1.
2. Poznajemy części mowy i znaczenie ich nazw
1. 1. Cele lekcji
1. a) Wiadomości
Uczeń zna części mowy i wie, skąd pochodzą ich nazwy.
2. b) Umiejętności
Uczeń potrafi wymienić części mowy w języku polskim oraz dokonać ich podziału.
2. 2. Metoda i forma pracy
Ćwiczenia, praca z całą klasą, praca indywidualna.
3. 3. Środki dydaktyczne
Karty pracy
4. 4. Przebieg lekcji
1. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel podaje uczniom temat lekcji i pyta, jaki jest ogólny podział części mowy.
2. b) Faza realizacyjna
Nauczyciel czyta uczniom o pochodzeniu nazw części mowy (załącznik 1). Następnie podaje treść notatek do zapisania w zeszytach (załącznik 1). Rozdaje uczniom karty pracy (załącznik 2). Dzieci same wykonują ćwiczenia z kart pracy najpierw samodzielnie (nie całość, a etapami), a następnie odczytują głośno to, co napisały.
3. c) Faza podsumowująca Nauczyciel podaje dzieciom zadanie domowe (załącznik 3).
5. 5. Bibliografia
Gawdzik W., Ortografia i gramatyka na bardzo dobry, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990.
6. 6. Załączniki
1. a) Części mowy Załącznik1.
Nazwa rzeczy to rzeczownik: gwóźdź, stół, szklanka, strug, kątownik.
Przymiotnikiem - przymiot określ: szkolny, miejska, kwaśne, mokre.
Cyfrę – liczebnikiem zastąp: pięć, sto, piątą, jedenastą…..
Zaimek – zamiast imienia:
Oa – to kra, kość lub Henia.
Czynność się odbywa w czasie, stąd czasownik: pasłeś, pasiesz…..
Przysłówka użyj przy słowie. Słowo: czuję się – jak? – zdrowiej.
Przy imieniu jest przyimek, rządzi nim: do Stacha, w zimie.
Spójnik spaja słowa, zdania: Wiem, że przyjdą Stach i Hania.
Hej! Bums! Hola! – słowem dzikim wykrzykujesz wykrzykniki.
Cząstka, co wśród słów się tuła: no, czy, niech – to partykuła.
Notatki dla uczniów do przepisania do zeszytu:
CZĘŚCI MOWY Odmienne
Rzeczownik (pan, śpiew, dwójka) Przymiotnik (jasny, polski, niezły) Liczebnik (sto, dwoje, piąty)
Zaimek (ten, wszyscy, gdzieś) Czasownik (piszę, miało, wziąłby)
Nieodmienne
Przysłówek (od dawna, wysoko, jutro) Przyimek (obok, nad, spoza)
Spójnik (i, gdyż, ale)
Wykrzyknik (ach, dzyń, hi hi) Partykuła (li, no, by)
2.
3. b) Karta pracy Załącznik 2.
Ćwiczenie 1.
Wypisz z podanego tekstu części mowy jedną pod drugą i określ ich nazwy:
Hej, dookoła biało, Tak śniegu napadało.
Sypie się puch srebrzysty, czysty.
Dwie narty chwyć na ramię, Skoczże w zadymkę, w zamieć.
Hej – Dookoła – Biało – (Itd.)
Ćwiczenie 2.
Wypisz w dwóch kolumnach (części mowy odmienne i nieodmienne) wyrazy: lecz, powiedzą, ja, siano, echo, i, ach, piąty, wszyscy, jasny, no, gdyż.
4. c) Zadanie domowe Załącznik 3.
W tekście zawarte są wyrazy, które powtarzają się w zdaniach, lecz są to różne części mowy. Wypisz te wyrazy i określ, jakimi są częściami mowy:
Smutny jest nasz bez bez liści.
Lub mnie lub nie, wszystko mi jedno.
My już czwarte, a wy dopiero trzecie jabłko trzecie.
Zła czarownica wyrządziła wiele zła.
Jaś, patrząc na mnie, mnie w ręku jakąś kartę.
Ech, posłuchałoby się leśnych ech!
Kapryśna rzeko Warto, ujarzmić by cię warto.
Na łące grabiono siano, a obok siano łubin.
Śmieszy mnie jego poza; on nic nie widzi poza swoim nosem.
7. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. 8. Uwagi do scenariusza
brak
