Uwagi na tle przerwy terminu przedawnienia wszczęcia postępowania karnego

Kazimierz Marszał

Uwagi na tle przerwy terminu

przedawnienia wszczęcia

postępowania karnego

Palestra 9/12(96), 57-64

KAZIMIERZ MARSZAŁ

Uwagi na tle przerwy terminu przedawnienia

w szczęcia postępowania karnego

P rz e rw a w iąże się ściśle z te rm in e m p rz e d a w n ie n ia 1. Z akłóca o n a — podobnie ja k spoczyw anie — sp o k o jn y bieg te rm in u p rzed aw n ien ia.

P rz e rw a te rm in u p rz e d aw n ien ia nie je s t obca w szy stk im b a rd z iej zn an y m sy ­ stem om p raw n y m , i to system om zarów no p a ń s tw socjalistycznych, ja k i p a ń stw k a p ita lis ty c z n y c h 2. F ro f. S. Ś liw iń sk i, k tó ry b y ł zw olennikiem m a te ria ln e g o u ję c ia p rze d aw n ien ia w u sta w ie, przy zn aw ał, że p o sta n o w ien ia dotyczące p rze rw y są n ie ­ zw ykle p r a k ty c z n e s. P rz e rw ę z n a ją także najn o w sze p ro je k ty obcych u sta w k a r ­ n y ch 4.

N a ty m tle dość za sk a k u ją c e je s t pom inięcie te j in s ty tu c ji w p ro jek c ie polskiego ko d ek su k arn eg o z 1962 r. Z d an iem K o m isji K o d y fik ac y jn ej p rze rw y n ie da się pogodzić z m a te ria ln y m ujęciem p rz e d aw n ien ia w u s ta w ie 5. P ro je k t ko d ek su k a r ­ nego w y b ra ł ro zw iązan ie krańcow e. J e s t ono te o re ty cz n ie m ożliw e przy założe­ n iu , że up ły w określcnego czasu bezw zględnie u ch y la k a ra ln o ść 'Czynu. Może ono je d n a k postaw ić pod zn a k ie m za p y ta n ia d ru g ą fo rm ę p rze d aw n ien ia, a m ia n o ­ w icie p rzed aw n ien ie k a ry , k tó re j p ro je k t nie odrzuca. Je że li up ły w określonego czasu m ia łb y bezw zględnie u ch y lać k a ra ln o ść czynu, to w ów czas należałoby p rzy ­ jąć, że w yk o n an ie k a ry po upły w ie tego ok resu n ie pow inno m ieć m iejsca.

W ydaje się, że należy się cpow iedzieć za m n iej k rań c o w y m rozw iązaniem , u zn a­ jącym potrzebę istn ie n ia p rze rw y te rm in u p rz e d a w n ie n ia ze w zględów , k tó re niżej przytoczę. 1 C z ę s to s p o t y k a n a n a z w a t e j i n s t y t u c j i , m i a n o w i c i e „ p r z e r w a p r z e d a w n i e n i a ” , j e s t n i e ś c i s ł a , g d y ż a ) n i e p o d k r e ś l a j e j i s t o t y , a p o n a d t o b ) d o s ł o w n a ’ a n a l i z a t e g o o k r e ś l e n i a p r o w a d z i d o a b s u r d u . „ P r z e r w a p r z e d a w n i e n i a ” n i e o z n a c z a p r z e c i e ż j a k i e j ś p r z e r w y i n s t y ­ t u c j i o k r e ś l o n e j w u s t a w i e a n i t e ż p r z e r w y p r z e d a w n i e n i a w s t o s u n k u d o k o n k r e t n e g o p r z e ­ s t ę p s t w a , g d y ż w ó w c z a s p r z e r w a n i e m o ż e j u ż w o g ó le w c h c d z i ć w g r ę . E l a t e g o t e ż n a o k r e ś l e n i e p r z e r w y n a l e ż y u ż y w a ć b a r d z i e j a d e k w a t n e j n a z w y : „ p r z e r w a t e r m i n u p r z e ­ d a w n i e n i a ” . 2 P r z e r w ę t e r m i n u p r z e d a w n i e n i a p r z e w i d u j ą m . i n . : k o d e k s k a r n y R S F R R ( a r t . 48), c z e c h o s ł o w a c k a u s t a w a k a r n a z 1961 r. (8 67 p k t 3— 4 i § 68 p k t 3—4), w ę g i e r s k i k o d e k s k a r n y z 1961 r . ( a r t . 23 i 59), b u ł g a r s k i k o d e k s k a r n y z 1951 r . ( a r t . 53), j u g o s ł o w i a ń s k i k o d e k s k a r n y z 1951 r . ( a r t . 83 p k t 3 i a r t . 81 p k t O , n i e m i e c k i k o d e k s k a r n y z 1871 r . (§ 68), f r a n c u s k i C o d e d e p r o c é d u r e p é n a l e ( a r t 7), w ł o s k i k o d e k s k a r n y z 1930 r . ( a r t . 163), s z w a j c a r s k i k o ­ d e k s k a r n y z 1937 r . ( a r t . 72 u s t . 2), h i s z p a ń s k i k o d e k s k a r n y z' 1914 r . ( a r t . 114), d u ń s k i k o d e k s k a r n y z 1930 r. (§ 94). 3 S. Ś l i w i ń s k i : O n i e k t ó r y c h z a g a d n i e n i a c h o g ó l n y c h p r z y s z ł e g o k o d e k s u P R L , N P 1955, n r 1, s . 41. 4 P o r . p r o j e k t n i e m i e c k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z J f 62 r . ( E n t w u r t e i n e s S t r a f g e s e t z b u c h e s m i t B e g r ü n d u n g , B o n n 1962). s W u z a s a d n i e n i u p r o j e k t u c z y t a m y : „ C k r e s y p r z e d a w n i e n i a b i e g n ą w i ę c n i e z a l e ż n i e o d J a k i c h k o l w i e k c z y n n o ś c i p r o c e s o w y c h , s k i e r o w a n y c h p r z e c i w k o s p r a w c y p r z e s t ę p s t w a . P r z e ­ d a w n i e n i e m o ż e w i ę c n a s t ą p i ć i w c z a s ie ś l e d z t w a o r a z w c z a s ie p o s t ę p o w a n i a j u r y s d y k ­ c y j n e g o d o c z a s u u p r a w o m o c n i e n i a s i ę w y r o k u . J e ś l i p r z y j m u j e s ię , iż p r z e d a w n i e n i e w s k u ­ t e k u p ł y w u c z a s u u c h y l a k a r a l n o ś ć c z y n u , t o t a k i e u j ę c i e j e s t p r o s t ą k o n s e k w e n c j ą ” ( P r o j e k t k o d e k s u k a r n e g o — C z ę ś ć o g ó l n a , X r e d a k c j a p o I I c z y t a n i u , s. 122 m a s z y n o p i s u ) .

S8 K a z i m i e r z M a r i z a l Nr 12 (96)

P rz e rw a b iegu te rm in u p rz e d a w n ie n ia m oże b y ć w p ro w ad zo n a do przyszłego k o ­ d ek su karn eg o , m im o że p rze d aw n ien ie b y łoby w nim u ję te m a te ria ln ie . T ak a sym bioza je st m ożliw a, a n a w e t p ra k ty c z n ie p o ż ą d a n a '. O drzucenie p rze rw y te r ­ m in u p rz e d aw n ien ia m oże stw o rzy ć n ie p o żą d an e dla p ra k ty k i n a s tę p stw a , a po­ n a d to m oże pro w ad zić w rzeczyw istości do sk ró ce n ia te rm in ó w p rz e d a w n ie n ia 7. T rz eb a w ięc w yprow adzić stą d w niosek, że czynności ścig an ia pow in n y w y w ierać w p ły w n a bieg te rm in u p rze d aw n ien ia, ta k by organom w y m ia ru spraw ied liw o ści stw o rzy ć n iezbędne w a ru n k i do p rze p ro w ad z en ia p o stę p o w an ia karn eg o . N ajlep ie j p ro b lem te n ro zw iązuje p rz e rw a te rm in u p rze d aw n ien ia. D latego też n ależy się opow iedzieć stanow czo za je j w p ro w a d ze n iem do przyszłego ko d ek su karnego.

W edług b a rd z ie j zn an y ch obcych sy stem ó w p ra w n y c h p rz e rw a p o w oduje w strz y ­ m a n ie bieg u te rm in u p rz e d aw n ien ia — podobnie ja k w w y p a d k u spoczyw ania. Je d n a k ż e spoczyw anie p o w oduje za h am o w a n ie bieg u te rm in u p rz e d aw n ien ia ty lk o n a czas w y stą p ie n ia o k reślonej w u sta w ie przeszkody (zw ykle p ra w n e j); po je j u s ta n iu te rm in p rze d aw n ien ia b iegnie dalej, a okres, w k tó ry m ona istn ia ła , nie m oże być w liczony do czasu p o trzebnego do p o w sta n ia p rze d aw n ien ia.

W p rze ciw ie ń stw ie do spoczyw ania p rz e rw a w y w o łu je w ed łu g tychże system ów p ra w n y c h zu p e łn ie in n e sk u tk i, a m ianow icie:

1) u n ic estw ia ona m in io n y c k re s pom iędzy popełn ien iem p rz e stę p s tw a a p o w ­ s ta łą p rz e rw ą ; o k re su tego n ie m ożna zaliczyć do te rm in u p rze d a w n ie n ia ;

2) p o w oduje ona, że od je j p o w sta n ia (lub od chw ili u s ta n ia czynności ścigania) za cz y n a biec od p o cz ątk u n ow y okres p r z e d a w n ie n ia 8. • J e ] p r z y k ł a d e m m o ż e b y ć § 67 c z e c h o s ł o w a c k i e j u s t a w y k a r n e j z 1961 r . i T w i e r d z e n i a te p o s t a r a m s ię z i l u s t r o w a ć n a s t ę p u j ą c y m i p r z y k ł a d a m i . J e ż e l i p r o k u r a t o r d o w i e s ię o p o p e ł n i e n i u p r z e s t ę p s t w a n p . n a d w a m i e s i ą c e p r z e d u p ł y w e m t e r m i n u p r z e d a w n i e n i a , t o w ó w c z a s s t a n i e o n p r z e d d y l e m a t e m : z j e d n e j b o w ie m s t r o n y b ę d z i e o n z o b o w i ą z a n y d o w s z c z ę c ia p o s t ę p o w a n i a k a r n e g o ( a r t . 228 k .p .k .) I d o ś c i ­ g a n i a s p r a w c y c z y n u ( a r t . 48 k .p .k .) , a z d r u g i e j s t r o n y b ę d z i e d l a n i e g o o c z y w i s t e , ż e p r z e d u p ł y w e m o k r e s u p r z e d a w n i e n i a n i e z d o ła d o p r o w a d z i ć d o w y d a n i a p r a w o m o c n e g o o r z e c z e ­ n i a m e r y t o r y c z n e g o . P o d j ę t e w t e j s y t u a c j i c z y n n o ś c i ś c i g a n i a o k a ż ą s ię b e z u ż y t e c z n e . T a k i e r o z w i ą z a n i e j e s t — r z e c z j a s n a — n ie d o p r z y j ę c i a . W p r z y t c c z o n y m p r z y k ł a d z i e o k r e s p r z e d a w n i e n i a w r z e c z y w i s t o ś c i u l e g a s k r ó c e n i u o o w e d w a m i e s i ą c e , w c z a s i e k t ó r y c h o r g a n p r o c e s o w y n ie b ę d z i e m ó g ł d o p r o w a d z i ć d o m e r y t o r y c z n e g o s k a z a n i a . J e ś l i z a ś w e ź m i e s ię p o d u w a g ę p r z e s t ę p s t w a g o s p o d a r c z e , k t ó r e s ą z w y k l e s k o m p l i k o ­ w a n e d o w o d o w o i w y m a g a j ą d o k o n a n i a e k s p e r t y z p r z e z b i e g ł y c h o r a z c o d o k t ó r y c h p o ­ s t ę p o w a n i e k a r n e t r w a d ł u g o , to m o ż n a z g ó r y p r z y j ą ć , że w t a k i c h s p r a w a c h p o s t ę p o w a n i e k a r n e z r e g u ł y n ie z o s t a n i e u k o ń c z c n e p r z e d u p ł y w e m r o k u (ł c z n i e z I I i n s t a n c j ą ^ . O tó ż J e ż e li o t a k i m p r z e s t ę p s t w i e p r o k u r a t o r d o w i e s ię n p . n a 10 m i e s ię c y p r z e d u p ł y w e m t e r ­ m i n u p r z e d a w n i e n i a , t o c a ł y w y s i ł e k o r g a n ó w w y m i a r u s p r a w i e d l i w o ś c i b ę d z i e b e z c e lo w ą s t r a t ą c z a s u , g d y ż p o s t ę p o w a n i e n i e b ę d z i e m o ż n a u k o ń c z y ć p r z e d u p ł y w e m t e r m i n u p r z e ­ d a w n i e n i a . W w y p a d k u t a k i m t e r m i n p r z e d a w n i e n i a w p r a k t y c e u l e g n i e s k r ó c e n i u o o k r e s , w k t ó r y m p o s t ę p o w a n i e k a r n e n i e b ę d z i e m o g ło b y ć u k o ń c z o n e p r z e d u p ł y w e m t e r m i n u p r z e d a w n i e n i a . T a k i e r o z w i ą z a n i e d e m o r a l i z o w a ł o b y o s k a r ż o n e g o . W id z ą c m o ż liw o ś ć n ś - s t - p i e n i a p r z e d a w n i e n i a w t o k u p o s t ę p o w a n i a , o s k a r ż o n y p o w o ł y w a ł b y d o d a t k o w y c h ś w i a d ­ k ó w , z a k ł a d a ł b y r e w i z j ę i t d . , m i m o ż e w i e d z i a ł b y , iż d o k o n a n e c z y n n o ś c i s ą o c z y w iś c ie n i e ­ s ł u s z n e , b o i c h c e l e m b y ł o b y t y l k o p r z e w l e c z e n i e p o s t ę p o w a n i a k a r n e g o . 8 S k u t e k t e g o r o d z a j u p r z e w i d u j ą n p . : a r t . 33 u s t. 1 w ę g i e r s k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1961 r . , k t ó r y s t a n o w i , ż e „ z d n i e m p r z e r w a n i a o k r e s p r z e d a w n i e n i a z a c z y n a s ię p o n o w n i e ” ; § 67 p k t 4 c z e c h o s ł o w a c k i e j u s t a w y k a r n e j z 1961 r ., k t ó r y s t w i e r d z a , ż e „ o d p r z e r w a n i a p r z e d a w n i e n i a r o z p o c z y n a s ię n o w y o k r e s p r z e d a w n i e n i a ” ; a r t . 48 p k t 3 k o d e k s u k a r n e g o R S F R R , k t ó r y s k u t e k p r z e r w y u j m u j e w s p o s b n a s t ę p u j ą c y : „ p o p r z e r w i e t e r m i n p r z e ­ d a w n i e n i a b i e g n i e n a n o w o P c d o b n i e s t a n o w i ą : § 68 n i e m i e c k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1871 r ., a r t . 72 p k t 2 s z w a j c a r s k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1937 r ., a r t . 160 w ł o s k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1930 r . , a r t . 117 § 2 b r a z y l i j s k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1910 r . , a r t . 114 h i s z p a ń ­ s k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1944 r .

N r 12 (96) P rzerw a term in u przedaw nienia w szczęcia postąp, fcarn. 59

W p ro w ad z ają c p rze rw ę, u sta w o d aw cy b ic rą zapew ne pod u w ag ę to, że czynność śc ig an ia k o n k re tn e j osoby o d an y czyn, u ja w n ia ją c sp raw cę p rze stęp stw a, przypo­ m in a z n o w ą silą częściowo zapom niane ju ż zdarzenie. D zia ła jąc e dotychczas prze­ sła n k i p rew en c ji g e n e ra ln e j i szczególnej w y m ag a ją w te j sy tu a c ji u k a ra n ia u ja w ­ nionego sp raw cy p rze stęp stw a. D la ich całkow itego za n ik n ię cia u sta w y k a rn e p rz e w id u ją w ta k ich w y p a d k a c h dodatkow y, często ró w n ie długi c k re s w p o ró w ­ n a n iu ze zw ykłym te rm in e m p rze d aw n ien ia. W ydaje się, że te n now y okres

p rze d aw n ien ia pow inien ulec skróceniu.

T erm in y p rze d aw n ien ia w sto su n k u do jednego p rz e stę p stw a m ogą być — w ed łu g w iększości obcych u sta w o d a w stw — p rze rw an e p o n o w n ie 9. T ak ie u n orm ow anie um ożliw ia d o konanie k ilk u p rze rw w sk u te k czynno.ci ścig an ia tej sam ej osoby

z pow odu tego sam ego p rze stęp stw a. S koro po k aż d ej ta k ie j p rze rw ie te rm in

p rze d aw n ien ia biegnie od początku, to u n o rm o w an ie ta k ie pozw ala n a p rze d łu ża n ie te rm in u p rze d aw n ien ia w nieskończoność, u n ic estw iają c m ożliw ość p o w sta n ia p rzed aw n ien ia. Na tym t'.e p o w sta ła tzw. te o ria b elg ijsk a (Helie). S ta ra się ona z a p o b ie c ta k d aleko idącym sk u tk o m p r z e r w y l0. W ychodzi ona z założenia, że te rm in u p rze d aw n ien ia nie m ożna prze ry w ać w nieskończoność.

N a te j tezie o p arte są p o sta n o w ien ia n ie k tó ry c h kodeksów k arn y c h , p rze w id u jąc e te rm in y bezw zględne obok zw ykłych okresów p rze d aw n ien ia, k tó re nie m ogą być przekroczone m im o przed sięw zięcia czynności ścigania k o n k retn e g o sp raw cy p r z e s tę p s tw a u. T erm in y bezw zględne są n ajczęściej o połow ę dłuższe od okresów zw ykłych.

T eza ta została w p ro w a d zo n a do ro sy jsk ieg o ko d ek su k arn e g o z 1903 r. N a te j sam ej zasadzie u n o rm o w an o p rze d aw n ien ie w obow iązującym polskim k odek­ sie k a rn y m z 1932 r. W spom nianą w yżej te o rię zastosow ano — przy u jęciu p rz e r­ w y — w obu kodek sach przez w prow adzenie trzeciego ro d za ju p rzed aw n ien ia,

a m ianow icie p rz e d aw n ien ia w y ro k o w an ia. T erm in y tego p rze d aw n ien ia b iegną — m im o do k o n an ia czynności ścigania — w sto su n k u do oznaczonego p rzestęp stw a. D ość is tc tn ą różnicę pom iędzy przep isam i obu ty c h k o d y fik ac ji w o m aw ianym z a ­ k re s ie m ożna dostrzec głów nie w o k reśle n iu p rz e d aw n ien ia m a te ria ln ie lub p ro - cesow o. S tąd ro d zą się je d n a k pow ażne konsekw encje, do k tó ry ch pow rócim y

w dalszych w yw odach przy o m aw ian iu k w estii szczególnych.

Z pow yższego w y n ik a w ięc, że p rze rw a te rm in u p rze d aw n ien ia w szczęcia po­ s tę p o w a n ia k arn e g o w p ra w ie polskim je st u n o rm o w an a oryginalnie. C p a rto ją n a słu szn ej m yśli, że te rm in u p rze d aw n ien ia nie m ożna p rze ry w a ć w n ie sk o ń ­

czoność, bo m ogłoby to doprow adzić do zupełnego w y elim in o w an ia p rze d a w n ie n ia

U s t a w a k a r n a a u s t r i a c k a o z b r o d n i a c h , w y s t ę p k a c h , i p r z e k r o c z e n i a c h z 1852 r. w p r a w d z i e n i e o k r e ś l a w y r a ź n i e s k u t k ó w b i e g u t e r m i n u p r z e d a w n i e n i a , J e d n a k ż e w l i t e r a t u r z e p a n u j e ■dość p o w s z e c h n e z a p a t r y w a n i e , że p o p r z e r w i e t e r m i n p r z e d a w n i e n i a b i e g n i e o d n o w a . P o r . T . R i t 1 1 e r : L e h r b u c h d e s ö s t r r e i c h i s c l i e n S i r ^ f r e c h t s , W ie n 1S33, s. 21 ; H . L a m m a s c h : G r u n d r i s s d e s S t r a f r e c h t s , L e ip z ig 1911, s. 19; F . N o w a k o w s k i : D a s ö s t e r r e i c h i s c h e S t r a f r e c h t , D a s a u s l ä n d i s c h e S t r a f r e c h t d e r G e g e n w a r t , t. I I , B e r l i n 1957, s. 457. • P o r . A. S c h ö n k e : S t r a f g e s e t z b u c h — K o m m e n t a r , M ü n c h e n — B e r l i n 1957, s. 367. io P o d o b n i e u c h w a l a IV Z j a z d u P r a w n i k ó w N i e m i e c k i c h w 1898 r. w y s u n ę ł a te z ą , ż e b y w u s t a w i e k a r n e j u m i e f c i ć o k r e s o d p o w i a d a j ą c y pi d w ó j n e m u o k r e s o w i p r z e d a w n i e n i a , l i ­ c z o n y o d d n i a d o k o n a n i a p r z e s t ę p s t w a m im o p r z e r w . P o r . J . M a k a r e w i c z : P r a w o k a r n e , L w ó w —W a r s z a w a 1924, s. 215 R . H i p p e l : D e u t s c h e s S t r a f r e c h t , t . I I , B e r l i n 1930, «. 566. u P o r . P h . T h o r m a n n — A. v. O v e r b e c k : D a s s c h w e i z e r i s c h e S t r a f g e s e t z b u c h , •t. I. Z ü r i c h 1940, s. 227. T a k ż e a r t . 72 u s t . 2 s z w a j c a r s k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1937 r . 1 a r t . .81 j u g o s ł o w i a ń s k i e g o k o d e k s u k a r n e g o z 1951 r .

60 K a z t m i e r z M a r s z a l Nr 1 2 m y

w p ra k ty c e . N a ty m tle w y su w an e b y w a ją w ątpliw ości, k tó re m ożna u ją ć w n a ­ stę p u ją c e p y ta n ie : czy p ra w o polskie w ogóle p rze w id u je m ożliw ość p rz e rw a n ia te rm in u p rz e d a w n ie n ia w szczęcia p o stę p o w an ia k arn eg o ?

P rz e p isy k o d ek su k arn eg o z 1932 r. k w estii te j w y ra ź n ie n ie ro z strz y g a ją . O is ­ tn ie n iu p rz e rw y b iegu te rm in u p rz e d aw n ien ia w szczęcia p o stę p o w an ia k a rn e g o m ożna w nosić z z e sta w ien ia p rzep isó w a rt. 86 i 87 k . k . 12 Z p rz e p isu a rt. 86 k.k. w y n ik a, że te rm in p rz e d a w n ie n ia w szczęcia p o stę p o w an ia k arn e g o b ieg n ie od c h w ili d o k o n an ia czynu p rzestępnego. T erm in y p rz e d aw n ien ia w y ro k o w a n ia z a r t. 87 k.k. b ie g n ą ty lk o w ted y , gdy n a s tą p i czynność ścigania określonego sp raw cy z pow odu danego czynu. Do tego czasu p rze d aw n ien ie w y ro k o w a n ia o k reślo n e w art. 87 k.k. nie może w ogóle w chodzić w rac h u b ę. Czynność ścig an ia ja k gdyby „ u ru c h a m ia ”, „ożyw ia” bieg te rm in ó w p rz e d a w n ie n ia w y ro k o w a n ia, k tó re je st w ów czas liczone ta k ż e od ch w ili p o p ełn ien ia p rze stęp stw a. N a sk u te k p o w sta n ia czynności ścigania te rm in p rz e d aw n ien ia w szczęcia p o stę p o w an ia k arn e g o zostaje „p rz ek sz tałco n y ” rod zajo w o i d alej biegnie ju ż ty lk o te rm in p rze d a w n ie n ia w y ­ ro k o w a n ia (art. 87 k.k.), dłuższy o 5 la t. N ie m ożna tw ie rd z ić, że oba okresy (z a rt. 86 i 87 k.k.) b ieg n ą po o d ręb n y c h to ra c h i że są od siebie niezależne. W łaśnie je s t cd w ro tn ie . Is tn ie je w y ra ź n a zależność. Cd p o p ełn ien ia p rz e stę p stw a biegnie je d en te rm in z a rt. 86 k.k., a d ru g i z a rt. 87 k.k. w chodzi w g rę przez w y elim in o w an ie pierw szego w s k u te k p o d ję cia czynności śc ig an ia i sta n o w i jego k o n ty n u a cję .

Is to ta w ięc p rz e rw y te rm in u p rz e d a w n ie n ia w szczęcia p o stę p o w an ia k a rn e g o (art. 86 k.k.) polega n a rod zajo w y m p rze k sz ta łc e n iu te rm in u tsg o p rze d aw n ien ia w te rm in p rze d a w n ie n ia w y ro k o w a n ia 13. P o d sta w ą owego p rze k szta łc en ia (przer­ wy) je st czynność ścigania, podobnie ja k w w iększości obcych u sta w o d aw stw . A cz­ k o lw iek p o lski kodeks k a rn y z 1932 r. p rz e w id u je in n y sk u te k zw iązan y z doko­ n an iem czynności ścigania w z a k re sie biegu te rm in u p rz e d aw n ien ia z a rt. 86 k.k. w p o ró w n a n iu z cytow anym i w yżej obcym i u sta w o d aw stw am i, to je d n a k nie upo­ w aż n ia to do tw ierd zen ia, ja k o b y p rze rw y te rm in u p rz e d a w n ie n ia z a rt. 86 k.k . w ogóle n ie było. To, że w y k az u je ona odrębności w p o ró w n a n iu z klasy czn y m i sk u tk a m i p rze rw y , o k tó ry c h b y ła m ow a w yżej, n ie m oże sta n o w ić p rz e sła n k i u p o w aż n iając ej do tw ie rd z en ia , ja k o b y je j p ra w o polskie n ie z n a ło 14. J e j u ją cie w iąże się z om ów ioną ju ż w yżej te c rią belg ijsk ą.

F a k t istn ie n ia p rze rw y w p ra w ie polskim p o tw ie rd z a ją ró w n ież n o rm y p ra w n e m ieszczące się pcza k odeksem k a rn y m . P rz y k ład o w o m ożna tu przytoczyć p rze p is a rt. 435 § 2 k.p.k., k tć r y p o c k re śla , i e m im o w n iesien ia a k tu o sk a rż e n ia w s p ra ­ w ac h p ry w a tn o sk a rg o w y c h n ie p rz e ry w a on b iegu te rm in u p rze d aw n ien ia, jeśli n ie uiszczono zry c załto w an e j ró w n o w a rto śc i kosztów postępow ania. Z p rzepisu tego a co n tra rio w y n ik a, że w ra z ie u iszczenia ow ej op łaty w n iesien ie a k tu o sk a r­ żenia p rz e ry w a bieg te rm in u p rze d aw n ien ia.

12 M o ty w y K o m i s j i K o d y f i k a c y j n e j w y r a ź n i e s t w i e r d z a j ą , ż e „ p r z e d a w n i e n i e t o m o ż e b y t p r z e r w a n e p r z e z j a k ą k o l w i e k c z y n n o ś ć s ę d z i o w s k ą w c e l u ś c i g a n i a d a n e g o s p r a w c y z p o ­ w o d u d a n e g o p r z e s t ę p s t w a ” ( P r o j e k t k o d e k s u k a r n e g o , U z a s a d n i e n i e c z ę ś c i o g ó l n e j , t . V , z e s z y t 3, W a r s z a w a 1930, s. 92). l* P o r . n p . : S. G l a s e r : P o l s k i e p r a w o k a r n e w z a r y s i e , K r a k ó w 1933, s. 282; A . D r e -e z -e r : P r z y c z y n -e k d o w y k ł a d n i a r t . 86 i 87 k .k . z 1932 r . , p i p 1946, n r 2, s. 62. T a k ż e w y r o k S ą d u N a j w y ż s z e g o z d n i a 20 c z e r w c a 1933 r . , 3 K 403/33 (O S P 1934, p o z . 141). J« I n s t y t u c j i t e j n i e z n a k o d e k s k a r n y W o j s k a P o l s k i e g o . P r z e p i s a r t . 64 t e g o ż k o d e k s u s t w i e r d z a : „ Ż a d n a c z y n n o ś ć w d o c h o d z e n i u , ś l e d z t w i e l u b s ę d z i o w s k a n i e p r z e r y w a p r z e ­ d a w n i e n i a ” .

N r 12 (96) P rzerw a term inu przedaw nienia w szczęcia postąp, k a m . ₆₁

P rzep ro w a d zo n e w yżej ro zw aż an ia u p o w aż n iają w ięc d o w y ciąg n ięcia w niosku, że p rz e rw a te rm in u p rz e d a w n ie n ia przew idzianego w a rt. 86 k.k. zn a n a je st p o l­ sk ie m u system ow i p raw n em u .

N a tle p rz e rw y te rm in u p rz e d a w n ie n ia w szczęcia p o stę p o w an ia k arn e g o z a rt. 86 k.k. w y ła n ia ją się dw ie zasadnicze k w estie, k tó re w y m a g a ją ro zstrzygnięcia,

a m ianow icie:

a) ja k ie czynności procesow e p rz e ry w a ją b ieg te rm in u p rz e d a w n ie n ia w szczęcia p o stę p o w an ia k arnego?

b) czy ra z d o k o n an a czynność ścigania, m im o że n a s tę p n ie p o stę p o w an ie k a rn e zostało um orzone, pow oduje, iż b iegnie w yłącznie te rm in p rz e d aw n ien ia w y ­ ro k o w a n ia (art. 87 k.k.), czy też m oże w ta k im w y p a d k u w chodzić w g rę te rm in p rz e d a w n ie n ia p rzew id zian y w a rt. 86 k.k.?

A d a). W ątpliw ości w ty m w zględzie n a su w a p rzede w szy stk im tre ś ć p rze p isu a r t. 86 k.k. P rz ep is te n m ów i ogólnie o w szczęciu p o stę p o w an ia karnego. P ojecie to oznacza nie tylk o w szczęcie p o stę p o w an ia k arn e g o in p zrso n a m , ale ta k że w szczęcie p o stę p o w an ia in re m . M ogłoby się w yd aw ać, że k ażde wszczęcie p ostę­ p o w an ia karn eg o , w ty m ta k ż e w szczęcie śle d ztw a lu b dochodzenia, w yw ołuje p rz e rw ę te rm in u p rz e d a w n ie n ia z a rt. 86 k.k., m im o że osoba sp raw cy p rz e stę p ­ stw a nie zo stała u sta lo n a . Z arów no w lite ra tu rz e , ja k i w orzecznictw ie p rze­ w aż a stanow isko, że zdolność p rz e rw a n ia b ie g u te rm in u p rz e d aw n ien ia z a rt. 86 k.k. m a ją w y łącznie czynności ścigania (in personam ) z pow odu określonego p r z e s tę p s tw a 15. T ak ich sk u tk ó w n ie w y w o łu ją czynności w szczęcia po stęp o w an ia k arn e g o in r e m 16. P ow yższą te zę m ożna u zasad n ić ty m , że w p raw ie polskim m a m y do cz ynienia z ty lu p rze stęp stw am i, ilu je st u czestników (spraw ców , w spółspraw ców , podżegaczy i pom ocników ), oraz p rzep isem a rt. 16 k.k.11 S koro bow iem w sto su n k u do czynu każdego ze spraw có w b ie g n ie o d ręb n y te rm in p rze­ d a w n ie n ia p rzew id zian y w a rt. 86 k.k., to może on być p rz e rw a n y ty lko przez czynność procesow ą sk ie ro w a n ą w sto su n k u do te j k o n k re tn e j osoby. In n e czyn­ ności ta k ieg o s k u tk u nie m ogą w yw oływ ać. P rzeciw n e sta n o w isk o w ym agałoby w y d a n ia w y ra źn e j n o rm y p ra w n e j.

Z a przytoczoną te z ą p rz e m a w ia rów n ież przepis a rt. 16 k.k. S tan o w i on, że „okoliczności w p ły w ają ce n a k ara ln o ść czynu uw zg lęd n ia się tylk o co do tej osoby, k tó re j dotyczą”. W yrażenie „okoliczności w p ły w a ją c e j n a k ara ln o ść czynu” je s t ro zu m ian e w lite ra tu rz e „szeroko jako podw yższenie odpow iedzialno.ci, ja k je j obniżenie, a n a w e t ca łk o w ite w y łączen ie” ls. P ojęcie to obejm u je ta k że u ch y ­ le n ie k ara ln o ści w sk u te k p rze d aw n ien ia. S koro uch y len ie k ara ln o ści, będące w y ­ n ik ie m p o w sta n ia p rz e d aw n ien ia z a rt. 86 k.k., może być — zgodnie z pow ołanym p rzep isem — uw zględnione ty lk o w sto su n k u do określonego spraw cy, to ró w ­ n ież p rz e rw a te rm in u p rz e d aw n ien ia w szczęcia p o stę p o w an ia karnego, k tó ra u ch y ­ le n ie k a ra ln o śc i p rze su w a n a pew ien dalszy okres, m oże b y ć w y w o łan a przez

15 P o r . S . Ś l i w i ń s k i : P r a w o k a r n e , W a r s z a w a 19'6, s . 529 K . B z o w s k i : P r z e d a w ­ n i e n i e , E n c y k l o p e d i a p r a w a k a r n e g o p o d r e d . W . M a k o w s k i e g o , s. 1479; A . D r e s z e r : J w ., s. 62. P o d o b n i e S ą d N a j w y ż s z y w o r z e c z e n i a c h : z d n i a 25 s t y c z n i a 1935 r . 2 K 1635/34, „ G lo s S ą d o w n i c t w a ” 19:5, n r 9, s. 681; z d n i a 18 w r z e ś n ia 1936 r . I K 445/46, Z O 1937, p o z . 60 o ra * z d n i a 7 k w i e t n i a 1937 r . 2 K 1971/36, O S P 1938, p o z . 114. 16 w t y m z a k r e s i e p r a w o p o l s k i e r ó ż n i s ię o d p r a w a f r a n c u s k i e g o , k t ó r e w a r t . T—I C o d e d e p r o c é d u r e p é n a l e w y r a ź n i e s t a n o w i , ż e c z y n n o ś ć p o d j ę t a p r z e c i w k o j e d n e m u J e s t s k u t e c z n a p r z e c i w k o p o z o s t a ł y m u c z e s t n i k o m . S. Ś l i w i ń s k i : P r a w o k a r n e , s. 530. i* P o r . M . S i e w i e r s k i : K o d e k s k a r n y — K o m e n t a r z , W a r s z a w a 1958, s. S9.

62 K a z i m t a r z M a r s z a l N r 12 (9Ó>

czynność procesow ą ścig an ia w s to s u n k u do o k reślo n e j osoby, a n ie przez czyn­ ność in rem .

Do tego sam ego w n io sk u p ro w a d zi an a liz a przepisów a rt. 86 i 87 k.k., chociaż om aw ian y p roblem u ję ty je st w u sta w ie n iejasno. D la ro zstrzy g n ięcia postaw ionego w yżej p y ta n ia przepis art. 87 k.k. m oże m ieć ta k ie znaczenie, że p o d k reśla ją c, i i d la p o w sta n ia p rze d aw n ien ia w y ro k o w a n ia nie sta n o w ią przeszkody n a w e t a k ty ścig an ia p rzeciw ko d an e m u sp raw cy , w y ja ś n ia ja k ie to a k ty procesow e m a n a m yśli a rt. 86 k.k., k tć re p rz e ry w a ją te rm in y p rze d aw n ien ia w nim przew idziane Je śli w ięc przepis a rt. 86 k.k. do w y w o łan ia p rze rw y te rm in u p rz e d a w n ie n ia w y m ag a czynności w szczynającej p o stę p o w an ie k arn e , to p rz e rw a p o w sta n ie ty lk o w ów czas, gdy p ostępow anie k a rn e zo stan ie sk ie ro w a n e p rzeciw ko o k reślo n e m u sp raw cy z pow odu danego p rz e stę p stw a (art. 87 k.k.).

P ow yższe ro zw ażan ia p o tw ie rd z a ją tezę, że te rm in p rz e d aw n ien ia z a rt. 86 k.k. p rz e ry w a ją w yłącznie czynności ścigania. P rz y te j o kazji n ależy podk reślić, żfr chodzi tu nie ty lk o o czynności sędziow skie, ale ró w n ież o czynności śc ig a n ia każdego innego u p raw n io n eg o o r g a n u 20.

A d b). P ro b le m ten je s t sp o rn y zaró w n o w lite ra tu rz e , ja k i w orzeczn ictw ie S ąd u N ajw yższego.

S ąd N ajw yższy w w y ro k u z d n ia 7 m a ja 1937 r. 2 K 432/37 stw ie rd z ił, że „jeżeli bieg p rz e d aw n ien ia wszczęcia p o stę p o w an ia k arn e g o (art. 86 k.k.) zo stan ie ra z p rz e rw a n y przez w drożenie postęp o w an ia, n aten c za s m im o um o rzen ia postępow ania, m oże m ieć m iejsce w yłącznie p rze d aw n ien ie w y ro k o w a n ia ” 21 S tan o w isk o to po­ p a r ł p ro f. J . M a k a re w ic z n . In n y . je d n a k pogląd w y ra z ił p ro f. S. Ś liw iń ­ sk i 2S.

Z z a p a try w a n ie m S ądu N ajw yższego n ie m ożna się zgodzić. P ro f. Ś liw iń sk i słu szn ie podnosił, że Sąd N ajw yższy, p rzy ta cz ają c w u z a sa d n ien iu tego orzeczenia a rg u m e n t, iż podobnie p rz e d sta w ia się ta k w e stia n a tle k o d ek su ro sy jsk ie g o z 1903 r., n ie dostrzegł isto tn e j różnicy pom iędzy n o rm am i tego kodeksu k a rn e g o a p rzep isam i ko d ek su karn eg o z 1932 r. P rz ep is a rt. 68 p k t 1 ro sy jsk ieg o k o d ek su k a rn e g o z 1903 r. p o tra k to w a n y je s t m a te ria ln ie . M ożna w ięc z tego w nosić, żo sk o ro cyto w an y przepis stan o w i, iż k a ry nie sto su je się z pow odu p rze d aw n ien ia, je śli od d n ia po p ełn ien ia p rz e stę p s tw a do d n ia w szczęcia p o stę p o w an ia p rze ciw k o o sk a rż o n em u upły n ęły o k reślone te rm in y , to z tego w y p ły w a w niosek, że k a rę sto ­ s u je się, gdy przed u pływ em owego te rm in u w szczęto p o stęp o w an ie k a rn e in

p erso n o m , n a w e t gdyby je n a s tę p n ie um orzono (poza p rze d aw n ien iem w y ro k o w a n ia

i k a r y ) 24. W obec zaś tego, że przep is a r t. 86 k.k. je st u ję ty procesow o, n a le ż y stą d w nosić, iż p o stę p o w an ia k a rn e g o n ie m ożna wszcząć, gdy u p ły n ie o k re s w nim p rzew id zian y — bez w zględu n a to, czy p ostępow anie k a rn e p rze ciw k o s p ra w c y toczyło się i n a stę p n ie zostało um orzone, czy też nie.

N a w y p ro w a d ze n ie tak ieg o w n io sk u pozw ala ponad to te k s t p rze p isu a rt. 613 k .p .k . w re d a k c ji z 1949 r. F rzep is te n sta n o w ił, że „w znow ienie um orzonego śle d ztw a m oże n a s tą p ić ty lk o n a w n io sek o sk a rż y cie la publicznego n a m ocy p o sta n o w ien ia

u S. Ś l i w i ń s k i : G lo s a , O S P 1933, s. 364. 2« O r z e c z n ic tw o w ty m z a k r e s i e b y ł o z m ie n n e . P o d o b n i e p r z e d s t a w i a s ię s p r a w a w l i ­ t e r a t u r z e . W o k r e s i e p o w o j e n n y m u s t a l i ł s ię p o g lą d , ż e t a k ż e c z y n n o ś c i i n n y c h o r g a n ó w u p r a w n i o n y c h d o ś c i g a n i a p o w o d u j ą p r z e r w ę t e r m i n u p r z e d a w n i e n i a z a r t . 86 k . k . 21 O S P 1933, p o z . 178. 12 J . M a k a r e w i c z : K o d e k s k a r n y z k o m e n t a r z e m , L w ó w 1938, s. 27*. » S. Ś l i w i ń s k i : P r a w o k a r n e , s. 530; S . Ś l i w i ń s k i : G lo s a , O S P 1938, s . 203. u

s.

N r 12 (96) P rzerw a term inu przedaw nienia w szczęcia postęp, k a m . 63

tą d u okręgow ego, jeżeli p r z e d a w n i e n i e ś c i g a n i a (podkreślenie m o je —

K . M.) jeszcze nie zaszło (...)”• Z przep isu tego w y ra źn ie w y n ik a, że u sta w o d aw ca

dopuszcza stosow anie p rz e d a w n ie n ia z a r t 86 k.k. w obec o k r e lo n e g o czynu, m im o

t e toczyło się p o stęp o w an ie k a rn e in p2rsonam , k tć re n a s tę p n ie zostało um orzone.

T w ierdzenie, jakoby pojęcie „p rz ed aw n ie n ie śc ig an ia”, m ieszczące się w p rz e p i­ sie a rt. 613 k.p.k. w d aw n e j re d a k c ji, n ależało rozum ieć ta k szeroko, że w pojęciu tym m ieści się zarów no p rze d aw n ien ie przew id zian e w a rt. 86 k.k., jak i u n o rm o ­ w an e w a r t. 87 k.k. — je s t gołosłow ne. N aw et gdyby się nie odrzucało przytoczo­ n e j w y k ła d n i w y ra że n ia „p rz ed aw n ie n ie śc ig an ia”, to i ta k nie o b alałab y ona w nio sk u w yprow adzonego z przep isu a rt. 613 k.p.k. S koro po jęcie „p rz ed aw n ie n ie śc ig an ia” m a być in te rp re to w a n e szeroko, to n ie elim in u je ono ze sw ojego za k resu p rze d aw n ien ia w szczęcia p ostępow ania karnego, k tó reg o te rm in m oże biec m im o d o k o n an ia czynności ścigania, je śli p o stęp o w an ie k a rn e zostało n a stę p n ie um o­ rzone.

W prow adzone zm iany do p o stę p o w an ia k arn e g o przez szereg k o le jn y ch now el,

a zw łaszcza obecnie o bow iązujący te k s t ko d ek su p o stę p o w an ia k arn e g o n ie p o d ­

w a ż a ją przytoczonego z a p a try w a n ia . T w ierdzenie, że po stęp o w an ie k a rn e po w zno­ w ien iu — w m yśl p rze p isu a rt. 24 5 !a k.p.k. — sta n o w i k o n ty n u a c ję tego sam ego p o stę p o w an ia (nie m o ln a w nim przekroczyć te rm in ó w o k reślo n y ch w przep isie a rt. 158 k.p.k., liczonych od pie rw sz ej czynności ścigania), nic n ie w y jaśn ia, tym s a ­ m ym w ięc n ie m oże ono w p ły n ąć n a ro zstrzygnięcie p roblem u, czy przy w zn a­ w ian iu p ostępow ania k arn e g o w chodzą w g rę te rm in y p rz e d a w n ie n ia z a rt. 86 k.k., czy te ż okresy p rz e d a w n ie n ia w y ro k o w a n ia z a rt. 87 k.k.

I s to ta tego p ro b lem u tk w i w n a s tę p u ją c y m m om encie:

J e s t chyba bezsporne, że u m orzenie p o stę p o w an ia u n ic estw ia, lik w id u je is tn ie ­ ją ce dotychczas p o stęp o w an ie k a rn e . P ostęp o w an ie to od te j chw ili n ie istn ieje. N ie m ogą też w y w ierać sk u tk ó w p ra w n y c h czynności, k tó re p odjęto w ty m po­ s tę p o w a n iu (np. osoby dotychczas ścig an ej n ie m ożna tra k to w a ć jako p o d ejrz an e j po u m orzeniu p o stę p o w an ia karnego). W w y n ik u um o rzen ia p o stęp o w an ia k arn e g o czynność ścigania tra c i sk u tk i p raw n e. Z p u n k tu w id zen ia p rz e d a w n ie n ia z a rt. 86 k.k. istn ie je ta k i sta n , ja k gdyby czynności ścig an ia w ogóle n ie podjęto. D latego też nie m ożna się zgodzić z tw ierd zen iem , ja k o b y p raw om ocne u m o rze n ie p o stę p o w an ia k arn e g o niczego w z a k resie p rze d aw n ien ia n ie zm ieniało. To p raw d a, że po w znow ieniu p o stę p o w an ia k arn e g o m ożna m ów ić o p ew n e j k o n ty n u a c ji p ro ­ cesu, k tó ra je s t w y n ik ie m w znow ienia p o stę p o w an ia przygotow aw czego (w ynikiem u ch y len ia praw om ocnego orzeczenia o um orzeniu p o stę p o w an ia przygotow aw czego). Je d n a k ż e k o n ty n u a c ja ta je st uzależn io n a od w y d an ia p o sta n o w ien ia o w znow ieniu p o stę p o w an ia karnego, a z kolei w y d an ie tak ieg o p o stęp o w an ia je st m ożliw e ty lk o w ów czas, gdy nie u p ły n ie te rm in z a rt. 86 k.k. (gdy nie w y stą p i o k reślo n a w nim przeszkoda procesow a). P ogląd tra k tu ją c y w znow ienie p o stę p o w an ia k arn e g o jako k o n ty n u a c ję p rocesu n ie w yłącza z a p a try w a n ia , że w y d an ie p o stan o w ien ia o w zno­ w ien iu sta n o w i fo rm ę w szczęcia p o stę p o w an ia k arn e g o p rze w id zia n ą w przepisie art. 86 k.k. N ależy bow iem w y ra źn ie oddzielić poszczególne czynności zw iązane ze w zno­ w ieniem p o stęp o w an ia karn eg o . K o n ty n u a c ja procesu je s t w y n ik ie m w y d an ia p o sta ­ no w ien ia o w znow ieniu p o stęp o w an ia karnego, a nie odw rotnie. P oza tym trze b a podkreślić, że jeśli do czasu w y d an ia tak ieg o p o sta n o w ien ia w y stą p i przeszkoda procesow a określo n a w przepisie a rt. 86 k.k., to w ów czas p o stęp o w an ia k arn e g o w ogóle w szcząć (wznowić) nie m ożna, w obec czego n ie m oże w chodzić w ra c h u b ę k o n ty n u a c ja procesu. D lateg o też w raz ie u m o rze n ia p o stę p o w an ia prow adzonego

64 J a n S z a c h u ł o w i c z N r 12 (96)

in p erso n a m biegnie te rm in p rz e d a w n ie n ia w szczęcia p o stę p o w an ia k a rn e g o (art.

86 k.k.). P rz ed a w n ien ie w y ro k o w a n ia (art. 87 k.k.) m oże w chodzić w g rę ty lk o w ów czas, gdy ściganie k a rn e trw a . P rz ec iw n a in te r p re ta c ja b y ła b y sprzeczna z b rzm ien ie m p rze p isu a rt. 86 k.k. P ro w a d z iła b y ona do w y k ła d n i tego p rze p isu n a n ie k o rz y ść oskarżonego.

P ow yższe w zględy p o zw a lają n a w y p ro w a d ze n ie w n io sk u , że u m orzenie p o stę ­ p o w an ia — m im o że p o przednio d o k onano w n im czynności śc ig an ia — pow oduje, iż w g rę m ogą w chodzić w yłączn ie te rm in y p rze d a w n ie n ia w szczęcia po stęp o w an ia k arn e g o z a rt. 86 k.k., a n ie z a rt. 87 k.k., k tó re m ogą b y ć p rz e rw a n e w zn o w ie­ n iem p o stę p o w an ia k a rn e g o w m y śl p rze p isu a rt. 2453a k.p.k., je śli oczyw iście nie u p ły n ie tym czasem te rm in tego p rze d aw n ien ia.

P oza pow yższym i rozw ażen iam i p o zo stają w y p ad k i u m o rze n ia p ostępow ania k arn e g o in rem . W te j sy tu a c ji zaw sze chodzić b ;d z ie o te rm in y p rze d aw n ien ia z a rt. 86 k.k., gdyż czynności p o stę p o w an ia in r e m nie m a ją zdolności do p rz e r­ w a n ia bieg u te rm in u p rze d aw n ien ia, p o stę p o w a n ie k a rn e m oże być w m y śl p rze­ p isu a r t. 2453 k.p.k. p o d ję te n a now o p rzed upły w em te rm in u p rze d aw n ien ia w szczęcia p o stę p o w an ia k arn eg o z a rt. 86 k.k. N aw et pojęcie p o stę p o w an ia karnego, m im o że sta n o w i ono fo rm ę w szczęcia p o stę p o w an ia karnego, n ie p rz e ry w a te r ­ m in u p rz e d aw n ien ia z a rt. 86 k.k., ch y b a że je st ono połączone ze ściganiem o k reś­ lo n ej osoby z pow odu danego p rze stę p stw a . Je że li n a to m ia st um orzone p ostępo­ w an ie k a rn e toczyło się p o przednio przeciw k o in n e j osobie, to dok o n an e w nim czynności ścig an ia n ie m ogły p rz e rw a ć bieg u te rm in u p rz e d a w n ie n ia przeciw ko w łaściw em u sp raw cy p rze stęp stw a. T akże w ów czas w chodzą w g rę te rm in y prze­ d a w n ie n ia z a rt. 86 k.k. F o stęp o w a n ie k a rn e m oże być p o d jęte ty lk o przed u p ły ­ w em te rm in u p rz e d aw n ien ia w szczęcia p o stą p o w an ia karn eg o , liczonego od p o ­ p ełn ien ia p rze stęp stw a.

Szczegółowe om ów ienie poszczególnych okoliczności, k tó re p o w o d u ją p rze rw ę te rm in u p rz e d a w n ie n ia z a rt. 86 k.k., w y k ra c z a ju ż poza ra m y n in ie jsz eg o o p ra ­ cow ania.

JAN SZA C H U ŁO W IC Z

Uwagi do art. 2 0 ustawy o zw alczaniu alkoholizmu

(na marginesie orzeczenia SN z dnia 23.XI. 1964 r.)

1. P ra k ty k a sądow a od d a w n a ju ż czek ała n a a u to ry ta ty w n ą w y k ła d n ię p rz e ­ p isu a rt. 20 u sta w y z d n ia 10.XII.1959 r. o zw alczaniu alkoholizm u. Szczególne za ś za in te re so w an ie budziła k w estia, czy do sto so w a n ia tego p rze p isu konieczne je s t w spólne pożycie m ałżonków .

P ro b le m te n w yłonił się n a tle sto so w a n ia a r t. 14 post. rodzinnego, k tó ry s ta ­ now ił, że gdy je d en z m ałżonków nie sp e łn ia obow iązku d o sta rc z a n ia środków u trz y m a n ia ro dziny, są d m oże n ak azać, a b y w y n agrodzenie za p ra c ę albo inn*