INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

KRZYSZTOF JAROSZ

INSTRUKCJA

BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH W RAWICZU UL. GEN. HALLERA 12

63 - 900 Rawicz

BUDYNEK OŚWIATOWY, ul. Generała Grota - Roweckiego 9 E,

63 - 900 Rawicz

Opracował:

Technik Pożarnictwa Mirosław Mosiek

Rawicz, dnia 5 grudnia 2016 r.

SPIS TR E ŚC I... 2

Rozdział I Dane ogólne... 4

Podstawa prawna opracowania instrukcji... 4

Dane podstawowe... 6

Warunki konstrukcyjno - budowlane... 7

Rozdział II Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem... 9

Kwalifikacja obiektów ze względu na ich przeznaczenie i sposób użytkowania...10

Gęstość obciążenia ogniowego... 10

Strefy pożarowe... 15

Oddzielenia przeciwpożarowe...16

Drogi pożarowe... 19

Przeciwpożarowe zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru... 20

Zagrożenia wybuchem... 21

Rozdział III Określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnością konserwacyjnym... 22

Definicja urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic... 23

Przeglądy techniczne i konserwacja urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic... 23

Zasady wyposażania budynków w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice...24

Zasady rozmieszczania gaśnic i hydrantów w obiektach oraz sposób ich uruchamiania...29

Instrukcja przeglądu gaśnic... 35

Instrukcja naprawy gaśnic... 35

Podstawowe wymagania dla oświetlenia ewakuacyjnego... 39

Klapy dymowe... 42

2

Rozdział IV

Sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia... 45

Rozdział V Sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane... 51

Rozdział VI Warunki i organizacja ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania... 57

Wprowadzenie i pojęcia podstawowe dotyczące ewakuacji...59

Warunki ewakuacyjne dla obiektu... 60

Zasady prowadzenia ewakuacji ludzi z obiektu... 63

Rozdział VII Sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji... 68

Rozdział VIII Zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących stałymi użytkownikami obiektu... 72

Rozdział IX Wykaz telefonów alarmowych... 81

Rozdział X Plany obiektu, obejmujące także jego usytuowanie, oraz terenu przyległego, z uwzględnieniem danych graficznych... 82

R o z d z i a ł I D ^{a n e} o g ó l n e

Podstawa prawna opracowania instrukcji.

Ogólne obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej wynikają z art. 3 i 4 Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz. U. Nr 178, poz. 1380 z 2009 r. z późniejszymi zmianami) w świetle, których osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystająca ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu jest obowiązana zabezpieczyć je przed pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem.

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów przeciwpożarowych spoczywa na właścicielu, zarządcy lub użytkowniku budynku, obiektu lub terenu. W/w zapewniając ochronę przeciwpożarową są w szczególności zobowiązani do:

• przestrzegania przeciwpożarowych wymagań techniczno - budowlanych,

• wyposażenia budynku, obiektu lub terenu w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z obowiązującymi przepisami,

• zapewnienia osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub terenie bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji,

• przygotowania budynku, obiektu lub terenu do prowadzenia akcji ratowniczej,

• zaznajamianie pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,

• ustalenia sposobu postępowania na wypadek pożaru, klęski żywiołowej, lub miejscowego zagrożenia.

4

Podstawowy celem INSTRUKCJI BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO jest ustalenie wymagań przeciwpożarowych w zakresie organizacyjnym, technicznym,

porządkowym i innym, które muszą być przestrzegane podczas eksploatacji obiektu lub terenu, co w pełni znajduje odbicie w powyżej cytowanej ustawie.

Niniejszą instrukcję opracowano na podstawie § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719 z 2010 r.).

Zgodnie z powyższym właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego.

Instrukcja ta powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

UWAGA:

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna się znajdować w miejscach dostępnych dla ekip ratowniczych.

Dane podstawowe.

Przedmiotem niniejszego opracowania jest Budynek Oświatowy usytuowany w Rawiczu przy ul. Gen. Grota Roweckiego 9e na działkach o nr ewid. gruntu 57/20; 57/21 i 57/19 (obręb Rawicz).

Obecny układ funkcjonalny:

► parter użytkowany jest przez cztery oddziały szkoły specjalnej (osoby niepełnosprawne intelektualnie w stopniach umiarkowanym i głębokim oraz ruchowo); w skład każdego oddziału wchodzi maksymalnie 8 uczniów; kadrę stanowi 4 nauczycieli i 1 osoba do pomocy,

► poddasze oraz sale 3.5 i 3.3 drugiego piętra użytkowane przez Poradnie Psychologiczno - Pedagogiczną w Rawiczu,

► sala 3.14 drugiego piętra użytkowana jest przez Powiatowy Urząd Pracy w Rawiczu,

► I piętro i pozostała część drugiego piętra użytkowane są przez ZSZ w Rawiczu,

► kondygnacja podziemna przeznaczona jest na szatnie uczniów ZSZ w Rawiczu i inne pomieszczenia techniczne.

Droga pożarowa prowadzi z istniejącej drogi publicznej (ul. Generała Grota - Roweckiego) i przebiega wzdłuż dłuższego boku budynku od strony południowej na całej jego długości.

Powyższa zapewnia przejazd bez cofania oraz jest z niej dostęp do placu manewrowego o wymiarach 20 m x 20 m. Wjazd na teren gdzie zlokalizowany jest budynek oświatowy odbywa się poprzez bramę wjazdową o szerokości powyżej 3,6 m. Zaopatrzenie wodne stanowi miejska sieć wodociągowa z hydrantami nadziemnymi usytuowanymi w odległości 21 i 62 m od chronionego budynku. Obiekt wyposażony został w przeciwpożarowy wyłącznik prądu usytuowany w pobliżu wejścia głównego. Lokalizację powyższych urządzeń przeciwpożarowych oznakowano znakami zgodnymi z PN. Ogrzewanie budynku stanowi centralne ogrzewanie wodne zasilane z kotłowni zlokalizowanej w sąsiednim budynku oświatowym usytuowanym przy ul. Generała Grota - Roweckiego 9 F).

Wykaz oraz usytuowanie wskazanych wyżej urządzeń oraz dróg pożarowych przedstawia załączony do niniejszej instrukcji bezpieczeństwa pożarowego szkic sytuacyjny.

6

BUDYNEK OŚWIATOWY

Dane charakterystyczne:

Budynek średniowysoki (16,09 m), pięciokondygnacyjny (4 kondygnacje nadziemne i 1 podziemna), wolnostojący (najbliższa odległość od granicy działki wynosi 5,5 m, najbliższa odległość od zabudowań wynosi 13 m).

Powierzchnia zabudowy:

Powierzchnia całkowita:

Powierzchnia użytkowa:

Kubatura:

430,00 m2 1 925,20 m2 1 357,30 m2 6 860,00 m3

Obiekt posadowiony jest na płycie żelbetowej wzmocnionej żelbetowymi żebrami wpuszczonymi w płytę fundamentową. Ściany nośne i zewnętrzne murowane z cegły ceramicznej pełnej na zaprawie cementowo - wapiennej i żelbetowe. Stropy ceramiczne na belkach stalowych łukowe, Kleina, Terriva i WPS. Ściany wewnętrzne z cegły ceramicznej pełnej, bloczków Phoroterm oraz cegły klinkierowej. Szyb windowy żelbetowy zamknięty drzwiami o klasie odporności ogniowej EI60. Dźwig wyposażony jest w funkcję pożarowego zjazdu bezpieczeństwa, kiedy to w przypadku zaniku napięcia lub zadziałania systemu odymiania klatki schodowej automatycznie zjeżdża na spocznik w poziomie terenu przy wyjściu z budynku od strony południowej i wypuszcza jej pasażerów. Schody międzykondygancyjne żelbetowe, dwubiegowe ze stopniami policzkowymi prefabrykowanymi obustronnie, podpartymi, osadzonymi w ściankach bocznych klatki schodowej i duszy murowanej z cegły ceramicznej. Płyty podestowe żelbetowe osadzone w ścianach bocznych klatki schodowej. Stropodach żelbetowy przekryty papą.

Na kondygnacjach nadziemnych (oprócz bocznych korytarzy parteru i I-szego piętra) zastosowano sufity podwieszane kasetonowe z płyt kartonowo - gipsowych. W klasach występują panele sufitowe z włókniną akustyczną typu Rigips. Komunikację wewnętrzną zapewnia żelbetowa klatka schodowa. Powyższa wykonana została jako obudowana, zamknięta drzwiami o klasie odporności ogniowej EI30 oraz wyposażona w system oddymiania. Kondygnacja podziemna (piwnica), parter oraz pozostałe kondygnacje stanowią odrębne strefy pożarowe. Dodatkowo ze względu na ograniczenie długości dojść ewakuacyjnych parter (ZLII) podzielono na 4 strefy pożarowe. Łącznie w budynku (oprócz klatki schodowej i szybu windowego) wydzielono 7 stref pożarowych:

• kondygnacja podziemna (piwnica) - część zachodnia z szatniami: ZLIII - 104 m ,

• kondygnacja podziemna (piwnica) - część północna (pom. gospodarcze): ZLIII - 5 m ,

• parter - część wschodnia: ZLII - 126 m ,2

• parter - część zachodnia: ZLII - 109 m ,

• parter - część środkowa: ZLII - 56 m ,

• parter - część północna: ZLII - 7 m2,

• I i II piętro oraz poddasze: ZLIII - 1 072 m ,

8

R o z d z i a ł II

W a r u n k i o c h r o n y p r z e c iw p o ż a r o w e j

w y n i k a j ą c e

z p r z e z n a c z e n ia ,

s p o s o b u u ż y t k o w a n i a ,

p r o w a d z o n e g o p r o c esu

TECHNOLOGICZNEGO ,

m a g a z y n o w a n ia i w a r u n k ó w

TECHNICZNYCH OBIEKTU ,

W TYM z a g r o ż e n ia

w y b u c h e m

Kwalifikacja obiektów ze względu na ich przeznaczenie i sposób użytkowania..

Budynki oraz części budynków stanowiące odrębne strefy pożarowe* z uwagi na swoje przeznaczenie i sposób użytkowania dzieli się na trzy zasadnicze kategorie:

mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi, określane jako „ZL”,

produkcyjne i magazynowe - w których prowadzony jest proces technologiczny lub przeznaczone są do magazynowania towarów, określane jak „PM”,

inwentarskie - służące do hodowli inwentarza, określane jako „IN”.

Budynek o św iatow y zalicza się do ,,ZL "

Gęstość obciążenia ogniowego.

Gęstość obciążenia ogniowego - energia cieplna wyrażona w megadżulach, która może powstać przy spalaniu materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku materiałów stałych, przypadająca na jednostkę powierzchni tego obiektu, wyrażona w metrach kwadratowych.

Zgodnie z normą PN-B-02852 ustanowioną przez Polski Komitet Normalizacyjny dnia 05.04.2001 r. (Uchwała nr 14/2001) gęstość obciążenia ogniowego oblicza się ze wzoru:

10

n - liczba rodzajów materiałów znajdujących się w pomieszczeniu (strefie pożarowej), Qn - ciepło spalania poszczególnych materiałów [ MJ/kg ],

Gi - masa poszczególnych materiałów [ kg ],

F - powierzchnia rzutu poziomego pomieszczenia (strefy pożarowej) wyrażona w [ m ].

Przy obliczaniu gęstości obciążenia ogniowego należy uwzględnić materiały palne składowane, wytwarzane, przerabiane lub transportowane w sposób ciągły, znajdujące się w danym pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku.

Gęstość obciążenia ogniowego powinna być obliczana przy założeniu, że wszystkie materiały znajdujące się w danym pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku są równomiernie rozmieszczone na powierzchni rzutu pomieszczenia, strefy pożarowej lub składowiska.

W przypadku, gdy strefa pożarowa składa się z wielu pomieszczeń gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej oblicza się według wzoru:

gdzie:

Qii - gęstość obciążenia ogniowego poszczególnych pomieszczeń [ MJ/ m2 ],

F* - powierzchnia poszczególnych pomieszczeń strefy pożarowej wyrażona w [ m2 ].

UWAGA !!!

Gęstości obciążenia ogniowego dla budynków zaliczonych do kategorii zagrożenia ludzi „ZL”

nie oblicza się.

BUDYNEK OŚWIATOWY

Budynek p ięciokondygnacyjny, zaliczo n y do kategorii zagrożenia ludzi Z L I I i Z L III, zakwalifikow any do g ru p y wysokości j ako średniow ysoki (S W ) zgodnie z obowiązujący m i p rzepisam i p o w inien b yć w ykonany w klasie „ B "

odporności pożarowej.

Budynek ZL I

ZL II ZL III

^{ZL IV ZL V}

1 2 3 4 5 6

niski (N) "B" "B" "C" "D" "C"

ś

redniowysoki (SW)

"B"

"B" "B"

"C" "B"

wysoki (W) "B" "B" "B" "B" "B"

wysokościowy (WW) "A" "A" "A" "B" "A"

W związku z powyższym poszczególne elementy obiektu powinny być wykonane w następujących klasach odporności ogniowej:

K la s a o d p o r n o ś c i

p o ż a r o w e j b u d y n k u

K la s a o d p o r n o ś c i o g n io w e j e l e m e n t ó w b u d y n k u 5) *

g łó w n a k o n ­ s t r u k c ja

n o ś n a

k o n s t r u k ­

c ja d a c h u s t r o p 1)

ś c ia n a z e w n ę t r z ­

n a 1^ 2)'

ś c ia n a w e w n ę -

t r z n a 1)’

p r z e k r y c ie d a c h u 3)’

1 2 3 4 5 6 7

„ A " R 2 4 0 R 3 0 R E I 1 2 0 E I 1 2 0 ( o ^ i ) E I 6 0 R E 3 0

„ B ” R 1 2 0 R 3 0 R E I 6 0 E I 6 0 ( o ^ i ) E I 3 0 4) R E 3 0

„ C " R 6 0 R 1 5 R E I 6 0 E I 3 0 ( o ^ i ) E I 1 5 4) R E 1 5

„ D " R 3 0 ( - ) R E I 3 0 E I 3 0 ( o ^ i ) ( - ) ( - )

„ E " ( - ) ( - ) ( - ) ( - ) ( - ) ( - )

* nie mogą występować takie budynki.

Wyżej wymienione elementy budynku powinny być wykonane jako nierozprzestrzeniające ognia (NRO).

Dla pow yższych uwarunkowań ro zo a trvw a n vb u d vnek spełnia wym agania w za k resie k lasyodDornościp o ża rowei.

================================================================

12

Objaśnienia:

R - nośność ogniowa (w minutach), określona zgodnie z PN dot. zasad ustalania klas odporności ogniowej elementów budynku - jest to czas, po którym element budynku w warunkach pożaru przestaje pełnić swoją funkcję nośną i następuje przekroczenie dopuszczalnych przemieszczeń.

E - szczelność ogniowa (w minutach), określona j.w. - jest to czas, przez jaki przegroda utrzymuje swoją szczelność konstrukcyjną. W przypadku dachu, jest to minimalny czas, przez jaki płomień ze środka budynku nie przepali dachu na wylot. Parametr ten może być istotny

na przykład dla bezpieczeństwa budynków stojących obok.

I - izolacyjność ogniowa (w minutach), określona j.w.,- jest to czas, po którym powierzchnia drugiej strony przegrody osiąga temperaturę 140°C.

(-)

i)

2)

Nie stawia się wymagań.

Jeżeli przegroda jest częścią głównej konstrukcji nośnej, powinna spełniać także kryteria nośności ogniowej (R) odpowiednio do wymagań zawartych w kol. 2 i 3 dla danej klasy odporności pożarowej budynku.

Klasa odporności ogniowej dotyczy pasa międzykondygnacyjnego wraz z połączeniem ze stropem.

3) Wymagania nie dotyczą naświetli dachowych, świetlików, lukarn i okien połaciowych

■

(z zastrzeżeniem § 218), jeśli otwory w połaci dachowej nie zajmują więcej niż 20% jej powierzchni; nie dotyczą także budynku, w którym nad najwyższą kondygnacją znajduje się strop albo inna przegroda, spełniająca kryteria określone w kol. 4.

4) Dla ścian komór zsypu wymaga się klasy E I 60, a dla drzwi komór zsypu klasy E I 30. 5

5) Klasa odporności ogniowej dotyczy elementów wraz z uszczelnieniami złączy i dylatacjami.

Klasa odporności pożarowej budynku jest to symbol, któremu przyporządkowano wymagania dotyczące materiałów i elementów budynku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami istnieje pięć klas odporności pożarowej budynków, oznaczonych literami w kolejności od najwyższej: A,B,C,D,E. Elementy budynku odpowiedniej klasy odporności pożarowej powinny odpowiadać określonym warunkom.

Stopień rozprzestrzeniania ognia jest to klasyfikacja elementu budowli ze względu na zachowanie się badanej próbki w znormalizowanych warunkach badania, uwzględniająca:

rozprzestrzenianie się płomienia na powierzchni próbki lub wewnątrz próbki, bezpłomieniowe spalanie (tlenie) lub rozkład termiczny materiału próbki, występowanie płonących kropli lub materiałów stałych.

W zależności od zachowania się badanej próbki elementy budowli klasyfikuje się jako:

elementy (okładziny) nie rozprzestrzeniające ognia - elementy (okładziny), które w obszarze źródła ognia mogą lokalnie ulegać spalaniu wg przyjętych kryteriów, natomiast poza tym obszarem lub po usunięciu źródła ognia nie ulegają spalaniu (zalicza się tu również elementy wykonane całkowicie z materiałów niepalnych),

elementy (okładziny) słabo rozprzestrzeniające ogień - elementy (okładziny), które wg przyjętych kryteriów mogą w niewielkim stopniu ulegać spalaniu poza obszarem działania źródła ognia lub po jego usunięciu,

elementy (okładziny) silnie rozprzestrzeniające ogień - elementy (okładziny), które wg przyjętych kryteriów ulegają intensywnemu spalaniu poza obszarem działania źródła ognia lub po jego usunięciu.

14

Strefy pożarowe.

Strefę pożarową może stanowić budynek, albo jego część, która oddzielona jest od innych budynków lub części budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego, bądź też pasami wolnego terenu o odpowiedniej szerokości. Częścią budynku, która może być uznana za strefę pożarową jest także kondygnacja, jeżeli klatki schodowe i szyby dźwigowe spełniają określone

wymagania.

BUDYNEK OŚWIATOWY

Budynek podzielony został na 7 stref pożarowych z wydzieloną klatką schodową oraz szybem windowym (wielkości poszczególnych stref - patrz str. 8 - znacznie poniżej dopuszczalnych).

D o p u s z c z a l n a p o w i e r z c h n i a stre f y p oża r owej w m w b u d y n k u w i e l o k o n d y g n a c y j n y m

K a t e g o r i a z a g r o ż e n i a l u d z i

w b u d y n k u o j e d n e j k o n d y g n a c j i

n a d z i e m n e j (bez

n i s k i m śr e d n i o w y s o k i m w y s o k i m i w y s o k o ś c i o w y m

o g r a n i c z e n i a w y s o k o ś c i )

(N) (SW) (W) i (WW)

i 2 3 4 5

ZL I,Z L I I I, ZL IV, ZL V 1 0 . 0 0 0 8 . 0 0 0 5 . 0 0 0 ^{2 . 5 0 0}

Z L I I ^{8 . 0 0 0 5 . 0 0 0} 3 . 5 0 0 2 . 0 0 0

P o w yższy warunek je s t spełniony.

Oddzielenia przeciwpożarowe.

Ściany i stropy stanowiące elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wykonane z materiałów niepalnych, a występujące w nich otwory - obudowane przedsionkami przeciwpożarowymi lub zamykane za pomocą drzwi przeciwpożarowych bądź innego zamknięcia przeciwpożarowego. W ścianie oddzielenia przeciwpożarowego łączna powierzchnia otworów, o których mowa wyżej, nie powinna przekraczać 15 % powierzchni ściany, a w stropie oddzielenia przeciwpożarowego - 0,5% powierzchni stropu.

Przedsionek przeciwpożarowy powinien mieć wymiary rzutu poziomego nie mniejsze niż 1,4 x 1,4 m, ściany i strop, a także osłony lub obudowy przewodów i kabli elektrycznych z wyjątkiem wykorzystywanych w przedsionku - o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 60 wykonane z materiałów niepalnych oraz być zamykany drzwiami.

Dla budynku oświatowego wymaganą klasę odporności ogniowej elementów oddzielenia przeciwpożarowego oraz zamknięć znajdujących się w nich otworów określa poniższa tabela:

K l a s a o d p o r n o ś c i

p o ż a r o w e j b u d y n k u

e l e m e n t ó w o d d z i e l e n i a p r z e c i w p o ż a r o w e g o

d r z w i p r z e c i w p o ż a r o w y c h l u b i n n y c h z a m k n i ę ć

p r z e c i w p o ż a r o w y c h

d r z w i z p r z e d s i o n k a p r z e c i w p o ż a r o w e g o

ś c i a n i s t r o p ó w , z

w y j ą t k i e m s t r o p ó w w ZL

s t r o p ó w w ZL

n a k o r y t a r z i do p o m i e s z c z e n i a

na k l a t k ę s c h o d o w ą * )

i 2 3 4 5 6

"A" R E I 240 R E I 120 E I 120 E I 60 E 60

" B " i " C " R E I 1 2 0 R E I 6 0 E I 6 0 E I 3 0 E 3 0

"D" i "E" R E I 60 R E I 30 E I 30 E I 15 E 15

*) Dopuszcza się osadzenie tych drzwi w ścianie o klasie odporności ogniowej, określonej dla drzwi w kol. 6, znajdującej się między przedsionkiem a klatką schodową.

P o w yższy warunek jestsp ełnion y.

16

W ścianie oddzielenia przeciwpożarowego dopuszcza się wypełnienie otworów materiałem przepuszczającym światło, takim jak luksfery, cegła szklana lub inne przeszklenie, jeżeli powierzchnia wypełnionych otworów nie przekracza 10 % powierzchni ściany, przy czym klasa odporności ogniowej wypełnień nie powinna być niższa niż:

W y m a g a n a k l a s a o d p o r n o ś c i o g n i o w e j ś c i a n y o d d z i e l e n i a p r z e c i w p o ż a r o w e g o

K l a s a o d p o r n o ś c i o g n i o w e j w y p e ł n i e n i a o t w o r u w ś c i a n i e

b ę d ą c e j o b u d o w ą d r o g i e w a k u a c y j n e j

i n n e j

i 2 3

R E I 240 E I 120 E 120

R E I 1 2 0 E I 6 0 E 6 0

R E I 60 E I 30 E 30

Przepusty instalacyjne w elementach oddzielenia przeciwpożarowego powinny mieć klasę odporności ogniowej (E I) wymaganą dla tych elementów. Dopuszcza się nieinstalowanie przepustów, o których mowa wyżej, dla pojedynczych rur instalacji wodnych, kanalizacyjnych i ogrzewczych, wprowadzanych przez ściany i stropy do pomieszczeń higienicznosanitarnych.

Przepusty instalacyjne o średnicy większej niż 0,04 m w ścianach i stropach pomieszczenia zamkniętego, dla których wymagana klasa odporności ogniowej jest nie niższa niż E I 60 lub R E I 60, a niebędących elementami oddzielenia przeciwpożarowego, powinny mieć klasę odporności ogniowej (E I) ścian i stropów tego pomieszczenia.

Przejścia instalacji przez zewnętrzne ściany budynku, znajdujące się poniżej poziomu terenu, powinny być zabezpieczone przed możliwością przenikania gazu do wnętrza budynku.

Ścianę oddzielenia przeciwpożarowego należy wznosić na własnym fundamencie lub na stropie, opartym na konstrukcji nośnej o klasie odporności ogniowej nie niższej od odporności ogniowej tej ściany.

Ścianę oddzielenia przeciwpożarowego należy wysunąć na co najmniej 0,3 m poza lico ściany zewnętrznej budynku lub na całej wysokości ściany zewnętrznej zastosować pionowy pas z materiału niepalnego o szerokości co najmniej 2 m i klasie odporności ogniowej E I 60.

W budynku z przekryciem dachu rozprzestrzeniającym ogień, ściany oddzielenia przeciwpożarowego należy wyprowadzić ponad pokrycie dachu na wysokość co najmniej 0,3 m lub zastosować wzdłuż ściany pas z materiału niepalnego o szerokości co najmniej 1 m i klasie odporności ogniowej E I 60, bezpośrednio pod pokryciem; przekrycie na tej szerokości powinno być nierozprzestrzeniające ognia.

W budynku w dachu którego znajdują się świetliki lub klapy dymowe, ściany oddzielenia przeciwpożarowego usytuowane od nich w odległości poziomej mniejszej niż 5 m, należy wyprowadzić ponad górną ich krawędź na wysokość co najmniej 0,3 m, przy czym wymaganie to nie dotyczy świetlików nieotwieranych o klasie odporności ogniowej co najmniej E 30.

Piwnice powinny być oddzielone od pozostałej części budynku stropami i ścianami o klasie odporności ogniowej co najmniej R E I 60 i zamknięte drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej E I 30. Jeżeli drzwi do piwnic znajdują się poniżej poziomu terenu, schody prowadzące z tego poziomu powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający omyłkowe zejście ludzi do piwnic w przypadku ewakuacji (np. ruchomą barierą).

Pow yższe w arunki są spełnione.

18

Drogi pożarowe.

Drogę pożarową o utwardzonej nawierzchni, umożliwiającą dojazd jednostek ochrony przeciwpożarowej do obiektu budowlanego o każdej porze roku, należy doprowadzić do:

• budynku zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL II

• budynku należącego do grupy wysokości: średniowysoki, zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL III

Droga pożarowa powinna przebiegać wzdłuż dłuższego boku budynku, na całej jego długości, a w przypadku gdy krótszy bok budynku ma więcej niż 60 m - z jego dwóch stron, przy czym bliższa krawędź drogi pożarowej musi być oddalona od ściany budynku o 5-15 m dla obiektów zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi. Pomiędzy tą drogą i ścianą budynku nie mogą występować stałe elementy zagospodarowania terenu lub drzewa i krzewy o wysokości przekraczającej 3 m, uniemożliwiające dostęp do elewacji budynku za pomocą podnośników i drabin mechanicznych.

W przypadkach uzasadnionych warunkami lokalnymi, w szczególności architektonicznymi, droga pożarowa do budynków, o których mowa wyżej, może być poprowadzona w taki sposób, aby był zapewniony dostęp do:

► 30 % obwodu zewnętrznego budynku, przy jego rozpiętości do 60 m,

► 50 % obwodu zewnętrznego budynku, przy jego rozpiętości przekraczającej 60 m,

► 100 % długości elewacji od frontu budynku, przy zabudowie pierzejowej - przy spełnieniu pozostałych wymagań określonych powyżej.

Wyjścia z obiektów budowlanych powinny mieć połączenie z drogą pożarową, dojściem o szerokości minimalnej 1,5 m i długości nie większej niż 50 m, w sposób zapewniający dotarcie bezpośrednio lub drogami ewakuacyjnymi do każdej strefy pożarowej w tych obiektach.

Dojście do budynku, o którym mowa wyżej, może być prowadzone przez budynek, o ile nie przebiega ono w obrębie strefy pożarowej, do której ma być zapewniony dostęp z drogi pożarowej.

Droga pożarowa powinna zapewniać przejazd bez cofania lub powinna być zakończona placem manewrowym o wymiarach 20 m x 20 m, względnie można przewidzieć inne rozwiązania umożliwiające zawrócenie pojazdu.

Dopuszcza się wykonanie odcinka drogi pożarowej o długości nie większej niż 15 m, z którego wyjazd jest możliwy jedynie przez cofanie pojazdu.

Najmniejszy promień zewnętrznego łuku drogi pożarowej nie może wynosić mniej niż 11 m.

W przypadku analizowanego obiektu droga pożarowa powinna umożliwiać przejazd pojazdów o nacisku osi na nawierzchnię jezdni co najmniej 50 kN (kiloniutonów), a jej minimalna szerokość nie może być mniejsza niż 3 m.

Bramy wjazdowe powinny mieć szerokość, co najmniej 3,6 m.

Pow yższe w arunki są spełnione.

Przeciwpożarowe zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz założeniem projektowym dla takie rodzaju obiektów wymagana ilość wody dla celów przeciwpożarowych, służąca do zewnętrznego gaszenia pożarów powinna wynosić, co najmniej 20 dm /s łącznie z co najmniej 2 hydrantów o średnicy 80 mm. Wydajność jednego hydrantu DN 80 co najmniej 10 dm /s przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa.

20

Na sieci wodociągowej przeciwpożarowej stosuje się hydranty zewnętrzne nadziemne o średnicy nominalnej DN 80. Dopuszcza się instalowanie hydrantów podziemnych o średnicy nominalnej DN 80 w przypadkach, gdy zainstalowanie hydrantów nadziemnych jest szczególnie utrudnione lub niewskazane, np. ze względu na utrudnienia w ruchu.

Hydranty zewnętrzne umieszcza się przy zachowaniu następujących odległości:

• najbliższego hydrantu od chronionego obiektu budowlanego - do 75 m,

• od ściany chronionego budynku - co najmniej 5 m.

Hydranty zewnętrzne zainstalowane na sieci wodociągowej przeciwpożarowej powinny być wyposażone w odcięcia umożliwiające odłączania ich od sieci. Odcięcia te muszą pozostawać w położeniu otwartym podczas normalnej eksploatacji sieci.

Przy hydrancie należy przewidzieć stanowisko czerpania wody o wymiarach zapewniających swobodny dostęp do hydrantu.

Pow yższe w arunki są spełnione.

Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne do zewnętrznego gaszenia pożaru dla analizowanego budynku stanowią hydranty nadziemne usytuowane na istniejącej sieci wodociągowej w następujących odległościach od obiektu:

HP 1 - w odległości ok. 21 m od strony południowej, HP 2 - w odległości ok. 62 m od strony zachodniej.

Lokalizacja przedmiotowych urządzeń przeciwpożarowych została przedstawiona na szkicu sytuacyjnym, który stanowi załącznik do niniejszej instrukcji.

W budynku nie prowadzi się procesów technologicznych, w związku z powyższym nie występują pomieszczenia ani strefy zagrożone wybuchem.

R o z d z i a ł III

OKREŚLENIE WYPOSAŻENIA W WYMAGANE

URZĄDZENIA

PRZECIWPOŻAROWE

I GAŚNICE ORAZ SPOSOBY PODDAWANIA

ICH PRZEGLĄDOM TECHNICZNYM I CZYNNOŚCIOM KONSERWACYJNYM

22

Definicja urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic.

Urządzenia przeciwpożarowe - urządzenia (stałe lub półstałe uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczenia jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia inertyzujące, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno - alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe, hydranty zewnętrzne, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed powstaniem wybuchu i ograniczające jego skutki, kurtyny dymowe oraz drzwi, bramy przeciwpożarowe i inne zamknięcia przeciwpożarowe, jeżeli są wyposażone w systemy sterowania, przeciwpożarowe wyłączniki prądu oraz dźwigi dla ekip ratowniczych.

Gaśnica - przenośny sprzęt gaśniczy uruchamiany ręcznie, służący do gaszenia pożaru w zarodku, przeznaczony dla ogółu obywateli nie posiadających specjalistycznego wyszkolenia pożarniczego.

Przeglądy techniczne i konserwacja urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic.

• urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dot. urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno - ruchowej oraz w instrukcjach obsługi,

• przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne, o których mowa wyżej, powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

Zasady wyposażania budynków w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice.

Zgodnie z § 183 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.

w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.) w strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej 1 000 m lub zawierających strefy zagrożone wybuchem należy stosować przeciwpożarowe wyłączniki prądu. Powyższe wyłączniki powinny być umieszczone

w pobliżu głównego wejścia do obiektów lub złącza i odpowiednio oznakowane.

Na podstawie § 32 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 nr 109 poz. 719) obiekty muszą być wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm dotyczących gaśnic. Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie.

24

Do gaszenia pożarów grupy „A” (materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli) stosuje się gaśnice płynowe lub proszkowe.

Do gaszenia pożarów grupy „B” (cieczy palnych i materiałów stałych topiących się, np. benzyn, alkoholi, olejów, tłuszczów, lakierów) stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe , śniegowe lub proszkowe.

Do gaszenia pożarów grupy „C” (gazów palnych, np. propanu, acetylenu, gazu ziemnego) stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe lub śniegowe.

Do gaszenia pożarów grupy „D” (metali lekkich, np. magnezu, sodu, potasu, litu) stosuje się gaśnice proszkowe do tego celu przeznaczone.

Do gaszenia pożarów grupy „ F” - (pożary tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych) stosuje się gaśnice do tego celu przeznaczone.

Do gaszenia pożarów poszczególnych grup z indeksem „E” (urządzeń elektrycznych pod napięciem i innych materiałów znajdujących się w pobliżu tych urządzeń) stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe lub śniegowe.

W obiektach zaliczo n ych do kategorii zagrożenia ludzi (Z L )

niechronionych stałym i urządzenia m i gaśnicz y m i jedna je d n o stka m asy środka gaśniczego 2 kg (lu b 3 dmi3) zaw artego w gaśnicach p o w inna p rzypadać na każde 100 m 2 p ow ierz ch n i strefy pożaro w e j w budynku.

Zgodnie z § 18 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 nr 109 poz. 719) w budynkach stosuje się następujące rodzaje punktów poboru wody do celów przeciwpożarowych:

• hydranty wewnętrzne z wężem półsztywnym o nominalnej średnicy węża 25 mm i 33 mm, zwane odpowiednio „hydrantem 25” i „hydrantem 33”;

• hydrant wewnętrzny z wężem płasko składanym o nominalnej średnicy węża 52 mm, zwany „hydrantem 52”;

• zawór hydrantowy zwany „zaworem 52” bez wyposażenia w wąż pożarniczy.

Zasilanie hydrantów wewnętrznych musi być zapewnione przez co najmniej 1 godzinę.

Hydranty wewnętrzne muszą spełniać wymagania Polskich Norm dotyczących tych urządzeń.

Hydranty 25 muszą być stosowane w strefach pożarowych zakwalifikowanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL na każdej kondygnacji budynku średniowysokiego w strefie pożarowej o powierzchni przekraczającej 200 m , zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL II i ZL III.

Na podstawie § 245 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.

w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.) w budynkach średniowysokich zawierających strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL II i ZL III należy stosować klatki schodowe obudowane i zamykane drzwiami oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu.

================================================================

26

► System oddymiania zastosowany w obiekcie ma za zadanie odprowadzenie dymu i ciepła z pomieszczeń objętych pożarem. Prawidłowo zaprojektowane i zainstalowane oddymianie spełnia w czasie pożaru następujące funkcje:

- ułatwiają ewakuację poprzez utrzymywanie dolnej części pomieszczenia wolnej od dymu, - ułatwiają działania ratownicze,

- zapewniają ochronę konstrukcji budynku oraz jego wyposażenia,

- zmniejsza pośrednie straty pożarowe wywołane przez wydzielający się dym i gorące gazy pożarowe.

Przykładowy schemat

Centrala

pogodowa Centrala wentylacyjna

Sitowr k elaktrytenj, 2

"termobeipiecznik alkoholowy

Centrala SAP

Przycisk do wentylacji

Skrzynka sterownicza z modułem elektrycznym

Na podstawie § 158 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.

w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.) w budynkach, w których jest ustanowiony stały nadzór stosuje się instalacje sygnalizujące niedopuszczalny poziom stężenia gazu. Czujki sygnalizujące niedopuszczalny poziom stężenia gazu w budynkach, powinny być instalowane w pomieszczeniach, w których istnieje możliwość nagromadzenia gazu przy stanach awaryjnych instalacji lub przyłącza gazowego. Urządzenia sygnalizacyjno - odcinające dopływ gazu należy stosować w tych pomieszczeniach, w których łączna nominalna moc cieplna zainstalowanych urządzeń gazowych jest większa niż 60 kW.

Na podstawie § 181 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.

w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm.) budynek, w którym zanik napięcia w elektroenergetycznej sieci zasilającej może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, poważne zagrożenie środowiska, a także znaczne straty materialne, należy zasilać co najmniej z dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł energii elektrycznej, oraz wyposażać w samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne (zapasowe lub ewakuacyjne). Oświetlenie ewakuacyjne powinno działać przez co najmniej 2 godziny od zaniku oświetlenia podstawowego.

Oświetlenie ewakuacyjne należy stosować na drogach ewakuacyjnych:

- oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,

- w budynkach przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się.

28

Zasady rozmieszczania gaśnic i hydrantów w obiektach oraz sposób ich uruchomienia, działania.

Gaśnice w obiekcie powinny być rozmieszczone:

1. W miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:

• przy wejściach do budynków,

• na klatkach schodowych,

• na korytarzach,

• przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz.

2. W miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki).

3. Przy rozmieszczaniu gaśnic powinny być spełnione następujące warunki:

• odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m.

• do gaśnicy powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

Sposób uruchomienia gaśnicy proszkowej GP 6X.

GAŚNICA PROSZKOWA 6 X (ABC)

Przykładowa etykieta z gaśnicy proszkowej:

30

Hydranty wewnętrzne w obiekcie powinny być umieszczone przy drogach komunikacji ogólnej, w szczególności:

a. przy wejściach do budynku i klatek schodowych na każdej kondygnacji budynku, b. w przejściach i na korytarzach, w tym holach,

c. przy wejściach na poddasza,

d. zasięg hydrantów wewnętrznych w poziomie obejmuje całą powierzchnię chronionego budynku, strefy pożarowej lub pomieszczenia, z uwzględnieniem:

► długości odcinka węża hydrantu wewnętrznego określonej w Polskich Normach,

► efektywnego zasięgu rzutu prądów gaśniczych:

• 3 m - w strefach pożarowych zakwalifikowanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL, znajdujących się w budynkach o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej - przyjmowanego dla prądów rozproszonych stożkowych,

e. zawory odcinające hydrantów wewnętrznych muszą być umieszczone na wysokości 1,35 ± 0,1 m od poziomu podłogi,

f. przed hydrantem wewnętrznym zapewnia się dostateczną przestrzeń do rozwinięcia linii gaśniczej.

Sposób uruchomienia hydrantu wewnętrznego.

HYDRANT WEWNĘTRZNY Z WĘŻEM PÓŁSZTYWNYM 0 25

32

W' razie pożaru należy

« otworzyć drzwiczki, zrywając plombę

a chwycić prądownicę i podbiec z nią do ognia, rozwijając wąż, wyrównać skręty i załamania węża,

® otworzyć zawór przez obrócenie kółka w lewo, 3 strumień wody skierować w ogień

W razie potrzeby przedłużyć wąż, włączając zapasowy odcinek pomiędzy zawór i odcinek pierwszy, przedłużając wąż należy zamknąć dopływ wody

lv d n ni u me wolno uzvwac do gaszenia i ustalać 11 elektrycznych pod naplecieni - grozi i o porażeniem

Uwagi:

1. Hydrantu nie należy wykorzystywać do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem oraz przestrzeni, w których takie urządzenia występują. Należy pamiętać, aby przed podaniem wody odłączyć dopływ energii elektrycznej, do miejsca w którym ma miejsce pożar !!!

2. Obsługę hydrantu powinny stanowić 2 osoby.

Prądownica hydrantu posiada możliwość regulacji strumienia wody. Strumień zwarty ma większy zasięg, ale mniejszą powierzchnię działania, natomiast strumień rozproszony ma mniejszy zasięg, ale większą powierzchnię działania, tym samym większą powierzchnię odbierania ciepła, stanowi lepszą ochronę dla gaszącego.

Rodzaje strumieni wody

Strumień rozproszony

Zgodnie z punktem ⁶ Polskiej Normy PN-B-02877-4 (Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła. Zasady projektowania) w celu zapewnienia pełnego wykorzystania powierzchni czynnej klap dymowych należy przewidzieć odpowiednią liczbę otworów, przez które przedostaje się powietrze uzupełniające, umiejscowionych w dolnych miejscach pomieszczenia. Geometryczna powierzchnia otworów wylotowych powietrza powinna być co najmniej o 30 % większa niż suma powierzchni wszystkich klap dymowych.

Możliwe jest tu wliczenie okien usytuowanych w dolnej części pomieszczenia oraz drzwi, które w przypadku powstania pożaru dadzą się otworzyć od zewnątrz.

================================================================

34 Strumień zwarty

Gaśnica proszkowa typu „X” z manometrem

1. Wykonać zewnętrzne oględziny gaśnicy - sprawdzić czy:

• plomba i zawleczka nie zostały uszkodzone

• gaśnica nie jest uszkodzona mechanicznie

• nie ma miejsc skorodowanych na zbiorniku

• pyszczek wylotowy lub wąż są drożne

• posiada czytelną i właściwą etykietę oraz kontrolkę z ostatniego przeglądu

• wskaźnik ciśnienia znajduje się na polu zielonym (dla 200C ciśnienie 1,5 MPa) 2. Nakleić kontrolkę z datą następnego przeglądu

Dodatkowo:

• w gaśnicach posiadających wąż z prądownicą sprawdzamy stan techniczny węża, drożność i trwałość połączeń

3

• w gaśnicach o pojemności zbiornika powyżej ⁶ dm sprawdzamy ważność jego legalizacji

Instrukcja naprawy gaśnic.

Gaśnicy proszkowej typu „X” z manometrem

Jeżeli gaśnica nie była używana i jest „pod ciśnieniem” musimy ją rozprężyć.

Mając do dyspozycji przesypywarkę do proszku, przykładamy pyszczek wylotowy lub wąż gaśnicy do węża ssawnego maszyny i uruchamiamy ją do całkowitego opróżnienia.

Nie dysponując przesypywarką do proszku możemy zrobić to w następujący sposób : - gaśnicę odwracamy głowicą w dół

- na głowicę nakładamy duży worek foliowy - powoli naciskamy dźwignię gaśnicy

- w ten sposób do worka foliowego dostanie się proszek z rurki syfonowej i azot wypełniający zbiornik gaśnicy

Demontaż gaśnicy

Zamocować gaśnicę w uchwycie mechanicznym

Przy gaśnicach GP - 4x, GP - ⁶ x i GP - 9x wykręcić wąż, sprawdzić jego stan techniczny i drożność

3

W gaśnicach o pojemności zbiornika powyżej ⁶ dm sprawdzić ważność jego legalizacji.

• Powoli odkręcić głowicę gaśnicy

• Wysypać proszek ze zbiornika

• Wyczyścić zbiornik gaśnicy

• Odkręcić głowicę, dokładnie ją oczyścić sprawdzając : - zerowanie manometru

- stan uszczelki pod głowicą - drożność rurki syfonowej - stan sprężyny

- uszczelki na popychaczu - ogólny stan głowicy

- drożność kanałów wylotowych

• Napełnić zbiornik gaśnicy proszkiem zgodnie z zaleceniami producenta Montaż i sprawdzenie szczelności

Zmontować głowicę w kolejności odwrotnej, a następnie wkręcić do zbiornika i dokręcić specjalnym kluczem

Fakt przeprowadzenia naprawy odnotować na rurce syfonowej

• Napełnić gaśnicę azotem za pomocą głowicy napełniającej (1,5 MPa)

• Założyć zawleczkę

36

miejscu na polu zielonym

• Wyczyścić i pomalować zbiornik gaśnicy

• Założyć plombę

• Nakleić właściwą etykietę i kontrolkę

Jeżeli w gaśnicy typu X występuje inny środek gaśniczy niż proszek, to czynności przeglądu i naprawy są takie same z wyjątkiem punktów dot. środka gaśniczego.

U W AG A: Z bio rn ik i gaśnic proszkow ych o pojem ności p o w yże j 5 dm 3 są p o d pełnym dozorem technicznym i podlegają badaniom okresowym . Z bio rn ik i te p o 5 latach eksploatacji n a le ży w ycofać z ruchu i przedstaw ić do badania w uznanym p rze z organ dozoru technicznego zakładzie napraw czym . Po badaniu z w ynikiem pom yślnym zb io rn ik je s t odpow iednio oznakow any z podaniem d a ty następnej re w izji. Poniew aż urządzenia te nie są rejestrow ane dlatego konserw ator w trakcie spraw dzania sprzętuprzeciw pożarow ego ma obow iązek w ycofaćstosow ne gaśnice z eksploatacji, a zb io rn ik i przekazać do badania. N a leży rów nie ż w ycofać z eksploatacji zb io rn ik i gaśnic, których stan techniczny b u d zi zastrzeżenia.

Z u w a gi na przeznaczenie obiektu zastosow ano gaśnice typ u ABC.

Rozm ieszczenie gaśnic w obiekcie pokazano na rzutach poszczególnych kondygnacji.

Sposoby oznakowania lokalizacji podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnic):

GAŚNICA ZESTA W SPR ZĘTU PO ŻAR N ICZEG O

======================================================

38

Podstawowe wymagania dla oświetlenia ewakuacyjnego.

Oświetlenie bezpieczeństwa i ewakuacji jest rodzajem oświetlenia awaryjnego załączającego się samoczynnie w przypadku zaniku napięcia w elektrycznej sieci zasilającej.

Oświetlenie to należy stosować w budynkach, w których nagły nawet krótkotrwały zanik oświetlenia podstawowego może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, poważne zagrożenie środowiska lub znaczne straty materialne. Czas działania oświetlenia bezpieczeństwa powinien być dostosowany do warunków występujących w pomieszczeniu i wynosić nie mniej niż 1 godzinę. W odróżnieniu od oświetlenia bezpieczeństwa, oświetlenie ewakuacyjne powinno działać przez co najmniej ² godziny od zaniku oświetlenia podstawowego.

Aby osiągnąć właściwą widzialność umożliwiającą ewakuację, należy oświetlić przestrzeń drogi ewakuacyjnej, co najmniej do wysokości 2 m nad podłogą. Znaki przy wszystkich wyjściach awaryjnych i wzdłuż dróg ewakuacyjnych powinny być tak oświetlone, aby jednoznacznie wskazywały kierunek ewakuacji do strefy bezpiecznej.

Jeśli wyjście awaryjne nie jest bezpośrednio widoczne, to powinien być umieszczony, w odpowiednim miejscu, oświetlony znak kierunkowy (lub szereg znaków). W celu zapewnienia odpowiedniego natężenia oświetlenia, oprawy oświetlenia ewakuacyjnego (odpowiadające normie PN- EN 60 598-2-22 ) powinny być usytuowane w pobliżu każdych drzwi wyjściowych oraz tam, gdzie jest to konieczne, aby zwrócić uwagę na potencjalne niebezpieczeństwo lub umieszczony sprzęt bezpieczeństwa. Zatem oprawy powinny być umieszczane:

• przy każdych drzwiach wyjściowych przeznaczonych do użycia w przypadku zagrożenia,

• w pobliżu schodów, tak aby każdy stopień był oświetlony bezpośrednio,

• w pobliżu każdej zmiany poziomu drogi ewakuacyjnej,

• obowiązkowo przy wyjściach ewakuacyjnych i znakach bezpieczeństwa,

• przy każdej zmianie kierunku drogi ewakuacyjnej,

• przy każdym skrzyżowaniu korytarzy,

• na zewnątrz i w pobliżu każdego wyjścia końcowego (na zewnątrz obiektu lub strefy bezpiecznej),

• w pobliżu każdego punktu pierwszej pomocy,

• w pobliżu (każdego urządzenia przeciwpożarowego i ręcznego przycisku alarmowego.

Natężenie oświetlenia na drodze ewakuacyjnej o szerokości do 2 m, mierzone w jej osi przy posadzce, musi wynosić co najmniej 1 lx. W obszarze środkowym, który jest nie mniejszy niż połowa szerokości tej drogi, natężenie oświetlenia nie może się zmniejszyć o więcej niż 50 %.

Uwaga !!!

Drogi ewakuacyjne szersze niż 2 m mogą być traktowane jako kilka dróg ewakuacyjnych o szerokości ² m albo należy je wyposażyć w oświetlenie jak w strefach otwartych.

Stosunek wartości maksymalnego do minimalnego natężenia oświetlenia na drodze ewakuacyjnej nie może być większy niż 40:1 (aby wyeliminować zjawisko olśnienia przykrego).

UWAGA !!!

W normie przez pojęcie „olśnienie przykre” należy rozumieć powstanie niewygody widzenia, niekoniecznie związane z zakłóceniem czynności wzrokowej.

Zdefiniowane zostały również parametry olśnienia przykrego w obszarze twarzy, w przypadku zbyt silnego źródła światła zastosowanego w oprawach na drodze ewakuacyjnej (należy ograniczać światłość opraw w obrębie pola widzenia).

NORMA PN-EN 50172 określa kiedy i w jaki sposób oświetlenie powinno być kontrolowane. W obiekcie powinien być założony „Dziennik” - służący do zapisów raportów przeglądów oświetlenia ewakuacyjnego. Do dziennika powinien być dołączony projekt lub schemat rozmieszczenia oświetlenia ewakuacyjnego z określonymi natężeniami tego oświetlenia (średnio 1 lx , czas świecenia 2h). W dzienniku powinny być odnotowywane przeglądy co miesięczne (w przypadku używania automatycznego urządzenia testującego) lub codzienne przy zastosowaniu innych systemów, coroczne dokonywane przez uprawnione jednostki.

Wszystkie urządzenia zastosowane na obiekcie muszą posiadać niezbędne i prawidłowe certyfikaty i deklaracje zgodności. Deklaracje zgodności może wystawiać jedynie producent na bazie badań przeprowadzanych w swoich laboratoriach lub jednostkach do tego uprawnionych.

40

Kolejne czynności wykonywane podczas kontroli oświetlenia ewakuacyjnego:

1. sprawdzenie dziennika i pełnej dokumentacji,

2. sprawdzenie aranżacji oświetlenia ewakuacyjnego w obiekcie (PN-EN 50172 - pkt 4.1 i pkt 5,2 ).

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne powinno działać w przypadku uszkodzenia jakiejkolwiek części zasilania oświetlenia podstawowego. Oprawy awaryjne zasilane nieciągle i oprawy awaryjne zespolone zasilane nieciągle powinny działać w przypadku uszkodzenia końcowego obwodu oświetlenia podstawowego. We wszystkich przypadkach należy przeprowadzić aranżacje w celu upewnienia się, że awaryjne oświetlenie ewakuacyjne będzie działać w przypadku uszkodzenia zasilania podstawowego danej strefy.

3. sprawdzenie rozmieszczenia opraw oświetlenia ewakuacyjnego -umieszczenie oprawy co najmniej ² m nad podłogą:

- przy każdych drzwiach wyjściowych przeznaczonych do wyjścia ewakuacyjnego, - w pobliżu schodów, tak aby każdy stopień był oświetlony bezpośrednio,

- w pobliżu każdej zmiany poziomu,

- obowiązkowo przy wyjściach ewakuacyjnych i znakach bezpieczeństwa, - przy każdej zmianie kierunku,

- przy każdym skrzyżowaniu korytarza,

- na zewnątrz i w pobliżu każdego wyjścia końcowego,

- w pobliżu każdego punktu pierwszej pomocy (poza drogą ewakuacyjną 5 lx), - w pobliżu każdego urządzenia przeciwpożarowego i przycisku alarmowego (poza drogą ewakuacyjną 5 lx, odległość na podłodze 2 m)

Znaki przy wszystkich wyjściach awaryjnych i wzdłuż dróg ewakuacyjnych powinny być tak podświetlone, aby jednoznacznie wskazywały drogę ewakuacji do miejsca bezpiecznego.

Klapy dymowe.

Klapy dymowe mają za zadanie odprowadzanie dymu i ciepła z pomieszczeń objętych pożarem oraz dróg komunikacyjnych.

Prawidłowo zaprojektowane i zainstalowane klapy dymowe spełniają następujące funkcje:

• ułatwiają ewakuację poprzez utrzymywanie dolnej części pomieszczeń bez dymu,

• ułatwiają działania ratownicze,

• zapewniają ochronę konstrukcji budynku przed przegrzaniem i zniszczeniem,

• zmniejszają pośrednie straty pożarowe spowodowane dymem i gorącymi gazami pożarowymi.

Klapy dymowe są ważnym elementem bezpieczeństwa pożarowego zarówno budynków jak i ochrony życia zagrożonego pożarem. Służą odprowadzeniu dymu i gorących gazów z objętego pożarem obiektu lub pomieszczenia dzięki czemu możliwa jest skuteczna ewakuacja ludzi i szybkie dotarcie ekipy ratowniczo - gaśniczej do źródła ognia.

Ilość klap i wielkość powierzchni czynnej oddymiania określona jest, zależnie od typu i funkcji obiektu, przez odpowiednie przepisy.

Z uwagi na to, że klapy oddymiające przewidziane są do użytkowania w stanach zagrożenia pożarowego obiektów, nie przewiduje się dla nich planowych remontów, gdyż musza być one zawsze w pełni sprawne. Przewidziane są natomiast przeglądy okresowe.

Powinny być one dokonywane w regularnych odstępach czasu, nie rzadziej jednak niż raz w roku. Podczas przeglądu, klapa oddymiająca wraz z całym układem wyzwalania, osprzętem oraz przewodami zasilającymi musi być sprawdzona przez specjalistę pod względem zdolności działania i gotowości eksploatacyjnej oraz konserwowana i ewentualnie naprawiana.

Każdy przegląd należy wpisać do karty przeglądów okresowych.

42

KLASYFIKACJA KLAP DO NAPRAWY.

Wszelkie naprawy klap oddymiających mogą być dokonywane jedynie przez ekipy naprawcze producenta lub inne ekipy przez niego upoważnione.

W przypadku uszkodzenia użytkownik zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić producenta (serwisanta) o konieczności przeprowadzenia prób eksploatacyjnych (przeglądu, naprawy) z uwagi na zauważoną niesprawność lub uszkodzenie. Każdorazowe zadziałanie klapy oddymiającej, w wyniku zagrożenia pożarowego, wymaga komisyjnego badania jej stanu i zakwalifikowania do naprawy lub wymiany na nową.

OGÓLNE ZASADY PRZEPROWADZANIA NAPRAW.

Przy naprawie klap lub urządzeń sterowania oddymianiem obowiązują zasady przyjęte w przedsiębiorstwie producenta. Podczas przeprowadzania napraw używane są ogólnodostępne narzędzia warsztatowe oraz uniwersalny sprzęt pomiarowy, przy zachowaniu ogólnie obowiązujących przepisów bezpieczeństwa.

C z a s o o k r e s y p r z e g lą d ó w s ta n u te c h n ic z n e g o in s ta la c ji i u rz ą d z e ń b e z p o ś r e d n io z w ią z a n y c h z b e z p ie c z e ń s tw e m p o ż a r o w y m o b ie k tu p o d a je p o n iż s z a ta b e la :

Lp. Instalacje i urządzenia Terminy przeglądów Wykonawca

1. Gaśnice Nie rzadziej niż raz w roku Konserwator

2 . Instalacja elektryczna Co najmniej raz na 5 lat Uprawniony elektryk 3. Instalacja piorunochrona Co najmniej raz na 5 lat Uprawniony

elektryk 3 Oświetlenie ewakuacyjne Nie rzadziej niż raz w roku Uprawniony

elektryk 4. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu Nie rzadziej niż raz w roku Uprawniony

elektryk 5. Przewody wentylacyjne, kominowe,

spalinowe Co najmniej raz w roku Kominiarz

6 . Szczelność instalacji gazowej i stan techniczny kotła

Zgodnie z zaleceniem serwisu

Uprawniony serwisant 7. Hydranty wewnętrzne i zewnętrzne Nie rzadziej niż raz w roku Konserwator

8 . Węże hydrantowe - próba ciśnienia Nie rzadziej niż raz w roku Konserwator

9. Klapy dymowe Nie rzadziej niż raz w roku Konserwator

1 0. Drzwi przeciwpożarowe Nie rzadziej niż raz w roku Konserwator

1 1.

Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji

w obiektach zawierających strefę pożarową dla ponad 50 osób

będących jej stałymi użytkownikami

Co najmniej raz na 2 lata

Właściciel, zarządca lub użytkownik

1 2.

W przypadku obiektów, w których cyklicznie zmienia się jednocześnie grupa powyżej 50 użytkowników

Co najmniej raz na rok, jednak w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia korzystania z obiektu przez nowych użytkowników

Właściciel, zarządca lub użytkownik

13. Aktualizacja instrukcji bezpieczeństwa pożarowego

Co najmniej raz na dwa lata, a w przypadku ewidentnych zmian w sposobie

użytkowania obiektu na bieżąco

Osoba posiadająca kwalifikacje do prowadzenia spraw p.poż.

44

R o z d z i a ł IV

S p o s o b y p o s t ę p o w a n ia

NA WYPADEK POŻARU I INNEGO ZAGROŻENIA

Pożar - jest to niekontrolowany proces palenia w miejscu do tego nie przeznaczonym.

Inne zagrożenie - jest to inne niż pożar i klęska żywiołowa zdarzenie wynikające z rozwoju cywilizacyjnego i naturalnych praw przyrody (katastrofy techniczne, chemiczne, ekologiczne) stanowiące zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobieżenie lub którego usunięcie skutków wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków.

W przypadku zauw ażenia pożaru lu b innego zagrożenia n a le ży:

► Zachować spokój nie wywoływać paniki i natychmiast zaalarmować okrzykiem „Pali się”,

„Pożar” o zaistniałym niebezpieczeństwie osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia,

► Zawiadomić o zdarzeniu Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Rawiczu - telefon alarmowy n r 998 lub 112, podczas zgłaszania pożaru podać następujące dane:

• dokładny adres miejsca zdarzenia,

• w jakim obiekcie powstało zdarzenie i co się wydarzyło,

• czy występuje zagrożenie życia ludzi,

• nazwisko i imię osoby wzywającej straż pożarną oraz numer telefonu, z którego jest wzywana straż pożarna,

UWAGA:

Słuchawkę telefonu należy odłożyć dopiero po otrzymaniu potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia przez dyżurnego straży pożarnej. Po odłożeniu słuchawki należy chwilę odczekać na ewentualne sprawdzenie wiarygodności zgłoszenia.

• powiadomić osobę zarządzającą obiektem oraz pozostały personel i osoby przebywające w rejonie zagrożenia,

• równocześnie z alarmowaniem lub po jego zakończeniu należy przystąpić do gaszenia pożaru przy użyciu gaśnic będących na wyposażeniu budynku oraz nieść pomoc zagrożonym osobom i ewakuować mienie z miejsc zagrożonych pożarem,

• przystępując do akcji gaśniczej należy pamiętać o konieczności odłączenia dopływu prądu do urządzeń znajdujących się w rejonie zagrożenia,

• w pomieszczeniach objętych pożarem nie należy bez potrzeby otwierać okien i drzwi, aby nie spowodować rozprzestrzeniania się pożaru,

• do czasu przybycia straży pożarnej akcją ratowniczo - gaśniczą kieruje osoba sprawująca nadzór nad obiektem lub osoba, która pierwsza zauważyła pożar i posiada predyspozycje i zdolności dowódcze,

• w momencie przybycia straży pożarnej kierujący akcją ratowniczo - gaśniczą przekazuje dowodzenie przybyłemu dowódcy jednostki straży pożarnej, informując go o dotychczasowym przebiegu akcji oraz podporządkowuje się jego poleceniom i rozkazom, ściśle z nim współpracując.

Przyczyny powstawania pożarów.

Istnieje wiele różnorodnych przyczyn powstawania pożarów. Jednak sprawcą (umyślnym bądź nieumyślnym) większości z nich jest człowiek, który poprzez swoje niedbalstwo, lekkomyślność lub nieostrożność przyczynia się do ich wybuchu.

46