Nowa fauna kulm owa z Konradowa koło Wałbrzycha

(1)

A C

T

A ^GEOLOGICĄP O L O N I C A

Vol. XV 1965

TOMASZ JER'ZYKIEWłCZ

Nowa fauna kulm owa z Konradowa

koło Wałbrzy'cha

No. 2

STRESZCZENIE: Pl18Jca .zawiera krótkie opisy skamieniarośai kIu1mtOWy'Ch (~amie,.

nioU1og1, &~jmak,i i mą) ptCJlC'hod'Zą!cyJCh z IlJOIW!O odkrytego SVaJllOiWis-ka IW iKonm.dowie (nie,cka śród.sludeck;a!). Na podstawie !Składu '7Je~ farunistycmeio li I!IpÓsobu jego

WYiStępowania lOralZ cech l!i<tdlOgJDCW\}"ch osadu autor 'PrzYJPUSzcza, że .. 'bworzyły lSJię

()ne w o'k!resiie 'ZIlJaIC!7llle!1JO ·spłyC€!Illia i wyslodizen:ia morza kulJmo!Wego (Ś!rooowiJslro

eSitual1iowe). OpIisiane galtum/ki fauny, me "ma'ne dot~.hcza's iZ tej o.dIkIrywtlci, 'Slt>aJnow!ią uzupełnienie dotylCllliCiZaJSlOlWych rwia,domości o Ii02lII1ieS'zczendu !fa'uny ikuJlmorwej

w :niecce śródsudeckiej.

WSTĘP

Itnro.mnacje ^O fuU!Il!i!e ,występującej IW osadaoh kulmu JlIiecki śród

sudeokiej można: spo;tkać w :pracach geologów niemieckioh, ipochodzących

z ikońcaJubiegłego d. początku obecn~o stulecl.a (Dalvhe 1892, Dalthe

& BeI'!g 19ⁱ12 , Zimmermatnn 11912, Berg & Datlhe 1926, i inni). Pmce te,

posi,aldające ,ch:aralkter :regiortalJny, ogram.iCZ!ają się joedJn:a1k w tej dziedJziiaiie do wska'zamJi:a miejSca występowam&a i wyliczenia o'znacmn'ych gBJtUIllków buny..

W mcmo!graiiczmy:m IOlprooowani u !l"Ia:tnienio.no!góiW. dollnOik.airbońJSkich,

W.

Paecke1mamn 1(1930, 1931), opierając się częściowo na poprzednń.ch

malez.iSkadh, poda'je opisy form występującydh w osadach 'sudeCkiego kulmu.

Powojenne prBJce H. Żakowej (1953, 1956a, b; 1958a, b, 1900) dopro-

wadziły do 'UJsY'stema!ty:WW1a.nia dIOItychcz8JSo,wych 'Wiadomości o fa'UJIllie kulmowej niecki ŚTÓdsudeckiej, sZJC2Jegółowego opisu Z'lla1le.zilOtnycll przez

nią gatunlków, a !przede wszystkim de} usta'leni'a dokładnej stTa,tylgra.fii olsadów łrulmolWydh. Dzięki odkTyciu nowych staJn!olW'isk 'z fuutną, H. Ża

lwwa podaJła 'r6wnież ToOzmies2Jczenie bi'o.facjli, IB. taikże IOpisy litofucja'lm.e osadów gó:rnowizeńJSkioh oraJz nJowe roz:wią'zaiThiJa, pa[oogeograficzne.

S2'!cze:górorwy pod'ział str:aty'graficZlIlY osadów diO'JJrroka:nbońskiCh,

CY,praoolWialIllY IpI"zez H. Żalrową, Olparly jest iIlaJ ipodziaile gotniatytowym.

W tym UjęCłU osady lądowIe kru:lmu ISU.deciriego należą do ipiętex: Peri- cyclus i Beyrichioceras, a mO!I"Sk:ie do ipi'~l'ia' Goniatites. Występują'ca

8

(2)

. ,

218 TOMASZ JERZYKIEWICZ

W

osad!aJdh morskich Igórnego wize:nJU :flama IgolOiatytoiWa, !pOIZ:w.olliła H. Za!1rowej llIa wydzielenie iW obrębie 'Pi~m-a. Goniatites !p(}ziomów i ;po- dziellenia ich 'z koloei na !pOdpoziJomy;.

Ocłnm-ytw1ka iW Konradowie,z której ,pochodzi Ot.mliaCZlQlna przeze mnie

m\llllB',

USyrt:uowalOa je!Stwłaśnie na :przejści~ pomiędzy dWlOma',!pod- poziJomami (Z~OW1a 19'60).

Za sprawdzenie I()!ZJIlaczeń fauny ,braChippodlOlwej skŁadam serdeczme podziękOlWlalIllie dr S. K'Wliailkow:skiemu. ,!Przede wszy:st!kim zaś prof.

dr E. PalSsenJdorleroOlWi wdzięczny jestem za pomoc przy ostaJtecznym

z:redagOtwa:niu niniejsz~ arly~. '

OPIS ODKRYWKI

Rozpatrywane odsronięcie warstw górnowizeńskioh w Konradowie zmI8ljduje się w fPl"zekOlpie toru lrolejowągo, p:mrl~ SzCZia!WllIe'lll-Zdrojem a Białym 'Klami.an:iem, okJOło 800 m tna półnoon-y ,zachód 00 Wałbrz)1lcha

(fig. 1). N.a pcmad trzystumetrowym odci!nku w ',gtrom~h ścianJaIc!h

Cr.>.

-,

Q . C1..

CI>

C.

Q..

a.

C>

"""

^Q

g

o ¹⁰ ^{20 km}

LI _ _ -L __ -L' __ -L __ ~'

FJ.og. 1

80bótka

---.,

-- ,

I I I I I I

Jfojóóftz

, ,

I I I I I I I I

S7Jkic ,sytuacyjny wymienianych w tekście s-tanClfWwk z fauną kulmową Obszar zakreskowany - kulm niecki śr6dsudeckiej

Slketchan:ajp ()IfCUJ.m tfa.uma ~ooalities given in :the t.ext

Stippled area - Culm from the intrasudetic ba sin. I granite of the Karkonosze Mts., II granite cover, III Kaczawa Mts., IV Swiebodzice depression, V intrasudetic basin, VI

gneissic block of the Sowie Góry Mts., VII marginal sudetic fault

(3)

SE

POdpoziam Gofla ?

'00. o~ l

@ill " .

·c:>·o.

WNWIENE

10m '--""--""--""--... '

~2 ~3

FIg, 2

. · 4

SChematyczny profiJl południowej ska,rpy odI~rY'Wki w Konradowie

sw

? Por/poziom Go fi, .

1 zlepiEńce, 2 szarogłazy, 3 soczewka mułowca z drobnymi otoczakami - stanoWisko z fauną i florą, 4 łupki ilaste i mułowce. Stratygrafia według

H. :2:akowej .

Diag,raJIIllIllati'c ipI"O!fiJl.e of the SIOl.IJ1Jhern soail'lp af the Konra,dów outc.rqp

'1 conglomerates, 2 greywackes, 3 mudstone lens with smali pebbles - locality ,. with animai and plant remains, 4 argillaceous shales and

mudstones. Stratigraphy after H. :2:akowa

(4)

wcięcia, :po IObydWfU ·stl'lolIlladhtO!ru lm·lejowegJo, odsłania'ją się tu ławk·e ł,u;pikÓ!W HaiS~ylCh, mułolW'CÓw, iSzaI"olgłazów i z;lepieńcÓIW. o.pisywana: 00- krywtkJa była przedmi()lj;em .oddzielnej tpl'lalC<y H. Żailrowej (1,960). A'U[to!rlka ta, .orpróczzamiesZlcZI€lnia olpisu litolo,gi.cznego, i facjiaW:nego występują

cych tu skał, UJStalHa iCh stnatYigr:afię. Na podstawie ZJIlIa'le'zionych flQ!l'1Ill 'z .gatwnJk.u Goniatites striatus striatus (SOIW.), ławice łwpkiów il:a!styioo . wstały ipl"zez m:ią !ZaliczQID.e do ipodpO!Ziom'u GOB2, a .1eżące powyżej ławiLc.e sz;al'lOJg~azów i 'zle;pieńców, dzięki wy:stępolW,aniu w nich :lio!l'lllly Goniatites striatus falcatus Roem., do ipodpo.ziomu GtO~3 (!fig. 2).

Opis warstw od spq;gu ku stropowi

Miążs:zJOŚĆ w m

Spąg 30,00 - drobnOlpłytowe łu'Pki dJlatSte ij, mułow'De (7<O!40 S);

4,80 - ISzarogł.a'zy 'z drobnymi 'Pl'ze~aw.i:ce:ndl8.mi drobnozllal'IlILstych zlepieńców .' i 'z cienkLmi Wlk~dkJamL mułowców;

2,30 - sza'rogłazy dl'lohnQPłytowe z cian'kiJm:i fWlkłatdJk:amii. muŁowców; dIdlna powierzchIllja ·ŁaNV:icy po·kJry!ba od,~ewamJi r:ilpplerola:r.kówo.s,cy1acyj:n\y,ch:

2,20 - '7ilepieńce drobnoziJa,miJg"te;

0,30 - soczewka mulow.ca 'Z drohny>mi otoozakami: - lO!pisy/waJIlIe sta:nowiw

Lo fauną;

1.20 -:-'gI'Ulbopłytqwys:za,oogła,z,zawiera.j·ąq w iS'Pą'gu zwęglony dertrytus r.o-

ślinny i 1icme dlobrzeza,chowa;ne' oka'zy ,Skr.zy:p6w: Asterooalamites scrobiculatu8 (Schl<Joth.) (pl. l, fig. 1);

1,50 - zlepieńce drobnozial1IlLsitez wkładkami g,I'Ulooziam.iJs:tyc'h iSzarogłazów;

1,05 - ,s'zairogłalzy drobnoo1ar:nd!slbe ('15/40 S);

3,80 -zlepieńce średnJ:O!Ziax-ni:sbe;

1,30 - .szarogłazy tdrO!bno-i Śl"ednio21tarn1ste, w .stropie przechodzące rw drobno- z:arniste zlep:eńce;

2.,05 ~z1epi€ńce średJniaz:ianniJste;

'5,80 - iS'Za,rogłliiZY ŚI'ed:ruio- ,i ·~bozia!l'll1/io&te 'z drohny!ID/x wkładkami :ffi1ułQw-

ców;

2,915 - .s'zarogłazy średn:o- igruibozi:a,rniste z wkiładkami drobn<JziarnistY'Ch

zlepieńców;

0,60 - .zlea>Leńceśred:niozil8.:m~ste.

OdkTywka we wcięciIu. . toru kOllej'(}wego w KI{)IIll'ladJOlwie jestznan.a od daw:na Jako stanowisko z fa'lltną :r:aJmien~(mogÓ'W, małżólW 1 trylohitów.

H. ŻaIlrowIa «960) wynllienJiJa występującą tu :flalunę według' (JIZm:aozeń

geolo,gów lIliern:ieckieh ([)a:t1he 1892 - ozna'C~etnia DameiSla; Berig & Dathe 1926; lP.aeekelmal!liI1 1930, 1931), lQil'aJZ podaJe tahe1arryczne 'zestawienie ' fauny oznaCZlotnej 'Przez sie'biez dokładnymws'kJazani,OOl mi€ljsca jej Zillia-

lezieIlliJa i(Zakowa 1960, ,mb. 2). Fauna O2mJa/czOtna pTZlez H.żailrolWą [pochodzi z łupków iłastyiC!h, iOdsroniętych .przy pomocy szybików w :południo

wej skampie rwcięci:a, o~aiZ 'z łUi~ÓW tworząCyICh /Wkładki w Ieżą,cyldh powyżej ławi'oach S7J~H"!ogła:zowo-z1epieńoowych, z półnooo.ej skarpy odkrywki (ZalloolWa 1960, fig. 3-5).

(5)

NOWA FAUNA KULMOWA Z KONRADOWA KOŁO WAŁB;aZYCHA 221

Przedstawione poniżej (gatunki fauny; !lliie Z!llJaIIle oortychczasz .tej

odkrywki,ZIOstały znaLezione w SOlczewce muł'dlWlC'a, występującej w po-

łudniowej ~aIipie wcięcia" rw ohrębie zespołu SZB.['IogłaJ2lOlwo-zlepieńoo

weglO. Należy 'ZazIlJaJczyć, że soczewka mulJolWlca z driobnymi otoczakami,

zawierająca faunę, iIllie ma przedłużenia w ipółniolC.n:ej silmrpie odik:rywki i :nie jestprzedstawio!llia w p:rofHu 'z:ami.eszlC'Z1onym prze'z H. Zailrową

(1960, fiig. 5, profil 8). Opisywam.e Ista!Ilorwis1ro znajduje się w :strefie, w której nieznaleziolIlJO form ,g,()l!ljiatyto'wych, które ipO'ZWio:liłyby 'IlJ1łJ do-

kładne przepl'OfWaJd2emie gl'la!llJ.icy pomiędzy .podpo'ziomami GO~2 i GO~3.

ZESTA:W.łENI!E OZNACZONYCH GATUNKÓW FAUNY

, BRACHIOPODA

RhipidomeHa michelini (Leveille)

Schizophoria d. resupinata Val'. lata Demanet SchucherteHa portlockiana (v. Sem.)

Schuchertella raClialis (Phill.)

Chonetes .(Rugosochonetes) laguessianus de KOIIl.

Chonetes (Chonetes) longispinus Roem.

Chonetes (Chonetes) d. dalmanianus de Kon.

Chonetes (Chonetes) hemisphaericus v. s,em.

Daviesi~lla a,u. papilio {paeckelm.) Chonetipustula sp.

Eomarginifera frechi (Paeckelm.) Gigantoproductus latissimus (Sow.)

Gigantoproductus sarytscheffi (PaeCkelm.) Dictyoclostus cf. vaughani (Muir-Wood)

GASTROPODA

Plcityschizma glabrata Phi:ll.

Naticopsis ampliata Bhill.

LAMELLIBRANCHIATA Nucul(l sp.

Ctenodonta sinuosa (de Ry'ck.) Edmondia transversa Hind Edmondiella sulcata ^(PhiU.) . Scaldia brevis de KOIn.

Parallelodon, lacordaireanus ^~deKon.) Parallelodon Sip.

Modiola transversa Hind

Pseudamussi'!lm ellipticum (lPbil'l.) Protoschizodussp.

Ilość oka'zólw

XX X XXX

xx

X XX XX XX X X XX XX XX XX

XX X

XX · XX

X

XX XX

X X

XX

X X

(6)

CEPHALOPODA

N omiS'l1ioceras germanicum Sc!hmi!dt

xxx

, Uwaga: X

=

1 egzemplaJrz, XX = 2-1'0 egzemplarzy, XXX

=

^10-

20 egzemplatrzy.

OP1JS SKAll.VIEENIAŁOŚCI .

BRACHIOPODA

Rodzina Rhipidomellidae Sch uchert, 1913 Rhipidomella michelini {Leve.i'1Jle) .

(pl. l, fig. 2)

1857-18"63. Orthis michelini Leveme; DaJvid:solIl T.: s. 132, taJb. 30 fIg. 6-12.

1926. Orthis (Rhipidomella) michelini LeveUle; J·arosz J.: s. 154.

1934. Rhipidomella michelini Leveihle;Demanet F.: . s. 37, taJb. 2, fig. 1-9.

1958b. Rhipidómella michelini (LeveiHe); Za1rowa H.: IS. 65, ta:b. 3, fig. 3.

Materiał. - Jedertodcisk skol"Ulplki ·grzbietolW'ej i jooenJbr:l!USZIlielj.

Opis. - 2ma:leziotn:e. okazy wyjkaJwją cał!kiowitą aJImJ.i()gię do form przeclstaJwiolnyCh przez F. Demaneta (op. cit.).klh wy~1ąd odJpolWiadia . rÓlW!nież opi'sowi rpodam.emu przez H. Z.ałmwą·.

Występowanie. - ^H.ZaJrowa (op. ,di:t.) Oipi&iła ten glattunek 'z oIbsm-

TU Wałhrzycha (sta/IlJOwiJSka: POInila!tów i Ptasia GÓ~a). Według J. Jl~za (1926), jest om. piO'SlpOlity w lOSadaJCh lWIaJpiend.a węg'lowego!['!e.gilODnl k:ra- lrowskiego. Do EcznYlch stalIlloiWisk :tęg,o gaJ1nljnk,u,

cy1JolWlalIlJYdh.

^lIlIapodsta- wie literatury przez. H. ZakoiWą, !IlJaileży dodać, że jest om. także często :spotykaIny .w w<i!pieni'll węglowym AJnglii, WaUi, SzJlrocji i IrlaIlJdii, wy-

stępuje ta!kże w Amec:ry'ce P~!lJo,cnej (stam.y: LOlWa, ILlinois i Misso:urri - Davidron 1858-1863).

Rodzina Schizophoriidae Sc.'oocheJr't, 1929 Schizophoria ci. resupinata var. lata Dema:net

(pl. I, fig. 3a-b)

1934. Schizophoria resupinata VaT. lata Dema:net;' Demanet F.: s.5Q, tab. 3, fig. 6----:-8.

"Materiał. ..:..- Jeden zdefotrmowaIIlY odlew skorupki hrzusznej .

. Opis. - Sko[["u;pka Jeklkio wypukla o. mTyISie eliptycmlym. iWierzeoo-

Łek ostro zaJkońc2'JOIIlY, łeklro wysunięty polIlad prosty brzeg zawia'SOrwy.

(7)

NOWA FAUNA KULMOWA Z KONRADOWA KOŁO WAŁBRZYCHA 223

Zatoka Śl'Iodkowa !J.'IOiZpOiCzyllla się na wter:rohoNru wąskim l'ow.lciem, lIlIi:żej

pr2le,chodzi w 8z€!r.okie, płytikie wgłębienie. OrnameJ.1lt tWiO!l"zą delbtne, radialne ż~berka ..

Wymiary: ,sz.eooiklQŚĆ 20 mm, długość 1'4 mm.

Występowanie. - F. Demamet (op. dt.) OIpi'Sał ten :gałunek z dotl- nego ikall'ibotnlu. BeLgi'i "(o!lro:lice Tourn.ai).

Rodzina Strophomenidae King, 1850 Schuchertella portlockiana (v.Sem.)

{'Pl. I, f'tg. 4)

1930. Schuchertella portlockiana (v.Semenew~; Paeck:e1ma!ll.n W.: s. 19'2, ta,b. 10, f1g. 4--9; taib. H, fig. 1-2; mb. 14, fig. 5-7.

1956a. Schuchertella portlockiana (v.Sem.); ZlaiklO!Wla: H.: s. 17, ta'b. 2, fig. 1; s. 37, tab. 6, f~g. 1.

1958b. Schuchertella portlockiana (v~Sem.'); ZaklolW':a H.: ^5. 47, ;tab. 1,

ng.

1Ia--c.

Materiał; - Trzy Illiiekompletm:e odlewy sJloo!J."IU!pek· grzbi.etOlwycih

O!ra!Z lci'lkarn/aście uszikodzonyc'h odCiSków.

Opis. - Kształt i urzeźbienie skorupek są z~pełnie podobne jak u

mlrm

Schuchertella portlockiana, op1salny;ch :przez H. Za,morwą.

WyS'tępowanie. - Według W.' Paeckelma'IUla, >glawnek ten jest po- .spotlity W osaICf,ach !lw:1mlQrwycll Do'mego Śląslkia., występuje on taiide

w

wa- pieniiu ^węglowym:zacoodlnich NiEmfiec, kulmie !IliadreńSkim, a ilailcie w Beⁱlgii d IW Ir:l;amdii. H. 2akoWla o.pisał'a fu!r:rny Schuchertella port-

lockiana (v.Sem.) :z kulmu nieck!i śródsudeckiej (JaJbłów,Wi'tków, Mrurci- szów, Wałbrzyoh - sta:noiWdJsika, ^lIlIaPtasiej Goo-ze i pr!Zy dW1QIrICIU ilrolejo.- wyro Wałbrzych-Miasto). Pokrój i urzeźbienie Skorupki odpowiadają najlepiej (lIka·wim. przedstaJwii.olIl\Y1IIl ipl"zez W. Paecikelma:rmalo Nie wytk:a:.rują

,one takżę 'zasadnicz.yCh ró2m.ic w pO!rÓW!n:alIl:iu z forvmami opisanymi ;przez H·Zal1rową·

8chuchertella radiaHs (PhilllJ) IOPl. l, fig. 5)

1930. Schuchertella radiaUs ,(PIhilHps); PaeakeImaoo W.: s. 199, tab. 11, f1g. 5, 6; :Uaib. 1'2;, f~g. 1', 2; tab. 14, fig. 10.

1952. Schuchertella radialis (Phill.); Salryceva T. G. & Soko:lskaja A. N.:

5.43, tab. 4, fig. 2,9. ,

1956a. Schuchertella radialis 'QPhill.); Za/kowa H.: s. 3'9; ta!b. 4, fig. 2a-d.

Materiał. - Trzy uszkJodzolIle .odciski skorupek .gtrzbietowych.

~ .. ,._-_._-----.. _----^.-:'._.. ,._ . ..,. ":

(8)

Opis. - Skolffil!Plm g:r.zbiEitowa IpolsiaJdia 'ZJa!1"'yS podioibny dOI 0iPliisalIleglO u fo:rnny Schuchertella portlockiana, jest jednta!k :p.ieoo, barrxiziej wy;~.illda.

Or,nament :twor:zą ll'Iatd1aIIIle żebel1ka 'kii1kakrlO1mie ł"'Olzwi,d!lone i w:ymiŹnie za-

łamane w miejtScruCh przeciętCiJa 'z Uniami przyrOOltu. Ur.zeźbienie ,slrorwpek tych olmzów jest ipodiolbne

Jak

u· folI"m opisamyCh przez W. Paeckelma.nJna.

różni się Inatomiast od ru:rzeźbiemd.a oIka'z6w pI'ZletdstaiWIio!nY'ch przez H. Za-

kową. Ró:źm.ica polega nJa roZ'Wid:lainiu się re'berek u moi,oh oka:zólW, czym opisyw:a:ny ;~tunek TÓŻ1n:i się wyra<Źllie od gatunku Sch. portlockiana.

Wymiary: 'SZerdkość 24 mm, długość 1'3 mm.

Występowanie. - W. Paedkelmam.n wymien1a ten IgaJtunek z dOlI-

D.OŚląSlciego kulmu (Wiałbrzych) i z Harr·cu. T. G. Sall'Yceva i A. N. Soikol- skaja {op. ciot.) cytują :go ·również 'Z dolmego łmr'bolIl,u BBJSenu PotdlmOtS-

kiewsk~o. OpiJSała go również H. Zru1row:a,.z ~órnego, wi'zenu nie:cki śrM

sudeckiej (WrLtków).

Rodzina Chonetidae Hall & Clarke, 1895 Chonetes (Rugosochonetes) laguessianus de KOIIl.

(pl. l, fig. 6)

1930. Chonetes (Chonetes) laguessianus de KtolIlinck; lPaeckelmann

w.:

tS. 23'9, rtab. 16, fig. 1, 2.

1953. Chonetes laguessianus de Kon.; Żakorwa H.: s. 17, 1la1b. 4, f'ig. 2a,....-.c.

1958b. Chonetes (Rugosochonetes) laguessianus de KOIIli.; Zalki~wa H.: 8. 48.

tab. 1, fig. 2.a-b.

Materiał. - Jeden ,ocHew ·sktÓo:u:pki brZ1UlSznej.

Opis. - Pokl"ój i Ul'zeźbienie skorupki odp()Iwi.ada'ją najlepiej olk:a-

Wttn przedstaiWliOlIlym !p1"zez W. Pa,eokelmalIliIlia. Nie wykazuj'ą lOtne 1laikże

z.asadrrlczych ró:żm:ic w pO!I"ównatnJiu 'z :f;Qirmami opisanymi przez H. Z,a-

komą·

Występowanie. - Według W. Pa ecke,lmalIlJllJa , ,ga,twnek ten wystę

puje w osada·dh iklUlmu tUTy'ngSkiego i sudeckiego (J'aibłó-w, Wałibrzy,dh, CzerwieńczyJCe). Dohladine opisy :ftOIrrn pOlchod:zących .z osadó-w niecki ^śród

sudedkiJej (J~błów, Wi,tków, Wałbrzych - stBJnQIWislka: Nowy PtO~.'iatów

i dwtOlrzec lrolejoiWy WBJłbrzych-Mtasllo) 'ZiIl8!jdują się ta!kiże w pracaoh, H. Za:kowej.

Chonetes (Chonetes) longispinus Roem.

(pl. l, fig. 7)

1930. Chonetes(Chonetes) longispinus F. A. Roemer; Paeckelma.nn W.:

s. 2'44, taJb. }'6, fig. '5-9.

1956a. Chonetes (Chonetes) longispinus Roem.; Zalkowa H.: tS. 18, talb. 1.

fig. 9.

(9)

NOWA FAUNA KULMOWA Z KONRADOWA KOŁO WALBRZYCHA 225

Material. - Dwa prawi,e kompletne IOdlewy skooupek brzusznych.

Opis. - W !pOll"ÓWIIHlIIliu 'z forrmą przedstawiolIlą :przez H. ŻakKJlWą

(op. cit.), opisywane okazy nie ~BlZUją istotnych !I'ÓlŻnlic;mchowały się

jednak u nddh otWlOm !pO lrolC8Jdh,mznac.mne :nJajwyraźmiej llia. uszkJadh.

Występowanie. - Gatunek teIl 'CytowalIllY jest przez W. Pa,Mkel- manna 'z ikulmu Westfalii i Haxcu oraz niecki ś:ródsudeclk:iej (Wałbrzych, Czerwieńczyce). H. ŻakiQIWa IOpisała tę :tiormę ze stanolW'ilSka IW WLtlrolWie.

Chonetes (Chonetes) ci. dalmanianus de KIOIn.

(!pl. l, fig. 8)

1857-1863. Chonetes dalmaniana de Kom.inC'k; Davidsorn T.: s. 183, t3Jb . . 46, fig. 7.

193'0. Chonetes (Chonetes) dalmanianus de KOIIl.; Paeck.elmairun W.: s.264,

~

ta:b. 17, fig. 7-8.

Materiał. - Dwa !Il!i~.letme odciski skarlU'Pek ogrzbi€lbo:wych.

Opis. - SkblI1tlJPkia grzbietbwa 'lekkowy:pu.kła, IOPIIOstym ibrz,e~

2lawiooolWYffi. U:rzeźbienie składa się z ,grubych, ni,e!k:iedy !N>IZ'W1d1olIlY'ch

żeberelk. Lin'Le ipl"'zyTOstu za2'JIl8JCZlOIIle \Są niewytraŹ'lli,e.

Wymiary: szerokJość 21 mm, długość 10 mm.

Występowanie. - Według T. Davidsona, gatU1).ek ten występuje

w osadacth wapienia węgLowego Anglii. ,W. Paec!kel:tnalIlln (op. cit.) opi'sał

go rÓW1Illi.eż !Z dome.go ka!l"bom.u Niemiec, a także z obsm:ru SudetÓlw

(Wałbrzych).

Chonetes (Chonetes) hemisphaericus v. Sem.

('Pl. l, ftg. 9)

1930. Chonetes (Chonetes) hemisphaericus von Semenev no'v. emend.;

Paec!kelmann W.: s. 268, tab. 17, fig. 11-18, 2:0-22.

Materiał. - Trzy odlewy sloo.rupek brzusznych.

Opis. - Sk.olI"UpkIa hrzuszlIl:a ^'O'zlill"ysie półkolistym, silnie wypukła.

Wierzchołek ZJakończolIly OlStro i lekiko wySUlIlięty p<ID3Jdbrzeg Zlawi!a- sowy. Urzeźbienie Składa się z r.ad~yc'h żeberek i OtwprikÓIW ;po kol- cach, widoc2'JIly'C'h najlepiej lIl'aus~'cłh i w p()lbliżu brzegu przedni~go,.

Wymiary: sze:rolk.ość 14 mm, drogość 9 mm.

Występowanie. - Gatunelk 'ten lOpi:sany 'ZOstał przez W. Paeckel- m'a:nn'a z łupków ~>ffiIowy,ch lIliieCiki ŚT6dsu4eC:}dej (Wa~brzY'c(h, Jugów).

Daviesiella eH. papilio (Paeckelm.) (pL l, fig. 10)

1930. Chonetes (Daviesiella) papilio nov. spec.; Paookelmam:t W.: s. 295, ta:b. 22, fig. 1-3;tab. 2'3, fig. 5.

,_.

(10)

226 TOMASZJEllZYKIEWICZ

Materiał. - Jeden odllew skJo,ropkibrzusznej.

? Opis. - Far:ma duża o sJrorwpce brzJusZJIlJej leklkK) W)7ipulkłej. Brzeg mwi:asolwy prosty, brzeg 'przedni póHrol1sty. Wier~c:h!ołek niSki' i mały.

Urzeźbtenie skŁada' się 'z radiJa:l:nych żeberek wy'~azujący,ch miejlSca.mi falisty Iprzebieg i niew;yraŹ'llie 2laI1lIlaJC:ron:ych linii !pI"ZyroStu.

PrzedstruwoolIly I()ika:z. jest' balrdZlO zblliżolI1y. f()łl'mą i chrurakterem

m-zeźroenia. dl() ,gatu:nik!u. tOIpi:saarego przez W. PaeckelmamnJa (op. cit.) jako Chonetes (Daviesiella) papilio, jest jedJIlIaJk n:elco SlZ,e~szy.

Wymiary: ISzerioiloość 8'5 mm, dlU@ość'45 mm.

Występowanie. - Okazy, które 'Posłużyły W. lPaeClkelmanlI1JolWli do

<>pi'Sarua llIo'Wlego 'gatumilru, pochotdlząze stalIlJo'W!iska ^IWCzerwień,czycatdh;

.m1am.y jest lOIIl rówtn:ież 'z terenu Wałbrzycha. Gartunelk ten wym:i€tIlJiany jest 'tallrże 'z do1Jnego krurbolIlJu Niem:ect{RUJdawy, Hare).

Chonetipustula~p.

(pL I,f~g. 111)

Materiał. - Jeden odlew Slroru,p~i ,grzbietowej.

Opis. - SkJo!l':U'Pka mała, lekko ,wyip'Ukła, półkolista, z prostym (brze";

giem 'zawiasowym. Wiernchołek niewielik~, leklko wyip'Ukły. Ornament sldada się 'z '1iJn:ii pI"zy.nosw i !l!ieregula:mie rozmie~cZKlnych, śladów po lrolcadl.

FlOIl"IllIa' :nJajbalrd'znJej zbliŻlOłnla: do g.atun!ku, o2JIlIa¹cwIIlego 'przez W. P,aec- ke1malI1lI1a t{1931; IS. 33, tah. 1, fig. 2:a---"b) j'arrro Chonetipustula IrliOV. spec. 4.

Rodzina Productidae Gray, i840 Eomarginifera frechi '~P.a.eclkelm.)

,~pl. I; :E~g. 12:SJ---.b)

1931. Productus (Eomarginifera) frechi !IltOv. spec.; Paeckelmann W.:

IS. 3,39, tab. 41, ftLg. 7-10.

1958b. Eomarginifera frechi~aecke.lm.);Ż,akQlWi8.! H.: s. 54, tab. 1, fig.

8a-e.

Materiał. - Cz'tery I()dlewy i jeden odci'sk sk!Ortllpiki br:zrusznej., Opis. - Wymi!ary i urzeŹ'bieIlJie 51oo1I"Ulpeik· tych flQll'lIll są 'zupe~ie pocrobne jalk lU oik:aizÓIW W. Pa,ook,elmalIlJIlJa: i H. ŻailOOlwej •

.występowanie. - Ga1mnek ten opisany przez W. PaoOOke1ma:lnilnia

z doilnego kaT:bcmu SudetÓW' CWałbr.zych, JlUgów). H. ŻaikiOlwa tOipisała go

także :Z OIbswaJru Waa-birzY'dha (stanOlWi:sko :IlJa PtalSiej _ Górze i :przy dtWIQTCU lrolejowym Wałbrzycll...Mias1x».

(11)

NOWA FAUNA KULMOWA Z KONRADOWA KOŁO WAŁBRZYCHA ~7

Gigantoproductus latissimus (SQlW.) (pl. l, fig. 13)

1857-1863. Productus latissimus 1. Sowerby; Davidsolll T.: s. 145, bb.

35, fig. 1-4..

1917. Productus latissimus .sOIW.; J~.()tSZ J.: s. 12, tab. 1, fig. 6-8; tBJb. 4, fig.. 18.

1931. Productus (GiganteHa) latissimus SOlwerby; Paecikelmallllll W.:

s. 261, tab. 28, fig. 3a-c; tab. 29, fig. 2, 3; tab. 31, f1g. 2,~.

1958b. Gigantoproductus latissimus (Sow.); Żakowa H.: s. 58, ta1b. 1, fig.

12a-b.

1960. Gigantoproductus latissimus (Sow.); Gunia T. & GóTlec!k:a T.: s. 320, tab. 37, n,g. 10, 11.

Materiał. - Dwa prawie ikiompletne odleWy ,silmrupek brrusz:nycth, ru.pefulie podobne do

mm

,otpisanych przez H. Zak10IWą ze tStanO'wilska na Ptasiej GÓ!rze '(Wał>brzy;ch-lVI'iB.JS~o).

Gatnmek ten j'est ska:m!ien~ałiością przewodnią dlla ,górn.ego w:zenu poziomu D3 ~Go~, w podzialegto!l1iaJtylOOfWYm) .. ZoJStał opisany z gÓTne,go wizenu A1nglii, SzJlro,cji i lTLandi'i przez T. Davidao!Ilia. J. Jarosz op.isał go

również 'z osadów wa.pienia, węg1owego -regiolIlu kIraikJolWskie.go^l• Wystę

puje także 'w 'gÓXlnym wize:nde :niecki śródsudeclciej. W. Paookelma!rm oprócz Hc:z.nych innY'cih miejsc j,ego występolW'OOli'a wymienia Tównież

Komatdów. ZtnaJI1y je'st ;ta!kż€z kulmu Gór Bail"dzkich (Wojbó:rz) dzięki pracy T. Guni 'l T. Gó.i-ecikiJej.

Gigantoproductus sarytscheffi (lPaeckelm.) (pL I, fig. 14)

1931. Productus (GiganteHa) sarytscheffi nov. spec.; Baeckelmann W.:

s. 258, tab. 31, fig. la-.c.

Materiał. - Jeden prawie kompletny odlew skOCU!pki brzusznej Ol"az liczne fragme:n:ty odcilSków i odlew.ów skiorupek.

Opis. - SlooTupka ^,^brzusznasillJnie slk1elpio!Ilia, o za:rysie póEmUstym i tpl'lostym brzegu 'zawiasOIwym będąGYm najszerlSZą częścią okia:zJU. Wrierz-

chołek m!ały. Omamem twoil"ząp:nomieniSte żeberka, witdocZ'l1e wyTa7mie na całej powierzcih:ni muszl!i 1 pOISi:adające lek!k:o fatlisty przehieg, O!MZ ślady przyrosiu w postaci płyłlk:ich w,głębień.

Występowanie. - Opisy W. Rae~eilmallnia odnoszą 'się do, okazów

lpochodzących z !kulmu SU!deokiego i(Ju.glowice, Czerwieńczyce). HolotYIP tej formyznał~Otnyzostał w oIk()llicach JUgGwic.

(12)

Dictyoclostus cf. vaughani (Muix":'Wood) (pl. II, fig. l!)

1931. Productus (Dictyoclostus) d. vaughani Muix-Wiood; Paeckelmann W.: s. 275, tah. 33, fig. 5:a-c.

Materiał. - Jeden IOdlew Sk'OTU-pki 'br.zrusznej ^OIl'\a'ZikHka uszikod7Jo- lIlych odcisków.

Opis. - FOTlllia mała o skorupce brz'usznej silnie wYlPukł,ej, 'z dłu

gim welonem. Wierz,chołek mały, ostTlO zakońcZlony i leiklm wysunięty

. ponad brzeg 2aJwia:so·wy .. Zatak,a środkow;a za.:z.nJacZlOIIl:a niewyraŹD.:e. Or- nament skbada się 'z rarua!lnych żebexeĘ. wYkazujących lekko fialisty prz.e- hieg OlJ"az śladów przyrostu. .

Wymiary: ,szeroikość 110 mm, długość 10 mm.

Występowanie. - Ga'tunelk Productus vaughani 'mLany jest :z .do,~

lIlego wapienia wę.glo}wegoO i(K2, Z, ?Ct) Anglii i Bel'gii (W. PaecikelmalIl1l, op. cit.). FO!J"ma OZ!lJ8iCZIOlIlia p!'1zez W. P.a:edkeImanna jako Productus (Dic- tyocl6stus) cf. vaughani pochiodzi z wapieIllia węglowego olmlic Akwi'zgxa- nu (Ardeny).

GASTROPODA

Rodzina Euomphalidae de Kon.

Platyschizma glabrata Phill.

1930. Platyschizma glabrata Phihl..; Kuhne F.: s. 111, ,tab. 5, fig. 10, 10a.

1956a. Platyschizma glabrataPhHl.; Zailrowa' H.: s. 45, ta'b. 5, fig. la-b.

Materiał. - Tirzy us~odZlOlne odc~i mU!S.ZH, k!tóry~h kształt od:po- wi,ada opisom ,podan.yon dl:a tego gatunkiu ;przez F. Kiih(ne!go i H. Zalkową.

Występowanie. - Ga'twnek ten cyrt;uje F. Kii:ooe 'z doJJnego kaxhonu Niemiec, a ,także z obsllaru. Sudetów {Wałbrzylclh, Jwgów). Zo,stał on rrów- nież opisalIlfy ipl"zez H. ZalkOwą z kulm!,!. niecld Śoródsudedkiej. (Witków, Maxciszów, Wałbrzych - stanowl!sko :IlIa Btasiej GÓ!rze).

Rodzina Neritopsidae Gray Naticopsis ampliata PhiH.

(pl. II, fig. 2)

1881. Nizticopsis ampliata PhUl.; de KoniJnJcjk: s. 23, tab. 2, fig. 1-3;

tab. 1{), fig. 47, 48.

1930. Naticopsis ampliata IPhill.; Kiihne F.: s. 97, tab. 4, fig. 1.

Materiał. - Jede,J!. odlew sJror:u'Pki.

Opis. -..:.. Muszla posiada zarys niiskiegoO ^stożka'z olsilat!m.im ^skrętem

(13)

tworzącym 2/3 j!ej długJOści. Ornament składa się 'z widocznych na całej

slooirupce delilka;lllwchliaili !przyrostu. Odstęp pomiędzy nimi pOłWiększa się W mmę wZll"OlS1iu skorupki.

Występowanie. - WedŁug L. G. de Konincika, gatunek ten wystę

wje w wapieniu lWęglOlWym d}{lQl!ic Vise i NamUł'. CytOIwaIny jest ró'WlItiJe'Ż

przez Kiiłmego z dolnego ikarbooliU Ni-emiec, a iak,że z Sudetów (Wał

brzych, Jugów).

LAMELLIBRANcmATA RQldzina Nuculidae Gray

Nucula sp.

1('Pl. II, ftg. 3)

Materiał. - Dwa 1Od!l,ewy skorupek praWY'Clh.

Opis. - Fo'rma mała, 'Podłu~ie olWlail'Illa, leikiko wy;pukŁa. Wierzcilo- lek mały i ^płaski,Imezm.aicmie pI'ZJesunięty do przodu. Kształt slmiILllPki odrporwiada opisowi podanemu przez W. Hinda dla ,gatunku Nu-cula gib~

bosa Flem. (189'6-1900, s. 178, tab. 14, fig. 4-15). UrzeŹlbienie s!kprwpeik tylCh :fIornl VWOll'zą jed!nJak liinie przytr'OlS'tu nie 2laWlSZe jedmJakJowo sillnle mznac2lOIIle, podczas gdy u mO'icll aka:row O!l"Ilament składa 'Się z deHllmt- nych, baTd2Jo regula:rm.Yich, kIoliJJcentryCZIl'Y1dh 'Prążlków ..

Rodzina Ctenodontidae Wohrmann Ctenodonta sinuosa (de Ry,ck.)

(pl.

n,

^f1g, ⁴⁾

1885. Tellinomya sinuosa de Ryok.; de Kominek L. G.: s. 139, ,bab. 15, fi:g. 24, f'~; tab. 26, f1g. 22-29 i ,42.

1896-1900. Ctenodonta sinuosa dę Ry,C'k.; Hind W.: 's. 210, ta:b. 18, fig. 1-6.

Materiał. - Dwa odl€lWysko,ru'Pek lewych.

Opis. - Slwrnpka, wypukła, poprzeCznie IOIWallina .. Brzeg mwiasawy

załamany :i ipodziel'QlIly OlStro 2laJmńczo'^nym^umbemw stolSUnJru 2/3. Przed-

n:iemkoń,czenie muszlizaQlkrąglone, tyme osbre. Brzeg dJolny !półkolisty.

Qimament Skia;da . .się z drobnych, ale wy.r:aźnJ71C'h na całej :polWierZic!hnli skorupki !regularnych, ilWIlcentryc.mlych prą:lkó'W.

Wymiary: długość 18 mm, sz'erokość 10 mm; dług()ść 11 mm, sze-

rokość 8 mm.

Występowunie. - Według L. G. de Kon:iJncka, ,gatunek ten wystę

puje 'W waipienira'Ch oilroł1c ThrUTtna:i. Zn.:aiJl'Y jest talkże 'Z 'w.yIŻISzy,ch lpięter

dolnegO' kaTboDlU; W. Hind opisuje te foll'myz W1arstw leżący.ch ,bezpo-

śrernnio 'pOO serią "Th'iro MillstJc)IJlIe-gri.1", w ŚJ."od:koWlej Anglii.

, f

(14)

TOMASZ JERZYKIEWICZ

Rodzina Grammysidae Fischer Edmondia transversa H:iInd

~p1. II, fig. 51)

1896-1900. Edmondia transversa HinJd; HilIld W.: s. 317, tab. 32, fig.

12-16.

lr91):8b. Edmondia transversa Hind; Żałrowa' H.: s. 8'8, tab. 5, fig. 4.

Materiał. - Jeden odlew slttlrupki prawej.

Opis. - Po:krój ~iQłI"Ujpki z1.llpebnJie· pod~bny do o(k·a:z6w Oipisanych . przez H. Żakpwą, lllTŻieŹ'bien:ie :nIaromimt j'est bOlgaJtke. Oprócz ld.ndIi przyrostu i ilronJcentTylcZlltyldh faŁdków, wY'stę:pują rowmeż de'liiJkrame radialline . żebe.rkJa, w.idolC1lIle jedYlIlde przy hrz~ dollIlym, w tylnej części skioruJpki.

Występowanie. - W. Hind opisał ten gatunek z wapienia węglio

wego S2Jlrocji. z..rumy j1est również z Sudetów (Wałbrzyrch - stam·w1s1m na P.tasiej Górze).

Edmondiella .sulcata (Phi'l!l.) (pl. II, fig. 6.)

1896-1900. Edmondia sulcata lPhill.; Hilnd W.: s. 318, 1!aJb. 33, fig. 15; tab. 34, fig. 3, 5, 6, fu; tab. 35, fig. 5,

n.

19'56a. Edmondia sulcata PhJiJłl.;Ża!koWla H.: iSl. 28, ta:b. 3, fig. 6; s. 49, ta'b. 8, fig. 4; tab. 9, fig. 2; tarb. 1'0, fi.g. 4.

1958b. Edmondiella suIcata ~h±LI.); ŻakOiWa H.: s. 92, taob. 5, f~g., 7a-b.

Materiał. - Jeden odlew slootrupki lewej i jeden pralwe'j ..

Opis. - Fonny te wykazują zupełne podobieństwo do olkJa:zów opi- sanyCh iprzez W. Hinda i H. Żaikrową.

Wymiary: długość 26 mm, wysOIlmść 14

mm.

Występowanie. - Walpi,eń węg1o·wy Anglii, SzJkiocji i I'l'1am.dii (Hi/rud, op. cit.). GatuJnek ten opi!satIly :zosta-ł prze·z H. Żakorwą z kurllnu lIliedki

ŚTód:sudeck'iej :J'aibłórw,Witków, Marciszów, Wrał·brzydh {stanowisko :na

!Ptasiej GÓTze).

Scaldia brevis de Kron.

(,pl. II, fig. 7)

188'5. Scaldia bre vis deKJon.; de KOIIlinck L. G.: s. 57, talb. 14, fi.g. 12-17.

Materiał. - Dwa rodlewy slmrupki prawej i diWa lewej.

Opis. - Muszla podłuŻlIlie OiWai1!na, regularnie skJlepitOlJ1a. Wier~chro~

łek wypukły, 'l~o przesunięty do przodu. Brzeg Z/awiasorwy wygięty.

(15)

Urzeźbienie tworzą drohne, jedJnaJwiWlO od siebie oddtallone, Ik!O'ncentrycz- ne prążki.

Wymiary: dbugość 15 mm, wyookość 17 mm.

Występowanie. - Wapień węglowy dkblk Vise.

<Rodzina Grammałodonłidae Parallelodon lacordaireanus (de Kon.)

(pl. II, fi.g. 8)

1885. Parallelodon lacordairean'Us' de 'Kon.; de KrOlnmck L. G.: s. 157, t/ab. 24, fig. 48, 49; trub. 25, fig. 19-21.

1896---:-1900. Parallelodon lacordaireanus de Klon.; Hind W.: s. 147, tab • . 10, fig. 10.

Materiał. - Jeden od:lew slrorupki lewej.

Opis. - Slroll'lupma lekikJo wypUkła o zrurysie rolIllJoowym. Wierwhl(}-

łek duży i pł.a!sld 'Pl"zesuni~ty dio prrodu i lSil~nie IWY'SUlIiięty ipOlIlIad prosty , brzeg zawiaJSowy. UszJlro tylne trójkątne, "ZIOOJCznie lwięlklsze odpotpr~d

niego. Urzeźibiienie składa się 'z dtrołmJlch, !reguJ1atrnie rozmd.eszczOi!ly/ch, promieni:stYic'h iJe'berSk i Mnii ,przyrostowych, dobrze zaClhorwan,ytbh woJro- liey :brz~gu dolrnego.

. Wymiary:dWglOść 24 mm, wyoo'lrość 18 mm. '

c Występowanie. - L.G. de KOIIlinck opisuje ten Igatunek z wa- pi€lIlia węglowego otkiOliJC Vise; według W. HiJnd:a wySltępuje on talk:że

w waprieąiu węgllQlWYm Alnigl!ii.

Parallelodon !Sp.

(pl. II, fig; 9)

Materiał. - Jeden odlew ,skorupki lewej.

Opis. - Skoil"upka o zarJlsie ,eli:pty.cznym, poprzecznie wydłużOlIla.

Wierzchołek d'U'ży, silnie rp.rzesulIlięty ku prwdtOw1. Brzeg 'zaw.iasowy prrOSty. Urzeźbienie skladasię 'z deHika1my^rch prążków prZlY~os1m, iWirdJolcz- . nych naJlepiej w do;}nej !Części muszli.

Otka:zzbłiżrOlIlY jest do ·gartU!Dlku Parallelodon elongatus Hind, opisa.- . nego przez W. Hilnda (1901-1905, s. 138, tab. 24,fig. 1'6), jest jecłmJalk

znaJCznde mmej/szy, bardziej wyipUJkły i nie ,posiada Z!algięcia llIa brzegu dtOrlrnym.

Rodzina Myłilidae Lamarek Modiola transversa H:nd

(<pl. II, fig. 1'0)

1896-1900. Modiola transversa Hind; Hind W.: s. 67, taJb. 2, fig. 11, 12.

Materiał. - Dwa odlewy s,kJO!I"UJpeik lewyrdh.

(16)

Opis. F.o:rma mała o skorupce Iptqprze,cz:n;ie wydł'Uż,olIlej, lekko wy-

pukłej. Wierufuclek średinJiej wielikości, płaski, umieszcz!O'1liy w ;przedarlej

części slror.upki, lekko wy'stający pcmad 'Prosty brzegzawiaslQlwy. Qm.a- ment tWlOrzą ,nnie przymsbo'We. wyraźnie widJolCiZlI1e !lJa całej powierzchni muszli.

Wymiary: długość 4

mm,

^wy~oSć^{7 mm.}

Występowanie. - W wapieniach leżących be~ed;nio poniżej

serii "MH1stone ... grit" w środk'QWlej Anglii.

Rodzina, Ąmus~idae Ridew.ood Pseudamussium . ellipticum (phill.!)

'~pl. II, fig. 11)

1901-1905. Pseudamussium elliptkum Phill.; HilI1ld .W.: s. 103, ltab. 20, fig. 11---18.

1958b. Pseudamussium ellipticum (Ph<iJ1.); ZaklOIWa H.: IS.· 108, tab. 7, fig. Sa-f.

1960. Pseudamussium ellipticum Phill.; Gunia T. ^& GÓirecka T.: IS. 323.

Materiał. - Jeden odlew Sk.Oir'U,~i prawej,o wyg1ądzie 21I1pewe podoblIlym dODOł"ln OIpisaInJ1Ch 'prZlez W. HiInda: (op. cit.) i H. żalkową.

Występowanie. - Wecllu:g W. Hi:nda gatunek ten występuje IW wapieniu węglowym Angłii, S~ocj.i i Ir:lamdid .. H. ŻaJkJOIWIBi .opisała: ~, ::rÓw-

nież z 'górnego wizenu niecik.i śródsudedkiej (lWitków, Marrciszów, Wał

brzych - sUmolWiska: Czail'ttllOtta, Ptas~a Góra, Nowy PO\lllialtÓW, dworzec lWilejorwy W:ałbrzyJch-MtasbOi). Z iklu1mu Gór Barrdzkic:h (WOIjhÓlrz) opisali ten Igatunek T. GUJIl:.a i T. Górecka.

Rodzina Trigoniidae Lamarck Protoschizodus sp.

(pl. II, fig. 12,)

Materiał. - Jeden pl'laJwile ilwmpletny od!le:w s1roruplci.

Opis. - Sik!O!I'Uipkia 10Wa:1na, lekllro ^wypukłai symetryczna. Wierz-

chołek ma,ły, ostrozak.ońcZlony i 'zagięty ponad ~ótkim brzegiem zawiasowym. Linie !PI"zy'OOsuorwe widoczne w pall"'tiaclh brzeżnyCh, tylko jediI1a z nkh przechodzi !pośrodku przez Icałą s1oo!l'Uipkę. /Przez ŚlrIodek od umba

aż do brZlegu domego Iprzebi,egapłytki, rozszerzający się ilru. dororwd 1'10- wek, dzielący m'UJSZllę iIlJa dwie symetryczne części. Opisana forma ipO-

dobnia jest dra. .gatUIllku Protoschizodus impressus de K<ln., pil"zedstawiJo- noe.go przez W. Himda (1896-1900, s~ 233, tab. 18, fig. 7-9; tab. 19, fig. 1).

Różnica poJe:g.a!na tym, że ,rowek ~odrrrorwy w p!I':zypadlku oika'z.u W. Hinda za.wacm się tY'lko w ooolicy wier.~cboTha ;j przebieg.a przez około 1/4sze-

l'Okości silrorup'ki. .

(17)

.CEPHALOPODA

Rodzina AnthracoceratidaePlurnmer & Scott, 1937 Nomismoceras germanicum Schmtdt

(pl. II, fLg. 13)

1958b. Nomismoceras germanie um Schmidt; Żalwwa H.: s. 124, twb. 10, fig. 2ar-h.

Materiał. - 11 l"ÓŻl1ej wielkoś-ci spłaszcIDInych oooiskó'W muszli.

Opis. - WyfkaZlUj·ą 'mpełne !podobieństwo dl() dlmIzów pr.oodstawi()l- nych przez H. Żaikową z obsza<ru Wa,}bI"ZJ71c!ha.-Miasta (,stanorwiskia': P!Onia- tów, CzarJlota" GłębOlki W81WÓZ, dwoll"zec kolejlOiWy W\%Łbrzych-Mias'to).

Gartuneik tenzmaJny jest rÓlW1nież z odkrywki w KOtIlTadowie (żaJkOłWa

1960).

Oprócz opisaJnyiCh !polWY~ej gatunków, w noiWIQ· odkrytym sta'!lO- wisku występują maJSQłWIO, trudne do bliższeg() o,1J)1aczenta, sz,cząitki :siko- rupek ramienim1Jolgów, ślimaików i ma:łżów, a taikże ,tTylohitó'W i ilmra,li.

WNIOSKI KON"COWE

Char,aJkterylStY'C~ ,cechy litoia.cjaJ.:ne w.all",stIW ku1rnO'W'yc'h oodsłionię

tych. we wcięciru 'floru klOIlejlQ,lWego w KOIm:wdJOlwte, a zwłaszcza llialPr.z:emilaJn-

le,głość występorwla!!llra IOlSaJdów ~oklast)1lc:l1Il.Y'ch li mułowych, ślady

deful:mliaJCjli ław:k z olk:resu :sedymetIl'Uacji !Waz występoW'amlie riW1e- malrków wskaJzują, ile ich osaJdZJa!I1łre odbywało !Się w Wiall."1U'nJlmch płY'tkietglO'

:marza (Teilsseyre 1957). W ()I~e.swdh lS1Płycalllila. ·zbiornika, sedymentacyjnego i zasy;pywaJnia .go materiJa·łem żwirowym docfuodziłlO zapewne do

~1Oika1nego 1rolow:am.ia i wysładza:nia '.niektórych jego' części «środowi.sko

estuaTiowe). Polgląd ten !p()tlW1eTdt~ją częścilO'WlO 'PomilaIry 'Oll"ietnJtacji oto- ezaków w zlepieńca'ch, przeprowadzone w opisanej odlkrylwce i winnyich odJkry,wJmch kulmu 'ze Sz:czawna przez K. Dziedzioa (1964).

Zasypywanie zbiornika sedymentacyjnego i ·częściowe lego wy.sła

dmnie było bezpośrednią przyczyną wymieraJni.a faruny. Taki przypadetk reprezenltuje odkryte staiIlioW'isiko, występująoe w soczewce mułowca z,a- wierają-cego przymies2lkęfraikcji ŻiWiIDo~ej (średnica DJajwiększych 000- ezków nie przekracza 3 cm). WY'stępuje 'W nim wie1kie D!aJgI!Omadzenie

bezładnie Irozrzuron)1ldh ;odlewów i odcisków ·skorupek w przeważa:ją'cej ilości źle m,chOlWam.y.ch, 'po.uuc2jonych, .a ·często takżezdefo!mliO!Wanych, 00 należy przypisać toczeniu ich Iprzez prądy denm.e tIO'Wall"~lszą,ce sedy- mentacji.

Opisaaly zespół flamristyczmy !chM"alkteryzuje .macZIliW przewaga :ra- mienio'uogów i małżów nad głowonogaroi. (biolfacja rn:rnienoom.ogOlWa):

Pod tym względem opiJSane stanowiSko nie odbiegia od większości zm.a.-

9

(18)

nych stanQIWi,sk :flauny kulrrnowej W niecce śródsudeclkiej (Zakolwa 1958Ja, ,b). Gatunek Gigantoproductus latissimus (SlO)w.), 7IDalezio~ w qpi- .sywa:nym :starnorwisku, jest skamieniałością przewodnią dla ,górlle'ge> wi- :zenu (pOIZiom Go~, odpQlWiednik /poziomu D3 'w podziale korralowym).

Pozostałe .gartunlki ramienionolgów, ŚluTIlaków i małżów, pomimo to, że nie stalllOWią fmm przewodnich, maJą znaczenie jaJlro 'WSk:~i facj,al'I1!e, a takre j'aIlro fo:rmy nie :ZlIlIaIlle dotąd z rtej od'k.i,yrWtlci są U:?JUIpełnieThiem drotychcz,arowych 'Wiadomości o rozrni€ISZtCZeIlltuf'aUlllY kul:mowej 'W nie,cce

śródsudedkiej. .

Pracownia Geologii Starych Struktur

Zakładu Nauk Geologicznych PAN

Wrocław, ul. Cybulskiego 30

Wrocław, w lutym 1964 r.

LrTERATUiRA CyroWANA

BERG G. & D'A1I'HE E. 191216. 'Erlauterung)en z. Geol. Kalrte Vl Preusis. Blla'tt Wlł'lde'IJ.

'burrg. Berlin.

DATHE E. Hł92. GeolQgisChe BoobaC'httu.ngen der Umgebung V<liIl Sal:zibrunn. - A!bh. rP.reUlSs. Geol. L.-A., N.F.,H. 1'3. Berlri.n.

DATHE E . .& BlE'RG G. 19112. ErliiuterrUIIl!gen z. Geal. 1Kia.rte v. Preus:s.. Blatt 'L/łJndels

hut. Berl:iJn.

DAVlDSOlN T. 1858--Hł63. Briltii&h fossil Brachi,opoda. - Palaeontogr. Soo., v,ol. 2.

Lonido~·

iDEMAlNiE'l' F. 1934. Le,sBrr>achilopordes du Dilnrantien de la Belgique. 'Preanlier ",o(1u- me. - Mem. Murs. Roy. Hum ... il1atur. Beiligique, no. 61. Bruxelles.

DZIEDZrC K. 11964. IOrienta,cjcr otoczaik6wi jej g,oologiezne :mt8.{!'ZeiIl,ie {tThe pebble or:ieil1ta/biran ;a;nidritbsgoologkal ,s1gnifican.'ceJ. - Geolog.La. Su detJirc:a , t. 1. Warr- S1zawa.

G'(,TNIAT. & GóRECKA T. 1916(1. O IJJOWy1m stanowi'~ku fau.'1y dolnQrkal'1bo,ńsikiej 'W okolicY WlQj:barm !Ilia 1lo1nYtm ŚląSku· (A naw occuim:eiIllce .of Lower C1UI'IOo- niife:!'lOllli9 fossilfarurn:a near Wojfbórz - IJower S:iles:ia~. - Rocz.' P. T. Gool.

(Airun.. Soc. 'GOOl. cr?Iol.), :t 30, z. 3; Kraków.

HIND W. 1896-1900 •. ~ hll()iIlIOIg'raiph of British Carbanifer.()U!S Lamel:li'bl'ialIlJC'hiatia.

iPalae<liIlOOtg.r. Soc.,. "'0[. _1, ,4mdon.

- 1001-1005. A monOtgra:ph oJ: BriJti\Slh C~born>iferou's' LamelN!br!UWhiata . .Lbide:m, vol. 2. ,.. ' '

J:AIROSZ J. 191"7. Farun.a' waprealda ;węgilowego· wOkręgukrnkowiskian (nie Faun.a , des KoMettlik:ailkes Jn 'der' utng~biingvrid KraIkau). Braoch:iropoda. Cz. 2; -

RQzpr. WyrdJŻ. Mait.-Przyr. PAU,. :t '57,. ,Ser. B. K.nak6w.

19216. Obec:ny SItaiI1 baldańll').ad lSl1matygraiią dewonu J dolnego krarboolu rw okrę

'gu lk!ra.JOOiWlsrkiJm '(Der g~gep.'Wart1ge. Z'Usta!llld der Fol\'llch~en Ober d!ie' SibraJui- rgraJPhrie des DeV'OlIlS UJnd dets 'Unlterkarbons >in der Umg,erbUTJJg V'Oll Krakau). - Rocz. P. T. Geol. (AnIn. Soc. Georl. Pol.), t. 3. Kraików.

K1ONINOK L; de· Hł811. Faune duC:a,lcairecarhonif~i:'e de la Bel,gique. - Ann. Mus.

Roy. Hisrt. natur. Bel'gique" t 6, -patt"3.Bru''Xelies.'

- ·i885. Faune du oall'.cai:re cail'bótnifere'de la 'Belgique. - Ibidem, t. lI, part. 5.

(19)

NOWA FAUNA KULMOWA Z KONRADOWA KOl.O WAl.BRZYCHA 23&.

PA:ECKELJ.V[ANN W. 1930. DIe BraJchilOpode~ des deutsch~ U:nterka:rbonis .. - .1\hh.

preu.ss.

Geol. L.-A., N.F., T. I', H. 122. Berlin.

- '1931. Die Bralcirio.pooden des deuwe'hen Unlterkaroons. - Ibjdem, T. 2, H. 1'36.

SARYCEVA T. G. & SOKOLSKAJA A. N. H)l52~ Opredelitel paIoozoj.skich Ibrachio- pod PodmaSl'lrolV'nOj kiotlovlny. - T,rooy BaIecmt. In st. , t. 36. MoLStkva·. TELSSEYlRE H. 1957. Region-alna geologia. Polsk.i. T. 3. Sudety, row'Z. 3. [(>01.. Tow .

. Geal. K:r;ak6w ..

IZIllVIMERMANN E. 1'912. Kohlea1lkaltk rtl!lld CuIm deS! Velberter &uttelsim Siiden des lWestIii:l!iIS'ch€lll Calrbo~. - J.b. Preu;s>s. Geol. L.-A., Bd. 3{}', T. 2, 11909.

Be·rlin •.

ZIMMER.llVlANN F. 1956. Paleobot.ani.czne zaJpisiki :z do1mlOSlqJSIkiego kar:bonu{Notes on the palaeobott8!llY iOIf the Lowe.r Sill.es&aIn Oall1boruiferous).- iBilul!.. I.G. ()Bull.

linsIt. iGeoil. Poli.) '11219. WaJT.Sl2Jawa.

ZAKOWA H. 195'3. FalllIlia tkulmoiw:a ^'ZJ,ablowa n.a Dolmym S~q£lku (TheCu!llm fa!tulIa from Ja:bl6w Iin. Lo<wer Si1esta). - Iibidem, 72.

n1'56a. F.auna tkulimowa z WitJIrowa na Dolnym SI~sku '(1Culim fauna from W.it- ik6w 'in. LolWer SUesi<8i). - Ibidem, 9'8.

1'956b. Fauna kulimowa z MarciL'lIZJ()lwa :na Dolnyttn Slqsiku ·COuIm fauna cfrom Ma^ll'ci'S1z00v in. iIJower Sille;g.ia.). - lhldem..

19588. G6nny lWize:n dlO1nok,a.rbonlSudej n!ieCikli: sr6dsUJdedtliej (Upper 'Vii'sealIl Qf )the Lower Ca:rboindfer:OUJS Jin.tl'aSUJdeUc BaB'in)._ - rowa·rtailJnik GeOll., t. 2', llll" 3.

'Wa·rSlZalWa.

1958>b. Bioo1;ir,atygrafIa 'urtworOw mOl'Slkich dOllnego kall'bomu. ;z o'bsozanu W~d

. brzycha-1Miasta na DolnYJm Slq.sku $iostratLgraphy of the Lower Carboni- . ferous marine deposits of the area of Wa.l!brzy.ch-Miasto, Lower Silesia). ,..,..

Pralce' I.G. (TralV. Serv. G001. Pol.), t. 19. War~awa.

19'60. Ganny :wJi!z:eIn z KOIIlTaidowa 'kolo W:a~brzy·cha 'CThe Upper Vi-sean f.rom Konrald6iw ~eall" Walb:nzych, Lower Silesia). - Kwal1ballintk Gool., It. 4, :nr 2.

Wars-zaw.a.

T. JERZYKIlEWICZ

NEW CULM FAUNA FROM KONRADOW NEAR WALBRZYCH (Summary)

ABSTRACT: Brief descriptions are given of Culm fossils (brachiopods, gastropods and lamellibranchs) from the newly discovered locality at Konrad6w (intrasudetic basin); On the basis of the composition of the faunal assemblage and· the mode of its occurrence, as well as on the llthofacial character of the deposit the writer thinks that they developed during a period of considerable shallowing and low salinity of the Culm sea (estuarine environ- ment). The faunal species here considered are new in this outcrop and provide additional

data concerning the distribution of the Culm fauna within the. intrasudetic basin.

The paper deailJS ·with the LOIW'er Calrbome·roUJS ifa.ll!l1la from the re~ently

discovered local:i·ty 'Sit Koo¹l'ad6w wtthin the intr:asfllldet;iJc ba;sm. (fig. I? The prelse!Iloce of faU!I1:a 'in the u.pper Vi:sean ma:rme depoSlits of :the Imtr,alSiUdetiic depll"e'SlSliOlIl: had been previOiUlSlly Teported hy German goologtsts :(DaJthe 1392, Dalthe & Belrlg 19'L2, Zimmermann: 1912, Berg & Da'the 1'9126, PaeckeIma'Dln 1'930, 19131). .I!t 1'8, oolWever

.i;. _ _ _ _ _ _ _