NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA WE WROCŁAWIU ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 15/17
50-044 WROCŁAW
tel. 343-11-36, 342-10-32 fax. 342-87-77
Wrocław, dnia 9 styczeń 2009 r.
P/08/076
LWR-41036-2/2008
Pani
Marzena OCHOCKA Dyrektor
Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wałbrzychu
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli1, zwanej dalej „ustawą o NIK”, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu skontrolowa- ła w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Wałbrzychu, zwanego dalej „CKU”, organizację kształcenia zawodowego osób dorosłych na tle potrzeb rynku pracy w latach szkolnych 2005/2006 - 2008/2009 (do grudnia).
W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpi- sanym w dniu 23 grudnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli – stosownie do art. 60 ustawy o NIK – przekazuje Pani Dyrektor niniejsze wystąpienie pokontrolne.
NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie skontrolowaną działalność CKU, mimo stwierdzonych uchybień, dotyczących niepełnego wyposaŜenia dydaktycznego pracowni wyko- rzystywanych do nauki zawodu opiekunki dziecięcej.
1. Pozytywnie NIK ocenia realizację kształcenia zawodowego dorosłych w formach szkol- nych. W badanym okresie nauka dla dorosłych odbywała się w 4 szkołach dla dorosłych, przy czym 3 z nich funkcjonowały w strukturze CKU do końca roku szkolnego 2007/2008 (trzyletnie zawodowe technikum uzupełniające oraz 2 szkoły policealne o rocznym i półtorarocznym cyklu nauczania), a tylko 1 działała w trwającym roku szkolnym 2008/2009 (szkoła policealna o dwu- letnim cyklu nauczania). W szkołach tych kształcenie słuchaczy kończyło się uzyskaniem kwali- fikacji zawodowych, a wszystkie nauczane w nich zawody – np.: technik obsługi ruchu tury- stycznego, technik administracji, technik informatyk, technik spedytor – naleŜały do zawodów,
1
- 2 -
które w raportach Powiatowego Urzędu Pracy w Wałbrzychu wykazywano w grupie zawodów deficytowych lub zawodów występujących w ofertach pracy.
2. Prawidłowy był tryb postępowania przyjęty w procesie kształtowania oferty kształcenio- wej. Wprowadzenie do tej oferty w sumie 17 zawodów, poprzedzone zostało uzyskaniem pozy- tywnych opinii Powiatowej Rady Zatrudnienia w Wałbrzychu i Dolnośląskiego Kuratora Oświa- ty, co stanowiło o spełnieniu wymagań wynikających z postanowień art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty2.
3. W CKU spełnione zostały warunki do prawidłowego kształcenia zawodowego. Zapew- niono bowiem odpowiednio wykwalifikowaną kadrę nauczycielską, a nauczanie organizowano w oparciu o dopuszczone do uŜytku szkolnego programy nauczania zawodu. Zrealizowano teŜ obowiązek – wynikający z § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych3 – podziału na grupy oddziałów liczących więcej niŜ 24 słuchaczy na zajęciach z języków obcych, języka obce- go zawodowego i informatyki. W cyklu nauczania zachowano minimalny wymiar zajęć kształ- cenia zawodowego, określony w załącznikach nr 40 i 42 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych4. W roku szkolnym 2008/2009 realizowany przez CKU w szkole policealnej dwu- letni cykl nauczania zawodów był zgodny z okresem nauki przewidzianym w klasyfikacji zawo- dów szkolnictwa zawodowego, zawartej w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Spor- tu z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego5.
4. Zgodnie z wymaganiami wynikającymi z § 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych6, doprowadzono do wypełnienia wymogu przedstawienia przez kandydata do szkoły zawodowej zaświadczenia le- karskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w określonym zawodzie.
Wzmiankowane zaświadczenia złoŜyli wszyscy słuchacze przyjęci w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 do dwuletniej szkoły policealnej, tj. w sumie 188 osób. Z uwagi na nie- dostępność dokumentacji badań w tym zakresie nie przeprowadzono w odniesieniu do słuchaczy
2 Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz.2572 ze zm.
3 Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zm.
4 Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zm.
5 Dz. U. Nr 124, poz. 860
6 Dz. U. Nr 26, poz. 232
- 3 -
pozostałych szkół, gdyŜ od roku szkolnego 2008/2009 działają one jako odrębne, samodzielne jednostki oświatowe.
5. Badania kontrolne wykazały, Ŝe wyposaŜenie dydaktyczne pracowni wykorzystywanych przez CKU do nauczania zawodów nie zawsze było zgodne z zalecanym w podstawach progra- mowych kształcenia w poszczególnych zawodach. Dotyczyło to zawodu opiekunki dziecięcej, w którego pracowniach dydaktycznych wychowania technicznego i wychowania plastycznego brakowało niektórych pomocy dydaktycznych, tj. tablic korkowych, maszyny do szycia, Ŝelazka i deski do prasowania, krosna, stolika podręcznego oraz elektrycznego pieca do wypalania wyro- bów ceramicznych. W takiej sytuacji uznać naleŜy, Ŝe CKU nie w pełni zrealizowało wymóg art.
67 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, obligujący szkoły publiczne do zapewnienia uczniom moŜliwości korzystania z pomieszczeń do nauki z niezbędnym wypo- saŜeniem.
ZauwaŜyć ponadto naleŜy, Ŝe chociaŜ CKU nie posiadało dla kształcenia w zawodzie opiekunki dziecięcej własnych pracowni wychowania dziecka i pracowni pielęgnowania dziecka (wymaganych w podstawie programowej), tym niemniej w celu zapewnienia słuchaczom prak- tycznej nauki zawodu, zawarto z Domem Małego Dziecka w Wałbrzychu umowę o nieodpłatne korzystanie z odpowiedniego wyposaŜenia.
6. W CKU podjęto prawidłowe działania na rzecz zapewnienia moŜliwości odbycia prak- tyk zawodowych przez słuchaczy szkół zawodowych dla dorosłych, poprzez podpisanie stosow- nych, nieodpłatnych umów z zakładami pracy na lata szkolne 2007/2008 i 2008/2009. Dotyczyły one 102 słuchaczy i obejmowały zobowiązania dla podmiotu przyjmującego słuchacza, wynika- jące z postanowień § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu7. Z odbycia praktyki zawodowej zwolniono nato- miast 11 słuchaczy, którzy przedłoŜyli w tym celu zaświadczenia, przewidziane w § 30 ust 1 pkt 1b rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz prze- prowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych8.
7. Do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w roku szkolnym 2006/2007 przystąpiło 80 absolwentów szkoły policealnej o dwuletnim cyklu nauczania, a zdało go 38 osób, tj. 47,5%. Natomiast w roku szkolnym 2007/2008 spośród 42 absolwentów tej samej
7 Dz. U. Nr 113, poz. 988 ze zm.
8
- 4 -
szkoły, którzy przystąpili do egzaminu zawodowego, zdało go 19 osób, tj. 42,5% zdających.
Taki poziom wskaźników zdawalności oznacza, Ŝe większość absolwentów nie osiągnęła celu kształcenia zawodowego, tzn. nie uzyskało dyplomu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji zawodowych.
8. NIK pozytywnie ocenia uzyskanie przez CKU wpisu do rejestru instytucji szkolenio- wych, co stanowiło potwierdzenie spełnienia wymogów w zakresie jakości kształcenia. Tym niemniej wyniki kontroli pozwalają na sformułowanie oceny, Ŝe CKU nie była aktywną instytu- cją szkoleniową. Nie wykorzystano bowiem moŜliwości rozwoju w zakresie wprowadzenia kształcenia pozaszkolnego, w tym kształcenia w trybie „na odległość”. Wprowadzenie takich form kształcenia, które programowo przewidywałyby przeprowadzanie przez instytucję szkolącą egzaminów i poświadczanie uzyskania kwalifikacji zawodowych, przewidzianych w § 8 ust. 1 i § 12 ust. 3 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzy- skiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawo- dowych w formach pozaszkolnych9, słuŜyłoby poprawie mobilności szkolonych osób na rynku pracy, poprzez ich wyposaŜenie w formalne poświadczenia posiadanych kwalifikacji zawodo- wych.
Przedstawiając powyŜsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o:
1. Uzupełnienie, zgodnie z wymaganiami wynikającymi z podstawy programowej, wyposaŜenia dydaktycznego pracowni wychowania technicznego i pracowni wychowania plastycznego, słu- Ŝących do nauki zawodu opiekunki dziecięcej.
2. RozwaŜenie moŜliwości wprowadzenia form kształcenia pozaszkolnego dla dorosłych, w tym kształcenia w trybie „na odległość”.
3. RozwaŜenie podjęcia działań na rzecz organizowania szkoleń i kursów umoŜliwiających uzyskanie przez szkolonych poświadczeń zdobycia kwalifikacji zawodowych.
NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura we Wrocławiu oczekuje - na podstawie art. 62 ust.
1 ustawy o NIK - przedstawienia przez Panią Dyrektor, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodję- cia takich działań.
9 Dz. U. Nr 31, poz. 216
- 5 -
Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania ni- niejszego wystąpienia pokontrolnego, Pani Dyrektor ma prawo zgłosić na piśmie do dyrektora NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatury we Wrocławiu, umotywowane zastrzeŜenia w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu.
W razie zgłoszenia zastrzeŜeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŜej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.
