RZECZOWE AKTYWA OBROTOWE

RZECZOWE AKTYWA

OBROTOWE

Rzeczowe aktywa obrotowe - Zapasy

2

Aktywa, w stosunku do których oczekuje się, że zostaną przeznaczone do zużycia lub sprzedaży w toku

normalnego cyklu działalności operacyjnej jednostki.

Bilansowo do grupy zapasów zalicza się:



Materiały



Półprodukty i produkty w toku



Produkty gotowe



Towary



Zaliczki na dostawy (wypłacone kontrahentom)

Materiały

 Materiały stanowią zapas rzeczowych składników aktywów obrotowych, nabytych w celu zbycia lub zużycia na własne potrzeby w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy.

(na podst. art.3 ust.1 pkt.18a, art.3 ust.1 pkt.19 UoR)

 Warto wiedzieć:

 Materiały mogą być oprócz nabywania od kontrahentów także wyjątkowo wytworzone przez własne komórki pomocnicze, jeżeli są one zbliżone

rodzajem do artykułów nabywanych.

 Cykl operacyjny to okres pomiędzy nabyciem aktywów przeznaczonych do przetworzenia a ich realizacją w formie pieniężnej lub w formie

ekwiwalentu pieniężnego.

 Gdy nie można jasno zidentyfikować cyklu operacyjnego jednostki, przyjmuje się, że trwa on 12 miesięcy^.

Skład kategorii bilansowej – materiałów



surowce i materiały podstawowe;



materiały pomocnicze;



paliwa (technologiczne, energetyczne i gospodarcze);



części zapasowe maszyn i urządzeń;



opakowania przeznaczone do jednorazowego użytku;



materiały biurowe;



materiały wielokrotnego użytkowania (o krótkim okresie

użytkowania, względnie niskiej wartości jednostkowej, przez co nie zalicza się ich do środków trwałych);



odpadki, produkty uboczne, odzyski, posiadające wartość

użytkową.

Towary

 Towary stanowią zapas rzeczowych składników aktywów obrotowych, wytworzonych przez inne jednostki produktów a nabytych przez daną

jednostkę celem sprzedaży w stanie nieprzetworzonym w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego

właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy.

(na podst. art.3 ust.1 pkt.18a, art.3 ust.1 pkt.19 UoR)

 Warto wiedzieć:

 Jednostki zajmujące się zakupem i sprzedażą towarów → prowadzą działalność handlową. Do tego typu działalności zalicza się także jej specyficzne odmiany:

 Działalność gastronomiczna

 Działalność komisowa

 Skup i sprzedaż walut obcych, złomu, surowców wtórnych oraz produktów rolnych.

Produkty gotowe i niezakonczone



Produkty gotowe są to produkty wytworzone przez jednostkę w prowadzonym przez nią zakładzie, odpowiadające określonym normom technicznym, jakościowym i handlowym, przyjęte przez kontrolę odbioru jakościowego, przeznaczone do sprzedaży

odbiorcom zewnętrznym lub we własnych placówkach handlowych, określane zamiennie wyrobami gotowymi.



Półprodukty są to wytworzone przez jednostkę wyroby, które przeszły określone, technologicznie zamknięte fazy produkcji. Są przeznaczone głównie do montażu lub przerobu w kolejnych fazach wytwarzania produktu gotowego w danej jednostce.



Produkty w toku produkcji - to produkty niezakończone pod

względem technologicznym, wymagające dalszej obróbki.

Momenty wyceny zapasów

7

Wycena przychodu zapasów

• Materiałów i towarów

• Wyrobów gotowych

Wycena rozchodu zapasów

Wycena zapasów na dzień bilansowy

Ewidencjonowanie,

czyli jak prezentujemy zapasy w księgach

8

 Metody ewidencji analitycznej (art. 17 ust. 2 UoR)

 ilościowo-wartościowa, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych;

 ilościowa obrotów i stanów, prowadzona dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup wyłącznie w jednostkach naturalnych. Wartość stanu

wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który

następują rozliczenia z budżetem z tytułu podatku dochodowego, dokonane na podstawie danych rzeczywistych;

 wartościowa obrotów i stanów towarów oraz opakowań, prowadzona dla punktów obrotu detalicznego lub miejsc składowania, której przedmiotem zapisów są tylko przychody, rozchody i stany całego zapasu;

 Odpisywanie w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy.

Konto Rozliczenie zakupu

Prowadzenie konta rozliczenia zakupu materiałów lub towarów pozwala na ustalenie:

 zgodności ilościowej i jakościowej zafakturowanych materiałów i towarów w stosunku do ilości i jakości stwierdzonej przy dostawie,

 poprawności naliczania cen, marż i upustów,

 kwot naliczonego podatku VAT,

 kwot wynikających z cła i podatku akcyzowego,

 kosztów zakupu,

 ewentualnych niedoborów lub nadwyżek,

 stanu materiałów lub towarów w drodze (mamy fakturę od dostawcy ale nie było przyjęcia do magazynu),

 stanu dostaw niefakturowanych ( było przyjęcie do magazynu ale nie mamy faktury),

 różnicy między rzeczywistą ceną zakupu a stałą ceną ewidencyjną.



Konto Rozliczenie zakupu



Po zakończeniu okresu sprawozdawczego na koncie "Rozliczenie zakupu" ustala się następujące wielkości:



materiały/towary w drodze – saldo Winien konta „Rozliczenie zakupu” oznacza, że do końca okresu sprawozdawczego nie otrzymało ono dostawy materiałów lub towarów (nie było więc przyjęcia do magazyn). Wartość tego salda wpisujemy do bilansu po stronie aktywów przedsiębiorstwa.



dostawy niefakturowane - saldo Ma konta „Rozliczenie zakupu”

oznacza, że do końca okresu sprawozdawczego jednostka nie

otrzymała faktury od dostawcy za przyjęte do magazynu towary

lub materiały. Wartość tego salda wpisujemy do bilansu po stronie

pasywów jako zobowiązania.

Rozliczanie w czasie kosztów zakupu

11

Wnkz = (Kzsp + Kzbo) / (Zsp + Zbo)

gdzie: Wnkz – wskaźnik narzutu kosztów zakupu Kzsp - stan początkowy kosztów zakupu

Kzbo - przyrost kosztów zakupu w danym okresie Zsp - stan początkowy zapasów

Zbo - wzrost stanu zapasów w bieżącym okresie

Wycena przychodu zapasów w stałych cenach ewidencyjnych

12

 Materiały i towary:

 na poziomie ceny nabycia (cena rzeczywista = stała cena +/- OCE odchylenia od stałych cen ewidencyjnych )

 na poziomie ceny zakupu (cena rzeczywista = stała cena +/- OCE+ koszty zakupu)

 Towary:

 na poziomie ceny sprzedaży netto (cena rzeczywista = stała cena – OCE z tytułu marży)

 na poziomie ceny sprzedaży brutto (cena rzeczywista = stała cena – OCE z tytułu marży – OCE z tytułu VAT)

Produkty gotowe:

 na poziomie kosztów planowanych (koszt rzeczywisty = stała cena+/- OCE od kosztów rzeczywistych)

 W praktyce coraz rzadziej stosowana…..

Odchylenia od cen ewidencyjnych:

13



ujemne (kredytowe, zmniejszające), powstają, gdy cena rzeczywista jest mniejsza od ceny

ewidencyjnej,



dodatnie (debetowe, zwiększające), powstają, gdy cena rzeczywista jest większa od ceny

ewidencyjnej.

WYCENA ROZCHODU ZAPASÓW UJĘTYCH W STAŁYCH CENACH EWIDENCYJNYCH

14

Stała cena ewidencyjna skorygowana o narzut odchyleń

Wno = (+/- Osp +/- Obo) / (Zsp = Zbo) gdzie: Wno – wskaźnik narzutu odchyleń

Osp – odchylenia przypadające na stan początkowy zapasów Obo – odchylenia powstałe w bieżącym okresie

Zsp - stan początkowy zapasów

Zbo - wartość przychodu zapasów

No = Wno x Rbo

gdzie: No – odchylenia przypadające na rozchód w bieżącym okresie Rbo – wartość rozchodu w bieżącym okresie

Proporcjonalnie !!!!!

Metody rozchodu zapasów

15

•

AVCO - według cen przeciętnych, to jest ustalonych w

wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika aktywów;

•

FIFO - rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła (wytworzyła);

•

LIFO - rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła (wytworzyła);

•

szczegółowa identyfikacja rzeczywistych cen (kosztów) tych składników aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupu lub

wytworzenia.

Konsekwencje metody rozchodu

16



FIFO – przy dużych różnicach wartości poszczególnych partii, gdy wartości te rosną w czasie, zawyża dochód

(poprzez obniżenie kosztów) i zwiększa wartość zapasów



LIFO - przy dużych różnicach wartości poszczególnych partii, gdy wartości te rosną w czasie, zaniża dochód

(poprzez podwyższenie kosztów) oraz zmniejsza wartość zapasów

– MSR nr 2 zabrania wyceny rozchodów tą metodą



AVCO – średnia ważona cena ustalana jest okresowo



szczegółowa identyfikacja – metoda najbardziej czasochłonna



według stałej ceny ewidencyjnej z równoczesnym

ujmowaniem odchyleń

Spółdzielnia Grosik posiada na stanie magazynowym towary z następujących dostaw i ich rozchody Proszę ustalić wartość rozchodu i stan magazynowy

Dostawa Szt. Cena

01-paź 280 25

11-paź 250 24

15-paź 165 22

20-paź -365

22-paź 170 22

23-paź 230 23

25-paź -380

Rzeczowe aktywa obrotowe – Materiały, towary

18

Ewidencja w cenach rzeczywistych

Ewidencja w cenach ewidencyjnych

Nabycie Cena nabycia/cena zakupu Cena ewidencyjna

Rozchód FIFO, LIFO, AVCO,

Szczególowa identyfikacja Cena ewidencyjna

Korekta o odchylenia od cen ewidencyjnych

Ceny nabycia / zakupu nie wyższe niż ceny sprzedaży

netto

Odpisy aktualizacyjne Ceny nabycia/zakupu nie

wyższe niż cena sprzedaży netto

Wycena na dzień bilansowy

Case 1

 Stan początkowy materiałów wynosił 10.000 zł

 Spółka ABC w styczniu zarejestrowała w księgach rachunkowych następujące operacje gospodarcze:

 FA Zakupiono materiały 25.000 + 23% od dostawcy A, koszty transportu 500 + 23%

 PZ Zakupionych od dostawcy A materiałów

 Fa zakupiono materiały od dostawcy B 35.000+ 23% VAT, koszty transportu 850 + 23% VAT

 Fa zakupiono materiały od dostawcy C 28.000 + 23% VAT

 PZ zakupionych od dostawcy B materiałów

 Wydano do zużycia materiały o wartości ewidencyjnej 50.000 zł



 Wariant 1 - Spółka stosuje ceny zakupu do ewidencji



 Wariant 2 - Spółka stosuje ceny nabycia do ewidencji



 Wariant 3 - Spółka stosuje art. 17 ust 2 pkt 4 uor



 Wariant 4 - Spółka stosuje ceny ewidencyjne : dostawca B – cena ewidencyjna to 40.000, dostawca A 20.000, sp. był w cenie ewidencyjnej a odchylenia ct wyniosły 1500zł

Rzeczowe aktywa obrotowe – Produkty i produkcja niezakończona

20

Ewidencja w kosztach

rzeczywistych Ewidencja w kosztach stałych

Nabycie Koszty wytworzenia Koszt ewidencyjny

Rozchód FIFO, LIFO, AVCO,

Szczególowa identyfikacja Koszt ewidencyjny

Korekta o odchylenia od cen ewidencyjnych

Koszty wytworzenia nie wyższe niż ceny sprzedaży

netto

Odpisy aktualizacyjne Wycena na

dzień bilansowy

Koszty wytworzenia nie wyższe niż cena sprzedaży

netto

Rzeczowe aktywa obrotowe – koszt wytworzenia

21

Koszty bezpośrednie

Materiały Płace

Inne bezpośrenie Koszty pośrednie

Zmienne Stałe

Uzasadnione

wykorzystaniem mocy produkcyjnych

Nieuzasadnione - niewykorzystanie mocy produkcyjnych

Rozliczanie produkcji niezakończonej



produkty w toku produkcji – wycena



wg kosztu wytworzenia



w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia



w wysokości o materiałów bezpośrednich



nie wyceniać ich w ogóle

Rozliczanie produkcji

 Koszty związane bezpośrednio i pośrednio z produkcją wyrobów przedstawiały się następująco:

 Materiały bezpośrednie 20.000

 Płace bezpośrednie 11.000

 Pozostałe koszty bezpośrednie 5.000

 Zmienne koszty wydziałowe 8000

 Stałe koszty wydziałowe 4000

 W bieżącym okresie wyprodukowano 3.000 szt. wyrobów gotowych. Na koniec roku produkcja przetworzona w 60% wynosiła 1.000 szt. wyrobów gotowych. Rozliczenie kosztów produkcji następuje z pominięciem konta Rozliczenie produkcji Wyroby gotowe objęte są ewidencją bilansową.

Jednostka przenosi stan produkcji w toku Produkcja niezakończona.

 Dokonać wyceny wyrobów niezakończonych przy różnych wariantach art.

34 ust1 pkt 2 uor

Typowe produkty



Wytworzone przez jednostkę filmy, oprogramowanie komputerów, projekty typowe i inne produkty

o podobnym charakterze, przeznaczone do sprzedaży, wycenia się w okresie przynoszenia przez nie korzyści ekonomicznych, nie dłuższym niż 5 lat, w wysokości

nadwyżki kosztów ich wytworzenia nad przychodami według cen sprzedaży netto, uzyskanymi ze sprzedaży tych produktów w ciągu tego okresu.



Nieodpisane po upływie tego okresu koszty

wytworzenia zwiększają pozostałe koszty operacyjne.

Utrata wartości

25

Utrata wartości poprzez wycenę do poziomu ceny sprzedaży netto

Trwała utrata wartości - zachodzi wtedy, gdy istnieje duże

prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych (Art.28.u.7 UoR).



odpis indywidualny lub zbiorczy odnoszony w latach poprzednich



Ujęcie - Pozostałe koszty operacyjne

Prezentacja zapasów materiałów i towarów

w sprawozdaniu finansowym (Bilans oraz rachunek CF)

Źródło: Polski Koncern Naftowy Orlen Spółka Akcyjna, Sprawozdanie finansowe za rok 2011, „Jednostkowe sprawozdanie z sytuacji finansowej”, s. 7.

Źródło: Polski Koncern Naftowy Orlen Spółka Akcyjna, Sprawozdanie finansowe za rok 2011, „Jednostkowe sprawozdanie z przepływów pieniężnych”, s. 9.

Prezentacja zapasów materiałów i towarów

w sprawozdaniu finansowym (Informacja dodatkowa)

Źródło: Polski Koncern Naftowy Orlen Spółka Akcyjna, Sprawozdanie finansowe za rok 2011, „Polityka rachunkowości, noty i inne informacje objaśniające”, s. 23.

Prezentacja zapasów materiałów i towarów

w sprawozdaniu finansowym (Informacja dodatkowa)

Źródło: Polski Koncern Naftowy Orlen Spółka Akcyjna, Sprawozdanie finansowe za rok 2011, „Polityka rachunkowości, noty i inne informacje objaśniające”, s. 50.