• Nie Znaleziono Wyników

Akademia Pedagogiki Specjalnej. Uczelnią Młodego Odkrywcy

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Akademia Pedagogiki Specjalnej. Uczelnią Młodego Odkrywcy"

Copied!
39
0
0

Pełen tekst

(1)

1

(2)

2

Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy

WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020

współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

zestaw konspektów do zajęć

na podstawie programu kształcenia autorstwa

dr Joanny Łukasiewicz-Wieleba

Program kształtowania umiejętności pracy zespołowej podczas pracy nad projektami edukacyjnymi ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności prowadzenia prac

badawczych w obszarze nauk społecznych

Autorka konspektów: Urszula Fila

(3)

3

Spis treści

Temat zajęć: Ja, ty, nasz świat ... 4

Temat zajęć: Kto pyta, nie błądzi ... 10

Temat zajęć: Jedno pytanie, wiele odpowiedzi ... 14

Temat zajęć: Patrzę, widzę, dostrzegam ... 19

Temat zajęć: Obserwuję, odkrywam i pomagam ... 25

Temat zajęć: Słyszę, słucham, rozumiem ... 30

Temat zajęć: Na zasady nie ma rady… ... 35

(4)

4 KONSPEKT

w ramach projektu Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

Moduł: Wspieranie pracy zespołowej Numer zajęć: 1

Temat zajęć: Ja, ty, nasz świat Autor opracowania: Urszula Fila

Cele:

• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole;

• poznanie przestrzeni środowiska akademickiego na przykładzie Akademii Pedagogiki Specjalnej:

o poznanie miejsc charakterystycznych dla funkcjonowania uczelni wyższej: aula, sala ćwiczeniowa, pracownia informatyczna, i-lab, biblioteka, informatorium, czytelnia, sala kinowa, galeria, księgarnia, winda dla osób niepełnosprawnych, dziekanat, rektorat;

o poznanie pojęć charakterystycznych dla funkcjonowania uczelni wyższej:

wykład, ćwiczenia, projekt, praca zespołowa;

o poznanie funkcji osób pracujących na uczelni wyższej: rektor, prorektor, dziekan, prodziekan;

o rozumienie znaczenia dopasowania przestrzeni i miejsc do potrzeb ludzi i realizowanych przez nich zadań.

(5)

5 Metody:

• burza mózgów;

• icebreaker (lodołamacz);

• pogadanka;

• dyskusja;

• pokaz;

• praca z książką.

Środki dydaktyczne:

• materiały piśmiennicze (kartki formatu A3, A1, flamastry, markery);

• komputer, tablica interaktywna, rzutnik, drukarka;

• prezentacja multimedialna na temat środowiska akademickiego (pomieszczenia, terminy, funkcje osób);

• emotikony – buźki w trzech kolorach;

• karteczki ze słowami – skojarzeniami terminów wprowadzanych podczas zajęć (np. lekcja – wykład; klasa – aula; nauczyciel – wykładowca; dyrektor – rektor);

• arkusz eksponujący standardy cytowania APA;

• karteczki z nazwami i definicjami funkcji władz uczelni (w oparciu o statut i regulamin organizacyjny uczelni)1;

• pytania do quizu;

1 http://www.aps.edu.pl/media/2080992/statut_aps_tekst-jednolity_201806.pdf http://bip.aps.edu.pl/media/1995544/regulamin_organizacyjny-28_marzec_2018.pdf

(6)

6

• ankieta ewaluacyjna.

Formy pracy:

• zbiorowa;

• grupowa;

• indywidualna.

Przebieg zajęć:

1. Część wstępna

a. powitanie uczniów przez prowadzącego;

b. zapoznanie się prowadzącego i uczniów. Przykładowy icebreaker – lodołamacz

„łańcuszek” polegający na przedstawieniu się każdego uczestnika imieniem i przymiotnikiem zaczynającym się taką samą literą jak jego imię (np. Wesoła Weronika, Kulturalny Kuba, Miła Magda itp). Ustawienie w kręgu; pierwszy zaczyna prowadzący, następnie uczeń po jego prawej stronie powtarza jego imię i przymiotnik, po czym podaje swoje imię i cechę. Kolejni uczestnicy przed zaprezentowaniem się muszą powiedzieć określenia dzieci, które już się przedstawiły, np. dziewczynka mówi: „Ja jestem Miła Magda, a obok mnie stoi Wesoła Weronika) 2;

c. przedstawienie celu i przebiegu spotkania przez prowadzącego;

d. zawarcie kontraktu grupowego dotyczącego współpracy w projekcie w oparciu o dyskusję prowadzącego i uczniów (wizualizacja punktów umowy na tablicy interaktywnej lub zapisanie ich na papierze formatu A3, podpisanie przez wszystkich uczestników zajęć i wydruk z oprogramowania tablicy).

2 http://www.okti.pl/narzedzia/icebreakers

(7)

7 2. Część główna - spacer po budynku uczelni

a. zwiedzanie pomieszczeń typowych dla uczelni – aula wykładowa, sala ćwiczeń, sala informatyczna, ponadto sala kinowa, galeria, księgarnia, muzeum patronki uczelni Marii Grzegorzewskiej. Podczas rozmów zachęcenie uczestników, aby sami wydedukowali, jaka jest funkcja danego miejsca i wcielili się w rolę wykładowców i studentów np. przez zajęcie ich miejsc. Wprowadzenie pojęć akademickich przez odwołanie się do osobistych doświadczeń dziecka na znane terminy szkolne: aula (klasa), wykład (lekcja), wykładowca (nauczyciel);

wprowadzenie pojęć ćwiczenia, laboratoria, warsztaty, seminaria;

b. dotarcie do biblioteki uczelni, wytłumaczenie różnic między wypożyczalnią, informatorium i czytelnią3. Opcjonalne ćwiczenie (autor: Karolina Jabłońska)4: w czytelni prowadzący zapoznaje uczestników z pojęciem stopki redakcyjnej i zgromadzonych w niej informacji. Dzieci zostają podzielone np. na 2-osobowe grupy metodą5 np. „pary słów” z kategorii skojarzeń terminów omówionych podczas spaceru (np. lekcja – wykład; klasa – aula; nauczyciel – wykładowca;

dyrektor – rektor). Zadaniem par jest odnalezienie wybranych książek (w przypadku rezerwy czasowej i pracy z grupą uzdolnionych również zdobycie wskazanych przez prowadzącego informacji);

c. przejście do pokoju pracy zespołowej, gdzie prowadzący omawia pojęcia projektu i pracy zespołowej. Ćwiczenie opcjonalne (autor: Jabłońska Karolina)6: uczestnicy w podgrupach, w których zbierali informacje w czytelni przygotowują przykłady cytowania bibliograficznego zgodnie ze standardami naukowymi (standardy APA);

3 http://www.aps.edu.pl/media/2118606/szkol_bib_2018.pdf

4 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Scenariusz nr 1 z propozycją

autorskich ćwiczeń i realizacji zajęć dydaktycznych z obszaru: rozwijanie umiejętności pracy zespołowej podczas tworzenia małych projektów edukacyjnych, naukowych i społecznych – temat Ja, ty, nasz świat”

5 https://pedagogika-specjalna.edu.pl/warsztat-pracy/jak-podzielic-na-grupy/

6 Jabłońska, K., op.cit.

(8)

8

d. zwiedzanie piętra, na którym urzędują władze uczelni, wprowadzenie pojęć akademickich dotyczących funkcji osób: rektor, prorektor, dziekan, prodziekan.

Ćwiczenie (autor: Agata Salwińska)7 do przeprowadzenia w czterech kilkuosobowych grupach (dobór np. metodą odliczania), polega na dopasowaniu nazw tych funkcji i opisów obowiązków osób na tych stanowiskach8. Wersja dla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – tekst maksymalnie skrócony, zapisany powiększoną czcionką z wyróżnikami graficznymi najistotniejszych słów-haseł;

e. podczas zwiedzania prowadzący zwraca uwagę uczniów na elementy architektoniczne i rozwiązania techniczne w budynkach Akademii Pedagogiki Specjalnej ułatwiające poruszanie się osobom z niepełnosprawnościami fizycznymi, narządu wzroku, narządu słuchu (m.in. dostosowane szerokie windy, polecenia głosowe w windach, dzwonki dla osób na wózkach, zewnętrzne podjazdy dla wózków, wejście z poziomu parteru, automatyczne drzwi wejściowe, poręcze w łączniku, szerokie i ergonomiczne ławki dostosowane do wózków inwalidzkich, obudowa krawędzi ścian, dostosowane toalety, tabliczki brajlowskie przy salach, urządzenia step hear pomagające w lokalizacji na uczelni przez komunikaty głosowe w strategicznych punktach budynku).

Ćwiczenie opcjonalne (autor: Salwińska Agata)9:

Podczas drogi powrotnej z wybranej auli do sali, w której rozpoczęły się zajęcia, ćwiczenie w trzech kilkuosobowych grupach, polegające na narysowaniu flamastrami na czystych kartkach formatu A3 map: (1) mapy koloru zielonego

7 Salwińska, A., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Scenariusz nr 1 z propozycją

autorskich ćwiczeń i realizacji zajęć dydaktycznych z obszaru: rozwijanie umiejętności pracy zespołowej podczas tworzenia małych projektów edukacyjnych, naukowych i społecznych – temat Ja, ty, nasz świat”

8 http://www.aps.edu.pl/media/2080992/statut_aps_tekst-jednolity_201806.pdf http://bip.aps.edu.pl/media/1995544/regulamin_organizacyjny-28_marzec_2018.pdf

9 Salwińska, A., op.cit

(9)

9

– zwykłej, (2) mapy znaków dla osób z niepełnosprawnościami, (3) mapy dźwięków. Po dojściu do celu naniesienie tras i obiektów z map szczegółowych na karton formatu A1 i stworzenie wspólnej mapy. Podkreślenie przez prowadzącego wagi pracy zespołowej, zaakcentowanie funkcji poszczególnych osób, dbałość o podział obowiązków, aktywizację i dobrą komunikację w zespole.

3. Część końcowa

a. pokaz prezentacji podsumowującej wiedzę o pojęciach dotyczących środowiska akademickiego, nabytej na podstawie spostrzeżeń ze spaceru po budynku uczelni; opcjonalnie quiz dotyczący wiedzy poznanej na zajęciach (autor: Jabłońska Karolina)10;

b. podsumowanie pracy uczniów;

c. ocena atrakcyjności zajęć dokonana przez uczniów kombinowaną techniką świateł drogowych i buziek (zielona uśmiechnięta buźka – dużo się nauczyłem, żółta neutralna – trochę się nauczyłem, czerwona smutna – nic się nie nauczyłem);

d. ankieta ewaluacyjna uczniów, zawierająca oprócz oceny zajęć metryczkę z danymi demograficznymi (płeć, wiek) i szczegółowe pytania o zainteresowania uczniów. Ankieta ta posłuży na trzecim spotkaniu do wprowadzenia do analizy danych, przykładowe narzędzia autorstwa Karoliny Jabłońskiej11;

e. podziękowanie i zakończenie zajęć.

10 Jabłońska K., op.cit

11 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Ankieta do scenariusza nr 1”

(10)

10

KONSPEKT

w ramach projektu Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

Moduł: Wspieranie pracy zespołowej Numer zajęć: 2

Temat zajęć: Kto pyta, nie błądzi Autor opracowania: Urszula Fila Cele:

• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole;

• poznanie pojęć: praca naukowa, naukowiec, nauka, problemy i pytania badawcze;

• poznanie pojęć: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, socjologia;

• nabywanie umiejętności formułowania pytań z zakresu nauk społecznych, w tym psychologii i pedagogiki;

• nabywanie umiejętności dyskutowania i argumentowania;

• wzmacnianie ciekawości i dociekliwości oraz motywacji do poszukiwania problemów badawczych w swoim otoczeniu;

• wzmacnianie empatii, tolerancji i wrażliwości społecznej.

Metody:

• pogadanka;

• dyskusja;

• burza mózgów.

(11)

11 Środki dydaktyczne:

• projektor multimedialny;

• prezentacja multimedialna;

• kartki ze zdjęciami naukowców, ich nazwiskami, dziedzinami ich dyscyplin naukowych i nazwami głównych wynalazków i dokonań;

• materiały piśmienne (arkusze A3, flamastry);

• ankieta ewaluacyjna.

Formy pracy:

• zbiorowa;

• grupowa;

Przebieg zajęć:

4. Część wstępna

a. powitanie uczniów przez prowadzącego;

b. przedstawienie celu i przebiegu spotkania przez prowadzącego;

c. przypomnienie zawartego na poprzednich zajęciach kontraktu grupowego i poznanych dotychczas pojęć.

5. Część główna – omówienie pojęć naukowych

a. przedstawienie terminu nauka w oparciu o intuicję dzieci, ich skojarzenia i przykłady z życia; wszystkie zagadnienia niniejszych zajęć wsparte mogą być prezentacją multimedialną (przykładowa autorstwa Karoliny Jabłońskiej)12;

12 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Prezentacja do scenariusza nr 2”

(12)

12

b. wprowadzenie terminów naukowiec i praca naukowa na podstawie sylwetek słynnych osób. Praca w parach polegająca na dopasowaniu zdjęć, nazwisk, dziedzin działalności i głównych dokonań znanych badaczy – np. Maria Skłodowska-Curie, Albert Einstein, Mikołaj Kopernik, Louis Pasteur, Anders Celsjusz, Abraham Maslow, Zygmunt Freud, Philip Zimbardo, Maria Grzegorzewska. Podjęcie próby ustalenia czym powinien charakteryzować się naukowiec, na czym polega jego praca, czym są badania naukowe, gdzie można je przeprowadzić i w jaki sposób.

c. rozróżnienie nazw różnych obszarów naukowych, ich dziedzin i konkretnych nauk (ścisłe, przyrodnicze, humanistyczne, medyczne, techniczne, rolnicze) ze szczegółowym omówieniem obszaru nauk społecznych, dziedziny nauk społecznych, dyscypliny – psychologia, pedagogika, socjologia; zwrócenie uwagi na wagę problematyki tych dyscyplin, ich przydatność w życiu codziennym przez odniesienie się dzieci do swoich zainteresowań i ustalenie donośnych odkryć w tych dziedzinach (np. dla pasjonatów sportu – nowoczesne materiały, z których wykonywane są ubrania i sprzęt sportowy, dla miłośników muzyki – sprzęt audiowizualny, telefony komórkowe, dla graczy – komputery, konsole do gry itp.) – praca na forum całej grupy;

d. omówienie pojęć „problemy badawcze” i „pytania badawcze” na podstawie przykładowych potencjalnych pytań, jakie mogli stawiać sobie omówieni wcześniej naukowcy (np. problem badawczy Mikołaja Kopernika „Ruch ciał niebieskich” i pytanie badawcze „Czy Ziemia porusza się dookoła Słońca?”).

Zwrócenie uwagi na szeroki zakres terminu problematyki badawczej i wynikającą z niego konieczność uszczegółowienia zagadnień przez postawienie konkretnych, dających się zweryfikować pytań badawczych – jako ćwiczenie wprowadzające zadanie polegające na zadawaniu jak największej liczby pytań do określonego zjawiska lub przedmiotu. Prowadzący podaje hasło i prosi dzieci, aby zwerbalizowały, czego chciałyby się dowiedzieć na jego temat.

(13)

13

Uczestnicy powinni tworzyć jak najwięcej pytań otwartych (jak?, w jaki sposób?, dlaczego?, skąd? itp.), a nie zamkniętych (czy…?).

Następnie w kilkuosobowych grupach nastąpi omówienie tych terminów w odniesieniu do przykładów z najbliższego społecznego otoczenia dzieci, szczególnie środowiska szkolnego, zaproponowanych przez samych uczestników (np. problem badawczy „Wpływ otoczenia na samopoczucie uczniów” i pytanie badawcze „Czy wystrój klasy wpływa na lepsze samopoczucie uczniów?”, problem badawczy „Zdrowe odżywianie się uczniów w szkole” i pytanie badawcze „Co na drugie śniadanie jedzą dzieci w szkole?”, problem badawczy „Wykorzystanie przez dzieci wolnego czasu w szkole”

i pytanie badawcze „Co robią dzieci na przerwach?”). Ustalone przez małe grupy robocze problemy i pytania badawcze zrelacjonowane zostaną na forum całej grupy przez jednego reprezentanta.

6. Część końcowa

a. podsumowanie pracy uczniów z podkreśleniem wagi zadawania pytań w życiu człowieka;

b. ankieta ewaluacyjna uczniów, zawierająca oprócz oceny zajęć metryczkę z danymi demograficznymi (płeć, wiek) i szczegółowe pytania o zainteresowania uczniów. Ankieta ta posłuży na następnym spotkaniu do wprowadzenia do analizy danych, przykładowe narzędzia autorstwa Karoliny Jabłońskiej13 i Agaty Salwińskiej14;

c. podziękowanie i zakończenie zajęć.

13 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Ankieta do scenariusza nr 2”

14 Salwińska, A., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Ankieta do scenariusza nr 2”

(14)

14

KONSPEKT

w ramach projektu Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

Moduł: Wspieranie pracy zespołowej Numer zajęć: 3

Temat zajęć: Jedno pytanie, wiele odpowiedzi Autor opracowania: Urszula Fila

Cele:

• poznanie pojęć: metodologia badań, metody, techniki, narzędzia badawcze;

• poznanie pojęć: sondaż diagnostyczny; ankieta, kwestionariusz ankiety;

• poznanie pojęcia etyki prowadzenia badań naukowych, dobór próby;

• nabywanie umiejętności konstruowania narzędzia badawczego: kwestionariusz ankiety;

• nabywanie umiejętności wyboru problemów badawczych;

• wzmacnianie kompetencji badawczych uczniów;

• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole.

Metody:

• pogadanka;

• dyskusja;

• metoda praktyczna;

(15)

15 Środki dydaktyczne:

• komputer, tablica interaktywna, projektor;

• materiały piśmiennicze (kartki A3, flamastry);

• wyniki ankiet ewaluacyjnych z poprzednich zajęć.

Formy pracy:

• zbiorowa;

• grupowa;

Przebieg zajęć:

7. Część wstępna

a. powitanie uczniów przez prowadzącego;

b. przedstawienie celu i przebiegu spotkania przez prowadzącego.

8. Część główna

a. pogadanka nawiązująca do problemów i pytań badawczych postawionych przez uczestników na poprzednim spotkaniu – zapytanie dzieci, czy są zainteresowane przeprowadzeniem takich badań i uświadomienie im, na czym polega proces realizowania badań;

b. wprowadzenie terminów metodologia badań („nauka o metodach badań naukowych stosowanych w danej dziedzinie wiedzy”), a następnie metody („zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego”), techniki („czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii

(16)

16

i faktów”); narzędzia badawcze („przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badań”)15. Ważne jest, aby te skomplikowane definicje teoretyczne przedstawione zostały w kategoriach pojęciowych dostępnych poznawczo dzieciom na pierwszym etapie edukacyjnym, najlepiej bazujących na konkretnych przykładach z najbliższego otoczenia, podawanych przez samych uczniów. Należy tak nakierować dyskutantów, żeby pojawiły się przykłady pojęć metoda – sondaż diagnostyczny, technika – technika ankietowa, narzędzie – kwestionariusz ankiety (przykładowa prezentacja Karoliny Jabłońskiej16; dyskusja wsparta prezentacją przykładowych ankiet z różnymi rodzajami pytań17;

c. podczas omawiania ww. przykładów zasygnalizowanie głównych cech charakterystycznych badania ankietowego; rozmowa na temat adresatów badania – omówienie pojęcia dobór próby i konsekwencji takiego doboru dla wyników badania;

d. zwrócenie uwagi na aspekt etyczny badań – co wolno, a czego nie wolno robić badaczowi, aby wyniki były uczciwe i rzetelne;

e. prezentacja przez nauczyciela przykładowych raportów z badań ankietowych, zawierających graficzną prezentację danych liczbowych w postaci prostych tabel, wykresów, diagramów18;

f. rozdanie wyników ankiet ewaluacyjnych, wypełnionych przez uczestników na dwóch poprzednich spotkaniach, zawierających oprócz oceny zajęć metryczkę z danymi demograficznymi i szczegółowe pytania

15 Pilch T., Bauman T. „Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe”, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2010

16 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Prezentacja do scenariusza nr 3”

17 Np. http://static.scholaris.pl/resource_imp/112/112707/PLIKI_2/KP_2_MAT_6_09.pdf – o lodach;

https://cloud5.edupage.org/cloud/WZOR_ANKIETY_RESPEKTOWANIE_NORM_SPOLECZNYCH.pdf?z%3AzK6etxK ysB90zi0lwUIIdBgv8n4sfmVPUehJ3SX7vTRGsbZcoHecCHokpLcY37mr – o respektowaniu norm społecznych

18 Np. https://www.slideshare.net/tatjanatolopilo/prezentacja-wyniki-ankiety – o rzece Gunica;

https://slideplayer.pl/slide/55579/ – O mediach; http://scholaris.pl/zasob/53030 – o zupach

(17)

17

o zainteresowania dzieci. Praca w kilkuosobowych zespołach nad różnymi sposobami prezentacji tych danych (tabela, wykres kołowy, wykres słupkowy itp.), stanowiących charakterystykę grupy uczestników zajęć pod kątem liczby osób, płci, wieku, zainteresowań), następnie przedstawienie wyników przez wybranego ucznia na forum całej grupy. Refleksje na temat przeprowadzonego badania – samopoczucia uczestników w roli respondentów, badaczy opracowujących wyniki ankiety i osoby sprawozdającej efekt pracy. Dyskusja na temat możliwości pełnienia różnych funkcji podczas zespołowego prowadzenia badań w projekcie i innych korzyści płynących z takiej formy pracy.

9. Projekt badawczy

a. Omówienie pierwszego projektu badawczego realizowanego metodą ankiety na terenie własnego środowiska (szkoły lub miejsca zamieszkania) uczestników w ramach pracy domowej. Zadaniem dzieci będzie przeprowadzenie badań ankietowych dotyczących wybranego jednego wspólnego tematu proponowanego przez nich samych na poprzednich zajęciach lub na przykład wiedzy na temat osób z niepełnosprawnościami lub osób zdolnych.

Prowadzący ustala z uczniami podział na kilka zespołów, w których badanymi będą np. inni uczniowie/koledzy, nauczyciele, rodzice/członkowie rodzin, pracownicy szkoły. Następnie podejmują próbę stworzenia kwestionariusza ankiety skierowanego do danej grupy, z dbałością o różnorodny charakter pytań (otwarte, zamknięte, z wyborem jednokrotnym, wielokrotnym, ze skalą), które zapisywane są na tablicy interaktywnej, po czym wyeksportowane jako notatki, wydrukowane i rozdane.

b. Rezultatem powinno być zaopatrzenie uczestników w gotowy, prosty kwestionariusz ankiety – w tej części zajęć pożądana jest obecność opiekunów projektu ze szkoły, których zadaniem będzie wspieranie podopiecznych w ich badaniach, jak również zaproponowanie możliwych sposobów wizualnej

(18)

18

prezentacji wyników ankiety w formie plakatu, raportu lub prezentacji multimedialnej.

10. Część końcowa

a. podsumowanie pracy uczniów;

b. podziękowanie i zakończenie zajęć.

(19)

19

KONSPEKT

w ramach projektu Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

Moduł: Wspieranie pracy zespołowej Numer zajęć: 4

Temat zajęć: Patrzę, widzę, dostrzegam Autor opracowania: Urszula Fila

Cele:

• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole;

• nabywanie umiejętności obserwacji zjawisk społecznych;

• zwiększenie wrażliwości na potrzeby i trudności osób z niepełnosprawnością wzrokową;

• poznanie sposobów kompensowania braku wzroku.

Metody:

• burza mózgów;

• pogadanka;

• dyskusja;

• pokaz;

• metoda praktyczna.

(20)

20 Środki dydaktyczne:

• materiały piśmienne (papier, flamastry)

• opaski na oczy, okulary zniekształcające obraz, białe laski

• pudełko z małymi przedmiotami (zabawki, akcesoria szkolne, warzywa, owoce)

• materiały do stacji dnia codziennego (chleb, nóż, masło, ściereczka do naczyń, szklanka, woda, buty, sznurowadła, poduszka, poszewka itp.)

• akcesoria dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością wzroku (urządzenia głośnomówiące, np. waga, termometr, zegarek, ciśnieniomierz, colorino, goalball, wskaźnik poziomu płynu, lokalizator kluczy, nakładki identyfikacyjne, sygnalizator wrzenia, spinacze do prania skarpet; powiększalniki pisma; książka brajlowska) lub prezentacja multimedialna ze zdjęciami tych urządzeń;

• filmy: „Niewidzący i słabowidzący” (APS); „Osoby z niepełnosprawnością wzrokową”

(INTEGRACJA); „N jak Niewidomy, czyli jak pomóc osobie z dysfunkcją wzroku” (PZN)

• komputer, tablica interaktywna, rzutnik, drukarka.

Formy pracy:

• zbiorowa;

• grupowa;

• indywidualna.

Przebieg zajęć:

1. Część wstępna

a. powitanie uczniów przez prowadzącego;

b. przedstawienie celu i przebiegu spotkania przez prowadzącego;

(21)

21

2. Część główna – zapoznanie się ze specyfiką funkcjonowania osób niewidomych i niedowidzących

a. ćwiczenie „Żywe figury”19 – uczestnicy zajęć stają w kręgu, łapią się za ręce i zamykają oczy. Na polecenie prowadzącego ustawiają się w figury: kwadrat, koło, trójkąt. Po każdorazowym ustawieniu kolejnej figury wspólnie uznają, że wykonali zadanie i na polecenie otwierają oczy, po czym korygują uzyskany kształt.

ćwiczenie „Pociągi”20 – dzieci dobierają się w trzyosobowe zespoły. Dwoje pierwszych uczestników zamyka oczy i stają się lokomotywą. Trzecia osoba ma otwarte oczy, zostaje maszynistą i prowadzi lokomotywę tak, żeby uniknąć zderzenia z pozostałymi pociągami. Po kilku minutach następuje dwukrotnie zmiana ról, każde dziecko ma szansę odegrania obu funkcji.

b. pogadanka „Patrzę, widzę, dostrzegam” – po wykonaniu dwóch ćwiczeń następuje wymiana refleksji na temat trudności w porozumiewaniu i współdziałaniu bez użycia wzroku, prowadząca do konkluzji na temat wagi zmysłu wzroku. Prowadzący zauważa, że są ludzie, którzy nie mogą posługiwać się wzrokiem w swoim codziennym życiu. Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami ze spotkania takich osób, po czym następuje omówienie różnic pomiędzy osobami niewidomymi, słabowidzącymi i ociemniałymi.

c. projekcja filmu ilustrującego powyższą dyskusję, np. zrealizowanego na APS

„Niewidzący i słabowidzący”21.

d. Burza Mózgów na temat potencjalnych sposobów pomocy osobom z dysfunkcją wzroku po obejrzeniu filmu INTEGRACJI „Osoby

19 Inspiracja http://teatrotekaszkolna.pl/konspekt/print?id=60

20 Jw.

21 https://www.youtube.com/watch?v=gMs1iSBXLxk

(22)

22

z niepełnosprawnością wzrokową”22 lub Polskiego Związku Niewidomych „N jak Niewidomy, czyli jak pomóc osobie z dysfunkcją wzroku”23. Dokładne omówienie zaleceń przedstawionych w filmach przed wykonaniem kolejnego zadania praktycznego (m.in. konieczność przedstawienia się i zapytania o potrzebę pomocy, uprzedzanie o kontakcie fizycznym, zasady trzymania za rękę i wspólnego chodzenia, powitanie i pożegnanie uściskiem dłoni, uprzedzanie o wykonaniu gestu, zmianie kierunku ruchu, przeszkodach, poziomie nawierzchni itd.

e. ćwiczenie „Przewodnik Niewidomego”, podczas którego uczestnicy w parach na zmianę wcielają się w rolę osoby niewidzącej (używając opaski na oczy i białej laski) i jej przewodnika, starając się zrealizować omówione wcześniej zalecane sposoby pomocy. Uczniowie chodzą pod nadzorem prowadzącego i opiekunów po budynku uczelni, korzystają również z windy, która wydaje komunikaty głosowe. Przypomnienie uczniom o udogodnieniach w budynku APS przeznaczonych dla osób z dysfunkcją wzroku, które to rozwiązania poznali podczas pierwszych zajęć projektowych (tabliczki brajlowskie przy salach, urządzenia step hear pomagające w lokalizacji na uczelni przez komunikaty głosowe w strategicznych punktach budynku). Po zakończeniu ćwiczenia dyskusja o tym, co sprawiało obu stronom najwięcej trudności, prowadząca do podkreślenia odpowiedzialności spoczywającej na przewodniku.

Opcjonalnie: ćwiczenie w parach „Puzzle” lub „Rysunek”, w obu główną ideą jest wykonanie zadania bez korzystania ze zmysłu wzroku, jedynie ze słowną podpowiedzią drugiej osoby. Uczeń z opaską na oczach lub w okularach zniekształcających obraz ma odpowiednio ułożyć proste, duże, kilkuelementowe puzzle lub w ćwiczeniu drugim narysować jak najwierniej

22 https://www.youtube.com/watch?v=4Y01f08_syw

23 https://www.youtube.com/watch?v=WpJ2hrmn7qM

(23)

23

konkretny wzorcowy rysunek kierując się jedynie podpowiedziami ustnymi przewodnika. W omówieniu drugiego ćwiczenia powinna się pojawić kwestia podobieństwa do oryginału, problemu w uzyskaniu wiernej kopii bez patrzenia na pierwowzór. Takie właśnie trudności mają osoby niewidome, które nie są w stanie zobaczyć opisywanych przedmiotów i często bazują na swoich wyobrażeniach, które mogą znacząco różnić się od oryginału, należy zatem udzielać bardzo dokładnych wskazówek i być wyrozumiałym, jeśli komuś trudno jest zrozumieć mimo opisu, o co nam chodzi.

f. ćwiczenie „Tajemnicze pudełko”24 – uczniowie w opaskach zakrywających oczy wkładają dłonie do otworu zamkniętego pudełka, wyjmują umieszczony w środku drobny przedmiot (zabawki, przybory szkolne, owoce, warzywa) i za pomocą wszystkich zmysłów poza wzrokiem starają się go rozpoznać i nazwać.

Jest to przyczynek do dyskusji na temat kompensacji zmysłu wzroku doznaniami z pozostałych zmysłów i ogólnie sposobami radzenia sobie z trudnościami dnia codziennego.

g. ćwiczenie „Codzienne Wyzwania”25 – uczestnicy zostają podzieleni na pary, na zmianę zakładają opaski na oczy i z asekuracją partnera wykonują przy kolejnych stanowiskach typowe codzienne czynności, takie jak zajęcie miejsca siedzącego przy ławce, smarowanie chleba masłem, przygotowanie kanapki, zważenie składników do przepisu kulinarnego, nalanie napoju do szklanki, wytarcie blatu, nałożenie i zasznurowanie buta, założenie poszewki na poduszkę, skompletowanie skarpetek z prania itp. Omówienie trudności

24 Inspiracja Granat, Kossowska, Kulikowicz, Majszczyk, Piotrowska, Wilimborek „Scenariusze zajęć lekcyjnych”

w: Wychowanie do nauczania włączającego http://dswmg.pl/wp-content/uploads/2017/02/Scenariusze- Wychowanie-do-nauczania-w%C5%82%C4%85czaj%C4%85cego_31-01.pdf lub Salwińska, A., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy”

25 Inspiracja Zalewska-Uberman A. „Patrzeć dłońmi, widzieć nosem”, Teatroteka szkolna http://teatrotekaszkolna.pl/konspekt/print?id=60 i „Sala doświadczeń” http://dswmg.pl/wp-

content/uploads/2017/02/Scenariusze-Wychowanie-do-nauczania-w%C5%82%C4%85czaj%C4%85cego_31- 01.pdf

(24)

24

w realizacji tych czynności i dyskusja na temat propozycji udogodnień – znanych uczniom lub wymyślanych na bieżąco. Temat kontynuowany w następnym ćwiczeniu.

h. „Ułatwienia dla niewidomych” – prezentacja multimedialna lub demonstracja autentycznych przedmiotów, przy każdym zapytanie uczestników do czego wg nich służy dana rzecz. Przykładowe urządzenia codziennego użytku dostosowane dla niewidomych: urządzenia głośnomówiące, np. waga, termometr, zegarek, ciśnieniomierz, colorino (urządzenie rozpoznające kolory), a także dźwiękowy wskaźnik poziomu płynu, lokalizator kluczy (breloczek z alarmem), nakładki identyfikacyjne, sygnalizator wrzenia, spinacze do prania skarpet, powiększalniki pisma, książki brajlowskie itp.

3. Część końcowa

a. podsumowanie zdobytej wiedzy i uwrażliwienia uczniów na funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością wzrokową;

b. podziękowanie i zakończenie zajęć.

(25)

25

KONSPEKT

w ramach projektu Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

Moduł: Wspieranie pracy zespołowej Numer zajęć: 5

Temat zajęć: Obserwuję, odkrywam i pomagam Autor opracowania: Urszula Fila

Cele:

• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole;

• poznanie metody badawczej obserwacji;

• nabywanie umiejętności uważnej obserwacji otoczenia;

• wykorzystanie gotowego narzędzia arkusz obserwacji;

• nabywanie umiejętności tworzenia własnych narzędzi do obserwacji zjawisk społecznych;

• dokumentowanie i analizowanie własnych obserwacji.

Metody:

• burza mózgów;

• pogadanka;

• dyskusja;

• metoda praktyczna.

(26)

26 Środki dydaktyczne:

• materiały piśmienne (kartki A4, flamastry);

• komputer, projektor;

• prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

• zbiorowa;

• grupowa.

Przebieg zajęć:

4. Część wstępna

a. powitanie uczniów przez prowadzącego;

b. przedstawienie celu i przebiegu spotkania przez prowadzącego;

5. Część główna

a. pogadanka na temat obserwacji, bazująca na doświadczeniach własnych uczniów. Zwrócenie uwagi na to, co i jak można obserwować w życiu codziennym; jakie są kryteria spełnienia wymogów rzetelnej obserwacji.

Na podstawie podawanych przez dzieci i prowadzącego przykładów doprowadzenie do konstatacji, że wiele dziedzin nauki wykorzystuje do badań obserwację, a w konkluzji uświadomienie, że uważna, celowa i przemyślana obserwacja jest metodą naukową. Omówienie zalet i wad tej metody;

b. praktyczne ćwiczenie obserwacji udogodnień dla osób z niepełnosprawnościami ruchowymi w nawiązaniu do pierwszych zajęć projektowych. Wstępem do tych działań będzie dyskusja na temat zaobserwowanych w najbliższym otoczeniu, ale i w otoczeniu szerszym

(27)

27

społecznie, osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności fizycznej (prezentacje wizerunków np. działaczki społecznej Janiny Ochojskiej, piosenkarki Moniki Kuszyńskiej, artystów malujących ustami i nogami, kierowcy żużlowego Tomasza Golloba, sportowców występujących w paraolimpiadach, fizyka Stephena Hawkinga); wymienienie możliwych przyczyn powstania niepełnosprawności ruchowych (wrodzonych i nabytych). Wariantem opcjonalnym jest wstępne obejrzenie filmu, który powstał w Akademii Pedagogiki Specjalnej pt. „Niepełnosprawność ruchowa”26.

W ramach badań terenowych dzieci zostaną zorganizowane w 3-4 osobowe grupy badawcze, wyposażone w arkusz obserwacji, przygotowany wcześniej przez prowadzącego (pomocny prowadzącemu przy konstruowaniu arkusza obserwacji może być opis udogodnień zamieszczony na stronie internetowej APS27; polecamy przykładowy arkusz autorstwa Karoliny Jabłońskiej28 lub Anety Slawińskiej29) i używając modelowego wózka inwalidzkiego, będącego na wyposażeniu dydaktycznym uczelni, podejmą próbę opisania, jakie trudności i ułatwieniami czekają na osoby z niepełnosprawnościami fizycznymi w realnym budynku Akademii Pedagogiki Specjalnej. Będą miały okazję zanotować obserwację poczynań kolegi podczas wjeżdżania do pomieszczeń typu toaleta, winda, sala dydaktyczna, pokonywania łącznika między budynkami czy podjazdu do budynku B; zwrócą uwagę na nierówną nawierzchnię, krawężniki, zbyt wąskie przejścia, za wysoko umieszczone klamki i przyciski oświetleniowe i tym podobne utrudnienia.

26 https://www.youtube.com/watch?v=X9zoIH0UzGk

27 http://www.aps.edu.pl/studenci/informator-dla-student%C3%B3w/wsparcie-dla-student%C3%B3w-ze- specjalnymi-potrzebami-edukacyjnymi/

28 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Zajęcia 5. Obserwacja – temat Obserwuję, odkrywam, pomagam”

29 Slawińska, A., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Zajęcia 5. Obserwacja – temat Obserwuję, odkrywam, pomagam”

(28)

28

Po powrocie do sali dydaktycznej w podsumowaniu obserwacji własnych poproszone zostaną także o podanie innych rodzajów, niż te dostrzeżone na uczelni, utrudnień i udogodnień (np. schodołazy).

Przedstawienie różnych możliwych sposobów prezentacji danych uzyskanych metodą obserwacji z użyciem przykładowych

c. praca zbiorowa – tworzenie własnego arkusza obserwacji do wybranego pytania badawczego z zakresu nierówności społecznej. Konieczne jest wstępne wprowadzenie w te wrażliwe społecznie tematy (ubóstwa, bezdomności itp.) podczas ogólnej dyskusji; zwrócenie uwagi na niejednoznaczność wskaźników, ograniczone możliwości wnioskowania i generalizowania – arkusz dotyczący ubóstwa może zawierać wskaźniki typu sposób ubierania osoby, brak sprzętu informatycznego, brak wyposażenia elektronicznego, więc warto przy tym uwrażliwić uczniów na wieloznaczność niektórych wskaźników, np. ktoś może nie posiadać komputera, bo go nie potrzebuje, a nie dlatego, że nie stać go na zakup.

Podkreślenie odpowiedzialności, z jaką dobry naukowiec powinien podchodzić do badania z wykorzystaniem obserwacji, odróżniając

6. Omówienie drugiego projektu badawczego realizowanego metodą obserwacji na terenie własnego środowiska (szkoły lub miejsca zamieszkania) uczestników w ramach pracy domowej. Zadaniem dzieci będzie przeprowadzenie obserwacji dotyczącej sposobów pomagania wybranym osobom, w zależności od grupy będą to osoby z niepełnosprawnością fizyczną lub ubogie. Konieczne jest zaopatrzenie uczestników w gotowy, prosty arkusz obserwacji oraz dokładne omówienie sposobu przeprowadzenia obserwacji – w tej części zajęć pożądana jest obecność opiekunów projektu ze szkoły, których zadaniem będzie wspieranie podopiecznych w ich badaniach. Należy również zaproponować możliwe sposoby prezentacji wyników obserwacji w formie plakatu, raportu lub prezentacji multimedialnej.

7. Część końcowa

(29)

29 a. podsumowanie pracy uczniów;

b. podziękowanie i zakończenie zajęć.

(30)

30

KONSPEKT

w ramach projektu Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

Moduł: Wspieranie pracy zespołowej Numer zajęć: 6

Temat zajęć: Słyszę, słucham, rozumiem Autor opracowania: Urszula Fila

Cele:

• poznawanie metody badawczej wywiad;

• nabywanie umiejętności formułowania celu i pytań do wywiadu;

• nabywanie umiejętności wyboru osób do wywiadu;

• nabywanie umiejętności komunikacyjnych, szczególnie aktywnego słuchania;

• nabywanie umiejętności rejestrowania wywiadu;

• nabywanie umiejętności analizowania danych uzyskanych w wywiadzie;

• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole;

• wzmacnianie kompetencji badawczych.

Metody:

• pogadanka;

• dyskusja;

• pokaz;

(31)

31

• wywiad.

Środki dydaktyczne:

• komputer, projektor;

• tablica interaktywna lub inna szkolna;

• przykładowe wywiady – radiowy, telewizyjny, prasowy;

• dyktafon lub telefon z funkcją nagrywania dźwięku i/lub obrazu.

Formy pracy:

• zbiorowa;

• grupowa.

Przebieg zajęć:

1. Część wstępna

a. powitanie uczniów przez prowadzącego;

b. przedstawienie celu i przebiegu spotkania przez prowadzącego;

2. Część główna

a. „rozmawiamy – po co, z kim, jak” – dyskusja na temat rozmów, wywiadów oparta na doświadczeniach własnych dzieci;

i. podkreślenie roli kompetencji komunikacyjnych partnerów rozmowy, ii. omówienie rodzajów wywiadów (z podawaniem przykładów)

ze względu na:

1. sposób zadawania pytań – ustrukturyzowany, nieustrukturyzowany;

(32)

32

2. typ – radiowy, telewizyjny, prasowy30; 3. jawność – jawny, utajniony;

4. kontakt – bezpośredni, telefoniczny;

5. liczbę uczestników – indywidualny, grupowy;

iii. ćwiczenie w parach z zamianą ról – przeprowadzenie krótkiego wywiadu na wybrany temat, np. hobby koleżanki/kolegi. Prezentacja na forum grupy refleksji uczestników po przeprowadzeniu wywiadu:

1. z podkreśleniem możliwości potencjalnego wpływu osoby przeprowadzającej wywiad na treść uzyskanych odpowiedzi;

2. na temat technicznych warunków prowadzenia wywiadu (miejsce ciche i spokojne, wygodne siedziska itp.,);

3. na temat ilości i jakości zapamiętanych informacji z omówieniem zalet i wad możliwych sposobów rejestracji wywiadu (zapisywanie na kartce, nagrywanie dźwięku dyktafonem lub telefonem, nagrywanie obrazu i dźwięku kamerą lub telefonem);

4. zaakcentowanie wagi ustalenia celu wywiadu, doboru osoby, wcześniejszego przemyślenia i zapisania listy pytań, sposobu formułowania pytań (zamkniętych – „lubisz czytać czy oglądać filmy?”, otwartych – „co lubisz robić w wolnym czasie?),

30 https://www.polskieradio.pl/9/802/Artykul/2227318,Niezwykle-spojrzenie-niewidomego-dziecka https://www.youtube.com/watch?v=AtuAfiwgcV0

https://www.strefapsotnika.pl/u-justyny-bednarek-wywiad-psotnika/

http://www.mp4ciechanow.pl/grupy/wywiady-z-dziecmi

https://turystyka.wp.pl/jak-pomagac-wywiad-z-janina-ochojska-6044256411841665a

(33)

33

umiejętności aktywnego słuchania oraz przetwarzania zdobytych informacji;

b. omówienie wytycznych do sprawnego przeprowadzenia wywiadu, zapisanie wskazówek na tablicy interaktywnej, wydruk notatek dla każdego uczestnika spotkania (osoby słabowidzące otrzymują wersję z powiększoną czcionką) – przykładowy materiał autorstwa Karoliny Jabłońskiej 31;

c. podsumowanie charakterystycznych cech wywiadu jako metody badawczej z uwzględnieniem możliwości analizy uzyskanych informacji w sposób jakościowy i ilościowy (prezentacja przykładowych raportów z wywiadów)32; określenie zalet, ograniczeń i wad związanych z tą metodą badawczą, podkreślenie wagi umiejętności komunikacyjnych i społecznych w stosowaniu wywiadu w badaniach.

3. Omówienie trzeciego projektu badawczego realizowanego metodą wywiadu na terenie własnego środowiska uczestników w ramach pracy domowej. Zadaniem dzieci będzie przeprowadzenie wywiadu z wybraną osobą ważną w ich życiu (np. rodzic, dziadkowie, rodzeństwo, wujostwo, nauczyciel, kolega), od której nauczyli się istotnych dla siebie umiejętności. Wskazane jest zaopatrzenie uczestników w przykładowy kwestionariusz oraz dokładne omówienie sposobu przeprowadzenia wywiadu – w tej części zajęć pożądana jest obecność opiekunów projektu ze szkoły, których zadaniem będzie wspieranie podopiecznych w ich badaniach. Należy również

31 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Zajęcia 6. Wskazówki – temat Słyszę, słucham, rozumiem”

32 Jerzyk-Wojtecka J., Goszczyńska A. „Student w bibliotece – potrzeby, odczucia, opinie. Analiza badania jakościowego techniką wywiadu przeprowadzonego w bibliotece uniwersytetu łódzkiego”, 2015

https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/4514/1/18_Jerzyk-Wojtecka_Goszczynska.pdf

Walczak D. “Początkujący nauczyciele. Raport z badania jakościowego”, 2012

http://eduentuzjasci.pl/badanie/163-publikacje/raport/raport-z-badania/poczatkujacy-nauczyciele/740- poczatkujacy-nauczyciele-raport-z-badania-jakosciowego.html

(34)

34

przypomnieć o możliwych sposobach prezentacji obserwacji w formie plakatu, raportu, prezentacji multimedialnej.

4. część końcowa

a. podsumowanie pracy uczniów;

b. podziękowanie i zakończenie zajęć.

(35)

35

KONSPEKT

w ramach projektu Akademia Pedagogiki Specjalnej Uczelnią Młodego Odkrywcy WND-POWR.03.01.00-00-U081/17-00

Moduł: Wspieranie pracy zespołowej Numer zajęć: 7

Temat zajęć: Na zasady nie ma rady…

Autor opracowania: Urszula Fila

Cele:

• rozwijanie umiejętności współpracy w zespole;

• poznawanie pojęć praw, obowiązków, norm społecznych i przepisów prawa;

• poznawanie dokumentów będących spisami obowiązujących norm i przepisów;

• nabywanie umiejętności rozumienia przepisów i norm;

• zwiększanie zakresu zrozumienia konsekwencji nieprzestrzegania norm społecznych i przepisów prawa;

• poznawanie metody badawczej – analizy dokumentów.

Metody:

• pogadanka;

• dyskusja;

• inscenizacja;

• metoda praktyczna.

(36)

36 Środki dydaktyczne:

• projektor;

• prezentacja multimedialna;

• przykładowe regulaminy i kodeksy – regulamin ucznia klasy pierwszej33, regulamin stołówki, regulamin pracowni komputerowej, regulamin szkoły, regulamin gry internetowej34, regulamin APS35, kodeks zabaw zimowych36, Kodeks Karny, Kodeks Cywilny, itp.;

• dokument prawny Konwencja o Prawach Dziecka37;

• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej38.

Formy pracy:

• zbiorowa;

• grupowa;

• indywidualna.

Przebieg zajęć:

5. Część wstępna

33 http://static.scholaris.pl/main-file/830/wypowiedzi_uczniow_na_temat_praw_71517.pdf

34 http://www.yummy.pl/gry-dla-dzieci/regulamin.html

35 http://www.aps.edu.pl/media/845031/regulamin_studiow_201701.pdf

36 http://static.scholaris.pl/resource_imp/112/112951/PLIKI_1/scenariusz_4_- _Ukladamy_regulamin_zabaw_na_niegu.pdf

37 https://brpd.gov.pl/konwencja-o-prawach-dziecka

38 http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm

(37)

37

a. powitanie uczniów przez prowadzącego;

b. przedstawienie celu i przebiegu spotkania przez prowadzącego;

6. Część główna

a. zapoznanie z terminologią dzisiejszych zajęć – dyskusja na temat praw, obowiązków, zasad, reguł, norm życia społecznego na podstawie doświadczeń własnych uczestników; propozycja ćwiczenia polegającego na zapoznaniu przybysza z obcej planety z regułami życia na Ziemi wg listy zadań (przejażdżka metrem, pływanie na basenie, kierowanie samochodem, uczestnictwo w konkursie plastycznym, wypożyczanie książek itp.) i odpowiadających im regulaminów39; zwrócenie uwagi, że normy te mogą być zapisane w postaci dokumentów lub pozostają niepisanymi regułami życia społecznego; wszystkie zagadnienia niniejszych zajęć wsparte mogą być prezentacją multimedialną (przykładowa autorstwa Karoliny Jabłońskiej)40;

b. omówienie konsekwencji nieprzestrzegania prawa (np. artykułu 161 Kodeksu Karnego dotyczącego obowiązku udzielania pomocy41), zasad współżycia społecznego (opcjonalne ćwiczenie odegrania scenek dramowych dotyczących przykładowych sytuacji z życia dzieci – bójka, kradzież telefonu, jazda

„na gapę”, palenie papierosów w windzie itp.) i regulaminu szkoły;

c. przedstawienie konkretnych źródeł zapisanych norm zwyczajowych i prawnych w postaci przykładowych regulaminów i kodeksów, w tym szczególnie Konwencji Praw Dziecka; zwrócenie uwagi na charakterystyczne cechy takich dokumentów, ich wygląd graficzny, podział formalny na części zwane paragrafami lub punktami, czasami specyficzne, trudne słownictwo;

39 https://edukacjamedialna.edu.pl/lekcje/czemu-sluza-regulaminy/

40 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Prezentacja do scenariusza nr 7”

41 http://static.scholaris.pl/resource-files/234/obowiazek-udzielania-pomocy_71705.png

(38)

38

d. formalne przedstawienie analizy dokumentów jako kolejnej metody badawczej w nawiązaniu do wykonanych wcześniej czynności przy omawianiu przykładowych aktów prawnych;

e. skonstruowanie grupowego regulaminu współpracy w grupie, z podkreśleniem, że uczestnicy zajęć są już na tym etapie projektu kompetentnymi specjalistami z tego zakresu. Propozycja ćwiczenia „pociąg do współpracy”: prowadzący nawiązuje do doświadczeń dzieci ze wszystkich spotkań, różnych zasad i wskazań dotyczących metod badawczych, regulaminów, a także sformułowanego na samym początku zajęć kontraktu. Następnie wskazuje różne zadania, które dzieci wykonywały razem, współpracując ze sobą i obsadza dzieci w roli „ekspertów wspólnej pracy”, którzy tworzą zbiór własnych zasad dotyczących skutecznej, efektywnej pracy w grupie. Dzieci zapisują propozycje zasad na kolorowych kartkach A4, a następnie łączą je krótszymi bokami ze sobą tak, aby powstał „pociąg” ze złączonych kartek. Po zapisaniu zasad każdy uczestnik otrzymuje papierowego ludzika, którego ozdabia i podpisuje własnym imieniem, a na koniec przykleja do pociągu z zasadami. Prowadzący podsumowuje najważniejsze zagadnienia omówione na zajęciach oraz zasady skutecznej współpracy w grupie sformułowane na zajęciach. Na zakończenie dokleja na samym początku „pociągu do współpracy” lokomotywę z papieru, która zmierza do stacji „Młodego Odkrywcy” (autor Jabłońska Karolina)42. 7. Część końcowa

a. podsumowanie pracy uczniów;

b. podziękowanie i zakończenie zajęć.

42 Jabłońska, K., materiały projektu „APS Uczelnią Młodego Odkrywcy” – „Scenariusz nr 7 z propozycją

autorskich ćwiczeń i realizacji zajęć dydaktycznych z obszaru: rozwijanie umiejętności pracy zespołowej podczas tworzenia małych projektów edukacyjnych, naukowych i społecznych – temat Na zasady nie ma rady…”

(39)

39

Cytaty

Powiązane dokumenty

Krowy i gęsi mają łącznie sto głów i nóg, i jest ich łącznie trzy razy więcej niż koni.. Ile koni pasie się

Implantacja elektrody przedsionkowej typu TIJ drogą punkcji lewej żyły podobojczykowej jest związana z ryzykiem jej uszkodzenia mecha- nicznego w obserwacji odległej.. Wenesekcja

Biorąc więc pod uwagę, że podczas swojego rozpadu radon emituje wy- soce jonizujące cząstki alfa oraz, że produktami jego rozpadu są izotopy metali ciężkich, które także

Cechą w jego rozwoju najbardziej rzu- cającą się w oczy jest udział polskiej pedagogiki humanistycznej w międzynaro- dowym dialogu dotyczącym perspektyw i zagrożeń rozwoju

Wskazuje na obrazkach pory roku, nazywa

6. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje prac obserwacja, mikroskop, preparat, szkiełko mikroskopowe uczniów. Nauczyciel prezentuje zestaw do mikroskopowania, uczniowie zapoznają

Własność ta, powiązana logicznie z kwestią linearności wyrażeń językowych, sprowadza się do tego, że z potoku mowy można wydobywać jednostki dwojakiego rodzaju: po

I termin II termin Samodzielnie przystępuje do zadania, potrafi się skupić na nim około. 20 minut; doprowadza zadanie