Mówimy i piszemy poprawnie , czyli jak unikać błędów językowych
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń :- poznaje pojęcie normy językowej i błędu językowego , - wie na czym polega istota błędu .
b) Umiejętności Uczeń :
- potrafi wyrażać się poprawnie , - potrafi poprawiać błędy językowe ,
- umie określić zasady wg których poprawia błędy .
2. Metoda i forma pracy
Metoda kosza i walizki , metoda podająca , metoda poszukująca , mapa mentalna .
3. Środki dydaktyczne
1. Karty pracy
2. Plansza do zastosowania metody kosza i walizki 3. Karty pracy ucznia
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Zaprowadzenie ładu i sprawdzenie listy obecności.
2. Zapisanie tematu na tablicy.
3. Wprowadzenie uczniów w tematykę zajęć.
b) Faza realizacyjna
Prosimy uczniów , aby własnymi słowami spróbowali zdefiniować termin „błąd językowy”.
BŁĄD JĘZYKOWY – użycie języka niezgodnie z przyjętą normą . NORMA JĘZYKOWA – ustalony zwyczaj , reguła czy zasada językowa .
ĆWICZENIE 1
Ćwiczenie z zastosowaniem metody kosza i walizki . Przygotowaną planszę ( duża kartka podzielona na pół , po jednej stronie narysowany kosz , po drugiej walizka ) przypinamy
do tablicy. Tworzymy „ rozsypankę” ze zdań zawierających błędy i takich , które są ich pozbawione . Uczniowie podchodzą i losują zdanie , a następnie muszą określić czy jest ono poprawne czy nie i na czym polega błąd . Zdania bezbłędne umieszczają w walizce , natomiast zdania z błędem w koszu . Rozwiązania wpisują w karty pracy , które są wykonane na tej samej zasadzie co duża plansza .
Np.
1. Poplamił nowy podkoszulek .
2. Jem warzywa i owoce , ale zawsze smakowała mi tylko pomarańcza . 3. Matka zaniosła pranie do magla .
4. Znam wiele przysłów o przyjaźni .
5. Ziele świetlika łagodzi podrażnienia skóry . 6. Załóż sweter .
7. Aniu nie gniewaj się , proszę.
8. Jego słowo było niejako świętym .(święte) – błąd w zakresie związku rządu 9. Asia chodź ze mną do kina . – błędna forma wołacza w liczbie pojedynczej 10. Mam dużo książek przeze mnie przeczytanych . – złe użycie konstrukcji biernej 11. Nie poszłem dziś do szkoły . – zły dobór wzorca koniugacyjnego
12. Po pewnym czasie poświęcał mu więcej czasu . – powtórzenie
13. Zastanawiając się nad tym budzi się we mnie nadzieja . – błędne zastosowanie imiesłowowego równoważnika zdania
14. Proszę pół chleba i liter mleka . – niedbała , błędna wymowa
Po wykonaniu ćwiczenia wraz z uczniami dokonujemy klasyfikacji rodzajów błędów . Można zastosować formę mapy mentalnej
RODZAJE BŁĘDÓW
FLEKSYJNE FONETYCZNE (BŁĘDNA ODMIANA WYRAZÓW) ( NIEPOPRAWNA WYMOWA)
STYLISTYCZNE SKŁADNIOWE
(POWTÓRZENIA , ZŁY ( BŁĘDNA BUDOWA ZDANIA) DOBÓR KONSTRUKCJI ZDANIA ,
MIESZANIE STYLÓW )
c) Faza podsumowująca ĆWICZENIE 2
Uczniowie otrzymują karty pracy z poleceniem .
Przeczytaj poniższe zdania . Popraw błędy i wyjaśnij na czym polega ich istota . 1. W kurniku , do którego dokonanao włamania ujawniono trzy kurze głowy koloru
brązowego , a 150 m dalej znaleziono zwłoki ptasie oskubane . ( skomplikowana konstrukacja zdania i styl wypowiedzi )
...
...
2. Jacek Soplica pod habitem organizował powstanie na Litwie.( wieloznaczność )
...
...
3. Propozycja koleżanki wydawała mi się bardziej doskonalsza . ( błędne stopniowanie przymiotnika )
...
...
4. Rzuć źrenicą na mój projekt. ( błąd frazeologiczny)
...
...
5. W miesiącu marcu ptaki wrócą z powrotem do kraju . ( powtórzenia )
...
...
6 . Sąsiadka z radością opowiada znajomym o swoich czterech dzieciach .( błędna odmiana liczebnika zbiorowego)
...
...
Inni wybierają szkołę zawodową , gdzie po jej skończeniu będzie można dużo zarabiać . ( błędne użycie zaimka względnego)
...
...
ĆWICZENIE 3 Karty pracy .
Wstaw odpowiednie formy wyrazów umieszczonych w nawiasie . 1. Promienie ( rentgen ) są szkodliwe dla zdrowia .
2. (Duży chłopiec) stanęli w obronie młodszego kolegi .
3. Podczas konferencji naukowej , najciekawszych informacji udzielili ( biolog ).
4. (Liceum ) to szkoły , które obecnie cieszą się ogromną popularnością wśród absolwentów gimnazjów .
5 . Jak miło znów cię widzieć , (dziadek)!
5. Bibliografia
6. Załączniki
7. Czas trwania lekcji
45 minut
