W KLASIE VI. Wymagania na ocenę dopuszczającą. Uczeń potrafi:

W KLASIE VI

Wymagania na ocenę dopuszczającą

Uczeń potrafi:

• opisać sposoby poznawania przyrody

• objaśnić budowę kalendarza

• wymienić planety Układu Słonecznego

• wskazać na globusie bieguny ziemskie i oś Ziemi

• podać przykłady oddziaływań elektrostatycznych

• wskazać na globusie południki, równoleŜniki i równik

• wskazać półkulę północną i południową

• podać przykłady źródeł światła

• wyjaśnić, jak zachować się w trakcie burzy

• podzielić podane ciała na przeźroczyste i nieprzeźroczyste

• wskazać, gdzie w przyrodzie moŜna obserwować zjawisko rozszczepienia światła

• wymienić barwy podstawowe i dopełniające

• podać przyczyny następowania pór roku

• pokazać na mapie oraz globusie kontynenty i oceany

• odczytać z mapy nazwy mórz oblewających Europę

• wymienić przyczyny falowania wody

• opisać budowę zewnętrzną ryby

• wymienić przykłady ssaków Ŝyjących w morzach

• wymienić źródła dźwięków

• wyjaśnić, do czego słuŜy batyskaf

• omówić budowę komórki zwierzęcej

• podać przykłady zwierząt Ŝyjących w jeziorze

• podać przykłady zaleŜności pokarmowych w jeziorze

• nazwać części ciała Ŝaby

• wymienić 3 przykłady płazów chronionych

• odróŜnić Ŝmiję zygzakowatą od innych węŜy

• opisać budowę zewnętrzną ptaka

• opisać budowę pióra

• podać przykłady ptaków odlatujących z Polski

• podać przykłady ssaków z róŜnych środowisk

• opisać budowę zewnętrzną pająka

• nazwać części ciała owada

• nazwać części ciała ślimaka winniczka

• wymienić podstawowe elementy klimatu

• wskazać na mapie granice strefy wilgotnych lasów równikowych

• podać przykłady zwierząt Ŝyjących w lesie równikowym

• pokazać na mapie strefę sawann

• wymienić 5 gatunków zwierząt występujących na sawannie

• wskazać strefę pustyń na mapie

• pokazać Nil na mapie

• wskazać na mapie strefę śródziemnomorską

• nazwać warstwy lasu

• wskazać na mapie strefę lasów liściastych oraz granicę strefy stepów

• pokazać na mapie połoŜenie tajgi i tundry

• pokazać na mapie Antarktydę oraz Arktykę

Wymagania na ocenę dostateczną

Uczeń potrafi:

• wskazać budowę kalendarza

• omówić teorię heliocentryczną

• wskazać istnienie pola grawitacyjnego Ziemi

• podać róŜnice miedzy planetami i gwiazdami

• opisać warunki umoŜliwiające rozwój Ŝycia na Ziemi

• wskazać róŜnice między planetoidami a meteorytami

• wyjaśnić co to są galaktyki

• podać przykłady wykorzystania sztucznych satelitów

• wyjaśnić związek pozornej wędrówki Słońca po niebie z ruchem obrotowym Ziemi

• podać podstawowe wymiary kuli ziemskiej

• wskazać bieguny magnetyczne

• podać 3 przykłady przedmiotów przyciąganych przez magnes

• podać przykłady zjawisk i zachowań, które mają związek z istnieniem pola magnetycznego Ziemi

• wymienić przykłady magnesów naturalnych

• wskazać na globusie południk zerowy

• pokazać półkulę wschodnią i zachodnia

• określić w stopniach połoŜenie geograficzne wskazanych miejsc

• klasyfikować źródła światła na sztuczne i naturalne

• zbudować prosty obwód elektryczny

• podać zasady bezpiecznego korzystania z urządzeń elektrycznych

• narysować, jak rozchodzi się światło

• wyjaśnić, co to jest cień

• wyjaśnić zjawisko następowania dnia i nocy

• rysować odbicie światła od powierzchni lustrzanych

• wyjaśnić, kiedy następuje rozproszenie światła

• wyjaśnić powstawanie barw widzianych ciał

• wymienić daty przesilenia letniego i zimowego

• wyjaśnić, dlaczego niektóre lata są przestępne

• pokazać na globusie strefy oświetlenia Ziemi

• pokazać na mapie, jakie kontynenty oblewa kaŜdy z oceanów

• wyjaśnić, dlaczego woda morska jest słona

• wyjaśnić, dlaczego na głębokości poniŜej 100 m jest ciemno

• opisać warunki panujące na szelfie

• odszukać na mapie: rowy oceaniczne, podmorskie wyspy i łańcuchy górskie

• pokazać na mapie Prąd Zatokowy

• nazwać strefy Ŝycia w morzu

• opisać warunki świetlne panujące w strefach morza

• klasyfikować zwierzęta na kręgowce i bezkręgowce

• odróŜnić polipa od meduzy

• narysować chelbię modrą

• wyjaśnić na czym polega symbioza ukwaiału z rakiem pustelnikiem

• wymienić przystosowania w budowie zewnętrznej ryby do Ŝycia w wodzie

• opisać budowę zewnętrzną skorupiaków morskich

• omówić znaczenie małŜy w przyrodzie

• wyjaśnić co to jest echo

• wyjaśnić do czego słuŜy echosonda

• opisać podróŜ Ferdynanda Magellana

• wymienić korzyści, które człowiek czerpie z mórz i oceanów

• opisać warunki niezbędne dla Ŝycia zwierząt w jeziorze

• opisać zmiany warunków Ŝycia w jeziorze w zaleŜności od pór roku

• opisać budowę pierwotniaków na przykładzie pantofelka

• omówić budowę stułbi

• wymienić cechy charakterystyczne stawonogów

• opisać czynności Ŝyciowe płazów

• porównać warunki Ŝycia w wodzie i na lądzie

• omówić cechy budowy gadów, które przystosowują je do Ŝycia na lądzie

• wyjaśnić, jak naleŜy postępować w przypadku ukąszenia przez Ŝmiję

• wymienić cechy, będące przystosowaniem ptaków do lotu

• rozpoznawać rodzaje piór

• na podstawie ilustracji wymienić cechy charakterystyczne dziobów i kończyn wskazanych ptaków

• omówić znaczenie ptaków w przyrodzie

• wymienić 3 przykłady gatunków ptaków chronionych

• wymienić charakterystyczne cechy ssaków

• rozpoznać wybrane gatunki ssaków chronionych w Polsce

• wymienić charakterystyczne cechy pierścienic

• wyjaśnić rolę dŜdŜownicy w uŜyźnianiu gleby

• opisać sposób postępowania w przypadku przyczepienia się kleszcza

• opisać poszczególne części ciał owada

• wskazać przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów dla człowieka

• odczytać dane z wykresów dotyczących klimatu

• podać kryteria podziału kuli ziemskiej na strefy krajobrazowe

• wyjaśnić cel ekspedycji do lasów równikowych w XIX wieku

• scharakteryzować klimat równikowy na podstawie danych z wykresów

• opisać cechy charakterystyczne małp człekokształtnych

• opisać wilgotny las równikowy

• podać przykłady roślin uprawianych na plantacjach w strefie równikowej

• odczytać z wykresu temperaturę oraz opady w porze deszczowej i suchej

• opisać krajobraz sawanny

• wymienić rośliny uprawiane w strefie sawann

• scharakteryzować klimat pustynny

• wymienić zajęcia ludzi Ŝyjących na pustyni

• wyjaśnić dlaczego w dolinie Nilu od tysięcy lat rozwija się rolnictwo

• opisać klimat śródziemnomorski, wykorzystując dane zawarte na wykresach

• wymienić typowe rośliny uprawne strefy śródziemnomorskiej

• opisać charakterystyczne cechy klimatu strefy lasów liściastych

• podać przykłady roślin i zwierząt, które występują w poszczególnych piętrach lasu

• scharakteryzować klimat stepowy

• wymienić cechy drapieŜników

• opisać krajobraz tajgi

• wymienić gatunki zwierząt, Ŝyjących w tajdze

• opisać klimat tundry

• wymienić gatunki roślin występujące w tundrze

• opisać zajęcia mieszkańców tundry

• opisać przystosowania lisa polarnego do warunków klimatycznych

• wymienić bogactwa mineralne tundry

• opisać warunki klimatyczne panujące na Antarktydzie

• omówić przystosowania pingwinów do Ŝycia w klimacie polarnym

• scharakteryzować klimat Arktyki

Wymagania na ocenę dobrą

Uczeń potrafi:

• uzasadnić, Ŝe obserwacja jest waŜnym sposobem zdobywania wiedzy

• wyjaśnić przyczyny ruchu ciał niebieskich

• opisać zasługi Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauk przyrodniczych

• opisać doświadczenie przeprowadzone przez Isaaca Newtona

• wyjaśnić co nazywamy polem grawitacyjnym

• porządkować planety Układu Słonecznego od najbliŜszej Słońcu do najdalszej

• wymienić róŜnice pomiędzy Ziemią a planetami olbrzymami

• wyjaśnia w jakim celu podejmuje się loty w kosmos

• wymienić skutki ruchu obrotowego Ziemi

• wyjaśnić, na czym polega elektryzowanie się ciał

• wytłumaczyć, co nazywamy polem magnetycznym

• wyjaśnić na czym polegają oddziaływania magnetyczne

• zaznaczyć na rysunku bieguny magnetyczne Ziemi

• wyjaśnić do czego słuŜy siatka geograficzna

• wymienić cechy odróŜniające równik od innych równoleŜników

• wyjaśnić pojęcia: długość i szerokość geograficzna

• odszukać punkty na globusie mając podane współrzędne geograficzne

• opisać prosty obwód elektryczny

• wyjaśnić na przykładach co to są izolatory i przewodniki elektryczne

• wyjaśnić co nazywamy promieniem świetlnym

• wymienić przykłady zjawisk związanych z odbiciem i załamaniem światła

• opisać zjawisko rozszczepienia światła

• wyjaśnić co to są filtry świetlne

• wyjaśnić kiedy ciała mają barwę czarną a kiedy białą

• wyjaśnić zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej

• wskazać na mapie trasę pierwszej wyprawy Krzysztofa Kolumba

• wskazać granice poszczególnych oceanów

• wyjaśnić przyczyny zróŜnicowania zasolenia wód morskich

• wyjaśnić co nazywamy szelfem

• opisać rolę fal

• wyjaśnić przyczynę przypływów i odpływów

• wskazać cechy charakterystyczne polipa i meduzy

• opisać przystosowania chełbi do warunków Ŝycia

• wyjaśnić przyczyny wędrówek ryb

• opisać przystosowania ssaków do Ŝycia w wodzie

• wyjaśnić na czym polega zjawisko linienia skorupiaków

• wyjaśnić co nazywamy falą dźwiękową

• wyjaśnić, na czym polega echolokacja

• pokazać na mapie szlak, którym płynął Ferdynand Magellan

• wyjaśnić, dlaczego wprowadza się limity połowów w morzach

• wymienić przystosowania stułbi do trybu Ŝycia

• odróŜnić stawonogi od innych zwierząt wodnych

• wymienić cechy w budowie płazów, będące przystosowaniem do Ŝycia na lądzie

• opisać rozwój Ŝaby

• omówić proces rozmnaŜania się gadów

• podać charakterystyczne cechy Ŝmii zygzakowatej

• wyjaśnić, jakie znaczenie ma stałocieplność dla ptaków

• objaśnić podpierając się przykładami pojęcia: gniazdowniki i zagniazdowniki

• wymienić przyczyny wędrówek ptaków

• wymienić wytwory skóry ssaków

• opisać cechy przystosowujące dŜdŜownicę do Ŝycia w glebie

• opisać przystosowania pająka do zdobywania zdobyczy

• określić rolę szkieletu zewnętrznego u owadów

• omówić rolę owadów w przyrodzie

• opisać zachowania ślimaka winniczka w zaleŜności od czynników zewnętrznych

• opisać strefy krajobrazowe na terenie Europy

• opisać przebieg dnia w lesie równikowym

• scharakteryzować warunki świetlne panujące w lesie równikowym

• omówić przystosowania roślin do warunków panujących w porze deszczowej i suchej

• opisać rolnictwo tradycyjne w strefie sawann

• wymienić rodzaje pustyń

• opisać przystosowania zwierząt do Ŝycia na pustyni

• opisać współczesne warunki Ŝycia w dolinie Nilu

• scharakteryzować roślinność śródziemnomorską

• wyjaśnić, dlaczego strefa śródziemnomorska nazywana jest kolebką cywilizacji

• omówić zaleŜności pokarmowe występujące w lesie

• wyjaśnić, dlaczego obszar stepów odgrywa waŜną rolę w wyŜywieniu ludności świata

• wskazać przystosowania roślin do warunków stepowych

• opisać klimat strefy północnych lasów iglastych

• scharakteryzować przystosowania roślin do warunków panujących w tajdze

• wyjaśnić, co to jest wieczna zmarzlina

• scharakteryzować faunę wód przybrzeŜnych Antarktydy

Wymagania na ocenę bardzo dobrą

Uczeń potrafi:

• wyjaśnić prawo powszechnej grawitacji

• opisać w jaki sposób powstał Układ Słoneczny

• wyjaśnić, dlaczego KsięŜyc nie ma atmosfery

• wyjaśnić, kiedy magnesy przyciągają się a kiedy odpychają

• wyjaśnić róŜnice pomiędzy biegunem magnetycznym a geograficznym

• określić w stopniach i minutach współrzędne geograficzne wskazanych miejsc

• wyjaśnić, dlaczego promień świetlny przedstawia się za pomocą strzałki

• wytłumaczyć zjawisko zaćmienia Słońca i KsięŜyca

• wyjaśnić przyczynę róŜnic w długości dnia i nocy

• wyjaśnić, jaki obraz nazywamy pozornym

• dowieść, Ŝe światło białe jest mieszaniną świateł barwnych

• opisać budowę oka

• scharakteryzować poszczególne strefy oświetleniowe Ziemi

• pokazać na mapie wyspy odkryte przez K. Kolumba

• podać przyczyny zmiany zasięgu mórz i oceanów

• wymienić róŜnice w warunkach panujących przy powierzchni i w głębiach oceanicznych

• opisać rafę koralową

• wymienić konsekwencje budowy platform wiertniczych na szelfie

• objaśnić przyczynę powstawania prądów morskich

• wyjaśnić przyczynę zróŜnicowania świata organicznego w poszczególnych strefach morza

• scharakteryzować koralowce

• opisać zaleŜność budowy małŜy od warunków środowiska i trybu Ŝycia

• podać przykłady ośrodków róŜniących się prędkością rozchodzenia się fal dźwiękowych

• analizować skutki korzystania przez człowieka z zasobów morskich

• wyjaśnić, dlaczego w jeziorach Ŝyją głównie zwierzęta zmiennocieplne

• scharakteryzować pierwotniaki

• scharakteryzować faunę występującą w róŜnych strefach jeziora

• wymienić gatunki zwierząt, które moŜna spotkać tylko w czystych wodach

• porównać czynności Ŝyciowe płazów i gadów

• opisać rozmnaŜanie się ptaków

• scharakteryzować wybraną grupę ptaków

• wykazać związek między budową a trybem Ŝycia ptaków

• opisać czynności Ŝyciowe dŜdŜownicy

• omówić rozmnaŜanie się ślimaka winniczka

• na podstawie analizy wykresów dokonać porównania klimatów

• poddać przyczyny istnienia róŜnych stref krajobrazowych

• wskazać przyczyny odchylenia stref krajobrazowych od równoleŜników

• wyjaśnić przyczynę małej Ŝyzności gleb w lesie równikowym

• scharakteryzować przystosowania zwierząt do Ŝycia w wilgotnym lesie równikowym

• opisać wpływ klimatu i roślinności na sposób gospodarowania mieszkańców strefy lasów równikowych

• analizować skutki zmniejszania się obszarów lasów równikowych

• porównać wygląd sawanny w porze deszczowej i suchej

• scharakteryzować Sahel

• porównać krajobrazy róŜnych rodzajów pustyń

• wyjaśnić, dlaczego w strefie śródziemnomorskiej

• lasy zachowały się tylko w niewielkim stopniu

• wskazać zaleŜności między typem lasu a warunkami klimatycznymi

• scharakteryzować przystosowania zwierząt do Ŝycia w stepie

• omówić przystosowania wybranych gatunków zwierząt do Ŝycia w tundrze

• wyjaśnić, dlaczego Antarktyda nazywana jest pustynią lodową

• pokazać na mapie trasy wypraw polarnych

• porównać Antarktydę i Arktykę

• podać przykłady działań międzynarodowych na rzecz ochrony przyrody Wymagania na ocenę celującą

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

uzyskał wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania przyrody w danej klasie; potrafi twórczo i samodzielnie myśleć oraz rozwijać własne uzdolnienia

przyrodniczych; potrafi w praktyce wykorzystać swoje wiadomości , proponuje rozwiązania nietypowe.