• Nie Znaleziono Wyników

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3"

Copied!
41
0
0

Pełen tekst

(1)
(2)
(3)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

•Kurs maturalny (K)ROK DO MATURY

•Biolchemiczna.pl

(4)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Uczeń:

wymienia przykłady grup organizmów charakteryzujących się obecnością ściany komórkowej oraz omawia związek między jej budową a funkcją;

opisuje sposoby poruszania się komórek i wykazuje rolę cytoszkieletu w ruchu komórek i transporcie wewnątrzkomórkowym;

wykazuje znaczenie połączeń międzykomórkowych u organizmów wielomórkowych.

(5)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(6)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

(7)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

• Ściana komórkowa

•u poszczególnych grup różni się budową chemiczną i konstrukcją

•ogranicza w istotnym stopniu zdolność komórek do odkształcania się, co rzutuje na ich ruchliwość

• nie jest organellum autonomicznym, jej budowa zależy od czynników wewnątrzkomórkowych

(8)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

• Ściana komórkowa występuje w komórkach bakterii, roślin i grzybów.

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY

(9)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(10)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA-NC

(11)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

funkcje ściany komórkowej:

• ze względy na swoją sztywność chroni komórkę przed urazami mechanicznymi

• odpowiada za tworzenie połączeń pomiędzy sąsiadującymi komórkami

• stanowi barierę obronną przed infekcjami

(12)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Jak powstaje ściana komórkowa?

rozwój ściany komórkowej rozpoczyna się zwykle pod koniec podziału komórkowego (w czasie anafazy danej kariokinezy)

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(13)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(14)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

(15)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

składniki budulcowe ściany komórkowej:

• celuloza

• pektyny

• hemiceluloza

• lignina

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(16)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

składniki szkieletowe – takie, które stanowią rusztowanie

ściany np. celuloza – u

roślin, chityna – u grzybów, mureina – u bakterii

składniki podłoża – czyli takie, które stanowią wypełnienie rusztowania

utworzonego przez

substancje szkieletowe np.

pektyny, hemicelulozy,

białka

(17)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Adkrustacja

•odkładanie związków na wewnętrzną powierzchnię ściany pierwotnej

kutyna – kutynizacja

suberyna czy korek – suberynizacja (korkowacenie)

(18)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(19)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

•Inkrustacja

odkładanie związków chemicznych wewnątrz istniejącej ściany, między elementy szkieletu celulozowego

lignina (drzewnik) – proces drewnienia (lignifikacja)

CaCO3 albo SiO2 – mineralizacja

(20)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

•Rodzaje ruchu cytoplazmy

Rotacyjny – wokół centralnej wakuoli

Pulsacyjny – zmienny kierunek ruchu

Cyrkulacyjny – przepływ przez labirynt mostków cytoplazmatycznych między wakuolami

(21)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

(22)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

• Rodzaje połączeń międzykomórkowych u organizmów wielokomórkowych

• Desmosomy

• Strefy zamykające

• Złącza szczelinowe

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(23)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(24)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(25)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Cytoplazma – składa się z organelli komórkowych, cytozolu oraz cytoszkielet

Cytozol - wodny roztwór związków chemicznych

Cytoszkielet – struktury białkowe w obrębie cytoplazmy

(26)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

•Cytoplazma

• część każdej żywej komórki, leżąca poza jądrem komórkowym

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-NC-ND

(27)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

(28)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

• Cytoszkielet

mikrotubule, mikrofilamenty i filamenty pośrednie

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA

(29)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

mikrotubule

• rurki zbudowane z białka tubuliny

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-NC

(30)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

mikrofilamenty

• wrzecionowate

• składają się z dwóch łańcuchów białek globularnych (dwuniciowa helisa)

• zbudowane są z białka aktyny

To zdjęcie, autor: Nieznany autor, licencja: CC BY-SA-NC

(31)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

filamenty pośrednie

• zbudowane są z wielu razem skręconych białek włóknistych

• białka te składają się z globularnej głowy ulokowanej na końcu aminowym i globularnego końca na końcu karboksylowym

(32)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (nowy)

• Na schemacie przedstawiono budowę i działanie aparatu szparkowego rośliny dwuliściennej.

(33)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (nowy)

• Wyjaśnij, na czym polega współdziałanie wakuoli i ściany komórkowej podczas otwierania się aparatu szparkowego. W

odpowiedzi uwzględnij, widoczną na rysunku, cechę budowy ściany komórkowej komórek szparkowych.

(34)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (nowy)

• Wyjaśnij, na czym polega współdziałanie wakuoli i ściany komórkowej podczas otwierania się aparatu szparkowego. W

odpowiedzi uwzględnij, widoczną na rysunku, cechę budowy ściany komórkowej komórek szparkowych.

• Wodniczka zwiększa swoje rozmiary, zwiększając nacisk cytozolu na ścianę komórkową, tym samym zewnętrzna, cieńsza ściana

komórki szparkowej odkształca się silniej niż grubsza ściana wewnętrzna, co powoduje otwarcie szparki.

(35)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (stary)

• Ściana komórkowa u roślin lądowych to struktura zbudowana głównie z celulozy – substancji o dużej wytrzymałości na rozciąganie i

stanowiącej włóknisty szkielet ściany, a także z pektyn i hemicelulozy – wypełniających ten szkielet.

• Wykaż związek między budową ściany komórkowej a funkcją, jaką ta ściana pełni w komórce.

(36)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (stary)

• Ściana komórkowa u roślin lądowych to struktura zbudowana głównie z celulozy – substancji o dużej wytrzymałości na rozciąganie i

stanowiącej włóknisty szkielet ściany, a także z pektyn i hemicelulozy – wypełniających ten szkielet.

• Wykaż związek między budową ściany komórkowej a funkcją, jaką ta ściana pełni w komórce.

• Celulozowy szkielet ściany komórkowej nadaje kształt komórkom.

Włókna celulozowe zabezpieczają przed nadmiernym rozciąganiem ściany i rozerwaniem protoplastu.

(37)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (nowy)

• Na rysunku przedstawiono obraz mikroskopowy żywych komórek listka mchu, w których doświadczalnie wywołano zjawisko

plazmolizy, po tym jak umieszczono je na szkiełku mikroskopowym w hipertonicznym roztworze sacharozy.

(38)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (nowy)

• Na rysunku przedstawiono obraz mikroskopowy żywych komórek listka mchu, w których doświadczalnie wywołano zjawisko plazmolizy, po tym jak umieszczono je na szkiełku mikroskopowym w hipertonicznym roztworze sacharozy.

• Podaj nazwę struktur oznaczonych na rysunku literą X oraz funkcję, jaką pełnią one w komórce.

• Nazwa struktur X:

• Funkcja w komórce

(39)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (nowy)

• Na rysunku przedstawiono obraz mikroskopowy żywych komórek listka mchu, w których doświadczalnie wywołano zjawisko plazmolizy, po tym jak umieszczono je na szkiełku mikroskopowym w hipertonicznym roztworze sacharozy.

• Podaj nazwę struktur oznaczonych na rysunku literą X oraz funkcję, jaką pełnią one w komórce.

• Nazwa struktur X: plazmodesmy

• Funkcja w komórce umożliwiają kontakt protoplastów sąsiednich komórek, oddzielonych ścianą komórkową.

umożliwiają transport różnych substancji pomiędzy sąsiednimi komórkami.

(40)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (stary)

• Charakterystycznym elementem budowy komórki roślinnej jest ściana komórkowa, która nadaje komórce odpowiedni kształt, wzmacnia ją i chroni przed mikroorganizmami. Spośród

zamieszczonych poniżej zdań zaznacz zdanie nieprawdziwe.

A. Cytokineza może mieć różny przebieg w zależności od tego, czy dzieląca się komórka posiada ścianę komórkową, czy też nie.

B. W syntezie niektórych składników pierwotnej ściany komórkowej bierze udział aparat Golgiego oraz siateczka śródplazmatyczna.

C. Składnikiem pierwotnych ścian komórkowych roślin są polisacharydy, natomiast brak jest w nich białek strukturalnych i enzymatycznych oraz wody.

D. Po zakończeniu wzrostu protoplast tworzy wtórną ścianę komórkową albo przez wzmocnienie ściany pierwotnej, albo przez nakładanie na nią nowych warstw.

(41)

Budowa i funkcjonowanie komórki cz.3

Matura Czerwiec 2012, Poziom rozszerzony (stary)

• Charakterystycznym elementem budowy komórki roślinnej jest ściana komórkowa, która nadaje komórce odpowiedni kształt, wzmacnia ją i chroni przed mikroorganizmami. Spośród

zamieszczonych poniżej zdań zaznacz zdanie nieprawdziwe.

A. Cytokineza może mieć różny przebieg w zależności od tego, czy dzieląca się komórka posiada ścianę komórkową, czy też nie.

B. W syntezie niektórych składników pierwotnej ściany komórkowej bierze udział aparat Golgiego oraz siateczka śródplazmatyczna.

C. Składnikiem pierwotnych ścian komórkowych roślin są polisacharydy, natomiast brak jest w nich białek strukturalnych i enzymatycznych oraz wody.

D. Po zakończeniu wzrostu protoplast tworzy wtórną ścianę komórkową albo przez wzmocnienie ściany pierwotnej, albo przez nakładanie na nią nowych warstw.

Cytaty

Powiązane dokumenty

kierunku wiatru (jak również jego szybkości i innych czynników) w przekroju pionowym do wysokości kilkuset metrów (i wyżej) jest konieczna dla zrozumienia

Ściana komórkowa bakterii gram-ujemnych otoczona jest dodatkową błoną zewnętrzną, funkcją tak zbudowanej ściany jest ochrona przed cytolizą wywołaną zmianami

Ile jest tych

Związek tyranii z monarchią nie jest dialektyczny, lecz raczej posiada wspólną faktyczną podstawę 19 – tyrania jest formą monarchii w której władca rządzi

Pracę w formie pliku PDF przesyłamy jak zwykle na adres michalx19@wp.pl w temacie

U osób z otępieniem wraz z wiekiem obserwowano wyraźny postęp zaniku kory nowej: u osób 75-let- nich (OR: 5,11; 95%CI 1,94–13,46) i u osób 95-let- nich (OR = 6,10;

przestrzeni wygeneruje nam pole wektorowe, którego wektory będą skierowane w stronę maksymalnego wzrostu danego pola skalarnego, a ich wartość będzie określała stopień

Przedstawiono etapy budowy modeli 3D; od integracji danych, poprzez ich analizę geostatystyczną, do modelowania przestrzennych rozkładów parametrów petrofizycznych z