Scenariusz lekcji
Polskie zabytki muzyczne – Bogurodzica
1. Cele lekcji
a) Wiadomości1. Zapoznanie uczniów z problematyką i tematyka pieśni rycerskich.
2. Wyjaśnienie pojęć takich jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.
3. Historia i znaczenie hymnu Bogurodzica.
4. Zastosowanie hymnu w ujęciu historycznym.
5. Wyjaśnienie zastosowania hymnu Bogurodzica w filmie Krzyżacy.
6. Określenie roli hymnu Bogurodzica w XV wieku i w naszej kulturze.
7. Odczytanie zapisu nutowego Bogurodzicy. Wspólne zaśpiewanie.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
1. wyjaśnić i opisać tematykę pieśni rycerskich
2. wyjaśnić pojęcia takie jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.
3. opisać historię i znaczenie hymnu Bogurodzica
4. wyjaśnić znaczenie zastosowania hymnu Bogurodzica w filmie Krzyżacy 5. określić rolę hymnu w XV wieku i w naszej kulturze.
6. odtworzyć, zaśpiewać hymn Bogurodzica
2. Metoda i forma pracy
Metoda podająca – pogadanka, opis, percepcja muzyczna.
3. Środki dydaktyczne
1. Podręcznik: Wacław Panek: Świat Muzyki 2. Stanowisko do odtwarzania filmu
3. Film Krzyżacy – scena w której rycerstwo śpiewa Bogurodzicę.
4. Stanowisko do odtwarzania muzyki 5. Nagranie hymnu Bogurodzica
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji 4. Podanie tematu lekcji
( 7 min.)
b) Faza realizacyjna
1. Nawiązanie do tematu lekcji, pogadanka na temat pieśni rycerskich. Omówienie tematyki i roli jaką spełniała pieśń w społeczeństwie. Wskazanie na zabytek muzyczny, pierwszy hymn w języku polskim – Bogurodzicę.
2. Wysłuchanie Bogurodzicy.
3. Opis historii powstania i dziejów Bogurodzicy. Zwrócenie uwagi na rękopisy tekstu oraz notatki dotyczące daty powstania i symboliki utworu.
4. Obejrzenie sceny śpiewu Bogurodzicy przez rycerstwo w filmie Krzyżacy. Wskazanie (metodą pogadanki) roli i funkcji hymnu w XV wieku oraz określenie roli Bogurodzicy w naszej kulturze.
5. Tworzenie wspólnie definicji na zasadzie pogadanki takich pojęć jak: hymn, pieśń, pieśń rycerska, pieśń religijna.
6. Zapisanie definicji wyżej wymienionych pojęć.
Notatka:
Hymn – uroczysta pieśń narodowa, religijna lub organizacyjna, symbolizująca określoną ideę.
Pieśń – utwór wokalny pisany do tekstu poetyckiego (rzadko prozatorskiego), najpowszechniejsza forma w całej historii muzyki.
Pieśń rycerska – tematyka związana z polem walki, dworem i kobietami. Śpiewana przez mężczyzn – rycerzy.
Pieśń religijna – śpiewana podczas uroczystości religijnych.
7. Zapoznanie uczniów z tekstem hymnu Bogurodzica poprzez wspólne odczytanie tekstu z podręcznika.
8. Próba wspólnego zaśpiewania Bogurodzicy wraz z odtwarzaną płytą metodą murmuranda.
( 30 min.)
c) Faza podsumowująca 1. Zapisanie notatki do zeszytu.
Notatka:
Bogurodzica jest pierwszą pieśnią hymniczną w języku polskim. Jest najstarszą pieśnią bojową rycerstwa polskiego, a jednocześnie pieśnią religijną. Bogurodzica stała się symbolem łączności religijno – patriotycznym w pieśniarstwie polskim.
Powstanie utworu datuje się na wiek XIV. Na początku XV wieku pełnił już rolę pobudki rycerskiej śpiewanej przed bitwami oraz hymnu rycerskiego. Pieśń ta wzbudzała poczucie jedności i tożsamości wśród rycerstwa.
Długosz w swoich Kronikach pisał, że hymn ten w 1431 roku towarzyszył także chłopom kujawskim w zwycięskiej bitwie z Krzyżakami. Przez cały XV wiek Bogurodzica była hymnem dynastii Jagiellonów.
2. Zapisanie do zeszytu zadanie domowe.
( 8 min.)
5. Bibliografia
Wacław Panek: Świat Muzyki Ulrich Michel: Atlas Muzyki tom I
6. Załączniki
a)Karta pracy ucznia
Powtórzenie zagadnień związanych z tematem formie otwartych pytań.
b)Zadanie domowe
Jaką rolę spełnia Bogurodzica w naszej kulturze? Wyjaśnij.
………..
Imię i nazwisko
KARTA PRACY UCZNIA
1. Wyjaśnij pojęcia.
Hymn………
………
………
Pieśń………
………
………..
2. Wyjaśnij różnicę między pieśnią rycerską a pieśnią religijną.
...
...
...
3. Uzupełnij zdania.
Powstanie Bogurodzicy datuje się na wiek…………. Bogurodzica jest najstarsza pieśnią bojową rycerstwa polskiego a zarazem pieśnią……….………. Pieśń rycerska może podejmować tematykę związaną na przykład z……… .i ……….
4. Jaką rolę spełniała Bogurodzica XIV i XV wieku?
………
………
………
……….
………..
