1. Być czy mieć?

(1)

Być czy mieć?

1. Cele lekcji:

a.

. Wiadomości:

 wyjaśnienie treści VII przykazania ze zwróceniem uwagi na właściwą postawę względem dóbr materialnych,

 ukazanie aspektów kradzieży: materialnego, moralnego i uczuciowego.

b. Umiejętności

 uczeń potrafi być wrażliwy na krzywdę płynącą z kradzieży,

 uczeń ma właściwą postawę względem dóbr materialnych, które nie są celem, ale środkiem do życia.

2. Metoda i formy pracy:

praktycznego działania, burza mózgów, analiza treści opowiadań, pogadanka

3. Środki dydaktyczne:

karty pracy ucznia, tekst opowiadań, kartka z wydrukowanym powiedzeniem i cytatem z Biblii

4. Przebieg lekcji

Modlitwa Wstęp

Katecheta rozdaje uczniom karty pracy (załącznik nr 1). Ich zadaniem będzie wybór - w oparciu o opowiadanie katechety - pewnych wartości, które tam się pojawią.

I. Pewnego dnia otrzymujecie telefon z propozycją wzięcia udziału w promocji nowego

Supermarketu. Z proponowanej oferty możecie wybrać

10 artykułów za darmo.

Uczniowie zaznaczają wybrane artykuły w pierwszej rubryce.

II. Tego samego dnia otrzymujecie telefon od waszego lekarza, który z przykrością zawiadamia was, że jesteście bardzo chorzy, co wykazały ostatnie wyniki badań, zostało wam zaledwie trzy tygodnie życia. Macie możliwość dokonania zmiany na waszej liście zakupów.

(2)

Uczniowie dokonują poprawek, które zaznaczają w drugiej rubryce.

III. Przywieziono zamówione artykuły do domu, ale w nocy włamali się do waszego domu złodzieje i was okradli.

Uczniowie do trzeciej rubryki przenoszą tylko te rzeczy z rubryki II, których nie można ukraść, gdyż nie są materialne.

Następnie uczniowie czytają, ile rzeczy im pozostało. Katecheta natomiast wyjaśnia, że dobra materialne pełnią w naszym życiu ważną rolę, ale nie są celem, lecz środkiem do życia.

Rozwinięcie

Katecheta zwraca uwagę uczniów na to, że dziś będzie mowa o przykazaniu „nie kradnij", a ono nieodłącznie związane jest z dobrami materialnymi, choć nie tylko. Wyjaśnia, że aprobata tego przykazania jest powszechna we wszystkich kulturach i religiach świata. Jest owocem akceptowania prawa własności, a prawo to wiąże się z uczciwą pracą. Siódme przykazanie zabrania zabierania lub zatrzymywania niesłusznie dobra bliźniego i wyrządzania mu krzywdy w jakikolwiek sposób, zarówno poprzez pozbawienie go dóbr materialnych jak i duchowych.

W filmach podziwiamy spryt i inteligencję złodziei. Zawsze jednak złodzieje dobierają się do czyjejś własności. Zawsze jest to łamanie prawa innych ludzi do decydowania o swojej własności. Zawsze jest to krzywdzenie innych. Zawsze jest to zło. Siódme przykazanie zabrania kradzieży - przywłaszczenia sobie dobra drugiego człowieka wbrew racjonalnej woli właściciela.

Wszelkiego rodzaju przywłaszczanie i zatrzymywanie niesłusznie dobra drugiego człowieka, nawet jeśli nie sprzeciwia się przepisom prawa cywilnego, sprzeciwia się siódmemu przykazaniu.

Dotyczy to: umyślnego zatrzymywania rzeczy pożyczonych lub przedmiotów znalezionych, oszustwa w handlu, wypłacania niesprawiedliwych wynagrodzeń, podwyższania cen by wykorzystać niewiedzę lub potrzebę drugiego człowieka, oszustwa na wadze lub jakości towaru.

Niegodziwa moralnie jest korupcja (wpływanie na zmianę postępowania ludzi podejmujących decyzje), paserstwo, źle wykonywane prace, przestępstwa podatkowe, fałszowanie czeków i rachunków, nadmierne wydatki, marnotrawstwo, niszczenie cudzej własności, środowiska naturalnego, mienia szkoły, zakładu pracy...

Następnie katecheta, chcąc ukazać uczniom różne wymiary kradzieży, prosi uczniów o zapoznanie się z dwoma tekstami opowiadań (załącznik nr 2).

Kolejne zadanie uczniów polega na wypisaniu metodą „burzy mózgów" z czego można okraść człowieka.

Nauczyciel wyjaśnia, że przykazanie siódme dotyczy nie tylko sfery materialnej. Okraść człowieka można na wiele różnych sposobów. Opowiada szerzej o niektórych wyrafinowanych

(3)

formach okradania drugiego człowieka:

 przez nakłanianie do grzechu można okraść człowieka z jedności i przyjaźni z Bogiem

 człowiekowi można ukraść dobre imię przez kłamliwe pomówienie, oszczerstwo

 można okraść człowieka z jego własnego rozwoju przez ogłupianie

 można drugiemu ukraść zdrowie

 można odebrać drugiemu radość, najczęściej poprzez zawiść i zazdrość

 formą kradzieży jest także odebranie pewnych wartości: wiary w dobro, w drugiego człowieka, w miłość, we własne siły, zdolności...

Katecheta wyjaśnia, że mimo tego iż VII przykazanie domaga się zadośćuczynienia przez naprawienie krzywdy, czasem (szczególnie jeśli chodzi o wymiar moralny) nie można zwrócić tego, co się ukradło...

Zakończenie

Katecheta dyktuje notatkę podsumowującą temat lekcji. Przypomina także, iż człowiek powinien dzielić się swoimi dobrami, gdy wymaga tego sprawiedliwość społeczna i miłosierdzie.

Zadaje również zadanie domowe: Jak rozumiesz słowa Jezusa:

„Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi gdzie mól i rdza niszczą i gdzie złodzieje włamują się i kradną. Gromadźcie sobie skarby w niebie (...), bo gdzie twój skarb tam będzie i serce twoje" (Mt 6, 19-21)

Modlitwa

Bibliografia

A. Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1996 B. E. Fromm, Mieć czy być, Poznań 1995

C. G. Biader, 50 pytań do Pana Boga, Kraków 2002

(4)

Załącznik nr 1

Artykuły 1 II III

wiara zdrowie sława uroda młodość miłość samochód willa

modne ubrania w dowolnej ilości przyjaźń

praca nadzieja komputer wykształcenie podróże spokój szczęście

konto bankowe z niewielkim wkładem (1.000 zł.)

niebo godność honor wrażliwość wolny czas

wysokie stanowisko władza

(5)

Załącznik nr 2

1. Minęła północ. W pociągu zrobiło się pusto. Od czasu do czasu ktoś przechodził po korytarzu i dyskretnie zaglądał do przedziałów. Pasażerowie drzemią. Śpi także konduktor w przedziale zamkniętym na kłódkę od środka, jakby się czegoś obawiał. Nagle przebiega ktoś po korytarzu, a po chwili rozlega się przeraźliwy krzyk:

-Wszystko mi ukradli!!!

Przerażona kobieta dobija się do służbowego przedziału wołając:

-Pan tu sobie śpi, a w pociągu grasują złodzieje. Wszystko mi ukradli:

walizkę, płaszcz i torebkę z pieniędzmi....

- A dużo miała pani pieniędzy? - spytał zaspany konduktor - Dwieście złotych

- To nie majątek. A poza tym kolej nie ponosi odpowiedzialności za bagaż pasażerów. Niech się pani cieszy, że pani nic nie zrobili...

- Jak to nic - krzyczała płacząca kobieta - W portfelu miałam jedyne zdjęcie zmarłych rodziców, adres ciężko chorej kuzynki i bardzo drogie lekarstwo dla niej...

Konduktor popatrzył tępym wzrokiem na kobietę i stwierdził:

-Taki jest teraz świat, proszę pani. Każdy coś kradnie, złodziej na złodzieju...

2. Wiesz, czuję się okradziona, choć pieniądze mi nie zginęły. W twoich pracach zaliczeniowych odkryłam wyniki moich badań, ankiet, wywiadów... Nie spytałaś czy możesz... Na domiar złego oczerniłaś mnie u ludzi na których szacunek tak długo pracowałam. Okradłaś mnie z dobrego imienia, wykradłaś moje sekrety, najtajniejsze przeżycia, tajemnice. Wiesz, odebrałaś mi także zaufanie, radość wiarę w dobro i w drugiego człowieka, no i Kamila...Piszę do Ciebie, bo czuję się okradziona z rzeczy, których już nigdy nie będziesz mi w stanie zwrócić. Ale nie bój się, do sądu Cię nie podam. Nie ma tam nawet takich paragrafów...