4 9 5
-3 . -34;VOX PATKUM U OJCA ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA I I
D n ia 2 3 p a ź d z i e r n i k a 1 9 8 3 r . k i l k u c z ło n k ó w Z e s p o ł u R e d a k - c y j n e g o A a . d r h a b . F r a n o i s z e k D r ą c z k o w s k i, k s . d r A u g u s ty n B okm an n, k a . d r S t a n i s ł a w L o n g o s z , d o o . d r h a b . K r y s t y n a S t a w e o k a , d r A l i c j a S t ę p n i e w s k a / z n a j d u j ą c y c h s i ę w ó w o za s w R z y m ie , w r ę c z y ł o p o d c z a s p r y w a t n e j a u d i e n c j i O jc u Ś w ię te m u J a n o w i P a w ło w i I I 4 p i e r w s z e z e s z y t y "Vox P a tru m " z d e d y k a c j ą i p o d p i s a m i : " O jcu Ś w ię te m u J a n o w i P a w ło w i I I c z t e r y p o c z ą t k o w e z e s z y t y t w o r z ą c e g o s i ę p i e r w s z e g o p o l s k i e g o p e r i o d y k u p a t r y s t y c z n e g o z p r o ś b ą o b ł o g o s ł a w i e ń s t w o - o z ł o n k o w i e Z e s p o ł u R e d a k c y j n e g o " . O j c i e o Ś w i ę t y z a i n t e r e s o w a ł s i ę p r o j e k t e m p o l s k i e g o c z a s o p i s m a p a t r y s t y c z n e g o , tym b a r d z i e j , ż e j e s t o n o o r g a n e m M ię d z y w y d z ia ło w e g o Z a k ła d u B ad ań n a d A n ty k ie m C h r z e ś c i j a ń s k i m KUL, z a ł o ż o n e g o r ó w n i e ż p r z y j e g o p o p a r c i u p r z e z z m a r łą p r z e d t r z e m a l a t y ś . p . p r o f . d r L e o k a d ię M a łu n o w ic z ó w n ę , k t ó r ą z n a ł o s o b i ś c i e i d w u k r o t n ie z u c z e s t n i k a mi o r g a n i z o w a n e g o p r z e z n i ą sy m p o zju m g o ś o i ł w sw o im p a ł a c u w K r a k o w i e . J e j m a r z e n ie m b y ł w p r z y s z ł o ś c i p e r i o d y k p o ś w i ę c o n y p r o b l e m a ty c e a n t y k u c h r z e ś c i j a ń s k i e g o . O j c i e o Ś w i ę t y d ł u ż s z ą c h w i l ę r o z m a w ia ł z o z ło n k a m i Z e s p o ł u , w y p y t u j ą c o i c h z a i n t e r e s o w a n i a i kw a l i f i k a c j e n a u k o w e . Na k o n i e o O j c i e o Ś w i ę t y p o w i e d z i a ł : " B ł o g o s ł a w i ę wam, w y d a w a j c ie d a l e j " . Sam f a k t w r ę c z a n i a i a p r o b a t a J a n a P a w ła I I s ą n i e w ą t p l i w i e w i e l k i m w y d a r z e n ie m w t w o r z ą o e j s i ę h i s t o r i i "Vox P atru m " i b ę d ą p o d tr z y m y w a ó n a d u c h u j e g o r e d a k t o r ó w .
4 . WYWIAD DLA RADIA WATYKAŃSKIEGO NA TEMAT "VOX PATRUM"*
W n a s z y m p r o g r a m ie g o ś c im y d z i ś k s . d r a S t a n i s ł a w a L o n g o s z a k i e r o w n i k a p r a c o w n i M ię d z y w y d z ia ło w e g o Z a k ła d u B ad ań n a d A n ty k ie m C h r z e ś c i j a ń s k i m KUL, t w ó r c ę i r e d a k t o r a n a c z e l n e g o p i e r w s z e g o p o l s k i e g o p e r io d y k u p a t r y s t y c z n e g o "Vox P a tr u m " , z n a n e g o n a s z y m s ł u
ohaczom ze w sp ółp racy w przygotow yw aniu ru b ry k i "Z pism Ojoćw K o ś c io ła " , D z iś c h c ie lib y ś m y jed nak mówić o "VoT Patrum" - "Q ło-s i e Ojoćw". Czy mógłby nam K a,D ok tor, c o ś na ta n tem at p o w ie d z ie ć ?
D z ię k u ję za z a p r o s z e n ia . N ajpierw jed n ak pragnę z a z n a o z y ć , że pism o n a s z e , mimo i ż od połow y roku 1961 u k a z a ły s i ę * z e s z y t y , n ie j e s t j e s z c z e fo r m a ln ie czasop ism em , a l e wydawnictwem s e r y j nym, z c i ą g ł ą roozn ą p a g in a c j ą , ukazującym s i ę w m iarę m ożliw oś c i dwa razy w roku z d o łą c z o n ą uwagą "do w ew nętrznego użytku".' N ie w olno nam j e s z c z e za z n a c z a ć a n i r o c z n ik a , a n i numeru. P o n ie waż w minionym o k r e s ie wypraoowało j u ż , naszym zd an iem ,sw ćj o s t a t e c z n y p r o f i l , ze w sz y s tk im i przewidywanymi d z ia ła m i, p la n u je my w n a j b liż s z y o h m ie sią o a o h w y s t ą p ić z p ro śb ą do K się d z a R ek tora U n iw e r s y te tu , ażeby z w r ć o lł s i ę z p o s tu la te m do od pow iedn ich Władz państwowyoh i k o ś c ie ln y c h o p o d n ie s i e n ie go do r a n g i o f io j a l n e g o p o ls k i e g o cz a so p ism a p a t r y s t y c z n e g o , p ub lik ow an ego p r z e z M iędzy w yd ziałow y Zakład Badać nad Antykiem C h r z e śc ija ń sk im KUL. Gdyby nam s i ę t o u d a ło , t o f a k t y c z n ie b yłob y t o p ie r w s z e w k u lt u r z e p o l s k i e j s p e o j a l i s t y o z n e ozasop ism o naukowe, p o św lęo o n e p r o b le m atyce s t a r o ż y tn e g o c h r z e ś c ij a ń s t w a . A n a lo g io zn e s p e c j a l i s t y c z n e p e r io d y k i p o s ia d a j ą t y lk o W łoohy, H is z p a n ia , H o la n d ia , RFN, 1 F r a n c ja .
Otrzym aliśm y w ła ś n ie o s t a t n i . 400 s tr o n ic o w y 4 z e s z y t "VQX PATKUM". W s p i s i e jo g o t r e ś o i w id zę w ie l e d z ia łó w i k o p a ln ię pa t r y s t y c z n y c h in f o r m a c j i. Czy każdy z e s z y t b ę d z ie m ia ł tak b o g a ta s t r u k t u r ę i t r e ś ć ?
Owszem, w minionym o k r e s ie s t a r a liś m y s i ę w ogn iu d y s k u s j i wypracować ja k n a jd o sk o n a lsz y model p e r io d y k u , k tć r y za s p o k a ja łb y p o tr z e b y w s z y s tk ic h I n te r e s u j ą c y c h s i ę w P o ls o e an tyk iem o h r z e ś o i- ja ń sk im . Z a c zę liśm y od 1 0 0 -s tr o n ic o w e g o p a tr y s ty c z n e g o b iu le t y n u in fo r m a c y jn e g o , p r o s z ą c o uwagi i s u g e s t i e n aszyoh prenum eratorćw ; Pod io h wpływem z a c z ę liś m y dodawać co ra z t o nowe d z i a ł y i r o z d z ia ł y , aż d o sz liśm y do o b ecn eg o , ja k s i ę w y d a je ,p e łn e g o modelu , d o s tosow anego do p o ls k i c h warunków i p o tr z e b p erio d y k u p a t r y s t y c z n eg o . Każdy z e s z y t z a w ie r a ł b ę d z ie w m iarę m o ż liw o śo i 6 d z ia łó w :
497
-dokum enty, a r t y k u ły , p r z e k ła d y , r e c e n z j e i d z i a ł in fo r m a c y jn y . Tan z a ś o a t a t n i obejm ują 6 r o z d z ia łó w : sp raw ozd an ia z różnych p o ls k io h i z a g r a n ic z n y c h sympozjów p a tr y s ty c z n y c h , b i b l i o g r a f i a an tyk u c h r z e ś c ij a ń s k ie g o w P o l s c e , r o c zn e i tem a ty o z n e , z w ią z a ne z różnym i r o c z n ic a m i i j u b ile u s z a m i p a tr y s ty c z n y m i, zap ow ie d z i w ydaw nicze in fo r m u ją c e o podejmowanych i rozp oczyn an ych w na szym k r a ju naukowych p racach i tłu m a c z e n ia c h , by n ie p o tr z e b n ie n ie podejmować ty c h samych tem atów , in fo r m a o je z a w ie r a ją c e w iad o m ości z p o ls k i e g o i św ia to w eg o ż y c i a p a t r y s t y c z n e g o , In memoriam. ó z y l i w spom n ien ia p o śm iertn e o odchodząoyoh w yb itn yoh p o s t a c ia c h i b adaozach an tyk u c h r z e ś c ij a ń s k ie g o 1 w r e s z c ie p r z e g lą d o z a s o - Pism z a w ie r a ją c y z e sta w a rty k u łó w d o ty c z ą c y c h s t a r o ż y t n o ś o i c h r z e ś c i j a ń s k i e j z n a jd u ją o y c h s i ę w p o ls k io h i z a g r a n ic z n y c h o z a s o p ls - mach b i b l i o t e k i u n iw e r s y t e c k ie j KUL.
W racając do w yżej w y lic z o n y c h d z ia łó w z a z n a c z y ć n a le ż y , że je s te ś m y chyba jedynym pismem p a tr y sty c zn y m na ś w ia c ie ,p o d a j ą cym s y s t e m a t y c z n ie w p o lsk im tłu m a c z e n iu dokumenty N ajw yższego Urzędu N a u c z y c ie ls k ie g o K o ś o io ła d o ty o z ą o e Ojców lu b ro czn iow ych w ydarzeń s t a r o ż y t n o ś c i c h r z e ś c i j a ń s k i e j , k tó r e zam ieszczam y w I d z i a l e . D z ia ł I I sta n o w ią a r t y k u ły p a tr y s ty c z n e z o b cojęzyczn ym i s t r e s z c z e n ia m i. K o le jn y d z i a ł p r z e k ła d y . z a w ie r a tłu m a o zo n la n i e w ie l k ic h d z i a ł lu b okruohów p a tr y s ty c z n y c h , d l a k tó r y o h b r a k ło m ie j s c a w dużych p a tr y s ty o z n y c h s e r ia c h tłu m a czen io w y ch . T u taj t e ż stw arzam y m o żliw o ść s t a r t u d l a p o c z ą tk u ją c y c h tłum aozy l i t e r a tu r y w c z e s n o c h r z e ś c ij a ń s k ie j . W reszo ie 4 d z i a ł : r e c e n z j e z a w ie r a om ów ienia k s ią ż e k p a tr y s ty o z n y o h . Tak rozplanow any z e s z y t ma s z a n s e , naszym zd an iem , ukazać o a ł o k s z t a ł t ż y c ia p a tr y s ty c z n e g o n ie t y lk o w P o l s c e , a l e i na ś w l e o i e . Abyśmy z a ś m o g li być od notowywani w b i b l i o g r a f i a c h z a g r a n ic z n y c h , dołąozam y s p i s r z e c z y ró w n ie ż w oboym j ę z y k u .
J e s t to w ięo bardzo r o z l e g ł a tem a ty k a , k t ó r e j opraoow ąnie wymaga zapewne w ie l e w y s iłk u 1 p oszu kiw ań . I l e osób p ra cu je nad tym? W ze s p o le redakcyjnym w id zę 12 o só b , znanych i u ty tu ło w a n y ch . Czy w szysoy mają c z a s na czynn ą w sp ółp racę?
się zaledwie 3, a ostatnio nawet 2 osoby etatowo pracujące w Za kładzie: Pani Alioja Stępniewska, polonistka, doktor nauk huma nistycznych, odpowiedzialna za stronę stylistyozną i ja, filolog klasyczny i doktor nauk patrystycznych, odpowiedzialny za stro nę merytoryczną i organizacyjną. Pozostali członkowie redakcji są raczej konsultorami i recenzentami nadsyłanych materiałów, a mianowicie: ks.dr Andrzej Bober Sj, znany w Polsce tłumaoz tek stów patrystycznych, autor antologii patrystycznej i długoletni wykładowca patrologii na Wydziale Teologicznym KUL, doc.dr habili towany Tadeusz Dobrzeniecki, kierownik Katedry Historii Sztuki średniowiecznej na KUL; ks.dr hab. Franciszek Drączkowski pełniąoy obowiązki kierownika Katedry Patrologii na KUL; ks.dr Augustyn Eckmann, filolog klasyczny i badaoz ów.Augustyna; doc.dr hab. Barbara Filarska, kierownik Zakładu Badań nad Antykiem Chrześci jańskim KUL i kierownik Katedry Archeologii i Sztuki Wozesnochrześ- oijańskiej; doc.dr hab.Krystyna Stawecka, kierownik Katedry Neo- latynistyki KUL; ks.doc.hab. Jan Srutwa, kierownik Katedry Historii Kośoioła Starożytnego; ks.dr Franciszek Szulc, historyk dogmatów,
interesujący się judeoohrzeócijaństwem; ks.doc.dr hab. Henryk Wój- towicz, kierownik Sekcji Filologii Klasyoznej, u którego studen ci piszą prace magisterskie z dziedziny antyku chrześcijańskiego. Pozwoli Ksiądz Doktor, że zadam niedyskretne, ale konkretne py tanie: - Czy decyzja założenia tego rodzaju pisma jak Wąaze, byłaby w jakiś sposób odpowiedzią na zapotrzebowanie społecz ne; na ogół bowiem mówi się, że społeczeństwo polskie, w prze ciwieństwie do włoskiego, nigdy nie było zbytnio zainteresowane problematyką starożytnego chrześcijaństwa; nawet w wyższych se minariach duchownych patrologia bywa często uważana za przedmiot drugorzędny. Czy macie wielu odbiorców? Jak sobie radzicie finan sowo przy obecnych kryzysowych trudnościach?
Nakład naszego pisma wynosi aktualnie 500 egzemplarzy,sta-łyoh prenumeratorów mamy obecnie 432, resztę przeznaczamy na róż nego rodzaju wymiany do bibliotek 1 Instytucji uniwersyteckich; około 25 egzemplarzy wysyłamy do bibliotek zagranicznych. W kraju zaś odbioroami naszego pisma są nie tylko wykładowoy dyscyplin
- 499
p a tr y s ty c z n y c h , b i b l i o t e k i w yższych sem in ariów duchownych ozy z a konów, a l e r ó w n ie ż , w ie lu n iez n a n y ch nam b l i ż e j lu d z i ś w ie c k ic h : f i l o l o g ó w , h is to r y k ó w , a nawet f i l o z o f ó w , k tó r z y p is z ą do nas i p r o s z ą o w p is a n ie ic h na l i s t ę s t a ły o h prenum eratorów . N ierzad ko r ó w n ież n a d s y ła j ą sw oje u w agi, p r o p o z y c je , czy m a te r ia ły do opu b lik o w a n ia . Dowodem za p o trz eb o w a n ia s p o łe c z e ń s t w a p o ls k ie g o na p u b lik a c j e z d z ie d z in y antyku c h r z e ś c ij a ń s k ie g o s ą szybk o z n ik a j ą c e z p ó łe k k s lę g a r s k io h w s z e lk ie g o ro d z a ju p o z y c je p a t r y s t y c z ne: m o n o g r a fie ozy p rz e k ła d y pism Ojców K o ś c io ła . I w naszym wy padku, p ie r w s z e 3 z e s z y t y "Vox Patrum" są j u ż c a łk o w ic ie w y o z e r - p a n e. Warto t u przyp om nieó, że p ie r w s z e 4 z e s z y t y w rę cz y liśm y r ó w n ie ż , p o d cza s p ryw atn ej a u d ie n c j i 23 X b r . Ojcu św . Janowi Pawłowi I I .
J e ś l i z a ś c h o d z i o s t r o n ę fin a n so w ą , t o 1 my s i ę f a k t y c z n ie borykamy z dużymi tr u d n o ś c ia m i. K o s z t, n p. p r o d u k c ji o s t a t n ie g o 4 0 0 -str o n io o w e g o z e s z y t u "Vox Patrum" w y n ió s ł w i ę c e j , n i ż u s t a lo n a w c z e ś n ie j c a ło r o c z n a p ren u m erata. Tak j e s t jed n ak z e w s z y s t k im i s p e c j a li s t y c z n y m i p eriodykam i u n iw e r s y te c k im i, k tó r e n ie są rentow ne i muszą byó dofinansow yw ane z k asy u n iw e r s y t e t u . I my d o tą d k o r z y s ta liś m y z d o t a c j i Zakładu Badań nad Antykiem C hrześ c ija ń s k im KUL. Mamy n a d z ie j ę , że K siąd z R ektor n ad al b ę d z ie nam pomagał 1 n ie p o z w o li, by t y lk o z r a o j i fin an sow yoh u p ad ła n a sz a i n i c j a t y w a , k tó r a p r z e c i e ż wywodzi s i ę z u n iw e r s y t e t u .
D ziękujem y bardzo K sięd zu D oktorow i z a w sp ó łp r a cę z nami i za u d z ie lo n y wywiad oraz życzymy zarówno k s ię d z u , ja k 1 oałemu z e s p o ło w i redakcyjno-w ydaw nlczem u: S z c z ę ś ó Boże w d a l s z e j p ra o y .
5 . HAGIOGRAFIA ŁACIŃSKA W IV -V II WIEKU
J e s t t o tem at u rząd zan ych t r a d y c y j n ie p rze z I n s t y t u t P a tr y s t y c z n y "Augustinlanum " w Rzymie X II Dni A u g u s tia ń s k ic h , k tó r a w tym roku m iały m ie js o e 5 -7 m aja. Sympozjum zg r o m a d z iło p a t r o l o - gów n ie t y lk o z te r e n u I t a l i i , a l e ta k ż e z z a g r a n ic y . Z P o ls k i u o z e s t n l c z y ł n iż e j p o d p isa n y . Jak każdego rok u , tak 1 tym razem