• Nie Znaleziono Wyników

O obrotach ciał niebieskich

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "O obrotach ciał niebieskich"

Copied!
28
0
0

Pełen tekst

(1)

O obrotach ciał niebieskich

Bożena Czerny

Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika

(2)

Temat nie jest nowy…

Ruch ciał niebieskich fascynował ludzi od

starożytności, ponieważ

wiązał się ze zjawiskiem dnia i nocy oraz porami roku, co z kolei reguluje rytm życia na Ziemi.

Sfery niebieskie na miniaturze z rękopisu z XIV w. Od dołu do góry: sfera Księżyca, Merkurego, Wenus, Słońca, Marsa,

Jowisza, Saturna i gwiazd stałych

(3)

Tę sprawę uporządkował Kopernik…

De revolutionibus orbium coelestium

Czyli

O obrotach ciał niebieskich

Mikołaj Kopernik, rok wydania 1543

(4)

Planety obiegają Słońce…

Ale u Kopernika sfera gwiazd stałych nadal została.

(5)

Co nowego u Kopernika?

(6)

O czym ja będę mówić?

1. Co my teraz wiemy o obrotach różnych ciał niebieskich?

2. Dlaczego obroty są takie

ważne?

(7)

1. Ruch obrotowy Ziemi

ZAPEWNIA NAM ISTNIENIE DNIA I NOCY

(8)

2. Ruch obiegowy Ziemi

Ziemia okrąża Słońce w ciągu 1 roku, z prędkością ok.. 30 km/s.

Gdyby nie ruch orbitalny, Ziemia spadłaby na Słońce – grawitacja!

Isaak Newton – powszechne prawo ciążenia. Na szczęście jest zasada zachowania MOMENTU PĘDU.

(9)

2. Ruch obiegowy Ziemi

Tour de Pologne

Podobnie dzięki zachowaniu momentu pędu kolarze nie przewracają się…

(10)

2. Ruch obiegowy Ziemi

Oś Ziemi jest nachylona w stosunku do płaszczyzny orbity pod kątem 23 stopnie.

Dzięki temu mamy PORY ROKU.

(11)

3. Rotacja Słońca

Rotację Słońca najłatwiej obserwować śledząc położenie plam słonecznych.

Okres obrotu Słońca wokół swojej osi to ok. 25 dni. Plamy te jako pierwszy zaobserwował Galileusz.

Czy rotacja Słońca ma jakiekolwiek znaczenie?

(12)

3. Rotacja Słońca

Rotację Słońca ma wpływ na

powstawanie plam słonecznych oraz wiatru słonecznego.

Cykl słoneczny ma pewien wpływ na pogodę na Ziemi.

(13)

3. Rotacja Słońca

W

szczególności aktywność Słońca wydaje się mieć

związek z istotnymi zmianami

klimatycznymi.

(14)

4. Rotacja Słońca i ruch orbitalny planet - pochodzenie

Gwiazdy powstają w takich obszarach jak mgławica w Orionie, z obłoków gazu i pyłu.

Orion – połączone zdjęcie z satelitów HST i Spitzer

(15)

4. Rotacja Słońca i ruch orbitalny

planet - pochodzenie

(16)

4. Rotacja Słońca i ruch orbitalny planet - pochodzenie

Zasada zachowania momentu pędu.

Dokładnie w ten sposób

Słońce i planety uzyskały tak silny efekt ‘wirowania’

(17)

5. Ruch obrotowy innych gwiazd

Gwiazdy zwane pulsarami, mają masę podobną do Słońca, promień ok.. 10 km, a rotują z predkością wiele obrotów na sekundę! W obserwacjach wygląda to jak błyskanie.

(18)

5. Ruch obrotowy innych gwiazd

Pulsar działa

podobnie jak latarnia morska – świeci

kierunkowo ze

względu na bardzo silne pole

magnetyczne i szybka rotację.

(19)

5. Ruch obrotowy innych gwiazd

Pulsar to pozostałość po wybuchu gwiazdy

masywniejszej niż Słońce.

Mgławica Krab. Wybuch (zjawisko supernowej) miał miejsce w 1054 roku n.e. i był obserwowany przez Chińczyków.

(20)

6. Ruch orbitalny Słońca wokół centrum Galaktyki

Galaktyki to ogromne zbiorowiska gwiazd i gazu. Gwiazdy znajdują się wyłącznie w

galaktykach, pomiędzy galaktykami jest tylko rzadki ośrodek

międzygalaktyczny.

Przykłady galaktyk:

NGC 4414NGC 1672

(21)

6. Ruch orbitalny Słońca wokół centrum Galaktyki

Nasza Galaktyka – Droga Mleczna – widok z zewnatrz okiem artysty

Odległość Słońca od centrum Galaktyki – 26 tys. lat

świetlnych

Prędkość na orbicie – 220 km/s.

Okres obiegu – 240 mln lat.

(22)

6. Ruch orbitalny Słońca wokół centrum Galaktyki

Czy ruch ten ma

znaczenie praktyczne dla życia na Ziemi?

(23)

6. Ruch orbitalny Słońca wokół centrum Galaktyki

Przejście przez ramiona spiralne oznacza zmianę w natężęniu

promieniowania kosmicznego, to z kolei ma

wpływ na stan atmosfery i poziom

zachmurzenia

?

(24)

7. Rotacja galaktyk - pochodzenie

Galaktyki rosną poprzez zderzenia

Galaktyka Antena

(25)

8. Rotacja galaktyk - implikacje

Nadmiernie szybka rotacja implikuje istnienie ciemnej materii

(26)

9. Ruch naszej Galaktyki

Nasza Galaktyka tez się porusza, ale nie wiadmo, czy ten ruch ma element ruchu orbitalnego.

Ruch względem galaktyki w Andromedzie (120 km/s, zbliżanie) Ruch względem centrum gromady w Pannie (1300 km/s, oddalanie) Ruch względem Wielkiego Atraktora (przyczyna oddalania od

gromady w Pannie ?)

Ruch względem mikrofalowego promieniowania tła (552 km/s, w kierunku konstelacji Hydra)

(27)

9. Ruch naszej Galaktyki

Mikrofalowe promieniowanie tła to pozostałość po Wielkim Wybuchu i granica naszych obserwacji przy pomocy światła.

Ruch Ziemi względem tła jest widoczny jako subtelna zmiana ‘barwy’ tego promieniowania w zależności od kierunku, i łatwo go zmierzyć.

(28)

10. Moment pędu i grawitacja

Fascynujacy balans działania grawitacji i zasady zachowania momentu pędu

prowadzi do obserwowanego bogactwa

struktury Wszechświata.

Cytaty

Powiązane dokumenty

tyką rtlchu, czy nawet nicks.e3lionowaną urodą lńuzyki. Pamięc owego lalkakującego widoku, ,iaki rozbIysl naglc w puslcj, niematcrialrcj cicmności _ chlodnego,

Wykonawca jest zobowiązany do utrzymania ruchu publicznego oraz utrzymania istniejących obiektów (jezdnie, ścieżki rowerowe, ciągi piesze, znaki drogowe, bariery

zastąpione przez: Lusterka zewnętrzne elektrycznie regulowane, ogrzewane i składane, oba lusterka automatycznie przyciemniane. 5SL Lusterko po stronie

Most Tacoma Był to most wiszący, jego główne przęsło miało 840 m długości przy szerokości jedynie 12 m, co było powodem jego niebywałej wiotkości.. Już w trakcie

Projekt współfinansowany ze ´srodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Także w tym przypadku można przypuścić, że jest to, w pewnej mierze, efekt opóźnień związanych ze specyficzną sytuacją społeczną z wiosny 2020 roku (zwłaszcza, że

Swoje odpowiedzi przedstawiają na forum klasy – można zapisać je na tablicy, będzie to podstawa notatki.. Tekst

Następnie w każdym z tych przypadków proszę wypisać tę sumę wyraz po wyrazie i za pomocą nawiasów pokazać co i w jakiej kolejności jest sumowane7. Wskazówka: zmienić