POLITYKA A POPKULTURA. Polityka a popkultura. wykład

(1)

POLITYKA A POPKULTURA

Polityka a popkultura

wykład

(2)

PROWADZĄCY

dr hab. Wojciech Lewandowski

Katedra Teorii Polityki i Myśli Politycznej

Wydział Nauk Politycznych i Studiów Miedzynarodowych Uniwersytet Warszawski

E-mail: w.lewandowski@uw.edu.pl www: Imaginaria

FB: @imaginariaWL Twitter: @ImaginariaWL

TERMINY Dni i godziny:

• zajęcia: wtorki, godz. 13.15-14.45 (od 4 października do 13 grudnia 2022) Miejsce: Krakowskie Przedmieście 26/28, Gmach Audytoryjny, nr 222

Dyżur: poniedziałek, godz. 13.15-14.45, Nowy Świat 67, sala 208 ECTS: 4

Forma zaliczenia: zal./oc.

CELE

Celem zajęć jest dyskusja na temat wielowymiarowych relacji pomiędzy polityką a kulturą popularną. Podczas zajęć zostaną omówione wybrane aspekty politycznego uwikłania popkultury. Analizowane będą także problemy społeczne i polityczne obecne w wybranych tekstach europejskiej i amerykańskiej kultury popularnej.

Współcześnie kultura popularna jest niezwykle istotnym elementem wspólnot społecznych i politycznych. Kształtuje ona konteksty, w których poruszają się jednostki, także te bezpośrednio uwikłane w działania polityczne. Relacje świata polityki i świata kultury popularnej oraz systemu społeczno-gospodarczego określają ramy funkcjonowania człowieka w przestrzeni społeczno-politycznej. Popkulturowe teksty oraz symbole stanowią język, poprzez który możliwe staje opisanie świata oraz ekspresja systemów ideologicznych. Z drugiej strony twórcy kultury popularnej komentują bieżące wydarzenia polityczne, a ich teksty mogą stanowić czynnik inicjujący debaty na temat istotnych kwestii społecznych. Podczas zajęć analizie poddane zostaną wybrane dwudziestowieczne i współczesne teksty kultury popularnej w kontekście dyskutowanych w nich problemów społeczno-politycznych. Ponadto przyjrzymy się znaczeniu popkultury dla szeroko rozumianych procesów politycznych.

(3)

ZASADY UZYSKANIA ZALICZENIA 1. Obecność.

2. Zaliczenie na ocenę: dwa zadania/mini-projekty na platformie Google Classroom (8 punktów każde).

Skala:

Punkty Ocena

14-16 bdb

13 db+

11-12 db

10 dst+

8-9 dst

0-7 ndst

(4)

LITERATURA

Literatura obowiązkowa zostanie zamieszczona na platformie Google Classroom.

Literatura uzupełniająca oraz rekomendowane teksty kultury zostaną w miarę możliwości umieszczone na platformie Google Classroom.

Ze względu na poszanowanie praw autorskich studenci proszeni są o nieudostępnianie otrzymanych materiałów osobom trzecim.

Prezentacje wykorzystane podczas zajęć będą dostępne pod tym adresem. Zostaną one usunięte z końcem semestru.

Logowanie do platformy Google Classroom oraz dostępność wszystkich jej funkcji wymaga logowania z konta uniwersyteckiego (@student.uw.edu.pl).

ZAJĘCIA: ZASADY UCZESTNICTWA Stacjonarne:

Podczas zajęć obowiązuje nakaz zakrywania ust i nosa przy pomocy maseczki.

Ze względu na bezpieczeństwo grupy zajęciowe osoby z objawami infekcji nie mogą uczestniczyć w zajęciach. W przypadku ich pojawienia się na zajęciach zostaną poproszone o opuszczenie sali.

Zdalne:

W przypadku pogorszenia się sytuacji epidemiologicznej i przejścia na tryb zajęć zdalnych odbywać się one będą za pomocą aplikacji Zoom.

Podczas zajęć zdalnych sugerowane jest włączenie kamer oraz wyciszenie mikrofonów.

Studenci muszą posługiwać się imieniem i nazwiskiem podczas zajęć. Proszę nie używać pseudonimów.

W przypadku logowania do aplikacji Zoom należy korzystać z konta w domenie UW.

(5)

PROGRAM ZAJĘĆ 1. KULTURA POPULARNA

Zagadnienia:

1. Kultura popularna – definicje i interpretacje.

2. Kultura popularna a kultura masowa.

3. Polityka i społeczeństwo w kultura popularnej.

4..Brytyjska szkoła studiów kulturowych.

5. Polityka a kultura popularna - symbioza czy rywalizacja?

Literatura obowiązkowa:

Gajewska Grażyna, Teksty kultury popularnej w badaniach humanistycznych, w: Tropy literatury i kultury popularnej, red. Sławomir Buryła, Lidia Gąsowska, Danuta Ossowska, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2014, s. 13-30.

Olkusz Ksenia, Wszechkultura jako dziedzina badawczej stygmatyzacji, w: 50 twarzy popkultury, red. Ksenia Olkusz, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków 2017, s. 15- 51, https://factaficta.files.wordpress.com/2017/07/50-twarzy-popkultury-red- ksenia-olkusz1.pdf.

Literatura uzupełniająca:

Barker Charles, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.

Fiske John, Zrozumieć kulturę popularną, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.

Krajewski Marek, Kultury kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2003, s. 15-102.

Leman Natalia, Literatura, historia, kultura popularna – przestrzenie konwergencji.

Wprowadzenie, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2021, nr 2, s. 127-152.

Levine Caroline, Od prowokacji do demokracji. Czyli o tym, dlaczego potrzebna nam sztuka, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2013.

Strinati Dominic, Wprowadzenie do kultury popularnej, tłum. Wojciech J. Burszta, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1998.

Troszyński Marek, Kultura popularna – emancypacja czy zniewolenie?, w: Od kontrkultury do popkultury, red. Marian Golka, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2002, s. 59-74.

2. POLITYKA, POPKULTURA, POLITICAL FICTION

Zagadnienia:

1. Polityka – jej istota i natura nauk o polityce.

2. Political fiction – sztuka jako metoda analizy życia społecznego i politycznego.

2. O pożytkach z fikcji politycznej.

3. Popkulturowe narracje o polityce.

4. Teoretycznie i metodologiczne aspekty analizy i interpretacji tekstów kultury popularnej w naukach o polityce.

Bevir Mark, R.A.W. Rhodes, Teoria interpretacjonistyczna, w: Teorie i metody w naukach politycznych, red. David Marsch, Gerry Stoker, tłum. Joanna Tegnerowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 131-152.

(6)

Berezowski Łukasz Jan, Władza i polityka w literaturze political fiction: prawda czy fikcja?, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013, s. 9-49. (IBUK libra) Heywood Andrew, Teoria polityki. Wprowadzenie, tłum. Michał Jasiński, Barbara Maliszewska, Dorota Stasiek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 59- 92.

Barker Charles, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.

Bazerman Charles, Intertextuality: How Texts Rely on Other Texts, w: What Writing Does and How It Does It: An Introduction to Analyzing Texts and Textual Practices, eds.

Charles Bazerman, Paul Prior, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, London, Mahwah, NJ 2004, s. 83-97.

Davidson James F., Political Science and Political Fiction, „American Political Science Review” 1961, Vol. 55, No. 4, s. 851-860.

Goren Lilly J., Politics and Popular Culture, „Society” 2016, Vol. 53, No. 5, s. 482-486.

Karwat Mirosław, O upolitycznieniu twórczości i dzieł twórczych. Modelowa analiza mechanizmu, „Studia politologiczne” 2018, Vol. 50, s. 15-41.

Krauz-Mozer Barbara, Teorie polityki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

Sontag Susan, Przeciw interpretacji, przeł. Dariusz Żukowski, w: Susan Sontag, Przeciw interpretacji i inne eseje, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2018, s. 11-26.

Szyłak Jerzy, Jak czytać komiksy i właściwie po co?, „Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne” 2017, nr 8, s. 149-168, https://cwf.ug.edu.pl/ojs/index.php/Jed- nakKsiazki/article/view/776.

Zawalska Izabela, Dlaczego filozofowie czytają literaturę popularną?, „Studia Pragmalingwistyczne” 2011, nr 3, s. 281-294.

3. WOJNA W POPKULTURZE

Zagadnienia:

1. Wojna jako motyw w kulturze popularnej.

2. Filmowe portrety wojny.

3. Wojna w komiksowych kadrach.

4. Wojenna trauma w twórczości Rogera Watersa.

5. Wojna z terroryzmem w współczesnej kulturze.

Teksty kultury popularnej:

24 godziny (24), sezony 1-9, Imagine Television, 20th Century Fox Television, 2001-2010.

24 godziny. Jeszcze jeden dzień (24: Live Another Day), sezon 1, Fox Television, 2014.

Brubaker Ed (scen.), Steve Epting, Stefano Gaudiano, Mike Perkins, Lee Weeks (rys.), Kapitan Ameryka, t. 3: Śmierć Kapitana Ameryki, tłum. Bartosz Czartoryski, Egmont Polska, Warszawa 2020.

Ennis Garth (scen.), Snejberg Peter (rys.), Drogi Billy, tłum. Grzegorz Ciecieląg, Mucha Comics, Warszawa 2010.

O jeden most za daleko (A Bridge Too Far), reż. Richard Attenborough, United Artists and Joseph E. Levine Productions 1977.

Szeregowiec Ryan (Saving Private Ryan), reż. Steven Spielberg, DreamWorks Pictures, Paramount Pictures 1998.

Spiegelman Art (scen. i rys.). Maus. Opowieść ocalałego, wydanie zbiorcze, tłum. Piotr Bikont, Prószyński i S-ka, Warszawa 2016.

(7)

Vaughan Brian K. (scen.), Henrichon Niko (rys.), Lwy z Bagdadu, tłum. Tomasz Sidorkiewicz, Mucha Comics, Warszawa 2008.

Waters Roger [Pink Floyd], Antologia tekstów i przekładów 1968-1972, przeł. Lesław Haliński, Tomasz Szmajter, In Rock, Poznań 2002, zwłaszcza s. 219-243.

Ciołkiewicz Paweł, Komiksowe obrazy wojny. Przyczynek do analizy biograficznych narracji wojennych, „Kultura współczesna” 2017, nr 2 (95), s. 195-212.

Gawrycki Marcin Florian, Uwikłane obrazy. Hollywoodzki film a stosunki międzynarodowe, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 256-300.

Lewandowski Wojciech, Siedem małych słów. Obraz wojny wietnamskiej w komiksie

«Kaznodzieja» Gartha Ennisa i Steve’a Dillona, w: 50 twarzy popkultury, red. Ksenia Olkusz, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków 2017, s. 623-640.

Weiss Wiesław, O krowach, świniach i małpach, robakach oraz wszystkich utworach Pink Floyd i Rogera Watersa, In Rock, Czerwoniak 2015, s. 343-360.

Altheide David L., Fear, Terrorism, and Popular Culture, w: Reframing 9/11: Film, Popular Culture and the «War on Terrorism», eds. Jeff Birkenstein, Anna Froula, Karen Randell, Bloomsbury Academic, London 2010, s. 11-22.

Barber Benjamin R., Imperium strachu. Wojna, terroryzm i demokracja, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2005.

Jarecka Urszula, Nikczemny wojownik na słusznej wojnie. Wybrane aspekty obrazu wojny w mediach wizualnych, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2009.

Lewandowski Wojciech, Values not Semantics: Captain America and Self-Reliance, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego” 2020, tom 33, s. 275-291.

Różalska Aleksandra, Wojna z terroryzmem w amerykańskich serialach telewizyjnych, w:

Seriale w kontekście kulturowym. Gatunki – motywy – mutacje, red. Daria Bruszewska-Przytuła, Alina Naruszewicz-Duchlińska, Instytut Polonistyki i Logopedii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2016, s. 135- 150.

Shue Henry, Tortury, tłum. Michał Szczubiałka, w: Etyka wojny. Antologia tekstów, red.

Tomasz Żuradzki, Tomasz Kuniński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 361–376.

Stroiński Paweł, «Szeregowiec Ryan», czyli wojna i (a) pamięć, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2015, t. XV, s. 140-147.

Wolski Paweł, Droga do «Maus». Komiks a literackie paradygmaty w dyskusji wokół przedstawialności Holokaustu, „Śląskie Studia Polonistyczne”2011, nr 1 (1), s. 131- 153.

Ziontek Artur, Obraz Powstania Warszawskiego w muzyce popularnej, „Studia Pragmalingwistyczne” 2011, nr 3, s. 328-349.

4. POLITYCY W BLASKU POPKULTURY. POLITYCZNY CELEBRYTYZM

Zagadnienia:

1. Kultura a polityka – krótka historia wzajemnych relacji.

2. Celebrytyzm – kulturowe uwarunkowania zjawiska.

3. Polityk jako celebryta.

4. Kultura popularna jako potencjalne zagrożenie dla jakości debaty publicznej we współczesnych społeczeństwach

5. Tony Blair – polityczny celebryta czy mąż stanu?

(8)

Harris Robert, Ghostwriter, przeł. Piotr Amsterdamski, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2009.

To właśnie miłość (Love Actually), reż. Richard Curtis, Universal Pictures 2003.

Literatura podstawowa:

Lewandowski Wojciech, Pudel, mąż agentki i niedoszły zbawca Brytanii. Obraz Tony’ego Blaira w wybranych tekstach kultury popularnej, w: Era Blaira i Browna. Wybrane problemy polityczne rządów Partii Pracy w Zjednoczonym Królestwie 1997-2010, red.

Franciszek Gołembski, Przemysław Biskup, Małgorzata Kaczorowska, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2010, s. 67-79.

Marcinkiewicz Krzysztof, Skutki mediatyzacji i celebrytyzacji w mediach i społeczeństwie,

„com.press” 2019, nr 4, s. 40-53, https://compress.edu.pl/e-wydania/item/skutki- mediatyzacji-i-celebrytyzacji-w-mediach-i-spoleczenstwie.

Piontek Dorota, Olgierd Annusewicz, Polityka popularna: Celebrytyzacja polityki, politainment, tabloidyzacja, „e-Politikon” 2013, nr 5, s. 6-28.

Annusewicz Olgierd, Celebrytyzacja polityczna, „Studia politologiczne” 2011, Vol. 20, s.

268-278.

Boese Alex, Fake newsy i inne fałszerstwa od średniowiecza do XXI wieku, przeł. Grażyna Gasparska, Wydawnictwo AMBER, Warszawa 2018.

Daniel Krystian, Wykorzystanie skandalu do tworzenia wizerunku przez polityków,

„Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne” 2016, Vol. 49, s. 97-109.

Gałkowski Stanisław, Agnieszka Gałkowska, Personalizacja polityki, „Państwo i społeczeństwo” 2012, t. XII, nr 1, s. 55-71.

Olczyk Tomasz, Teoria i praktyka celebrytyzacji politycznej. Celebryci polityczni w internetowych serwisach plotkarskich, „Środkowoeuropejskie studia polityczne”

2013, nr 1, s. 71-90.

Piontek Dorota, Komunikowanie polityczne i kultura popularna. Tabloidyzacja informacji o polityce, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Poznań 2011.

Postman Neil, Zabawić się na śmierć. Dyskurs publiczny w epoce show-businesu, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2006.

Posyłek Małgorzata, Nowe oblicza polityki w mediach – tabloidyzacja, infotainment, politainment i kreowanie faktów, „Studia Socialia Ceacoviensia” 2015, nr 2 (13), s.

145-157.

van Zoonen Liesbet, A Day at the Zoo: Political Communication, Pigs and Popular Culture,

„Media, Culture & Society" 1998, Vol. 20, No. 2, s. 183-200.

van Zoonen Liesbet, Imagining the Fan Democracy, „European Journal of Communication”

2004, Vol. 19, No. 1, s. 39-52.

5. IDEOLOGIE A POPKULTURA. CASUS V JAK VENDETTA

Zagadnienia:

1. Idee i ideologie w tekstach kultury popularnej.

2. V jak Vendetta – komiks ideologicznie zaangażowany.

3. Faszyzm a anarchizm – ideologie w stanie permanentnego konfliktu.

4. Jednostka a totalitaryzm – anatomia sprzeciwu w powieści graficznej V jak Vendetta.

5. Od faszystowskiej dystopii do anarchistycznej utopii.

(9)

Ellison Harlan, «Kajaj się, Arlekinie» – powiedział Tiktak, tłum. Maciejka Mazan, w:

Arcydzieła. Najlepsze opowiadania science fiction stulecia, red. Orson Scott Card, Prószyński i S-ka, Warszawa brw., s. 149-158.

Moore Alan (scen.), Lloyd David (rys.), V jak Vendetta, tłum. Jacek Drewnowski, Wydawnictwo Egmont, Warszawa 2014.

V jak Vendetta, reż. James McTeigue, Warner Bros. Pictures, 2006.

Lewandowski Wojciech, Od totalitarnej dystopii do anarchistycznej utopii. Idee polityczne w powieści graficznej «V jak Vendetta» Alana Moore’a i Davida Lloyda, Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa 2019, s. 131-282.

Lektura uzupełniająca:

Baker Bill, Alan Moore. Wywiady, Milgram & Viral, Wrocław 2011.

Buba-Braun Aleksandra, Fikcyjna twarz rewolucji, „Palimpsest. Czasopismo socjo- logiczne” 2014, nr 6, s. 2-11, https://issuu.com/palimpsest/docs/aleksandra_buba.

Cottret Monique, Zabić tyrana? Tyranobójstwo w nowożytnej Europie, tłum. Anna Gabryś, Wojciech Prażuch, Czytelnik, Warszawa 2012.

Glass Jeffrey M., J. Benjamin Taylor, The Silver Screen Authoritarianism: How Popular Films Activate Latent Personality Dispositions and Affect American Political Attitudes,

„American Politics Research” 2018, Vol. 46, No. 2, s. 246-275

Held Virginia, Terroryzm, uprawnienia i cele polityczne, przeł. Michał Szczubiałka, w: Etyka wojny. Antologia tekstów, red. Tomasz Żuradzki, Tomasz Kuniński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 321–340.

Heywood Andrew, Ideologie polityczne. Wprowadzenie, przeł. Miłosz Habura, Natalia Orłowska, Dorota Stasiak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, s. 15-38, 195-246. (IBUK libra)

Laskowski Piotr, Szkice z dziejów anarchizmu, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2007.

Moffett Paul, U for Utopia: The Dystopian and Eutopian Visions in Alan Moore and David Lloyd’s «V for Vendetta», „Journal of Graphic Novels and Comics” 2017, Vol. 8, No. 1, s. 46-58.

Paxton Robert O., Anatomia faszyzmu, tłum. Przemysław Bandel, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2005.

Smilansky Saul, Terroryzm, usprawiedliwienie i złudzenia, tłum. Michał Szczubiałka, w:

Etyka wojny. Antologia tekstów, red. Tomasz Żuradzki, Tomasz Kuniński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 341-357.

6. ALIENACJA

Zagadnienia:

1. Pojęcia alienacji oraz buntu.

2. O zniewoleniu jednostki we współczesnym społeczeństwie w tekstach Rogera Watersa.

3. Neoliberalizm, społeczne nierówności a poczucie alienacji jednostki.

4. Społeczne i polityczne konsekwencje alienacji.

Joker (Joker), reż. Todd Phillips, DC Films, Warner Bros. Pictures, 2019.

Parasite (Gisaengchung), reż. Bong Joon-ho, Barunson E&A, 2019.

Ściana (The Wall), reż. Alan Parker, Metro-Goldwyn-Mayer, 1982.

(10)

Waters Roger [Pink Floyd], Antologia tekstów i przekładów 1968-2002, przeł. Lesław Haliński, Tomasz Szmajter, In Rock, Poznań 2002, zwłaszcza s. 103-118, 139-218;

337-382.

Konieczna Ewelina, Lament nad światem. O ludzkiej godności, nierównościach i niepokojach społecznych w kinie najnowszym, „Kultura i Edukacja” 2021, nr 1 (131), s. 143-155.

Kuster Maciej, Cienki lód nowoczesności: „The Wall” i opresja, „Maska” 2014, nr 36, 247- 256.

Lewandowski Wojciech, The Dark Side of Walden, „The Americanist. Warsaw Journal for the Study of United States” 2007/2008, Vol. XXIV, s. 117-132.

Weiss Wiesław, O krowach, świniach i małpach, robakach oraz wszystkich utworach Pink Floyd i Rogera Watersa, In Rock, Czerwoniak 2015, s. 207-242, 281-342, 535-574.

Croskery Patrick, Pigs Training Dogs to Exploit Sheep: „Animals” as Beast Fable Dystopia, w: Pink Floyd and Philosophy: Careful with that Axiom, Eugene, ed. George R. Reisch, Open Court, Chicago and La Salle, Ill. 2007, s. 35-42.

Dettmer David, Dragged Down by the Stone: Pink Floyd, Alienation and the Pressures of Life, w: Pink Floyd and Philosophy: Careful with that Axiom, Eugene, ed. George R. Reisch, Open Court, Chicago and La Salle, Ill. 2007, s. 61-80.

Giżycki Marcin, Zemsta Jokera i pasożytów, „Kwartalnik Filmowy” 2019, nr 108, s. 315- 318.

Golonka-Legut Joanna, Muzyka popularna jako źródło refleksji nad dorosłością. Album „The Dark Side of the Moon” grupy Pink Floyd jako droga do (z)rozumienia istoty dorosłości i przygotowania się do niej, „Edukacja Dorosłych” 2018, nr 1, s. 59-72.

Gornat Tomasz, Nawrót obłędu i «cicha beznadzieja». The Dark Side of the Moon z perspektywy czasu, w: Unisono w wielogłosie III. Rock a korespondencje sztuk, Wydawnictwo GAD Records, Sosnowiec 2012, s. 30-45.

Korzeniowski Krzysztof, Alienacja polityczna. Pojęcie i metoda pomiaru, „Studia Psychologiczne” 2009, t. 47, nr 1-2, s. 33-44.

Kulik Ryszard, Małgorzata Turska, „All in all it was all just bricks in the Wall” – uniform tożsamości oraz jego psychospołeczne i kulturowe konteksty na podstawie filmu

„Ściana” (Pink Floyd – The Wall) i towarzyszącej mu muzyki, w: Psychologiczna praca z filmem, Michał Brol, Agnieszka Skorupa, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s. 379-416.

Postman Neil, Zabawić się na śmierć. Dyskurs publiczny w epoce show-businesu, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2006.

Romero Jorge Sacido, Luis Miguel Varela Cabo, Roger Waters’ Poetry of the Absent Father:

British Identity in Pink Floyd’s „The Wall”, „ATLANTIS. Journal of the Spanish Association of Anglo-American Studies”, Vol. 28, No. 2, s. 45-58.

Weinstein Deena, Progressive Rock as Text: The Lyrics of Roger Waters, w: Progressive Rock Reconsidered, ed. Kevin Holm-Hudson, Routledge, London, New York 2002, s. 91–

110.

7. MACHIAVELLI U BRAM. POPKULTUROWE OBRAZY WALKI O WŁADZĘ

Zagadnienia:

1. Władza jako przedmiot pożądania.

2. Fikcyjne obrazy walki o władzę.

(11)

3. Etyczne granice w działaniach politycznych – Machiavelli i inni.

4. Urok amoralnej władzy, czyli rzecz o popularności wybranych współczesnych tekstów political fiction.

Gra o tron (Game of Thrones), sezony 1-8, HBO, 2011-2019.

House of Cards (House of Cards), sezon 1, BBC, 1990.

House of Cards (House of Cards), sezony 1-6, Netflix, Sony Pictures Television, 2013-2018.

Ostatnie rozdanie (The Final Cut), sezon 1, BBC, 1995.

Rozgrywając królem (To Play the King), sezon 1, BBC, 1993.

Lektura obowiązkowa:

Littmann Greg, Amerykański Machiavelli, w: House of Cards i filozofia. Demokracja jest przereklamowana, red. J. Edward Hackett, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2017, s. 93- 104.

Różewska Agnieszka, House of Cards i Machiavelli – Frank Underwood jako przykład współczesnego księcia, „Polityka i Społeczeństwo” 2015, nr 4 (13), s. 56-68.

Schulzke Marcus, Uczestnictwo w grze o tron: kilka lekcji od Machiavellego, w: Gra o Tron i filozofia. Słowo tnie głębiej niż miecz, red. Henry Jacobi, William Irwin, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2012, s. 43-58.

Całek Agnieszka, Serial «Gra o Tron» i jego literacki pierwowzór – saga «Pieśń Lodu i Ognia»

jako filary opowiadania transmedialnego, „Zeszyty prasoznawcze” 2016, t. 59, nr 1 (225), s. 64-80.

Daniel Krystian, Wykorzystanie skandalu do tworzenia wizerunku przez polityków,

„Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne” 2016, Vol. 49, s. 97-109.

Fallis Don, Machiavelli nie byłby pod wrażeniem, w: House of Cards i filozofia. Demokracja jest przereklamowana, red. J. Edward Hackett, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2017, s. 105-116.

Littmann Greg, Maester Hobbes udaje się do Królewskiej Przystani, w: Gra o Tron i filozofia.

Słowo tnie głębiej niż miecz, red. Henry Jacobi, William Irwin, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2012, s. 17-30.

Machiavelli Niccolò, Książę, przeł. Wincenty Rzymowski, MT Biznes, Warszawa 2017.

McKenna Tony, Art, Literature and Culture from a Marxist Perspective, Palgrave, London, New York 2015, s. 134-140.

Piontek Dorota, Polityka demoniczna versus polityka trudnych kompromisów «House of Cards» i «Borgen» – jako political fiction, „Zeszyty prasoznawcze” 2016, t. 59, nr 1 (225), s. 123-134.

Timm Chad William, Dość tego szaleństwa! Wiedza, władza i obłęd w Pieśni Lodu i Ognia, w: Gra o Tron i filozofia. Słowo tnie głębiej niż miecz, red. Henry Jacobi, William Irwin, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2012, s. 271-282.

8. UKRYTA RZECZYWISTOŚĆ. O POTRZEBIE MYŚLENIA SPISKOWEGO

Zagadnienia:

1. Teorie spiskowe – natura zjawiska.

2. Monarchia zbrukana krwią – spiskowa teoria tożsamości Kuby Rozpruwacza.

3. Zakłamana historia chrześcijaństwa – rozważania wokół Kodu Leonarda Da Vinci.

4. Z rządowego Archiwum X: JFK i UFO.

5. Popularność teorii spiskowych we współczesnej kulturze.

(12)

Brown Dan, Kod Leonarda Da Vinci, przeł. Krzysztof Mazurek, Świat Książki, Warszawa 2004.

Moore Alan (scen.), Eddie Campbell (rys.), Prosto z piekła. Melodramat w szesnastu częściach, tłum. Michał Chaciński, Marek Cieślik, Timof i cisi wspólnicy, Warszawa 2008.

Teoria spisku, reż. Richard Donner, Warner Bros. Pictures, 1997.

Tynion IV, James (scen.), Martin Simmonds (rys.), Departament prawdy, przeł Paulina Braiter, t. 1-2, Non-Stop Comics 2022.

V jak Vendetta, reż James McTeigue, Warner Bros. Pictures, 2006.

Z Archiwum X (The X-Files), sezony 1-11, twórca Chris Carter, Ten Thirteen Productions, 20th Century Fox Television, 1993-2002, 2016-2018.

Lektura obowiązkowa:

Czech Franciszek, Spiskowe narracje i metanarracje, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2015, s. 23-120.

Begg Paul, Kuba Rozpruwacz. Historia kompletna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2010.

Castillón Juan Carlos, Panowie świata. Dzieje teorii spiskowych, przeł. Joanna Partyka, Prószyński i S-ka Warszawa 2007.

Czech Franciszek, Paweł Ścigaj, Popularność narracji spiskowych w Polsce czasu pandemii COVID-19. Raport z reprezentatywnych badań sondażowych, Kraków 2020, https://ism.uj.edu.pl/documents/3337228/147938651/covid-narracje-

spiskowe/a013e6ed-718a-42d8-91a9-2469867e2bf0.

Korzeniowski Krzysztof, O dwóch psychologicznych przesłankach myślenia spiskowego.

Alienacja czy autorytaryzm, „Psychologia społeczna” 2009, t. 4, nr 3 (11), s. 144-154.

Kozik Ewa, Jak troszczyć się o życie? Antyszczepionkowe narracje spiskowe w czasie pandemii COVID-19, „Studia Etnologiczne i Antropologiczne” 2021, t. 21, nr 1, s. 1- 19, doi: https://doi.org/10.31261/SEIA.2021.21.01.02.

Lewandowski Wojciech, Kto ma się bać? Władza polityczna i sprzeciw wobec niej w filmie

«V jak Vendetta», Wydawnictwo Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Warszawa 2013, s. 110-115.

Nijakowski Lech M., Wyobraźnia apokaliptyczna w czasach zarazy, „Lud” 2020, t. 104, s.

259-277.

Pietrzak Wit, Zmagania z boginią. «Prosto z piekła» Alana Moore’a i Eddiego Campbella,

„Literatura i Kultura Popularna” 2019, t. 25, s. 393-405.

Różycki Michał, Zmowa nauki. Strach przez technologią we współczesnych amerykańskich teoriach spiskowych, „ER(R)GO” 2014, nr 2 (29), s. 97-109.

Veltzé Karina, Zaprzeczenie jako forma oswajania sytuacji kryzysowej. Teorie spiskowe wokół pandemii wywołanej koronawirusem wśród społeczności internetowych,

„com.press”2021, 4(1), s. 22–35, DOI: 10.51480/compress.2021.4-1.260.

Witek Piotr, Spiskowa interpretacja dziejów jako narracyjna gra kulturowa, „Kultura i Historia” 2002, nr 2, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/95.

Zdybel Lech, «Teorie spiskowe» jako fenomen globalny: Analiza krytyczna i metakrytyczna,

„Kultura – Historia – Globalizacja” 2013, nr 14, s. 313-339.

(13)

9. POPKOMUNIZM. O POPULARNOŚCI PRL WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE POPULARNEJ

Zagadnienia:

1. Kultura PRL – pomiędzy kultem a zapomnieniem.

2. Fenomen popularności wybranych tekstów kultury popularnej lat 1945-1989.

3. Moda na PRL – analiza zjawiska.

4. PRL-owskie reminiscencje we współczesnych memach.

Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć, reż. Patryk Vega, Amercom, Kino Świat, 2012.

Rejs, reż. Marek Piwowski, Zespół Filmowy „Tor”, 1970.

Stawka większa niż życie, odcinki 1-18, Zespół Filmowy „Syrena”, 1967-1968.

Zbych Andrzej (scen.), Wiśniewski Mieczysław (rys.), Kapitan Kloss, z. 1-20, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 2002.

Banaszewsk Julia, Powtórka, tęsknota czy zapośredniczenie… Skąd się bierze moda na PRL?, w: Zanurzeni w historii – zanurzeni w kulturze. Kultowe seriale PRL-u, red. Marek Karwala, Beata Serwatka, Śródmiejski Ośrodek Kultury, Kraków 2010, s. 8-22.

Górska Katarzyna, Nostalgia za PRL-em i ostalgia, w: Popkomunizm. Doświadczenie komunizmu a kultura popularna, red. Magdalena Bogusławska, Zuzanna Grębecka, Wydawnictwo Libron, Kraków 2010, s. 217-228.

Grębecka Zuzanna, Między śmiechem a nostalgią – powroty do komunistycznej przeszłości, w: Popkomunizm. Doświadczenie komunizmu a kultura popularna, red. Magdalena Bogusławska, Zuzanna Grębecka, Wydawnictwo Libron, Kraków 2010, s. 321-344.

Dmowski Rafał, «Pilot śmigłowca» – czyli komiks w służbie propagandy Wojska Polskiego, w: Dzieje. Wojsko. Edukacja. Księga Jubileuszowa Profesora Henryka Hermanna w 70.

rocznicę urodzin, red. Mirosław Bednarzak-Libera, Janusz Gmitruk, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Instytut Historii Akademii Podlaskiej, Warszawa- Siedlce 2010, s. 669-682.

Dudziński Robert, Między literaturą a filmem, między władzą a widzem. Miejsce ideologii w serialu 07 zgłoś się i jego literackich pierwowzorach, w: Wybory popkultury. Relacje kultury popularnej z polityką, ideologią i społeczeństwem, red. Kamila Kowalczyk, Joanna Płoszaj, Stowarzyszenie Badaczy Popkultury i Edukacji Popkulturowej

„Trickster”, Wrocław 2014, s. 83-112.

Grzegorzewski Krzysztof, Obraz wartości PRL w komiksie Henryka Jerzego Chmielewskiego Tytus, Romek i A’Tomek (analiza ksiąg z lat 1966–1987), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2018, Vol. 41, nr 3, s. 159-180.

Koziczyński B., 333 popkulturowe rzeczy… PRL. Jakość pierwsza, Wydawnictwo Vesper, Czerwonak 2009.

Popkomunizm. Doświadczenie komunizmu a kultura popularna, red. Magdalena Bogusławska, Zuzanna Grębecka, Wydawnictwo Libron, Kraków 2010.

PRL-owskie re-sentymenty, red. Alicja Kisielewska, Monika Kostaszuk-Romanowska, Andrzej Kisielewski, Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2017.

Toeplitz Krzysztof Teodor, Mieszkańcy masowej wyobraźni, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1970, s. 158-172.

Wajda Katarzyna, Bond stąd, czyli porucznik Borewicz kontra redaktor Maj, w: Zanurzeni w historii – zanurzeni w kulturze. Kultowe seriale PRL-u, red. Marek Karwala, Beata Serwatka, Śródmiejski Ośrodek Kultury, Kraków 2010, s. 143-169.

(14)

10. POPTRANFROMACJA. POPKULTUROWY OBRAZ PRZEMIAN POLSKI PO 1989 ROKU

Zagadnienia:

1. Kierunki polskiej transformacji społecznej, politycznej i kulturowej.

2. Przemiany po 1989 w wybranych tekstach kulty popularnej.

3. Sukcesy i porażki polskiej transformacji w komiksowych i filmowych kadrach.

Psy, reż. Władysław Pasikowski, Studio Filmowe „Zebra”, Agencja Produkcji Filmowej, 1992.

Śledziński Michał (scen. i rys.), Osiedle Swoboda, Kultura Gniewu, Warszawa 2010.

Śledziński Michał (scen. i rys.), Osiedle Swoboda 2, Kultura Gniewu, Warszawa 2017.

Śledziński Michał (scen. i rys.), Osiedle Swoboda. Centrum, Kultura Gniewu, Warszawa 2019.

Śledziński Michał (scen.), Kamil Kochański (rys), Osiedle Swoboda. Niedźwiedź, Warszawa:

Kultura Gniewu2019.

Ucieczka z kina wolność, reż. Wojciech Marczewski, Studio Filmowe „Tor”, 1990.

Copik Ilona, Na zakręcie. Krajobraz polskiej transformacji w filmach przełomu lat 80. i 90.,

„Kwartalnik filmowy” 2019, nr 105/106, s. 23-38.

Klonowski Piotr, «Osiedle Swoboda» Michała Śledzińskiego oraz «Sport» i «Pielęgnacja»

Marcina Maciejowskiego. Dwa spojrzenia na polską rzeczywistość po- transformacyjną przez pryzmat popkultury, w: Komiks i jego konteksty, red. Izolda Kiec, Michał Tkaczyk, Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2014, s. 49-62.

Nieć Mateusz, Zapomniane zwycięstwo 4 czerwca – o mitologii politycznej filmu «Psy»

Władysława Pasikowskiego, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2019, nr 4 (41), s. 87-104.

Charkiewicz Ewa, Od komunizmu do neoliberalizmu. Technologie transformacji, w: Umysł zniewolony 2. Neoliberalizm i jego krytyki, red. Ewa Majewska, Janek Sowa, Korporacja Ha!art, Kraków 2007, s. 23-84.

Czubaj Mariusz, Biodra Elvisa Presleya. Od paleoherosów do neofanów, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007.

Kuźniar Roman, Transformacja 1989-2019. Szkic do bilansu, „Rocznik Strategiczny” 2019, nr 25, s. 341-351.

Lewandowski Wojciech, Kto jedzie na gapę? Napięcie aksjologiczne pomiędzy solidaryzmem a neoliberalizmem w Unii Europejskiej doby kryzysu, „Przegląd Europejski” 2015, nr 2, s. 59-69.

Piepiórka Michał, Już tylko «Kiler». Kino końca postkomunizmu, „Kwartalnik Filmowy”

2019, nr 105/106, s. 67-82.

Szafrańska Ewa, Ewolucja statusu społecznego i pozycji wielkich osiedli mieszkaniowych w strukturze rezydencjalnej miast postsocjalistycznych. Wybrane przykłady, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 2015, nr 52, s. 45-76.

(15)

PROWADZĄCY

Adiunkt w Katedrze Teorii Polityki i Myśli Politycznej na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Współzałożyciel i sekretarz Grupy Badawczej Brytyjskich Studiów Społeczno-Politycznych BRITANNIA. Z-ca redaktora naczelnego „Przeglądu Europejskiego”. Prowadził audycję radiową „Art.Rockowy Świat”. Prowadzi bloga Imaginaria poświęconego popkulturze z naciskiem na komiks i muzykę rockową.

Zainteresowania badawcze

• polityka i kultura popularna (problematyka społeczno-polityczna oraz ideologie polityczne w tekstach kultury popularnej, szczególnie: komiks, rock progresywny, kontrkultura lat 60-tych, literatura i film grozy);

• myśl polityczna i aksjologiczny wymiar polityki (tradycja brytyjska i amerykańska, faszyzm, anarchizm oraz idee polityczne kontrkultury lat sześćdziesiątych);

• polityka brytyjska (dewolucja oraz kulturowe i społeczno-polityczne uwarunkowania i konsekwencje brexitu).

Wybrane publikacje

Małe historie, wielka polityka. Obraz Hołodomoru w komiksowym reportażu Igorta «Dzienniki ukraińskie», „Studia Wschodnioeuropejskie” 2022, nr 16, s. 131-148.

Values not Semantics: Captain America and Self-Reliance, „Studia Filologiczne Uniwersytetu Jana Kochanowskiego” 2020, t. 33, s. 275-291.

Intertextuality and the Depiction of Ideological Conflicts: The Case of ‘V For Vendetta’, „The Copernicus Journal of Political Studies” 2020, No. 2, s. 85-100.

Od faszystowskiej dystopii do anarchistycznej utopii. Idee polityczne w powieści graficznej «V jak Vendetta»

Alana Moore’a i Davida Lloyda, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2019.

Heavy History – Difficult History. Scottish National Myths and History Interpreted by a German Heavy Metal Band, w: Imaging Scottishness: European and Domestic Representations, red. Aniela Korzeniowska, Izabela Szymańska, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2017, s. 217-231.

Co narracja postapokaliptyczna może powiedzieć o społeczeństwie? O refleksji polityczno-filozoficznej w fantastyce na przykładzie powieści graficznej «V jak Vendetta», w: Narracje fantastyczne, red. Ksenia Olkusz, Krzysztof M. Maj, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków 2017, s. 439-456.

Siedem małych słów. Obraz wojny wietnamskiej w powieści graficznej Kaznodzieja Gartha Ennisa i Steve’a Dillona, w: 50 twarzy popkultury, red. Ksenia Olkusz, Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków 2017, s.

623-640.

Political Monologue vs Political Dialogue in Graphic Novels, „Przegląd Europejski” 2016, nr 4 (42), s. 76-87.

SuperScots. Superheroes and Scottish Identity, w: Scottish Culture: Dialogue and Self-ExpressionScottish Culture: Dialogue and Self-Expression, red. Aniela Korzeniowska, Izabela Szymańska, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2016, s. 390-398.

Nowy człowiek, zamaskowany niszczyciel. Wizja zagłady dystopijnego państwa w powieści graficznej «V jak Vendetta» Alana Moore’a i Davida Lloyda, „Creatio Fantastica” 2015, No. 3 (50), s. 26-41.

Kto ma się bać? Władza polityczna i sprzeciw wobec niej w filmie «V jak Vendetta», Wydawnictwo Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, Warszawa 2013.

Soft Power jako narzędzie geopolityki. Znaczenie kultury popularnej, w: Polityka zagraniczna państw Europy Środkowej i Wschodniej na przełomie XX i XXI wieku. Ujęcie geopolityczne, red. Józef Tymanowski, Wydawnictwo Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, Warszawa 2013, s. 59-69.

Scotsmen versus Englishmen: Ancient Antagonisms as Depicted in a Comic Book, w: Facets of Scottish Identity, red. Aniela Korzeniowska, Izabela Szymańska, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2013, s.

145-152.

Kultura brytyjska, w: System polityczny Zjednoczonego Królestwa, red. Przemysław Biskup, Małgorzata Kaczorowska, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2012, s. 109-129.

Wolność i samotność. Myśl społeczno-polityczna amerykańskiego transcendentalizmu, Wydawnictwo Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW, Warszawa 2011.

Pudel, mąż agentki i niedoszły zbawca Brytanii. Obraz Tony’ego Blaira w wybranych tekstach kultury popularnej, w: Era Blaira i Browna. Wybrane problemy polityczne rządów Partii Pracy w Zjednoczonym Królestwie 1997-2010, red. Franciszek Gołembski, Przemysław Biskup, Małgorzata Kaczorowska, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2010, s. 67-79.

The Dark Side of Walden, „The Americanist. Warsaw Journal for the Study of United States” 2007/2008, Vol.

XXIV: American Popular Culture as Import and Export, s. 117-132.