Oliwa - katedra : odkrycie i
konserwacja malowideł ściennych.
Ochrona Zabytków 15/2 (57), 74
W 1961 г. kontynuow ano prace archeologiczne prowadzone system atycznie od kilk u lat na terenie grodziska w Gieczu (pow. Środa). Odkryto dwie fazy w alu z IX —X w. oraz fragm ent m oszczonej drewnem ulicy i m łodszy w al z X II—X III w., który łączy się z rozbudową grodu po najeździe Brzetysława. N atrafiono także na fragm ent architektury m urowanej: jest to odcinek muru fundam entow ego długości 16 i grubości 1 m ułożonego na zaprawie w apien nej. Czas pow stania muru określa się na przełom z X II—X III w.
Po odbudow ie w latach ubiegłych w ieży latarni morskiej z XV i XVI w. i częściow ej konserw acji otaczającego ją w ieńca dwupoziom owych działo- bitni z XVI w. — kolejnym etapem odtw orzenia pełnej pierwotnej form y tw ierdzy była odbudowa w 1961 r. domków, dobudowanych do w ieńca od strony południow ej w pierwszej ćw ierci XV II w. Są one ciekawym przykła dem standaryzow anej, segm entowej zabudowy, operującej modułem dw ukon- dygnacjow ego budynku ze szczytem . Odbudowa objęła górną kondygnację całości zespołu — ścianki działowe, szczytowe, konstrukcje dachowe. Przy w rócono także elew acjom pierwotną fakturę przez zastosow anie drobnej cegły — holenderki.
Ratusz w Głubczycach zniszczony został i spalony w czasie ostatnich działań w ojennych. W roku 1961 przeprowadzono badania oraz inw entary zację ocalałej w ieży i części najstarszego założenia, odkrywając szereg cen nych fragm en tów (m. in. portali, pierwotnej dekoracji sgrafitto itp.) oraz w yjaśniając fa zy rozbudowy budynku. W yodrębnione zostały mury pierw ot nych sukiennic z przełomu X III/X IV w. oraz partie pochodzące z późniejszej przebudow y gotyckiej, a następnie renesansow e. W toku prac w ysunął się m. in. problem opracowania lica gotycko-renesansow ej wieży, w której przy ziem iu — daw niej zasłoniętym przylegającym i budynkam i — zachow ały się fragm enty oryginalnego sgrafitta. Zostało ono n iestety w partiach górnych pokryte przez N iem ców w arstw ą zaprawy cem entowej (grubości ca 7 cm), w której tą sam ą techniką, lecz w zm ienionej b arw ie powtórzono ornamen tację oryginału. Wobec niem ożności usunięcia tego tynku bez uszkodzenia lica ceglanego, przyjęto konieczność zatarcia go w arstw ą zaprawy dla w łaści w ego w ydobycia partii oryginalnych.
W dolnych partiach ścian pierwszego przęsła prezbiterium odsłonięte zo stały spod późniejszych, zaw ieszonych tu obrazów na drzewie, m alowidła ścienne, w ykon ane po pożarze w 1571 r. na zlecenie Kaspra Jeszkego, opata konw entu cysterskiego. M alowidła wyobrażają fundatorów i dobroczyńców opactwa: na ścianie północnej — poczet książąt pomorskich z rodu G ryfi- tów, na południow ej — królów polskich.
K onserw acja dokonana została przez zespól artystów malarzy konserw a torów, pod kierunkiem Jerzego W olskiego (Gdańsk). Odstające partie tynku przytw ierdzono do podłoża, usunięto pęcherze i całość m alowideł odczysz czono, ubytki zakitow ano i w ypunktow ano dla uzyskania całości kompozycji, starannie odróżniając techniką partie rekonstruowane.
