Krakowska Akademia
im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Karta przedmiotu
obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2019/2020 WydziałLekarski i Nauk o Zdrowiu_
Kierunek studiów: Lekarski 2019 Profil: Ogólnoakademicki
Forma studiów: Stacjonarne Kod kierunku: LEK2019
Stopień studiów: Magisterskie, jednolite Specjalności: Lekarski 2019 bez specjalności
1 Przedmiot
Nazwa przedmiotu Patologia ogólna
Kod przedmiotu WLINZ_ LEK2019AJednolite magisterskieS C2 19/20
Kategoria przedmiotu NAUKI PRZEDKLINICZNE
Liczba punktów ECTS 6
Język wykładowy polski
2 Forma zajęć, liczba godzin w planie studiów
Semestr W C K S L I Zp Pz Sk
4 34 15 29 0 0 0 0 0 0
Legenda: W — WykładC — ĆwiczeniaK — KonwersatoriumS — SeminariumL — LaboratoriumI — Zp,pz,sk Zp — Zajęcia PraktycznePz — Praktyka ZawodowaSk
— Samokształcenie
Cel 1 Edukacja z zakresu patologii ogólnej czynniki uszkadzające, ich podział I wpływ na komórki, tkanki i narzą- dy,sposoby ich modyfikacji oraz zapobieganie ich wpływowi. Ukazanie etiopatogenezy ogólnych procesów pa- tologicznych (zaburzeń w krążeniu, zmian wstecznych, procesów adaptacyjnych I naprawczych, nowotworzeni, zapaleń, chorób zakaźnych i pasożytniczych, patologii środowiskowej, immunopatologii, chorób uwarunkowa- nych genetycznie, patologii wieku rozwojowego) z uwzględnieniem profesjonalnej terminologii oraz makroi mikroskopowych obrazów uszkodzonych tkanek i narządów w przebiegu chorób.
Cel 2 Zapoznanie z nowoczesnymi procedurami diagnostycznymi oraz czynnikami rokowniczymi w procesach pato- logicznych.
4 Modułowe efekty kształcenia
MW1 Student zna czynniki uszkadzające i podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek.
MW2 Student zna etiopatogenezę ogólnych procesów patologicznych (zaburzeń w krążeniu, zmian wstecznych, pro- cesów adaptacyjnych I naprawczych, nowotworzeni, zapaleń, chorób zakaźnych i pasożytniczych, patologii środowiskowej, immunopatologii, chorób uwarunkowanych genetycznie, patologii wieku rozwojowego).
MW3 Student zna definicje ogólnych procesów patologicznych, podstawową terminologię z zakresu ogólnych proce- sów patologicznych, nowoczesne metody diagnostyczne, czynniki rokownicze i sposoby profilaktyki chorób.
MU4 Student wymienia czynniki patologiczne, egzo- i endogenne i dzieli je na modyfikowalne i niemodyfikowalne MU5 Student definiuje i wyjaśnia etiopatogenezę ogólnych procesów patologicznych (zaburzeń w krążeniu, zmian
wstecznych, procesów adaptacyjnych I naprawczych, nowotworzeni, zapaleń, chorób zakaźnych i pasożytni- czych, patologii środowiskowej, immunopatologii, chorób uwarunkowanych genetycznie, patologii wieku roz- wojowego)
MU6 Student prezentuje klinikę ogólnych procesów patologicznych, włączając zaburzenia wodno-elektrolitowe i rów- nowagę kwasowo-zasadową. Student używa profesjonalnej terminologii z ogólnych procesów patologicznych.
MK7 Student rozpoznaje, interpretuje i jeśli to możliwe zapobiega zagrożeniom mogącym okazać się czynnikami uszkadzającymi.
MK8 Student interpretuje obrazy uszkodzeń tkanek i narządów z zakresu ogólnych procesów patologicznych w kli- nicznym przebiegu chorób.
5 Treści programowe
Wykład
Lp Tematyka zajęć Liczba godzin
Opis szczegółowy bloków tematycznych
W1
(PATOMORF) Przedmiot patomorfologii, jej cele, podział patomorfologii ogólnej (zaburzenia w krążeniu, uszkodzenie i śmierć komórki, zmiany wsteczne,
procesy adaptacyjne i naprawcze, nowotworzenie, zapalenia, choroby zakaźne.
i pasożytnicze, patologia środowiskowa, immunopatologia, choroby uwarunkowane genetycznie, patologia wieku rozwojowego). Narzędzia w patomorfologii (barwienie rutynowe HiE oraz barwienia wybiórcze, immunohistochemia i techniki molekularne), raport histopatologiczny.
2
W2
(PATOMORF) Nauka o śmierci i badanie pośmiertne. Wybrane aspekty nauki o śmierci, klasyczna I nowa zmodyfikowana definicja śmierci. Etapy procesu umierania. Znamiona śmierci i przeobrażenie pośmiertne. Badanie pośmiertne
jako procedura medyczna definicja, cele, rodzaje oraz techniki.
2
W3
(PATOFIZ) Podstawowe pojęcia patofizjologii. Homeostaza w warunkach chorobowych. Zapalenie pojęcie, przyczyny, mediatory zapalenia. Gorączka,
mediatory, znaczenie biologiczne. Wstrząs niekardiogenny opis
patomechanizmów, pojęcie centralizacji krążenia, wyznaczniki nieodwracalności wstrząsu. Zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej, SIRS (system i cinflammatory responsesyndrome, SIRS). Uszkodzenie wielonarządowe
(Multiple organ failure, MOF).
2
Wykład
Lp Tematyka zajęć Liczba godzin
Opis szczegółowy bloków tematycznych
W4
(PATOMORF) Nowotworzenie część 1 - podstawy. Nowotworzenie definicja, terminologia, podział nowotworów. Porównanie nowotworów łagodnych i złośliwych. Historia naturalna choroby nowotworowej (ognisko pierwotne, naciekanie, przerzuty, wznowa) w obrazie makro- i mikroskopowym. Genom i choroby genetycznie uwarunkowane. Molekularne podłoże nowotworów. Cechy
charakterystyczne nowotworów złośliwych.
2
W5
(PATOFIZ)Patofizjologia układu nerwowego.Uszkodzenia górnego motoneuronu, przykłady kliniczne. Uszkodzenia móżdżku. Choroby dolnego motoneuronu: miastenia, botulizm, zespół Etona-Lamberta, przełom (kryzys) cholinergiczny. Syringomielia (ALS), zespół Brown-Sequarda. Syptomatologia
uszkodzeń móżdżku.
2
W6
(PATOMORF) Nowotworzenie część 2 diagnostyka. Nowoczesna diagnostyka nowotworów (immunohistochemia, techniki molekularne, mikromacierze) molecular techniques, microarrays). Biomarkery (czynniki prognostyczne i predykcyjne), grading, staging, TNM, pTNM. Raport histopatologiczny
w chorobie nowotworowej. Screening, monitoring i profilaktyka nowotworów (szyjka macicy, jelito grube, sutek). Proces starzenia.
2
W7
(PATOFIZ) Patofizjologia serca: przewlekła i ostra niewydolność serca, wstrząs kardiogenny. Zaburzenia hemodynamiczne, biochemiczne i endokrynne lewo- i prawokomorowej niewydolności serca. Pojęcie niewydolności skurczowej
i rozkurczowej serca. Zespół Takotsubo.
2
W8
(PATOMORF) Patologia środowiskowa. Immunopatologia. Choroby środowiskowe definicja, etiopatogeneza, przykłady, obraz makroi mikroskopowy.
Palenie tytoniu, uzależnienie od alkoholu i leków. Styl życia jako przyczyna chorób i śmierci. Immunopatologia choroby autoimmunologiczne, skrobiawica - definicja, etiopatogeneza, przykłady, obraz makroi mikroskopowy. Skrobiawica
jako problem zdrowotny diagnostyka i prognoza.
2
W9
(PATOFIZ) Miażdżyca - pojęcie, udział w patogenezie chorób - przykłady.
Teorie rozwoju miażdżycy. Nowe spojrzenie na patogenezę miażdżycy jako proces zapalny
2
W10
(PATOMORF) Patologia wieku rozwojowego. Ogólne aspekty patologii wieku rozwojowego, nowotwory u dzieci (guzy lite, nowotwory
drobnookrągłokomórkowe SRCTs, klasyfikacje SIOP, wykorzystanie immunohistiochemii i technik molekularnych w diagnostyce różnicowej ).
2
W11
(PATOFIZ) Etiopatogeneza nowotworów. Podłoże genetyczne, mechanizmy generowania onkogenów i wyłączania genów przeciwnowotworowych. Nowotwory
wrodzone, zespoły predyspozycji, występowanie rodzinne. Przyczyny środowiskowe nowotworów. Cechy biologiczne komórek nowotworów. Naturalny
przebieg choroby nowotworowej. Pojęcia inicjacji, promocji i progresji.
Podłoże molekularne powstania przerzutów. Immunogenność nowotworów.
2
W12
(PATOMORF) Patologia głowy i szyi. Ogólne aspekty patologii głowy i szyi (jama ustna, górne drogi oddechowe, ucho, szyja, ślinianki), nowotwory gryuczołów ślinowych w codziennej praktyce - definicja, etiopatogeneza,
przykłady, obraz makro- i mikroskopowy.
2
W13
(PATOFIZ) Choroby przedniego płata przysadki. Zespół Simmondsa. Stany kliniczne przebiegające z nadprodukcją hormonu wzrostu. Przyczyny karłowatości. Otyłość przyczyny, mechanizmy, konsekwencje kliniczne.
Patomechanizmy przewlekłego niedożywienia białkowo-kalorycznego.
2
W14
(PATOMORF) Zapalenia. Procesy zapalne - definicja, etiopatogeneza, komórki biorące udział w procesach zapalnych, podział zapaleń (zapalenia przewlekłe i
ostre, wysiękowe, uszkadzające, wytwórcze). Medyczne aspekty podróży, choroby tropikalne
2
Wykład
Lp Tematyka zajęć Liczba godzin
Opis szczegółowy bloków tematycznych W15
(PATOFIZ) Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej. Nadczynność i niedoczynność przytarczyc przyczyny i objawy. Pojęcie drugoi trzeciorzędowej
nadczynności przytarczyc. Patofizjologia krzywicy. Pojęcie, przyczyny i mechanizmy osteoporozy.Mechanizmy osteodystrofii nerkowej.
2
W16
(PATOMORF) Patologia układu gruczołów wydzielania wewnętrznego Ogólne aspekty patologii układu gruczołów wydzielania wewnętrznego, patologia tarczycy, nowotwory tarczycy. Biopsja jako procedura medyczna (typy, zalety
i ograniczenia).
2
W17
(PATOMORF) Dermatopatologia. Ogólne aspekty patologii skóry, zaburzenia pigmentacji, znamiona, nowotwory złośliwe skóry (czerniak, rak płaskonabłonkowy, rak podstawnokomórkowy. Skórna manifestacja chorób.
2
Razem 34
Ćwiczenia
Lp Tematyka zajęć Liczba godzin
Opis szczegółowy bloków tematycznych C1
(PATOMORF) Zaburzenia w krążeniu. Zaburzenia w krążeniu - definicja, etiopatogeneza, przykłady, analiza obrazów makro- i mikroskopowych (krwotok,
przekrwienie czynne i bierne, obrzęk, wstrząs, zawał, zakrzepica, zakrzep, skrzep, zatorowość).
3
C2
(PATOMORF) Uszkodzenie i śmierć komórki, zmiany wsteczne, procesy adaptacyjne i naprawcze. Uszkodzenie i śmierć komórki, zmiany wsteczne, procesy adaptacyjne i naprawcze definicja, etiopatogeneza, przykłady, analiza
obrazów makro- i mikroskopowych (stłuszczenie, zanik, martwica, apoptoza, ziarnina, ziarniniak).
3
C3
(PATOMORF) Nowotworzenie część 1. Rozrost, przerost, metaplazja.
Nowotwory nabłonkowe i nienabłonkowe - definicja, etiopatogeneza, przykłady, analiza obrazów makro- i mikroskopowych (karcynogeneza, zmiany przenowotworowe (nowotworzeni wewnątrznabłonkowe), CIN, SIL, rak
przedinwazyjny (in situ) i inwazyjny).
3
C4
(PATOMORF) Nowotworzenie część 2. Narzędzia wykorzystywane w patomorfologii oraz raport patomorfologiczny w praktyce (grading, TNM,
pTNM, IHC, techniki molekularne, czynniki prognostyczne i predykcyjne).
Skrining, monitorowanie i profilaktyka choroby nowotworowej. Studium przypadku. Podsumowanie wiedzy o nowotworach.
3
C5
(PATOMORF) Zapalenia. Choroby zakaźne i pasożytnicze. Procesy zapalne, mechanizmy, morfologiczny podział zapaleń - przykłady, analiza obrazów makro- i mikroskopowych (ostre i przewlekłe zapalenia, choroby zakaźne; wirusowe, bakteryjne, grzybicze, pasożytnicze). Studium przypadku.
3
Razem 15
Konwersatorium
Lp Tematyka zajęć Liczba godzin
Opis szczegółowy bloków tematycznych
K1
(PATOFIZ) Patofizjologia zapaleń: mechanizmy zapalenia, mediatory i komórki zapalenia. Typowa sekwencja zdarzeń patologicznych. Alergia pojęcie, typy nadwrażliwości. Odporność komórkowa i humoralna. Patofizjologia wybranych chorób immunologicznych: alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa. Wybrane pierwotne niedobory odpornościowe (choroba Brutona, SCID).Patofizjologia
AIDS
3
K2
(PATOFIZ) Patofizjologia bólu. Padaczka i stan padaczkowy. Uszkodzenie jąder podwzgórza: choroba Parkinsona, choroba Huntingtona. Udary mózgu niedokrwienny i krwotoczny. Mechanizm glutaminergiczny obrzęku mózgu i neurotoksyczność niedokrwienna. Powikłania udaru mózgu. Zespoły otępienne:
choroba Alzheimera i zespół multiinfarctdementia (MID).
3
K3
(PATOFIZ) Patofizjologia układu krążenia: choroba niedokrwienna serca, pojęcie podział. Patomechanizmy objawów choroby wieńcowej. Patofizjologia
zawału serca. Hibernacja mięśnia sercowego. Zaburzenia rytmu serca:
fizjologiczne i chorobowe. Patomechanizmy arytmii.
Zespoły bradykardia/tachykardia. Migotanie przedsionków. Zespół MAS.
Omdlenia
3
K4
(PATOFIZ) Patofizjologia nadciśnienia tętniczego. Podział przyczynowy i wg obrazu klinicznego. Zespół błędnego koła w chorobie nadciśnieniowej. Pojęcie przełomu (kryzy) nadciśnieniowego. Wady serca wrodzone. Patofizjologia wad serca z przeciekiem lewo-prawym. Tętniak rozwarstwiający aorty, tętniak aorty
brzusznej. Choroba tętnic obwodowych.
3
K5
(PATOFIZ)Podsumowanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i gospodarki pH:
hipokalemia, hiperkalemia, hiponatremia, hipernatremia. Zaburzenia kwasowo-zasadowe, kwasice, zasadowice, mechanizmy kompensacji podsumowanie. Przyczyny zaburzeń gospodarki pH, skutki dla OUN i krążenia.
Odwodnienie, przewodnienie. SIADH jako przykład
przewodnieniahiponatremicznego. Mechanizmy i przyczyny powstania obrzęków.
3
K6
(PATOFIZ) Tarczyca - fizjologia i patofizjologia. Nadczynność i niedoczynność:
obrazkliniczny. Etiopatogeneza wybranych chorób: choroba Gravesa-Basedowa, woleguzkowe, wole niedoczynne, choroba Hashimoto i inne choroby narządu.Niedobór jodu a choroby tarczycy. Procesy autoimmunologiczne
w chorobach tarczycy.
3
K7
(PATOFIZ) Choroba Cohna, choroba Addisona, choroba i zespół Cushinga, efekty przewlekłej steroidoterapii (Cushing jatrogenny). Zespół nadnerczowo-płciowy. Diagnostyczne testy kliniczne w chorobach kory
nadnerczy. Choroby rdzenia nadnerczy
3
K8
(PATOMORF) Czynniki uszkadzające, odwracalne i nieodwracalne uszkodzenie komórki. Podsumowanie wiedzy oraz aspekty praktyczne z zakresu zaburzeń
w krążeniu, zmian wstecznych, procesów adaptacyjnych i naprawczych oraz diagnostyki sekcyjnej.
3
K9
(PATOMORF) Chłoniaki i białaczki w świetle klasyfikacji WHO. Ogólne aspekty patologii układu chłonnego i krwiotwórczego. Odczynowy rozrost węzłów chłonnych, chłoniaki, białaczki definicja, etiopatogeneza, przykłady, obrazy makro- i mikroskopowe. Podsumowanie wiedzy oraz aspekty praktyczne
z zakresu patologii środowiskowej, immunopatologii, patologii wieku rozwojowego, patologii układu chłonnego i krwiotwórczego.
3
K10
(PATOMORF) Ogólne aspekty patologii skóry, łagodne i złośliwe nowotwory nowotwory skóry - definicja, etiopatogeneza, przykłady, obrazy makroi mikroskopowe. Podsumowanie wiedzy oraz aspekty praktyczne z zakresu
zapaleń, patologii głowy i szyi, patologii układu gruczołów wydzielania wewnętrznego oraz patologii skóry.
2
Razem 29
6 Metody oceny
Ocena podsumowująca P13. Test wielokrotnego wyboru
I1. Zintegrowany (PM + PF) W I terminie Test wielokrotnego wyboru 120 pytań testowych z 4 odpowiedziami do wyboru 70 pytań z tematyki patomorfologicznej (PM) modułu 50 pytań z patofizjologicznej (PF) modułu I2. Warunkami zdania egzaminu są (w obu terminach): Prawidłowa odpowiedź na 55% pytań testu
Warunki zaliczenia przedmiotu
1 Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest: 1)Dopuszczenie z części PM modułu / zaliczenie ćwiczeń i kon- wersatoriów 2)zaliczenie WSZYSTKICH konwersatoriów z części PF modułu, najpóźniej na tydzień przed I terminem egzaminu. Nieobecności wolno zdawać pod warunkiem przedstawienia wiarygodnego zaświadcze- nia lekarskiego (dopuszczalne podejście do zajęć z inną grupą, pod warunkiem, że jej ostateczna liczebność nie przekracza 120% etatu wg. Podziału na grupy dziekanatowe). Brak trzech zaliczeń skutkuje obowiązko- wym zdawaniem całości materiału z konwersatoriów u kierownika przedmiotu lub wyznaczonego przez niego asystenta).
Kryteria oceny
Na ocenę 3 55-60% prawidłowych odpowiedzi Na ocenę 3.5 61-68% prawidłowych odpowiedzi Na ocenę 4 69-75% prawidłowych odpowiedzi Na ocenę 4.5 76-80% prawidłowych odpowiedzi Na ocenę 5 od 81% prawidłowych odpowiedzi
7 Wykaz literatury
Literatura podstawowa:
[1] Thor P. — Podstawy patozjologii człowieka, Kraków, 2009, Wyd. III [2] Damjanov Ivan — Patofizjologia, Wrocław, 2010, Urban &Partner
[3] Vinay Kumar, Ramzi S. Cotran, Stanley L. Robbins [red. wyd. pol.] Olszewski T. W. — Patologia Robinsona, Wrocław, 2005, Urban &Partner
[4] Stachura J., Domagała W. — Patologia znaczy słowo o chorobie, Kraków, 2017, PAU Literatura uzupełniająca:
[1] Zahorska-Markiewicz B — Patofizjologia kliniczna, Wrocław, 2009, Urban &Partner
[2] Stachura i Domagała — Patologia : znaczy słowo o chorobie. T. 1, Kraków, 2016, Polska Akademia Umie- jętności [Wyd. 3 zm. i popr]
[3] edited by Gary D. Hammer, Stephen J. McPhee — Pathophysiology of disease : an introduction to clinical medicine, New York ; Chicago ; San Francisco ; Athens ; London ; Madrid ; Mexico City ; Milan
; New Delhi ; Singapore ; Sydney ; Toronto„ 2016, McGraw-Hill Education [Seventh edition, 3rd printing.
International edition]
8 Informacje o nauczycielach akademickich
Oboba odpowiedzialna za kartę
Oboby prowadzące przedmiot
prof. nadzw. dr hab. n. med. Piotr Kopiński (kontakt: mpkopins@hotmail.com) prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Sporny (kontakt: sporny@csk.am.lodz.pl)
