I PASJĄ
I DOCIEKLIWOŚCIĄ
ZA N I M red, Leszek Siemion pndjql pro- cę W lubelskim S Z T A N D A R Z E L U - DU p r a c o w a ł w G L O S I E K A L I S K I M , G A Z E C I E P O Z - N A Ń S K I E J , a n a s t ę p n i e w D Z I E N N I K U P O Z N A Ń - S K I M i D Z I E N N I K U Ł Ó D Z - KIM. Od 17 już lat. b ę d ą c rencista, z a j m u j e się w y - ł ą c z n i e historią.
I to n a j n o w s z ą h i s t o r i ą L u hel w *
nv, a • iślcj mówiąc — wojenną his-
t o r i ą n a s z e g o r e g i o n u . J a k i jest r e z u l t a t t e j p r a c y ?
— N i e licząc w i e l u a r t y k u ł ó w po r ó ż - n y c h p i s m a c h r o z s i a n y c h , u k a z a ł o ł i ę d r u k i e m 7 k s i ą ż e k .
M o ł e zechce»« p r z y p o m n i e ć Ich t y t u - ły c h r o n o l o g i c z n i e . . .
— W 1066 r w W y d a w n i c t w i e L u b e l - s k i m w y s z e d ł Z A M O J S K I P R Z E Ł O M I m p o n u j ą c ą i n i e p o w t a r z a l n a w c a ł e j P o l s c e o k u p a c y j n e j p o s t a w a s p o ł e c z e ń - s t w a Z a m o j s z c z y z n y i n t e r e s o w a ł a ranie od l a t I o t y m p r o b l e m i e piszę w t e j k s i ą ż c e . Z.rvw b o j o w y c a ł e g o s p o ł e c z e ń - s t w a t y c h t e r e n ó w z m u s i ł w ł a d z e n i e - m i e c k i e . az po B e r l i n , do z a j ę c i a się s p r a w ą Z a m o j s z c z y z n y . N e m ó w i ą c j.iż e d o w ó d z t w i e n a c z e l n y m B C h , w ł a d c a c h K C P P R c z y n a c z e l n e g o d o w ó d z t w a e - m i g r a c y j n e g o B y ł o to w y d a r z e n i e o w i e l k i e j s k a l i R ó w n o l e g l e i n t e r e s o w a ł
m n i a w r z e s i e ń 1939 r.
Z a i n t e r e s o w a n i a te z n a l a z ł y »wól w y - r a z w k s i ą ż k a c h I Ł ZA P A M I Ę T N A K L F S & Ą I K A P I T U L A C J I N I E B Ę - D Z I E .
— T a k , a k o l e j n y t o m z t e g o k r ę g u t e m a t y c z n e g o b ę d z i e nosił t y t u ł N \ W Z G Ó R Z A C H R O Z T O C Z A . Z o s t a ł j u z o d d a n y do r e d a k c j i W y d a w n i c t w a L u - b e l s k i e g o i u k o ń c z e n i e j e g o d r u k u za- p o w i a d a sie na r o k n a s t ę p n y J e d n a d r u g ą ks-.ążkę w p e w n y m s e n s i e u z u - p e ł n i a , a ścisłe p o w i ą z a n i a są t u w p ł a s z c z y ź n i e n a w e t b o h a t e r ó w W k a m - p a n i i w r z e ś n i o w e j k a p i t u l o w a ł y p o - s z c z e g ó l n e o d d z i a ł y , a l e ż o ł n i e r z nie k o ń c z y ł s w e j b o j o w e j d r o g i , szedł d a - l e j . t a k j a k to rohili Z y g m u n t C h a ^ a s t , T a d e u s z O w a r d a k , F r a n c i s z e k B a r a ń s k i e r y n a w e t k o t . S t e - n U l a w L l s - B ł o ń s k i , o b r o ń c a L u b l i n a , k t ó r y s k a p i t u l o w a ł 26 w r z e ś n i a pod G ó r e c k i e m , a w d w a d n i p ó ź n i e j z n a l a z ł się w z g r u p o w a n i u p ł k . P ł o n k i I w b o j u pod D z w o l a zos-al ś m i e r t e l n i e r a n n y W o j n a d l a n i c h t r w a ł a , p r z e g r a n a b y ł a t y l k o k a m o a - n i a . a l e nie w o j n a . Z t e j k a m p a n i i żoł- r - e r z w r ó c i ł d o d o m u z p e ł n a h r o n i ą j a k W a c e k S ł o w i k o w s k i z kolonii Z u - k ó w . A s ł y n n y S ' a n i s ł a w B a s a j z 2 P . i i k u S t r z e l c ó w K o n n y c h p o w r ó c i ł d o d o m u w p e ł n y m r y n s z t u n k u k o n n o . B r a k o w a ł o mu- f y l k o lancy. P o z t a w a t y c h ż o ł n i e r z y Jest f a s c y n u j ą c a . W n i e j t k w i ą źródła z r o z u m i e n i a mechar iki w y d a r z e ń o k u p a c y j n e j k o n s p i r a c j i . N i e l u b i ę u ż y w a ć s ł o w a p a t r i o t y z m , w o g ó - l e n a l e p y u n i k a ć n a z y w a n i a w i e l k i c h r z e c z y po i m i e n i u . A l e ile pasji, p a t r i o - t y z m u i u p o r u z n a j d u j e m y w p o s t a w i e n p . n a u c z y c i e l a , k t ó r y U C Z Y m ł o d z i e ż n a t a j n y c h k o m p l e t a c h , a n a s * e p n l e r a - z e m z tą m ł o d z i e ż ą Idzie d o p a r t y z a n t - k i !
l e d n y m s ł o w e m , tezę T w o i c h r o a w a - t a ń m o ż n a o k r e ś l i ć w ten sposób, te po p r z e g r a n e j k a m p a n i i w r z e ś n i o w e j w o j n ę t o c z y l i ś m y n a d s l b e t p r z e r w y tak jak to b y ł o m o ż l i w e .
— T a k , a to. że na L u b e l s z c z y ź n i e praca k o n s o i r a c y j n a I par! y z a n c M e w a l k i p r z y b r a ł y w ł a ś n i e t a k i e f o r m y i r o z m i a r y , s p r a w i a , że j e s t e m z t e g o d u m n y , łv> j e s t e m s y n e m tei ziemi- P r z e c i e ż m a m te- w r u c h u oporu s w ó j u d z i a ł Już od 1999 r.
Czy z a m i e r z a s z k o n t y n u o w a ć w s w o - ich h i s t o r y c z n y c h d o c i e k a n i a c h tę pro- b l e m a t y k ę ?
— Ch- l a ł b y m Jak najwsze<-hs'ronr.łeJ u t r w a l i ć p a m i ę ć O . k i p a .;.ych *pre- w e c h na L u b e l s z c z y ź n i e «owl <ne o k i e l e c k i m Hubalf, ale przm iec r ó w - nież na L i h e l a z o t y ż n l e b y ł y p o d o b n e g r u p y d z i a ł a j ą c e od wrze;>-ia 1<«9 r , w s p o m i n a j a c cnoćbT tu oddr.iał p ł k Z i e l e n i e w w lego, g r i p y p o r u c z n i k a ^ m y - ka z r e g i o n u k r a s n o r a w s k i « g o CZY M i - k o ł a j a Kozaka d z i a ł a j ą c e g o w l a s a c h j a n o w s k i c h , alho g r u p ę z pcigTanira* L u - b a r t o w s k i e g o i P u ł a w s k i e g o , k t ó r a s o - stała rozbita w s t y c z n i u 1940 r .
W y r a * t y m s p r a w o m d a j e s z w z h f e - r t e a r t y k u ł ó w i e s e j ó w pt. L T R F . L - K Z C Z T Z N A W L A T A C H O K r P N C J T H I T L E R O W S K I E J , k t ó r y u k a z a ł «te w br, w y d a n y p r a e i W y d a w n i c t w o L u b e l - s k i e .
— T a k , w z a m i e r z e n i u a u t o r s k i m m a m j e s z c z e d r u g i t e g o t y p i zbiór r o z p r a w . A l e n i e w y c z e r p u j e to w c a l e zakresu moich z a i n t e r e s o w a ń t e m a t y k ą o k u p a c y j n ą .
Na ł a m a c h Kuriera L u b e l s k i e g o d r u - k o w a l i ś m y ponad rok K r o n i k ę o k u p a - c y j n a . którą bardzo s k r u p u l a t n i e l w miarę możliwości w s z e c h s t r o n n i e o p r a - c o w y w a ł e ś .
— U w a ż a m , że K r o n i k a ma k a p i t a l n e z n a c z e n i e , ś w i e t n i e c h a r a k t e r y z u j e po- s z c z e g ó l n e r e g i o n y pod w z g l ę d e m his- torycznym i p o l i t y c z n y m . Z t y c h d r o b - nych z a p i s ó w r y s u j e się szereg n o w y c h p r o b l e m ó w . P o w s t a ł j a k b y s c e n a r i u s z
f i l m o w y codzienności lat o k u p a c y j n y c h . M o ż n a na tej p o d s t a w i e n a k r ę c i ć parę f i l m ó w i w ł a ś . - i w i e jest t o p o t r z e b a c h w i l i , bo o s t a t e c z n i e K r z y ż G r u n w a l - du. k t ó r y L u b l i n o t r z y m a ł p o w i n i e n b y ć bardzo g r u n t o w n i e u z a s a d n i o n y . G a z e t y g a d z i n o w e nie d a l ą o e ł n e g o o h - ra»u L u b l i n a lat okupacjF. M a m y g r a p - t o w n i e z e b r a n y m a t e r i a ł w p o s t a ć
"DZIENNIKÓW Z y g m t w t a K l u k o w s k i e - go c z y inne t e g o rodzaju b e z c e n n e d o k u m e n t y , ale o n e m a j ą i n n y c h a - r a k t e r .
W i e m y , że masz s z e r o k i e k o n t a k t y s p r z e d s t a w i c i e l a m i r ó i n y c h o k u n a c y i - nyeh u g r u p o w a ń p o l i t y c z n y c h . Czy w z w i ? ' k u t e r w o j a pracą hi.słoryka z d s - rza Ci się. że ludzie z g ł a s z a j ą do Cieblr p r e t e n s j e o takie c z y inne s k o m e n t o w a - nie f a k t ó w ?
— O c z y w i ś c i e , że często s p o t y k a m n e z g l o s a m i , k t ó r e n i e z g a d z a j ą .się z m o i m i o p i n i a m i . A l e bardzo k o c h a m o p o n e n t ó w , oni pozy aiają na uściśla- n i e z e b r a n y c h d o k u m e n t ó w . T o w c a l e nie jest o k o l i c z n o ś ć odstręczająca od pracy, w r ę c z o d w r o t n i e — z a c h ę - cająca do w y ś w i e t l a n i a p r a w d y .
Czy w i e l o l e t n i e d o ś w i a d c z e n i e d z i e n - n i k a r s k i e Jest Cl p o m o c n e w k o n t a k - tach * b y ł y m i u c z e s t n i k a m i r u c h u opo- ru 1 w g r o m a d z e n i u m a t e r i a ł ó w ?
— N i e t y l k o p o m o c n e , a l e bardzo mi o n o u ł a t w i a r o z m o w y z l u d ź m i , k-ioi- t a l n i e p o m a g a , p o w i e d z i a ł b y m w i ę c e j
— d z i e n n i k a r s t w o d a j e mi W Y Ż S Z O Ś Ć
nad n a u k o w c a m i , bo przecież w czasie d z i e n n i k a r k i g a d a ł e m c o d z i e n n i e z ludź- m i I n a b i e r a ł e m u m i e j ę t n o ś c i z b i e r a n i a m a t e r i a ł u .
Nie w s p o m n i e l i ś m y t u o T w o j » ł p r a - ey w s p ó l n i e p i s a n e j z W T U M y ń s k l n t ( w y d a n e j w K s i ą ż c e I Wiedzy* pt. W L A S A C H P A R C Z E W S K I C H I P O D K 4 B L O W E M (1975). Co D I M I o b e c n i e ria w a r s z t a c i e ?
— G o t o w a j e s t J u ż p^d m o j ą 1 Z y g - m u n t a N a s a i ^ k i e g o r e d a k c j ą p r a c a p o - rt w . ę - o n a u p a m i ę t n i o n y m m i e j s c o m w a l k 1 m ę c z e ń s t w a na L u b e l s z c z y ź n i e , a p r a w i e g o t o w e m a m t r z v p r a c e : C Z A S K O W P A K O W C O W , M A J O7" A O F E N S Y W A P A R T Y Z A N C K A i O K R E S K O N T R l D R R Z E N O K I P A N T A Z a c z y - n a m się s p i e s z y ć , bo D > d ; t a w o w a k a d - r a . k t ó r a m o t t u d z i e l i ć jeszcze k o m - p e t e n t n y c h w y j a ś n i e ń . b a r d z o o s t a t - n ' o w y k r u s z a . 0 « z n i e j p r z e p a d n i e p a - m i ę ć o w i e l u s p r a w a c h I w y d a r z e n i a c h z lat o k u p a c j i Myślę, że p o w i n n o tu d z i a ł a ć s z e r o k i m f r o n t o m , a b v w y - k o r r y s t a ć jeszcze o s t a t n i * m o ż l i w o ś ć , z a c h o w a n i a p a m i ę c i o s p r a w a c h o k u - p u j ' - W i d z i a ł b y m tn w s p o t n r a ^ ę ś r o - d o w -ka u n i " er.*v(eckicco, w ł a d z , p r a - ay. To jest k o n i e c z n o ś c i ą c h w i l i
D i t ę k u j e m y >» r o r m o w ę I e»eV*Tr»»
n a k o l e j n e t o m y T w o i c h n r a e , k t ó r e y r r ó ś n i a j ą p ^ s j s . d o c i e k l i w o ś ć . u J a w - n i a n i e n o w y c h i n l e m a n s r h a»»cxej w y - d s r r - r i akiiparv.<nyt b k ' ó r e w r e - o r f e ś-.s I- l n i e m p l u i n e To jest m o j a ocena, o-.oi.nta J a k o c z y t e l n i k a , a n i e r e c e n - z e n t a .
Razp.i.: C A L
