada pani Ewa."

https://metrowarszawa.gazeta.pl/metrowarszawa/1,141634,18595232,smaki-dziecinstwa-czyli-warszawo-pamietaj-o-mirabelkach-tak.html

"- Kiedy jeszcze żyła babcia, co roku pod koniec sierpnia chodziłyśmy do Sadów Żoliborskich zbierać mirabelki."

5 niedziela, 20 września 2020 15:19

Dzień dobry,

Jestem miłośnikiem drzew długowiecznych:

1. Kasztan 2. Akacja 3. Brzoza

Uwielbiam włoski orzech i jabłonie a dla urozmaicenia miłorząb.

6 sobota, 19 września 2020 19:32

Szanowni Państwo,

pragnę wypowiedzieć się w ramach konsultacji o przyszłości parku. Jestem zdecydowanie za zachowaniem i jednoczesnym przywróceniem owocowego charakteru parku. Wiele drzew zostało ściętych za szybko i bez wyraźnego powodu. Gdyby ktoś zajął się ich pielęgnacją naprawdę fachowo, mogłyby odżyć.

Oglądałam ich pnie, były pełne i zdrowe!

W Warszawie jest wiele parków, ale tylko Sady Żoliborskie mogą mieć unikalny charakter. Drzewa owocowe pięknie i kolorowo kwitną na wiosnę i mimo pozostawieniu ich samym sobie wciąż owocują. Po tylu latach! Dla mieszkańców to dużą ulga finansowa, przychodzą do parku i zbierają owoce. Nowe nasadzenia zwykłych drzew to już nie to. Nie mówiąc już o tym, że ciężarówki niszczą trawniki, bo nikomu nie chce się dźwigać drzewka.Gdy w Internecie była ankieta na ten temat, również wypowiedziałam się zdecydowanie za pozostawieniem owocowego charakteru parku. Nie rozumiem, komu zależy na zmianie tego charakteru? Dlaczego trzeba zmieniać coś, co się sprawdza?

(41)

Proponuję posadzenie roślin urokliwych w formie, pachnących będących jednocześnie spiżarnią dla ptaków i owadów np.

głogi

róże dziko rosnące śnieguliczki jaśminowce rajskie jabłonie jarząb szwedzki jarząb pospolity aronia

tarnina dereń rokitnik bez czarny oliwnik lipa

dęby byle nie Quercus rubra. Żołędzie są ważnym pokarmem dla wielu stworzeń

Nasadzenia powinny być uzupełnione o pnącza będące zarówno miejscem lęgowym jak i schronieniem dla ptaków:

wiciokrzewy bluszcz winobluszcz.

Do tego powinny pojawić się korzystne dla owadów byliny np.

sadziec rudbekia...

Nasadzenia powinny być zaprojektowane jako skupiny po to by stworzyć dogodne i bezpieczne miejsce lęgowe dla ptaków, które odwdzięczą się miłym dla ucha świergotem.

(42)

Jakie drzewa w Parku Sady Żoliborskie?

SADOWNICZE, a zwłaszcza ich stare odmiany

Co proponujesz na miejsce drzew już wyciętych i wycinanych w przyszłości?

[x] opcja 1: nasadzenia drzew owocowych jadalnych.

[ ] opcja 2: nasadzenia drzew o podobnych walorach ozdobnych i użytkowych.

[ ] opcja 3: nasadzenia drzew owocowych ozdobnych.

[x] opcja 4: inna propozycja: Nie wycinać drzew owocowych, które przy odpowiedniej pielęgnacji, mogą jeszcze żyć i owocować Dlaczego?

Ze względu na historię tego miejsca, jego nazwę, potencjał kulturalny, edukacyjny. Ponieważ wiosną (i nie tylko wiosną) Sady są najpiękniejszym Parkiem w Warszawie. Bo można tu za darmo zjeść zdrowy, bo niepryskany, i smaczny owoc. Ze względu na to, że jest to Park bezpieczny, bo drzewa niskie i z reguły rosnące kilka metrów od chodników nie stwarzają takiego zagrożenia jak te wysokie, zwłaszcza w czasie wichur.

Jaka jest Twoja wizja parku za 5, 10, 15 lat? Co jest wartością w parku?

W Parku należy sukcesywnie zmniejszać liczbę niefortunnie posadzonych drzew inwazyjnych, takich jak dęby czerwone, które nie pasują do tego miejsca, niszczą jego charakter i walory krajobrazowe, rozrastając się zabierają światło drzewom owocowym; eliminują wciąż jeszcze bujne trawniki. Natomiast więcej powinno być drzew owocowych – jadalnych – sadowniczych.

Co myślisz o drzewach owocowych rosnących w parku?

Ładne

Czy warto wprowadzać stare odmiany drzew owocowych?

tak

Czy uważasz, że warto Park objąć ochroną? Jeśli tak - w jaki sposób?

Rada Miasta Warszawy zaproponowała Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy, natomiast niezależnie od rodzaju ochrony najważniejsze jest utrzymanie owocowego (sadowniczego) charakteru Parku

Czy masz pomysł, jak można wykorzystać owoce, żeby nie marnowały się i nie gniły na trawnikach i ścieżkach?

Można założyć siatki pod drzewami wokół pni, tak aby owoce spadały do takich siatek; można zakupić drabinki, kije-zrywaki i wypożyczać osobom chcącym zerwać sobie paru jabłek czy gruszek; organizować cykliczne zrywanie owoców i wystawiać je w skrzynkach dla mieszkańców.

Jak często bywasz w parku?

kilka razy w miesiącu

Czy zbierasz owoce z drzew rosnących w parku - na własne potrzeby bądź w ramach inicjatyw społecznych? Czy masz chęć robić to w przyszłości?

tak.

(43)

5 9 2020-09-24 20:50:00 i sobota, 26 września 2020 12:46

Dzien dobry,

Pisze do Panstwa w sprawie konsultacji spolecznych dot drzew na Sadach Zoliborskich.

Wychowalam sie i chodzilam tu do szkoly. Nadal przychodze ale juz jako matka ze swoim dzieckiem. Jest to dla mnie oaza spokoju na Zoliborzu. Jest tu mnostwo zieleni. W upalne dni kaskadowa zielen daje wspaniale zacienienie i chlod, okazja do wypoczynku od upalow bezcenna.

W latach 90 Zoliborzanie walczyli o ten teren aby nie zostal sprzedany pod deweloperke. Uwazam ze nalezy utrzymac i walczyc teraz o unikatowy charakter Sadow. Tylko tu mozna przyjsc na jablka. Pojawily sie w ostatnich latach drzewa wysokie, parkowe, niemniej jednak juz jest ich sporo i warto dosadzac drzewa owocowe a stare objac opieka. Jest tu duzo smacznych odmian owocow ktorych nie ma juz. Wiadomo ze kazde drzewo ma swoj okres zycia niemniej jednak docenmy to co mamy i dbajmy o to.

Podsumowujac

Uwazam ze warto utrzymac Sady z owocowymi drzewami. Parki mamy juz w Warszawie a Sadow nie. Glos za drzewami owocowymi na Sadach Zoliborskich.

Bardzo prosze o potwierdzenie czy mail dotarl.

UZUPEŁNIENIE:

Dzien dobry,

Chcialam jeszcze podkreslic bo nie wiem czy to na pewno wybrzmialo. Chcemy Sadow owowocych sadowniczych, aby ludzie mogli je normalnie jesc. Nie zadne rajskie jablonie dekoracyjne.

(44)

6 10 poniedziałek, 28 września 2020 02:47

Dzień dobry

Przesyłam opinię np. przyszłości parku.

Jakie drzewa w Parku Sady Żoliborskie? * Co proponujesz na miejsce drzew już wyciętych i wycinanych w przyszłości? [ ] opcja 4: inna propozycja: nasadzenia głównie drzew owocowych jadalnych

Dlaczego?

W celu utrzymania owocowego charakteru parku myślę, że nasadzeń owocowych jadalnych powinno być więcej od innych typów. Jak wiadomo, wszystkie nowe drzewa się nie utrzymają, a obecnie są wycinane głównie bardzo stare drzewa owocowe.

Możnaby także nasadzić orzechy, ostatni orzech włoski usechł kilka lat temu, są tylko nieliczne leszczyny.

Drzewa owocowe ozdobne ładnie prezentują się szczególnie na wiosnę, też znajdują swoje miejsce. * Jaka jest Twoja wizja parku za 5, 10, 15 lat? Co jest wartością w parku?

Chciałbym, żeby park utrzymał swój unikalny w skali miasta owocowy charakter. Dla mnie to jest właśnie jego największą wartością, obok jego kameralności.

Nazwa nie tylko ulicy, ale i osiedla od niego pochodzi, jest nieodłączną częścią Żoliborza. Szkoda, by nazwa została pustym historycznym wspomnieniem.

Chciałbym, żeby w parku pojawiły się nowe drzewa jabłoni, grusz, śliw, być może również wiśni czy czereśni czy orzechów. Szczególnie cenne są stare odmiany.

Park wygląda też niesamowicie na wiosnę, jak kwitnący sad w środku miasta. Staje się wtedy rajem dla fotografów i wizytówka dzielnicy.

Na pewno korzystają też z parku coraz częściej pojawiające się miejskie pszczoły (choćby ule przed administracją WSM III). * Co myślisz o drzewach owocowych rosnących w parku?

Bardzo je szanuję i podziwiam, że mimo braku zabiegów pielęgnacyjnych są w stanie od lat dawać tak smaczne owoce. Chciałbym, by mogły funkcjonować ich kolejne "pokolenia".

Drzewa te pomagają też budzić świadomość ekologiczną, pozwalają też pokazać w mieście kwestię uprawy drzew owocowych.

Chciałbym, żeby drzewa były bardziej zadbane i przycinane, by miały szanse rodzic bardziej dorodne i smaczne owoce. * Czy warto wprowadzać stare odmiany drzew owocowych? Tak, w ostatnich latach stare odmiany owocowe jadalne zostały skutecznie wyparte w sprzedaży przez mocno

zestandaryzowane odmiany jabłek, gruszek czy śliwek.

* Czy uważasz, że warto Park objąć ochroną? Jeśli tak - w jaki sposób?

Chciałbym, żeby park był pod ochroną pod względem swojego charakteru, tzn. aby miał być utrzymywany jako owocowy jadalny. * Czy masz pomysł, jak można wykorzystać owoce, żeby nie marnowały się i nie gniły na trawnikach i ścieżkach?

Już obecna jest świetna cotygodniowa inicjatywa zbioru jabłek dla koni. Gruszki spadając na ziemię nadają się raczej tylko do szybkiego przetworzenia niż dalszego przekazania. Śliw jest aktualnie bardzo niewiele.

Nie uważam tych owoców za problem, większość z nich trafia na trawnik, więc nie przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu.

Po drugie, naturalny jest opad owoców z różnych drzew, choćby teraz alejka z drogą rowerową zasypywana jest przez kasztany, leży też mnóstwo żołędzi.

Można także zachęcić korzystających z parku lrzez akcje edukacyjne do większych zbiorów owoców na własne potrzeby. * Jak często bywasz w parku?

Codziennie * Czy zbierasz owoce z drzew rosnących w parku - na własne potrzeby bądź w ramach inicjatyw społecznych? Czy masz chęć robić to w

przyszłości? Zbieram, zarowno z ziemi, jak i z gałęzi. Na własne potrzeby, do przetworów czy kompotow, czasem też na rzecz inicjatyw. Mam zamiar robić to w przyszłości. E-mail na spotkanie on-line/raport: jakub.karpowicz@poczta.fm Oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych: Na podstawie z art. 6 ust. 1 lit,a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu tych danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne

rozporządzenie o ochronie danych osobowych) wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych (imię, nazwisko, e-mail, telefon kontaktowy) przez Prezydenta m.st.Warszawy, w celu przeprowadzenia procesu konsultacyjnego dotyczącego Parku Sady Żoliborskie

(45)

7 11 poniedziałek, 28 września 2020 21:05

Szanowni Państwo,

od niespełna roku mieszkam w okolicy Sadów Żoliborskich. Park ten odwiedziłem niezwłocznie po przeprowadzce, a dzisiaj należy do moich ulubionych miejsc na mapie Żoliborza. Jak wiadomo, zielone otoczenie sprzyja odpoczynkowi, dlatego z przyjemnością odwiedzam Sady, bo wiem, że gdzieś tam, przy jednej z wielu ustronnych alejek czeka na mnie ławka, na której będę mógł wygodnie usiąść i poczytać książkę. Jednak mój entuzjazm nie tłumaczy w pełni zainteresowania prowadzonymi konsultacjami.

Państwa plakaty przypomniały mi również o incydencie, jaki miał miejsce w jedną z ciepłych lipcowych nocy i choć wspominam go raczej z uśmiechem na ustach, to głęboko wierzę, że dałoby się go uniknąć. Otóż wracając do domu, poślizgnąłem się na jednej z mirabelek zalegających na chodniku, uderzając się przy tym w głowę i nadwyrężając bark. Pragnę nadmienić, że ja także nie jestem bez winy, ponieważ w momencie wypadku byłem pod wpływem alkoholu.

Pech chciał, że nigdy wcześniej nie doświadczyłem podobnej przeszkody na swojej drodze, a miejsce nie było oświetlone, co uniemożliwiło jej zauważenie. W załączniku znajdą Państwo pamiątkowe zdjęcie, wykonane w okolicznej aptece, kilka godzin po opisywanej sytuacji.

Jak Państwo widzą, Sady Żoliborskie przywodzą mi na myśl dwa zupełnie różne wspomnienia. Kojarzą mi się zarówno ze spokojnym spędzaniem czasu wolnego, jak i ze śliskim niebezpieczeństwem pod postacią gnijących owoców (a także z własną nieroztropnością). Mimo przygody, która mnie spotkała, chciałbym spędzać czas w otoczeniu drzew owocowych, ponieważ to ich obecność tworzy Sady. Jednocześnie uważam za konieczne wprowadzenie instytucjonalnych zmian mających na celu utrzymywanie parku w czystości w okresie owocowania.

12 poniedziałek, 28 września 2020 19:58

Dzień dobry,

w związku z informacją na stronie chciałabym przekazać swoje uwagi odnośnie nowych nasadzeń - zdecydowanie warto utrzymać dotychczasowy charakter parku poprzez nasadzenia owocowych drzew sadowniczych, najlepiej starych odmian (np. jabłoni, grusz, śliw, wiśni), mogłyby to być także "dzikie" drzewa owocowe. Pozwoli to zachować unikalnych charakter parku poprzez nawiązanie do jego genezy i zwiększy bioróżnorodność.

(46)

8 13 niedziela, 4 października 2020 21:42

[x] opcja 4: inna propozycja: Nie wycinać drzew owocowych, które przy odpowiedniej pielęgnacji, mogą jeszcze żyć i owocować

Dlaczego?

Bo to jedyny taki park w Warszawie, może nawet w całej Polsce. Jest wyjątkowy, i wielką stratą byłoby tę wyjątkowość zaprzepaścić. Bo zniszczenie jego unikatowości to sprzeniewierzenie się idei projektantki osiedla, pani Halininie Skibniewskiej, która projektując osiedle nie pozwoliła na wycięcie drzew owocowych. Gdy w parku będą sadzone drzewa takie jak dotychczas (dęby, klony, platany), stanie się on miejscem mało atrakcyjnym, nie mogącym konkurować z innymi parkami w Warszawie.

Ze względu na historię tego miejsca, jego nazwę, potencjał kulturalny, edukacyjny. Ponieważ wiosną (i nie tylko wiosną) Sady są najpiękniejszym Parkiem w Warszawie. Bo można tu za darmo zjeść zdrowy, bo niepryskany, i smaczny owoc. Ze względu na to, że jest to Park bezpieczny, bo drzewa niskie i z reguły rosnące kilka metrów od chodników nie stwarzają takiego zagrożenia jak te wysokie, zwłaszcza w czasie wichur.

W Parku rosną drzewa owocowe, starych odmian sadowniczych, oraz niskie drzewa pożyteczne dla ptaków, takie jak jarzębiny lub jarząby (które w parku już są). Oprócz tego krzewy owocowe np. porzeczki, agrest. Z krzewów ozdobnych, np. bzy i jaśminy. W wybranych miejscach można sadzić kwiaty zwabiające motyle. Na obrzeżach parku (jednak tylko tam, gdzie nie będą zabierać światła drzewom owocowym) można zrobić nasadzenia np. pięknie pachnącej wiosną czeremchy lub tak chętnie zbieranych orzechów włoskich, zamiast wszędobylskich kasztanowców.

W Parku należy sukcesywnie zmniejszać liczbę

drzew inwazyjnych takich jak dęby czerwone, które nie pasują do tego miejsca, niszczą jego charakter i walory krajobrazowe, rozrastając się zabierają światło drzewom owocowym; eliminują wciąż jeszcze bujne trawniki. Natomiast więcej powinno być drzew owocowych – jadalnych – sadowniczych.

Że są piękne i pożyteczne. Wymagają fachowej pielęgnacji. To one tworzą cały klimat naszego Parku, przesadzają o jego UNIKATOWOŚCI. Są pożyteczne dla ludzi i zwierząt.

Oczywiście, bo są odporne na choroby i mają niepowtarzalny smak.

Rada Miasta Warszawy zaproponowała Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy, natomiast niezależnie od rodzaju ochrony najważniejsze jest utrzymanie owocowego (sadowniczego) charakteru Parku.

Czy masz pomysł, jak można wykorzystać owoce, żeby nie marnowały się i nie gniły na trawnikach i ścieżkach?

Wprowadzić wśród mieszkańców modę na zbieranie owoców. Można założyć siatki pod drzewami wokół pni, tak aby owoce spadały do takich siatek; można zakupić drabinki, kije-zrywaki i wypożyczać

osobom chcącym zerwać na własne potrzeby jabłka czy gruszki, organizować cykliczne zrywanie owoców i wystawiać je w skrzynkach dla mieszkańców.

Prawie codziennie.

Tak, regularnie zbieram owoce na własne potrzeby i rozdaję osobom chętnym.

Korzystam z tutejszych owoców przez cały sezon, bo są ekologiczne i pyszne. Oczywiście będę je zbierać również w przyszłości. Nigdy w sezonie owocowania drzew w Parku nie kupuję owoców w sklepie.

(47)

W związku z prowadzonymi konsultacjami dot. przyszłości parku "Sady Żoliborskie" informuję, że moim zdaniem w Parku "Sady Żoliborskie" powinny być posadzone drzewa owocowe sadownicze, najlepiej żeby były to stare odmiany, takie jak obecnie w parku jeszcze się

znajdują. Nasadzenia nowe powinny być wykonywane za już usunięte i usuwane w przyszłości drzewa.

15 niedziela, 4 października 2020 20:28

[x] opcja 4: inna propozycja: Nie wycinać drzew owocowych, które przy odpowiedniej pielęgnacji, mogą jeszcze żyć i owocować Dlaczego?

Ze względu na historię tego miejsca, jego nazwę, potencjał kulturalny,bedukacyjny. Ponieważ wiosną (i nie tylko wiosną) Sady są najpiękniejszym Parkiem w Warszawie. Bo można tu za darmo zjeść

zdrowy, bo niepryskany, i smaczny owoc. Ze względu na to, że jest to Park bezpieczny, bo drzewa niskie i z reguły rosnące kilka metrów od chodników nie stwarzają takiego zagrożenia jak te wysokie, zwłaszcza w czasie wichur.

W Parku należy sukcesywnie zmniejszać liczbę niefortunnie posadzonych drzew inwazyjnych, takich jak dęby czerwone, które nie pasują do tego miejsca, niszczą jego charakter i walory krajobrazowe, rozrastając się

zabierają światło drzewom owocowym; eliminują wciąż jeszcze bujne rawniki. Natomiast więcej powinno być drzew owocowych – jadalnych –sadowniczych.

Że to one tworzą unikalność tego Parku

Oczywiście

Rada Miasta Warszawy zaproponowała Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy, natomiast niezależnie od rodzaju ochrony najważniejsze jest utrzymanie owocowego (sadowniczego) charakteru Parku Czy masz pomysł, jak można wykorzystać owoce, żeby nie marnowały się i nie gniły na trawnikach i ścieżkach?

Można założyć siatki pod drzewami wokół pni, tak aby owoce spadały do takich siatek; można zakupić drabinki, kije-zrywaki i wypożyczać

osobom chcącym zerwać sobie parę jabłek czy gruszek; organizować cykliczne zrywanie owoców i wystawiać je w skrzynkach dla mieszkańców; ustawić pod drzewami płotki/barierki ograniczające dostęp psom i promować owoce z Sadów.

Bardzo często, bo mieszkam przy nim.

Tak, zbieram na własne potrzeby i dzielę się z tymi, którzy chcą spróbować owoców z Parku. Chcę nadal to robić.

16 niedziela, 4 października 2020 20:20 Witam

Uważam że za usunięte i usuwane w przyszłości drzewa powinny być nasadzane drzewa owocowe sadownicze !!!

Mieszkam obok tego parku. Jestem w nim codziennie. Cudowne jest to ze razem z moim dzieckiem możemy obserwować roczny proces wegetacji drzew owocowych będąc w środku miasta :)

(48)

Szanowni Państwo,

w ramach konsultacji społecznych dotyczących przyszłości Parku "Sady Żoliborskie" pozwalam sobie przesłać swoją opinię.

Uważam, że w przyszłości powinno się dokonywać nasadzeń sadowniczych drzew owocowych, w szczególności starych odmian.

Taki park stanowi nie tylko oazę bioróżnorodności dla ludzi oraz zwierząt i owadów zamieszkujących miasto, ale posiada również wartość edukacyjną z zakresu odmian owoców. Wyobrażam sobie, że może stanowić bazę dla działań edukacyjnych dla mieszkańców. Ponadto, jest to wyjątkowy park na skalę europejską - podobnych nasadzeń nie spotykamy w innych stolicach i może stać się atrakcją turystyczną. Obecna "użytkowa" strona parku wpisuje się również w trendy świadomej konsumpcji oraz odpowiedzialnego współżycia w mieście i przyczynia się do postaw proekologicznych, niezbędnych w dobie zmian klimatycznych. Już teraz wspólne zbiory owoców służą integracji lokalnej społeczności i budują lokalny kapitał społeczny. Owoce są przeznaczane na indywidualne potrzeby mieszkańców, jak również przekazywane stadninom koni oraz stołecznemu Zoo. Sama również wielokrotnie zbierałam owoce na własne potrzeby. Nie wyobrażam sobie zmiany charakteru parku z owocowego sadu na ozdobny.

Będę bardzo wdzięczna za wzięcie pod uwagę mojej opinii.

Moja odpowiedź w ankiecie:

opcja 4: inna propozycja: nasadzenia "owocowych drzew sadowniczych" STARYCH ODMIAN.

19 niedziela, 4 października 2020 14:33

Szanowni Państwo,

w ramach konsultacji społecznych dotyczących Owocowych Sadów Żoliborskich zwracam się z opinią o tym, że za usunięte i usuwane w przyszłości drzewa w Parku powinny być nasadzane drzewa owocowe sadownicze. Rozumiem, że drzewa obumarłe należy usuwać, ale należy też robić wszystko, by unikatowy w skali kraju teren, w środku dużego miasta stracił swój pierwotny charakter.

20 sobota, 3 października 2020 21:27

Jednocześnie przepraszam za literówki... Ale pisanie maila z telefonu nie jest najlepszym rozeiazaniem sob., 3 paź 2020, 21:22 użytkownik Iwona Sabat <iwona.milord.barbershop@gmail.com> napisał:

Witam serdeczne. Piszę odnośnie parku sady zoliborskie. Przede wszystkim chodzi o wycinkę starych drzew owocowych, a nasadzenia nowych drzew owocowych, jadalnych. Mieszkam na Żoliborzu już długi okres czasu. Spaceruje z psem po tym sądzie i podziwiam piękno drzew, które rodzi co rok nowe owoce , które można zerwać bezpośrednio z drzewa lub zebrać z ziemi. Mało tego warto byłoby z sądów żołnierskich zrobić konkretne akcje. Np w sezonie zorganizowane akcje zbierania owoców gdzie chętnie dołączają się rodziny z dziećmi. Robić festyny z konkursami dla dzieci z nagrodami, małymi

upominkami w nagrodę kto zebrał więcej owoców itp. Łączyć przyjemność z pożytecznym. Sady stałby się slawn3 na całą warszawa zachowując piękno zdrowych owoców. Wystarczy ruszyć głowa, a dużo można zyskać wobec mieszkańców. Wdzięczność i nie tylko....

Uważam, że w parku sady powinny być posadzone drzewa owocowe SADOWNICZE,

odtworzone piękne i smaczne stare odmiany jabłek, grusz i śliw, kwitnących na wiosnę i dających pożytek pszczolom.

(49)

11 22 sobota, 3 października 2020 20:01

W uzupełnieniu wywiadu udzielonego bezpośrednio na terenie Sadów Żoliborskich w sprawie drzew owocowych, podkreślam następujące punkty:

- nazwa Sady Żoliborskie jest nazwą historyczną, osiedle powstało w końcu l.60-tych na terenie działek, których fragment pozostawiono jako park - drzewa owocowe, pozostałość działek przesądzają o tożsamości i unikalności osiedla i parku

- dla zachowania tych wartości stare drzewa powinny być stopniowo zastępowane przez drzewa owocowe. Pożądane byłyby tradycyjne gatunki, wyparte przez masowe sadownictwo, jak jabłonie kosztela, papierówka, malinówka,antonówka, grusza klapsa, konferencja

- argument o niebezpieczeństwach stwarzanych przez spadające owoce jest niepoważny. Trzeba łagodnie, lecz stanowczo rozwiewać te obawy. Mamy teraz spadające kasztany - czy dla bezpieczeństwa należałoby wyciąć aleję kasztanową?

załączam (w osobnych przesyłkach) kilka zdjęć kwitnących drzew owocowych w naszym parku. Może ich piękno będzie ich obroną?

Szanowni Państwo,

Nowymi nasadzeniami w Parku Sady Żoliborskie powinny być, wg. mnie, drzewa owocowe sadownicze.

Tego lata będąc z psem na spacerze, byłem świadkiem ciekawego zajścia. Przed wejściem do Parku Sady Żoliborskie zaparkował samochód na „obcej”

rejestracji i wyszła z niego czteroosobowa rodzina. Przyjechali na spacer.

Po paru pierwszych krokach usłyszałem słowa mężczyzny skierowane do swoich dzieci.

- To jest Park Sady Żoliborskie, jedyne miejsce w Warszawie gdzie rosną jabłonie i grusze i każdy mieszkaniec może sobie je zrywać.

Po czym chodził z rodziną i opisywał im drzewa.

Park Sady Żoliborskie jest ewenementem na skalę krajową. Rodzynkiem o którego trzeba dbać, dlatego tak ważne jest byśmy utrzymali jego sadowniczy charakter, by przyszłe pokolenia wiedziały jak wygląda malinówka czy szara reneta, a co najważniejsze, by mogła je skosztować.

Nazwa Sady Żoliborskie do czegoś zobowiązuje. Sady to śliwy, sady to jabłonie, sady to grusze etc.

I na koniec… Jednego jestem pewien, że ś.p. Halina Skibniewska twórczyni osiedla Sady w 100% popierałaby starania mieszkańców o zachowanie dotychczasowego charakteru miejsca, czyli sadowniczego.

Nowymi nasadzeniami powinny być DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE

26 poniedziałek, 5 października 2020 10:07 Nowymi nasadzeniami powinny być drzewa owocowe sadownicze.

27 poniedziałek, 5 października 2020 10:53 Chcę utrzymania owocowego charakteru Parku Sady Żoliborskie/

28 poniedziałek, 5 października 2020 11:25

Szanowni Państwo,

Piszę do Państwa w celu wyrażenia opinii o nowych nasadzeniach w Parku Sady Żoliborskie - podobnie jak większość mieszkańców, popieram pomysł uzupełnienia roślinności poprzez nasadzenie drzew owocowych sadowniczych, co pozwoli zachować oryginalny charakter parku. Proszę o uwzględnienie głosu mojego, jak i innych mieszkańców, w procesie planowania nowych nasadzeń.

(50)

12 29 poniedziałek, 5 października 2020 11:39

Nowymi nasadzeniami powinny być drzewa owocowe sadownicze.

Sama nazwa parku wskazuje na sad a i jego pochodzenie wzięło się z sadu.

Dzień dobry

Czyję się upoważniony by wyrazić opinię w imieniu swoim jak i żony i dwójki dzieci. Jesteśmy zdecydowanie za utrzymaniem dotychczasowego unikatowego charakteru tego parku i dokonywaniem nasadzeń zastępczych z drzew owocowych sadowniczych starych długowiecznych odmian.

Szanowni państwo,

Jestem zdecydowanie za zachowaniem uniakowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew - za nasadzeniami nowych DRZEW OWOCOWYCH SADOWNICZYCH

Te drzewa owocowe, ktore można jeszcze uratować przez własciwą pielęgnację- należy za wszelką cenę zachować, a nie wycinać.

Jeśli jednak trzeba niektore z nich, ze względu na stan zdrowotny wymienić, czyli posadzić nowe-to tylko i wyłącznie na gatunek owocowy, jadalny(dla ludzi..), sadowniczy.

Trzeba chronić stare odmiany drzew owocowych sadowniczych, gdyż nawet sadownicy do nich powracają!-wspominając dawne smaki i aromaty dawnych odmian jabłek, śliwek i gruszek(porownując je z tymi z "supermarketu"-ktore smakują jak drewno i nawet nie pachną!)

Obecnie sady owocowe w mieście są na wagę złota i powinno się je szczególnie chronić.Wystarczy przyjrzec się akcjom "owocobrania" na Sadach i w innych miejscach-zeby się przekonać jak wielkie jest zainteresowanie mieszkancow-zbiórką owocow na cele wlasne(placki i szarlotki...)ale i dla mieszkancow ZOO, jak rownież(na co namawialam)-do jadłodzielni, gdzie osoby uboższe mogą z nich skorzystać.

Ważna jest także historia tego miejsca i to jest niezwykle ważne, aby utrzymać wlasnie taki charakter tego Parku!

Park ten powinien być objęty ochroną krajobrazową, jak rownież ochroną owocewego sadowniczego charakteru Parku.

Jesli chodzi o zbiór owocow- to poza codziennym indywidualnym-wspaniale są organizowane , jak do tej pory wspólne Owocobrania, ktore integrują mieszkancow Żoliborza, a jednocześnie, przy wspólpracy Gminy-mogą je np. zawieżć do ZOO, albo np.do jakichś ośrodków pomocy spolecznej, czy jadlodzielni.

Ważne, by sami mieszkancy mogli sobie wlasnoręcznie nazbierac trochę owocow na wlasne potrzeby, a przy okazji-np. uprzątnąć zgniłe owoce na zorganizowany kompost(lub do kontenera)

Osobiście -chętnie zbieram owoce w parku, jak tylko jest okazja, zarówno na Sadach, jak i na Cytadeli(gdzie niestety drzew owocowych sadowniczych coraz mniej, a były tu zawsze świetne jabłka na szarlotkę, śliwki węgierki czy gruszki..Ol lat namawiam do uzupełnienia brakujących drzew, niestety

bezskutecznie..)

W organizowanych zbiorach nie bralam udzialu, ze względu na wiek i kłopoty z kręgosłupem, ale widzę, ze wśród młodych-zainteresowanie ogromne! i z pewnoscią nie zmaleje.

Dzień dobry,

Jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku Sady Żoliborskie z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew w mojej opinii powinny być nasadzane drzewa owocowe sadownicze.

Dzień dobry,

Jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku Sady Żoliborskie z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew w mojej opinii powinny być nasadzane drzewa owocowe sadownicze.

(51)

Dzień dobry,

Jako wieloletnia mieszkanka Sadów Żoliborskich, chciałabym wyrazić swoją opinię dotyczącą przyszłości Sadów Żoliborskich.

Moja wizja parku za 5,10,15 lat jest ta sama - Park ma mieć swój unikatowy charakter i nadal być parkiem pełnych drzew owocowych, które nie dość że dają owoce to jeszcze upiększają nasze osiedle. Uważam, że Park powinien zostać objęty ochroną i powinno wprowadzić się stare odmiany drzew owocowych, w celu kontynuacji jego niepowtarzalnego wyglądu, ponieważ nie ma takiego drugiego miejsca w Warszawie. Przez park przechodzę praktycznie codziennie:

idąc na metro, na bazarek czy po prostu spacerując, a latem szukam w nim ochłody podczas upalnych dni.

Jeżeli chodzi o problem gnicia owoców i ich marnowania, uważam że sąsiedzi i mieszkańcy zauważyli ten problem i przejęli inicjatywę po przez zbieranie jabłek, robienie z nich przetworów czy oddawanie ich zwierzętom w warszawskim ZOO. Może takie owoce powinny być rozdawane potrzebującym, lub powinien powstać kompost w park lub w jego okolicy, który byłby używany na osiedlu Sady Żoliborskie? Wydaje mi się, że sporo mieszkańców chciałoby zbierać i jeść owoce z parku, ale czuje jakąś obawę lub strach, wynikającą z niedoinformowania że te owoce są ogólnodostępne i można z nich korzystać.

Podsumowując, zostawmy Sady takie jakie są: piękne, dzikie i niepowtarzalne w swojej urodzie. Chwalmy się tym, co mamy.

Dzień dobry,

Jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być posadzone DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE.

Jestem za utrzymaniem unikatowego, owocowego charakteru Parku Sady Żoliborskie!!!

Powinny tam pozostać drzewa sadownicze, a w miejsce wyciętych i wycinanych drzew, powinny być sadzone DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE.

Szanowni Państwo,

chciałam wyrazić swoje zdanie odnośnie sławnych i jedynych w swoim rodzaju Sądów Żoliborskich.

Mianowicie, wyobraźcie sobie Państwo sytuację spacerując wiosną z rodziną po sadach jak kwitną i pachną drzewa owocowe...na pewno ktoś z Was kojarzy to uczucie, a potem latem, zjedzenie smacznego jabłka,bądź gruszki z soczystym smakiem...uczucie niesamowite, wprost z dzieciństwa, z sądu babci, dziadka...

A teraz rzeczywistość...ktoś chce to zniszczyć, tak! Bo jabłka śmierdzą, bo można się na nich poślizgnąć... owszem może to możliwe ,ale co tydzień przychodzą ludzie dobrej woli, którzy grabia, a przede wszystkim zbierają owoce i przekazują dla osób potrzebujących i zwierząt. Czy to nie brzmi optymistycznie i dumnie?? Jeśli rzeczywiście należy wyciąć jakieś drzewo, bo jest stare/umierajace, ok,ale zróbmy to z rozsądkiem i zasadzmy kolejne owocowe drzewo Mam nadzieję, że kogoś z Państwa przekonałam.

Witam Państwa,

jestem od ponad 30-tu lat mieszkanką rejonu Sadów Żoliborskich i jestem zdecydowanie za zachowaniem unikalnego charakteru parku z drzewami sadowniczymi. Całym sercem jestem za tym, aby w miejsca już wyciętych i wycinanych drzew sadzone były drzewa owocowe sadownicze.

(52)

Szanowni Państwo,

Uważam że za usunięte i usuwane w przyszłości drzewa w Parku "Sady Żoliborskie" powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE!

Sady powinny zachować formę owocowych drzew. Nie powinniśmy zmieniać charakter parku, powinien zostać taki jaki był przez lata od początku. Pięknie kwitnie, szczedrze owocuję, wszyscy tym się zachwycamy.

Dobry wieczór,

W związku z prowadzonymi konsultacjami społecznymi bardzo proszę o uwzględnienie mojego głosu za pozostawieniem sadów w ich owocowej odsłonie, w razie wycinki drzew posadzenie nowych drzew owocowych. Jest to jedyne takie miejsce w okolicy, piękne przyjemne i mega pożyteczne ☺ bardzo polecam wszelkie przetworu z owoców z naszych sadów.

Dzień dobry,

Chciałabym się wypowiedzieć w sprawie przyszłości Parku Sady Żoliborskie.

Uważam, że za usunięte i usuwane drzewa w Parku "Sady Żoliborskie" powinny być nasadzane DRZRWA OWOCOWE SADOWNICZE.

W szczególnosci mogły by być drzewa starych odmian, które rzadko są dostępne.

Wielką wartością jest to, iż nie jest to zwykły park, w zwiàzku z tym należy o niego dbać i rozwijać tematycznie tak, jak nazwa wskazuje.

Owoce można wykorzystać w ten sposôb jak obecnie - owoce są zbierane i zawożone np. do Zoo. Jest to wspaniała inicjatywa, dzięki której sąsiedzi udzielają się charytatywnie, poznają wzajemnie oraz uczà dzieci jak można czynić dobro i zrobić coś od siebie.

Mam nadzieję że projekt rozwoju Sadów w Budżecie Partycypacyjnym będzie kontynuowany i rozwijany przez wiele, wiele lat!

Jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejscach wyciętych i wycinanych drzew - w mojej opinii, powinny być nasadzane drzewa owocowe i sadownicze.

Dzień dobry,

Proszę o zachowanie charakteru parku SADY ŻOLIBORSKIE. W miejsce wyciętych drzew powinny być nasadzane drzewa owocowe sadownicze, co pozwoli na pozostawienie tego miejsca wyjątkowym na mapie Warszawy.

Szanowni Państwo,

Zdecydowanie jestem za zachowaniem uniakowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE.

jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE. jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE.

(53)

15 46 wtorek, 6 października 2020 00:37

Dzień dobry,

jestem od stosunkowo niedawna mieszkańcem osiedla Sady Żoliborskie, jednak - m.in. dzięki reportażom Filipa Springera - znane mi ono było już znacznie wcześniej, na długo zanim przeprowadziłem się do Warszawy. Jednym z jego walorów jest oczywiście unikalny układ i architektura, ale także obecność starych, owocowych drzew, które uzasadniają nazwę zarówno osiedla, jak i parku.

W związku z powyższym, uważam że należy podtrzymać charakter parku i w miejsce drzew, których nie da się już uratować, nasadzane powinny być - pod okiem pomologów z Ogrodu Botanicznego PAN - sadownicze drzewa owocowe, a w szczególności ich stare, rzadko w tej chwili spotykane odmiany.

W ten sposób będzie można podtrzymać nie tylko tradycję związaną z tym miejscem, czyniąc z niego wspaniały, żywy pomnik zarówno Warszawy i jej historii, jak i przyrody w ogóle.

Konsekwencja w prowadzeniu parku (jak i całego drzewostanu na terenie kolonii Sady Żoliborskie), może jeszcze bardziej podkreślić sielski, tak potrzebny w wielkim mieście charakter tej oazy przyrody. Park mógłby wówczas pełnić wszelkie funkcje, które spełnia teraz, dodając do tego funkcję edukacyjną, gdyż stanowiłby miejsce o rzadko spotykanej specyfice, na równi z ogrodem botanicznym czy arboretum.

Wpływ na komfort życia mieszkańców okalających park osiedli, ale też wszystkich gości parku ma kontakt z przyrodą. Na Sadach za sprawą dużej bazy pożytkowej można zobaczyć rzadko spotykane w Stolicy gatunki ptaków. Ponadto drzewa owocowe stanowią dom i stołówkę dla wszelkich odmian tak potrzebnych owadów zapylających.

Fakt, że późnym latem pewnym problemem mogą być gnijące owoce na trawnikach. Jednak wydaje mi się, że jest to problem do rozwiązania. Potrafię sobie wyobrazić coś w rodzaju „święta Sadów”, przyciągających Warszawiaków eventów, na których zbiory owoców odbywały się przy ich udziale; każdy mógłby najeść się ich do woli, albo zabrać ze sobą, w celu zrobienia przetworów. Wydarzenie takie powinno mieć charakter rodzinny, ale też naukowo-edukacyjny, gdzie odbywałyby się przy okazji lekcje na temat historii sadownictwa, ekologii, fauny zamieszkującej taki ekosystem, ale też otwarte warsztaty kulinarne, na których kucharze mogliby przypominać dawne przepisy bądź receptury na przetwory, konfitury, dżemy i nalewki, które można wykonać z zebranych w parku - darmowych! - owoców dawnych, rzadkich, mających swoje miejsce w kulinarnej historii Polski odmian drzew sadowniczych.

Co więcej, na wzór miodów z pasiek miejskich usytuowanych w różnych dzielnicach, sprzedawane mogłyby być na takim festynie właśnie pięknie opakowane, gotowe przetwory wykonane z rosnących tam owoców - np. „konfitury Żoliborskie” (powinny być też w stałej sprzedaży w Barze Sady Żoliborskie! Albo w Pawilonie Kulturalnym usytuowanym w parku).

Sprzedawać można także sadzonki drzewek pozyskane z nasion z parku - taka inicjatywa może zachęciłaby osoby prywatne, posiadaczy ogrodów, przydomowych sadów czy ogródków działkowych do sadzenia ich u siebie i z czasem do ponownej popularyzacji tych zapomnianych gatunków.

Sam bywam w parku Sady prawie codziennie - przechodzę przez niego choćby idąc na stację metra i codziennie myślę o tym jak unikalne jest to miejsce. Sam mam wprawdzie opory przed zbieraniem owoców stamtąd - może wcześniej nie przyszło mi to do głowy, poza tym nie znam się na tym, nie wiem co później zrobić z takimi owocami, żeby się nie zmarnowały… eventy takie, jak te opisane powyżej, na pewno by mnie do tego zachęciły, a także do bardziej wnikliwej obserwacji poszczególnych drzew w różnych porach roku.

Wydaje mi się także, że w mniej uczęszczanych częściach parku mogłyby stanąć kompostowniki, w których w naturalny nawóz przeobrażałyby się gnijące owoce, uschnięte liście czy skoszona trawa - na pewno dałoby się taki kompost dobrze spożytkować przy pracach ogrodniczych na terenach Sadów - a może też ogródka społecznościowego, który mógłby się znaleźć na ich terenie?

Mam nadzieję, że moja opinia okaże się przydatna, a unikalny charakter Sadów Żoliborskich będzie pielęgnowany.

47 wtorek, 6 października 2020 06:23

Jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE.

Dzień dobry,

jestem za zachowaniem uniakowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE.

(54)

16 49 wtorek, 6 października 2020 08:32

Uważamy,że nasadzenia nowych drzew w PARKU SADY ŻOLIBORSKIE powinny zostać wykonane wyłącznie z drzew owocowych.Najlepiej by były to stare odmiany

drzew owocowych, takie jak rosną w Naszym Parku.

jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi,

a w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE.

Takich miejsc jest tak niewiele, pełnią bardzo ważną funkcję dla lokalnej i nie

tylko społeczności. Nie tylko integruja mieszkańców ale stwarzaja dla nich miejsce odskoczni i wypoczynku, jednocześnie stwarzajac możliwosci by wspólnie pomagać innym- jak stajnie czy inne instytucje oprocz mieszkancow ktore skorzystaja z owocow.

51 wtorek, 6 października 2020 09:46 Za usunięte i usuwane w przyszłości drzewa w Parku „Sady Żoliborskie” powinny być nasadzane DRZEWA OWOCOWE SADOWNICZE!

Dzień Dobry

Jestem za zachowaniem unikatowego charakteru parku z drzewami sadowniczymi, a

w miejsca wyciętych i wycinanych drzew powinny być posadzone drzewa owocowe sadownicze.

Jako mieszkaniec Sadów Żoliborskich (ulica Sady Żoliborskie 11 m. 13) pragnąłbym przekazać w ramach konsultacji społecznych prośbę o zachowanie unikalnego owocowego charakteru Sadów, czyli zastępowanie wszystkich wyciętych drzew nasadzeniami drzew owocowych sadowniczych. Od początku istnienia Sadów nie były sadzone nowe drzewa sadownicze, więc ich charakter powoli ulega zmianie, chciałbym przywrócenia oryginalnego charakteru z czasów budowy WSM III.

Szanowni Państwo,

jako mieszkaniec Żoliborza, odwiedzający często Sady Żoliborskie – czy

to w ramach spaceru, czy w celu zabawy z dzieckiem – jestem za zachowaniem owocowego charakteru tej części Żoliborza. Wyliczę w punktach powody, dla których uważam, że nowe nasadzenia powinny być gatunkami uprawnymi:

1. Łatwość pielęgnacji. Drzewa owocowe są niewielkie i przez tysiące lat hodowli przystosowane do regularnego przycinania. W sytuacji, gdy za kilkadziesiąt lat rośliny zaczną chorować, łatwiej będzie bez długotrwałych procedur uzyskiwania zgody wyciąć je i zastąpić nowymi.

2. Różnorodność. Zieleni na Żoliborzu mamy dużo. W większości nie są do gatunki owocowe – dlatego w tym miejscu warto zachować odmienny, wyjątkowy jej charakter.

3. Integracja sąsiedzka. Mieszkańcy w ostatnich miesiącach pokazali, że łatwiej dbać o wspólne dobro, jeśli ta troska daje wymierne efekty w postaci zbiorów. Myślę, że to bardzo cenna lekcja dla młodego pokolenia.

4. Zdrowe owoce. Paradoksalnie owoce pochodzące z miast mają szansę być znacznie zdrowsze od owoców z regionów sadowniczych. W mieście nie stosuje się pestycydów i innych szkodliwych środków ochrony roślin, natomiast typowo miejskie zanieczyszczenia – spaliny, pyły z dróg – są

sukcesywnie eliminowane. Uprawa roślin jadalnych w miastach to, jak twierdzą eksperci, przyszłość i wkrótce konieczność w obliczu zagrożenia niedoborami żywności. Owocowe Sady Żoliborskie mają szansę stać się przedsięwzięciem, od którego inne podobne inicjatywy będą mogły brać przykład.

Dzień dobry,

w ramach konsultacji społecznych ws. nasadzeń w parku Sady Żoliborskie przychylam się do opinii, aby usuwane drzewa sadownicze zastępowane były również drzewami owocowymi, sadowniczymi, najlepiej takich samych albo zbliżonych gatunków.