Techniki mechanicznego wspomagania krążenia we wstrząsie kardiogennym
Oddział Intensywnej Terapii i Anestezjologii Wojewódzkiego Wielospecjalistycznego
Centrum Onkologii i Traumatologii im. M. Kopernika w Łodzi
Katarzyna Rzącka
O ostrej niewydolności serca mówi się w
kontekście gwałtownie pojawiających się lub nasilających się objawów niewydolności serca.
Jest to stan zagrożenia życia wymagający szybkiej diagnostyki i leczenia, zazwyczaj prowadzący do pilnej hospitalizacji.
Ostra niewydolność serca może wystąpić jako pierwszy epizod niewydolności serca (de novo) spowodowany pierwotną dysfunkcją mięśnia
sercowego.
Częściej jednak jest wynikiem ostrej
dekompensacji przewlekłej niewydolności serca, wtórnej do pozasercowych czynników
wywołujących.
Wytyczne ESC dotyczące diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca w 2016 roku
Wstrząs kardiogenny, stan w którym współistnieją:
Hipotonia (SBP < 90 mmHg).
Objawy hipoperfuzji obwodowej, takie jak:
Oliguria.
Sinica.
Poty.
Wytyczne ESC dotyczące diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca w 2016 roku
Wstrząs kardiogenny:
SBP <90 mm Hg.
HR > 100/min.
Zmieniony stan świadomości.
Zimne kończyny.
Mleczany >2 mmol/L.
PCWP >15 mm Hg.
CPO <1 W.
Cl <1,8 L/min/m 2
Czynniki wywołujące ostrą niewydolność serca:
Ostry zespół wieńcowy
Tachyarytmie (np. migotanie przedsionków, częstoskurcz komorowy).
Znaczne podwyższenie wartości ciśnienia tętniczego.
Zakażenie (np. zapalenie płuc, infekcyjne zapalenie wsierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, posocznica).
Brak przestrzegania zaleceń dotyczących spożycia soli, płynów lub leków.
Bradyarytmie.
Substancje toksyczne (alkohol, substancje psychoaktywne).
Leki (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, kortykosteroidy, leki o działaniu inotropowo ujemnym, kardiotoksyczne, chemioterapeutyki).
Nasilenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Zatorowość płucna.
Zabieg chirurgiczny i powikłania okołooperacyjne.
Kardiomiopatie, zwiększone napięcie współczulne, kardiomiopatia stresowa,
Zaburzenia metaboliczne/hormonalne (np. zaburzenia czynności tarczycy, kwasica w przebiegu cukrzycy, zaburzenia czynności nadnerczy, nieprawidłowości związane z ciążą i połogiem).
Incydent naczyniowo-mózgowy
Ostra przyczyna mechaniczna: pęknięcie mięśnia sercowego wikłające ostry zespół wieńcowy (pęknięcie wolnej ściany, pęknięcie przegrody międzykomorowej, ostra niedomykalność mitralna), uraz klatki piersiowej lub zabieg kardiochirurgiczny, ostra dysfunkcja zastawki własnej lub protezy zastawkowej w przebiegu infekcyjnego zapalenia
wsierdzia, rozwarstwienie lub zakrzepica w obrębie aorty.
9%
68%
20%
Wstrząs kardiogenny:
Wstrząs kardiogenny:
SBP <90 mm Hg. Mleczany >
2 mmol/L.
HR> 100/min. PCWP >15 mm Hg.
Zmieniony stan świadomości. CPO < 1 W Zimne kończyny. Cl < 1,8 L/min/m2.
ECHO, EKG, Rtg, gazometria krwi, analiza biochemiczna, wkłucie tętnicze, CVC.
Płynoterapia, wazopresory, inotropowo (+), dodatkowe monitorowanie (PAC, termodylucja przezpłucna).
Identyfikacja przyczyn (PCI, tromboliza, drenaż).
Wstrząs oporny na leczenie (wzrastające dawki presorów, pogarszające się parametry hemodynamiczne).
Niewydolność narządowa.
HEART TEAM
Wybór najbardziej odpowiedniego urządzenia wspomagającego.
Wstrząs kardiogenny:
SBP <90 mm Hg. Mleczany >
2 mmol/L.
HR> 100/min. PAOP >15 mm Hg.
Zmieniony stan świadomości. CPO < 1 W.
Zimne kończyny. Cl <1,8 L/min/m2.
ECHO, EKG, Rtg, gazometria krwi, analiza biochemiczna, wkłucie tętnicze, CVC.
Płynoterapia, wazopresory, inotropowo (+), dodatkowe monitorowanie (PAC, termodylucja przezpłucna).
Identyfikacja przyczyn (PCI, tromboliza, drenaż).
Wstrząs oporny na leczenie (wzrastające dawki presorów, pogarszające się parametry hemodynamiczne).
Niewydolność narządowa.
HEART TEAM
Wybór najbardziej odpowiedniego urządzenia wspomagającego.
Wstrząs kardiogenny:
SBP < 90 mm Hg. Mleczany > 2 mmol/L.
HR> 100/min. PAOP > 15 mm Hg.
Zmieniony stan świadomości. CPO < 1 W.
Zimne kończyny. Cl <1,8 L/min/m2.
ECHO, EKG, Rtg, gazometria krwi, analiza biochemiczna, wkłucie tętnicze, CVC.
Płynoterapia, wazopresory, inotropowo (+), dodatkowe monitorowanie (PAC, termodylucja przezpłucna).
Identyfikacja przyczyn (PCI, tromboliza, drenaż).
Wstrząs oporny na leczenie (wzrastające dawki presorów, pogarszające się parametry hemodynamiczne).
Niewydolność narządowa.
HEART TEAM
Wybór najbardziej odpowiedniego urządzenia wspomagającego.
Wstrząs kardiogenny:
SBP < 90 mm Hg. Mleczany > 2 mmol/L.
HR > 100/min. PCWP > 15 mm Hg.
Zmieniony stan świadomości. CPO < 1 W.
Zimne kończyny. Cl < 1,8 L/min/m2.
ECHO, EKG, Rtg, gazometria krwi, analiza biochemiczna, wkłucie tętnicze, CVC.
Płynoterapia, wazopresory, inotropowo (+), dodatkowe monitorowanie (PAC, termodylucja przezpłucna).
Identyfikacja przyczyn (PCI, tromboliza, drenaż).
Wstrząs oporny na leczenie ( wzrastające dawki presorów, pogarszające się parametry hemodynamiczne).
Niewydolność narządowa.
HEART TEAM
Wybór najbardziej odpowiedniego urządzenia wspomagającego.
Wstrząs kardiogenny:
SBP < 90 mm Hg. Mleczany >
2 mmol/L.
HR > 100/min. PCWP >15 mm Hg.
Zmieniony stan świadomości. CPO < 1 W.
Zimne kończyny. Cl <1,8 L/min/m2.
ECHO, EKG, Rtg, gazometria krwi, analiza biochemiczna, wkłucie tętnicze, CVC.
Płynoterapia, wazopresory, inotropowo (+), dodatkowe monitorowanie (PAC, termodylucja przezpłucna).
Identyfikacja przyczyn (PCI, tromboliza, drenaż).
Wstrząs oporny na leczenie (wzrastające dawki presorów, pogarszające się parametry hemodynamiczne).
Niewydolność narządowa.
HEART TEAM
Wybór najbardziej odpowiedniego urządzenia wspomagającego.
Wytyczne ESC dotyczące diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca w 2016 roku
Kontrapulsacja wewnątrzaortalna nie jest zalecana do rutynowego stosowania we wstrząsie kardiogennym.
III B
Można rozważyć krótkoterminowe
mechaniczne wspomaganaie krążenia we
wstrząsie kardiogennym opornym na terapię w zależności od wieku pacjenta, chorób
współistniejących i stanu neurologicznego.
IIb C
Wytyczne ESC dotyczące diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca w 2016 roku
PROTECT II
Pierwszorzędowe punkty końcowe ustalone w protokole badania: suma przypadków głównych zdarzeń niepożądanych w 30 dniowej obserwacji.
Pacjenci Impella IABP p value
Ogółem (N=309, 100%)
38% 43% 0,40
U pacjentów niestabilnych hemidynamiczne/
we wstrząsie z powodu powikłań mechanicznych należy rozważyć kontrapulsację wewnątrzaortalną.
II a C
Nie zaleca się rutynowej kontrapulsacji wewnątrzaortalnej.
III B
Wytyczne ESC dotyczące postępowania w ostrym zawale serca z uniesieniem odcinka ST w 2017 roku
Kontrapulsacja wewnątrzaortalna
Kontrapulsacja wewnątrzaortalna
↑ ciśnienia rozkurczowego
↓ ciśnienia skurczowego
↓ obciążenia następczego LV
↓ zapotrzebowania miocytów na tlen
↑ przepływu wieńcowego
Kontrapulsacja wewnątrzaortalna
Wskazania:
•Przed korekcją chirurgiczną powikłań
mechanicznych OZW.
•Ciężkie zapalenie mięśnia sercowego.
•Z IM przed/w trakcie/ po PCI.
Przeciwwskazania bezwzględne:
• Brak zgody pacjenta.
• Ciężka
niedomykalność zastawki
aortalnej.
Najczęstsze powikłania:
• Krwawienie w miejscu dostępu naczyniowego.
• Uszkodzenie ściany
naczynia.
IAPB-SHOCK II
Pierwszorzędowy punkt końcowy: 30 dniowa
śmiertelność.
CRISP AMI
Counterpulsation to reduce infarct size pre PCI acute myocardial infarctionBrak istotnej różnicy między krótkoterminową, a
długoterminową śmiertelnością u pacjentów z terapią IABP.
IABP wiąże się z istotnie zmniejszoną śmiertelnością w porównaniu z grupą pacjentów poddanych terapii
trombolitycznej.
IABP wiąże się z istotnie zwiększoną śmiertelnością w
porównaniu z grupą poddaną PCI.
TandemHeart
(Tandem Life, Pittsburgh, PA, USA)Thiele i wsp. 2005
IABP vs TandemHeart
Powikłanie : %
Krwiak w pachwinie. 5,12
Niedokrwienie kończyny. 3,41
Krwawienie z miejsca wprowadzenia kaniuli. 29,05
Uszkodzenie tętnicy udowej. 0,85
Perforacja przedsionka. 0,85
Sepsa. 29,90
Koagulopatia. 11,00
Udar . 6,83
Konieczność przetaczania preparatów krwi. 59,80
Krwawienie do przewodu pokarmowego. 19,65
Impella (AbioMed, Danvers, MA, USA)
ISAR-SHOCK
IMPRESS
Całkowita śmiertelność, ≤ 6 miesięcy
Urządzenia wspierające pracę prawej komory
TandemLife PROTEKduo
Levitronix CentriMag
Impella RP
RECOVER RIGHT
73,3% z pośród 30, którym implantowano Impella RP doczekała wypisu ze szpitala po 30 dniowej
hospitalizacji
VA-ECMO
Wskazania:
•Oporny wstrząs kardiogenny
•Niewydolność serca
•E-CPR
•Zatorowość płucna
•Zatrucia
Śmiertelność wewnątrzszpitalna 50-60%, > 6 miesięczne
przeżycia 30%
Rejestr Extracorporeal Life Support Organization (ELSO):
> 87 tys. pacjentów, w tym > 12 tys. z VA-ECMO
Większe korzyści odnoszą pacjenci z:
Potencjalnie odwracalną przyczyną wstrząsu (ciężkie zapalenie mięśnia sercowego, pierwotna niewydolnością graftu).
Pre-ECMO czynniki złe rokowniczo:
Starszy wiek, płeć żeńska, większe BMI, dysfunkcja nerek, wątroby lub OUN, przedłużająca się wentylacja mechaniczna, podwyższony poziom mleczanów, obniżona aktywność
protrombiny.
Techniczne właściwości przezskórnych urządzeń wspomagających krążenie
IABP IMPELLA 2,5 IMPELLA CP IMPELLA 5,0 TandemHeart VA-ECMO Mechanizm Aorta LV aorta LV aorta LV aorta LV aorta RA aorta
Przepływ (L/min) 0,3-0,5 1,0-2,5 3,7-4,0 Max. 5,0 2,5-5,0 3,0-7,0
Rozmiar kaniuli (Fr) 7-8 13-14 13-14 21 15-17 tetnicza
21 żylna 14-16 tetnicza 18- 21 żylna Wymiar tętnicy udowej
(mm)
>4,0 5,0-5,5 5,0-5,5 8,0 8,0 8,0
Synchronizacja / stabilny
rytm własny Tak Nie Nie Nie Nie Nie
Maksymalny czas
implantacji Nieokreślon
e 7-10 dni 7-10 dni 2-3 tygodnie 2-3 tygodnie 3-4 tygodnie
Praca serca ↑ ↑↑ ↑↑ ↑↑ ↑↑ ↑↑↑
Afterload ↓ ↓ ↓ ↓ ↑ ↑↑↑
MAP ↑ ↑↑ ↑↑ ↑↑ ↑↑ ↑↑
Końcowo rozkurczowe ciśnienie LV
↓ ↓↓ ↓↓ ↓↓ ↓↓ ↔
PAOP ↓ ↓↓ ↓↓ ↓↓ ↓↓ ↔
Preload LV - ↓↓ ↓↓ ↓↓ ↓↓ ↓
Perfuzja wieńcowa ↑ ↑ ↑ ↑ - -