Andrzej Wiśniewski
"Nadzór ogólny prokuratury", J.
Paliwoda, Warszawa 1961 :
[recenzja]
Palestra 6/3-4(51-52), 140-141
140 A n d r z e j W i ś n i e w s k i N r 3—4 (51— 52)
łow i od dłużnika a ustalonej w ty tu le egzekucyjnym . Postęp ow an ie egzekucyj ne oznacza uregulow anie sposobu d ziałania mechanizm u egzekucji. W prawdzie egzekucja sądowa pozostaje w ścisłym związku z procesem cyw ilnym , ma ona jednak dużo elem en tów sam odzielności.
Po przedstaw ieniu w dziale pierw szym książki stosunku egzekucji sądowej do innych postępowań, źródeł polskiego prawa egzekucyjnego oraz polskiej lite ra tury przedmiotu, autor przechodzi w d ziale drugim do om ów ienia zasad p ostępo w ania egzekucyjnego oraz ich gwarancji. D ział trzeci zaw iera określenie pod m iotów postępowania egzekucyjnego, a dział czw arty om ów ienie części ogólnej postępow ania (pisma w postępow aniu egzekucyjnym , doręczenia, term iny, za w ie szenie i umorzenie postępow ania, środki prawne w .postępowaniu egzekucyjnym ). Druga część książki poświęcona jest przedstaw ieniu poszczególnych rodzajów egzekucji. Autor om awia tu w arunki dopuszczalności egzekucji, tytu ły egzek u cyjne, klauzule w ykonalności, w nioski o w szczęcie egzekucji, a następnie k olejn o
egzekucję z ruchom ości, egzekucję z w ierzytelności pieniężnych i innych praw m ajątkow ych, egzekucję z nieruchom ości, podział sumy uzyskanej z egzekucji oraz egzekucję roszczeń niepieniężnych.
J. P a l i w o d a : Nadzór ogólny proku ratu ry. Wyd. Prawn. W arszaw a 1961, s. 212. Nadzór ogólny prokuratury ma już za sobą k ilkadziesiąt lat istnienia i rozwoju w ZSRR, a 8— 14 lat w krajach demokracji ludow ej (w tym rów nież i w Polsce) — zaznacza autor w sw ej książce.
Istotą tej instytucji jest nadzór prokuratury nad stosow aniem prawa przez organy adm inistracji, nadzór nad przestrzeganiem prawa przez organizacje spo łeczne i gospodarcze, osoby urzędowe i poszczególnych obyw ateli. W w ięk szości państw socjalistycznych nadzór ten obejm uje rów nież działalność terenow ych or ganów w ładzy p aństw ow ej. Tak zostały w zasadzie u jęte zadania prokuratury w e w szystkich konstytuojach i ustaw ach o prokuraturze w państw ach dem okracji ludow ej. Autor w skazuje dalej, że określen ie „nadzór ogólny” n ie jest adekw atne dla tego rodzaju działalności prokuratury i należałoby zastąpić je raczej bardziej odpow iednim określeniem : „kontrola praw orządności”.
Instytucja nadzoru ogóln ego prokuratury, jako jedna z now ych instytucji praw nych, jest stosunkow o m ało opracowana teoretycznie i ob fitu je w zagadnienia trudne pod w zględem doktrynalnym i skąpo w literaturze w yjaśnione. Na do niosłość zaś badań nad tym zagadnieniem w skazuje choćby fakt, że w niektórych państw ach zadania nadzoru ogólnego stanow ią około 50% całej pracy prokura torskiej.
Przedstaw iając w om aw ianej pracy założenia ustrojow e nadzoru ogólnego pro kuratury, autor w skazuje, że nadzór jest częścią składow ą zadań prokuratury w państw ach socjalistycznych, po czym om awia przedm iot nadzoru ogólnego w edług k onstytu cji i u staw o prokuraturze w ZSRR i krajach dem okracji ludow ej oraz stosunek nadzoru ogólnego do innych rodzajów kontroli. K siążka zaw iera tak że przegląd m etod i form praw nych nadzoru ogólnego w państw ach socjalistycznych oraz om ów ienie usytuow ania nadzoru ogólnego wśród zasadniczych form realiza cji przez państw o funkcji podstaw owych. Autor w yodrębnia tu trzy zagadnienia; 1) stosunek nadzoru ogólnego do podziału form działalności państw a socjalistycz nego, 2) charakter stosunków praw nych pow stających przy stosow aniu nadzoru ogólnego, 3) stosunek nadzoru ogóln ego do swobodnego uznania w adm inistracji i zasadniczej lin ii polityki państw a.
N r 3—4 (51—52) P rzegląd w y d a w n ic tw p ra w n ic zych 141
K ońcowe rozw ażania dotyczą dośw iadczeń polskich w zakresie nadzoru ogól nego prokuratury. Autor przedstaw ia tu rozwój ustaw odaw stw a o nadzorze ogól nym i rozw ój tej in stytu cji w praktyce, przedstaw ia strukturę i kadry nadzoru ■•oraz daje ocenę obecnego stanu.
Na zakończenie pracy autor w ysu w a szereg w niosków de lege ferenda, gdzie m. i. postuluje ustaw ow e określenie zasad postępow ania sprawdzającego, jakie jest stosow ane przez prokuratora w trybie nadzoru, postuluje w yraźnie określenie m etod i form działania prokuratora w trybie nadzoru w obec organizacji spół d zielczych i społecznych oraz wobec obyw ateli i ob jęcie nadzorem ogólnym ak tó w (decyzji) w ładz szczebla centralnego (m inisterstw i równorzędnych) bez żad n ych ograniczeń, postuluje też zagw arantow anie prokuratorowi prawa udziału — z głosem doradczym — w sesjach rad narodowych i posiedzeniach organów tych rad, a także organizacyj i instytucyj.
K. P o t r z o b o w s k i , W. Ż y w i c k i : S ą dow n ictw o polubowne. K o m en ta rz dla
pra k ty k i. Wyd. Prawn. W arszaw a 1961, s. 108.
Odstępstwem od zasady rozstrzygania spraw cyw ilnych przez sądy państw ow e, ■odstępstwem przewidzianym praw ie w e w szystkich ustaw odaw stw ach, jest m o
żność rozpoznawania tych spraw w określonych w ypadkach przez sądy polubow ne. Także w u staw odaw stw ie polskim sprawy cyw ilne mogą być rozstrzygane przez sądy polubowne na zasadach określonych w kodeksie postępowania cy w il nego.
W okresie powojennym nie ukazało się u nas żadne specjalne opracow anie pośw ięcone działalności tych sądów, opracow ania zaś przedw ojenne są trudno d ostępne i w pewnej m ierze utraciły już aktualność. Toteż zadaniem om awianego kom entarza jest w ypełn ien ie powstałej luki oraz zebranie rozproszonego po roz
m aitych publikacjach powojennego orzecznictwa. Kom entarz przeznaczony jest na potrzeby praktyki, pom inięto w ięc w nim krytyczne ujęcie tem atu i om ów ie nie sporów doktrynalnych dotyczących w ielu zagadnień.
Praca składa się z czterech części.
W części I pt. Ustrój sądów polubow nych om ów iono w łaściw ość sądów polu bownych, zapis na sąd, stanow isko sędziego polubownego i zakres stosow ania prawa m aterialnego.
Część II dotyczy postępow ania przed sądem polubownym (tryb postępow ania, dowody, w yrokow anie, ugoda).
W części III om ówione jest postępow anie incydentalne, pomoc sądowa, zabez pieczenie powództw a, w ykonalność wyroku.
Część IV pt. Skarga o uchylenie w yroku sądu polubownego d otyczy zakresu skargi i term inu do jej w niesienia, p odstaw skargi o u chylenie wyroku (brak zapisu lub jego w ady, pozbaw ienie m ożności obrony, naruszenie przepisów o po stępow aniu, w adliw ość wyroku, przyczyny stanow iące podstaw ę w znow ienia p o stępowania), postępow ania przed sądem państw owym oraz skutków uchyleni*a w y roku sądu polubownego.
M. S o ś n i a k : K lauzu la p o rządku publicznego w p ra w ie m ię d zy n a ro d o w y m
p r y w a tn y m . In sty tu t N auk P ra w n yc h Polskiej A k a d e m ii Nauk. PWN. W a ts za w a 1961, s. 256.
Funkcja klauzuli porządku publicznego w dziedzinie prawa międzynarodowego pryw atnego polega na w yłączeniu zastosow ania obcych przepisów (wskazanych —
