Miesięcznik Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa

NR 01 (58) STYCZEŃ 2009 PL ISSN 1732-3428

Miesięcznik Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa

1

2009 1

2009

GINB o rozszerzaniu GINB o rozszerzaniu uprawnień i o świadectwach uprawnień i o świadectwach

energetycznych

energetycznych

Specjalnie dla inżynierów budownictwa

Tylko dla członków Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa oferujemy specjalne zniżki na produkty Allianz:

30% na ubezpieczenia wyposażenia mieszkania, 30% na ubezpieczenia budynków i lokali prywatnych,

10% na ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków, 10% na ubezpieczenie OC posiadacza samochodu osobowego.

Infolinia: 0 801 10 20 30 www.allianz.pl

Allianz – ubezpieczenia od A do Z.

SPIS TREŚCI

7 MINISTER DZIEKOŃSKI NA POSIEDZENIU KRAJOWEJ RADY PIIB

Barbara Mikulicz-Traczyk 8 TRUDNE ROZMOWY

8 ZACHODNIOPOMORSKIE DNI BUDOWLANYCH

9 OTWARCIE NOWEJ SIEDZIBY WARMIŃSKO- -MAZURSKIEJ OIIB

Grzegorz Karpa

10 BUDOWNICTWO W INŻYNIERSKIM OBIEKTYWIE

Urszula Kieller-Zawisza

11 DOSKONALENIE ZAWODOWE W PIIB JanuszKozula

11 ODPOWIADA GŁÓWNY INSPEKTOR NADZORU BUDOWLANEGO

13 KTO MOŻE NADZOROWAĆ PRAKTYKĘ ZAWODOWĄ NA BUDOWIE?

JoannaSmarż

14 UMOWA O PODWYKONAWSTWO ROBÓT BUDOWLANYCH − CZ. III

MichałBehnke

17 ZAMÓWIENIA PUBLICZNE W DYREKTYWIE, CZ. II Zbigniew J. Boczek

19 ROZBUDOWA OBIEKTU A PRAWA AUTORSKIE PROJEKTANTA Rafał Golat

22 LISTY DO REDAKCJI

24 UCIĄŻLIWE BŁĘDY W PROJEKTOWANIU BUDYNKÓW MIESZKALNYCH

Arkadiusz Maciejewski

31 UMOWY BUDOWLANE – TERMINY, KARY Adam Heine

36 UWAGI DO ROZPORZĄDZENIA W SPRAWIE WARUNKÓW TECHNICZNYCH W KONTEKŚCIE ŚWIADECTW ENERGETYCZNYCH

JerzyŻurawski

40 WYMAGANIA DOTYCZĄCE OCHRONY ODGROMOWEJ WPROWADZANE PRZEZ NOWĄ NORMĘ, CZ. II ARTYKUŁU

AndrzejSowa

43 NORMALIZACJA I NORMY JanuszOpiłka

46 KALENDARIUM AnetaMalan

50 STAWKI ROBOCIZNY KOSZTORYSOWEJ I NARZUTY

RenataNiemczyk

53 JĘZYK ANGIELSKI: PRESENT CONTINUOUS AnetaKaproń

56 OŚWIETLENIE GAZOWE Bolesław Orłowski

62 NAWIERZCHNIE MOSTÓW DROGOWYCH DariuszSybilski

68 BALTIC ARENA Wanda Burakowska

70 TECHNOLOGIE GRUNTU ZBROJONEGO GEOSYNTETYKAMI

MichałPilch_, JanuszSobolewski

75 JAKOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW, CZ. I – STOLARKA BUDOWLANA

JerzyŻurawski

78 WĘZEŁ ŁÓDZKI W ASPEKCIE KOLEI DUŻYCH PRĘDKOŚCI

Maciej Falkowski

82 LITERATURA FACHOWA Eugeniusz Piliszek

SAMORZĄD ZAWODOWY

wytrzymałość na parcie betonu 100 kN/m

System ścienny

Mammut 350

Publikowane w „IB” artykuły prezentują stanowiska, opinie i poglądy ich Autorów.

Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów i zmiany tytułów. Przedruki i wykorzystanie opublikowanych materiałów może odbywać się za zgodą redakcji. Materiałów niezamówionych

redakcja nie zwraca. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam.

Nakład: 114 420 egz.

NASTĘPNY NUMER „IB” UKAŻE SIĘ 24. 02. 2009 R.

Na okładce: Kurtyna szklana (w trakcie realizacji) budynku przy ul. Banderii w Warszawie.

Autorzy projektu: SDA Szcześniak Denier Architekci sp. z o.o.; inwestor: Pirelli Pekao Real Esteta;

generalny wykonawca: Karmar S.A. Obiekt ukończony w 2008 r. Fot. Paweł Baldwin

P o l s k a I z b a I n ż y n i e r ó w Budownictwa

WYDAWCA

WYDAWNICTWO POLSKIEJ IZBY INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Sp. z o.o.

00-924 Warszawa, ul. Kopernika 36/40, lok. 110 tel.: 022 551 56 00, faks: 022 551 56 01

www.inzynierbudownictwa.pl, biuro@inzynierbudownictwa.pl Prezes zarządu: Jaromir Kuśmider

REDAKCJA

Redaktor naczelna: Barbara Mikulicz-Traczyk b.traczyk@inzynierbudownictwa.pl Redaktor prowadząca: Krystyna Wiśniewska

k.wisniewska@inzynierbudownictwa.pl Redaktor: Magdalena Bednarczyk m.bednarczyk@inzynierbudownictwa.pl Opracowanie grafi czne: Paweł Pawiński, Dariusz Zamojski

Ilustracje: Kamila Baturo (KB)

BIURO REKLAMY

Szef biura reklamy: Agnieszka Bańkowska – tel. 022 551 56 06 a.bankowska@inzynierbudownictwa.pl

Zastępca szefa biura reklamy: Łukasz Berko-Haas – tel. 022 551 56 07 berko@inzynierbudownictwa.pl

Zespół

Renata Brudek – tel. 022 551 56 14 r.brudek@inzynierbudownictwa.pl Rafał Gordon – tel. 022 551 56 23 r.gordon@inzynierbudownictwa.p

Tomasz Mróz – tel. 022 551 56 08 t.mroz@inzynierbudownictwa.pl Paweł Murawski – tel. 022 551 56 22 p.murawski@inzynierbudownictwa.pl

Anna Niemiec – tel. 022 551 56 12 a.niemiec@inzynierbudownictwa.pl Mariusz Pełszyński – tel. 022 551 56 20 m.pelszynki@inzynierbudownictwa.pl Małgorzata Roszczyk-Hałuszczak – tel. 022 551 56 11

m.haluszczak@inzynierbudownictwa.pl

DRUK

Elanders Polska Sp. z o.o., Płońsk, ul. Mazowiecka 2, tel. (23) 662-23-16, e-mail: elenders@elanders.pl

RADA PROGRAMOWA Przewodniczący: Zbysław Kałkowski Zastępca przewodniczącego: Andrzej Orczykowski

Członkowie:

Mieczysław Król – Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Tadeusz Malinowski – Stowarzyszenie Elektryków Polskich Bogdan Mizieliński – Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych Ksawery Krassowski – Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP

Jacek Skarżewski – Związek Mostowców RP

Tadeusz Sieradz – Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych Włodzimierz Cichy – Polski Komitet Geotechniki

Stanisław Szafran – Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego

Jerzy Gumiński – Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych

W

– Powstałe ostatnio kontrowersje mię- dzy inżynierami a architektami, do- tyczące kompetencji izb samorządo- wych, są wyjaśniane w trakcie spotkań przedstawicieli władz samorządów – poinformował minister Dziekoń- ski – a resort czeka na wspólne sta- nowisko. Stwierdził, że ustawa o sa- morządach zawodowych nie jest zła, różnicuje w dostateczny sposób trzy zawody, natomiast bardziej szcze- gółowa regulacja zasad ich funkcjo- nowania pozostaje w rękach samych zainteresowanych i powinni oni to robić na poziomie wewnętrznych przepisów. Minister podkreślił fakt, że dla wzmocnienia prestiżu zawodu inżyniera budownictwa samo środo- wisko powinno promować osoby do- brze wykonujące ten zawód, a karać tych, którzy pracują nieprofesjonal- nie. Być może rozwiązaniem byłoby wprowadzenie w kodeksie etyki tzw.

standardów dobrych praktyk – taki kodeks stałby się wówczas komplet- nym unormowaniem pozwalającym w pełni ocenić pracę inżyniera. Ślu- bowanie, które składają otrzymujący uprawnienia budowlane, jest kro- kiem w dobrym kierunku.

Kwestia ustawy Prawo budowlane i projektów jej zmiany – w tej sprawie rząd, zdaniem ministra, zajmuje jasne stanowisko.

Projekt komisji Przyjazne Państwo, który znajduje się w trakcie prac legisla- cyjnych (debatowały nad nim sejmowe komisje samorządu terytorialnego oraz komisja infrastruktury), zasadniczo zmienił swoją treść, jak ocenia minister, w ok. 90 procentach. Nie jest on jednak tożsamy z projektem rządowym, który

zaakceptowany już został na posiedze- niu Komitetu Europejskiego Rady Mi- nistrów i przekazany zostanie wkrótce do dalszych prac pod jednym wszakże warunkiem – że ministerstwo infra- struktury uzyska opinię Komisji Euro- pejskiej o niesprzeczności tej regulacji z dyrektywami europejskimi (chodzi tu głównie o kwestie środowiskowe).

Projekt poselski, którego II czyta- nie planowane jest bezpośrednio po Świętach, być może podczas dyskusji w Senacie – Dziekoński dopuszcza taką ewentualność – przejmie nie- które wątki z projektu rządowego.

Natomiast w sprawie projektu tzw.

komisji Palikota, dotyczącego zmian w ustawie o samorządach zawodowych, m.in. obowiązkowej przynależności do samorządów, zostało ogłoszone formal- ne stanowisko rządu − jest ono zdecy- dowanie negatywne, dalsze prace legis- lacyjne nad rozwiązaniami zawartymi w tym projekcie ustawy nie powinny być prowadzone.

W dalszej dyskusji minister od- niósł się do pytań dotyczących przepisów o ochronie środowiska i związanymi z nimi trudnościami w realizacji inwestycji liniowych.

– Nie są to sprawy proste. – przyznał – Regulacje europejskie są w tym wzglę- dzie niezwykle wymagające, niemniej planowane są spotkania przedsta- wicieli poszczególnych samorządów zawodowych z przedstawicielami Dy- rekcji Ochrony Środowiska. Wymiana praktycznych uwag na temat koegzy- stencji przepisów o ochronie środowi- ska i przepisów Prawa budowlanego może pomóc w dopracowaniu satys- fakcjonujących obie strony rozwiązań.

Projekt ustawy o wyrobach bu- dowlanych jest już przygotowany (można go znaleźć na stronie mi- nisterstwa infrastruktury) i został wysłany do uzgodnień międzyre- sortowych.

Na zakończenie minister złożył na ręce Krajowej Rady życzenia dla całego środowiska budowlańców –

SAMORZĄD ZAWODOWY

Szanowne

Koleżanki i Koledzy

2008 rok był korzystny dla budownictwa, ale w ostatnim kwartale zaczęliśmy odczuwać skutki światowego kryzysu.

Możemy obawiać się efek- tu odbitej fali, który wystąpi w 2009 roku. Z tego powodu nasze przewidywania co do dalszego rozwoju budowni- ctwa muszą być bardziej umiar- kowane.

Zapowiedziane przez rząd zmiany legislacyjne również nie zostały w pełni zrealizowa- ne, dlatego w nadchodzącym roku będziemy oczekiwać na nowe propozycje.

Dziękując wszystkim człon- kom Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa za aktywność zawodową, a członkom władz i organów izb okręgowych oraz Radzie Krajowej za aktywność społeczną, składam wszystkim Koleżankom i Kolegom naj- lepsze życzenia pomyślności, zdrowia oraz dalszych sukce- sów w Nowym Roku 2009.

prof. Zbigniew Grabowski prezes Krajowej Rady PIIB

Minister Dziekoński na posiedzeniu Krajowej Rady PIIB

17 grudnia odbyło się w siedzibie PIIB w Warszawie ostatnie w tym roku posiedzenie Krajowej Rady. Wziął w nim udział wiceminister infrastruktury Olgierd Dziekoński, który przybył w towarzystwie nowego dyrektora Departamentu Rynku Budowlanego i Techniki w ministerstwie infrastruktury Zbigniewa Radomskiego.

8

dzono w Szczecinie Zachod- niopomorskie Dni Budow- lanych 2008. Ich głównymi organizatorami byli: Polski Związek Inżynierów i Techni- ków Budownictwa oraz Polski Związek Inżynierów i Techni- ków Sanitarnych (obchodzą- ce sześćdziesięciolecie działal- ności) i Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT, a jednym ze współorganiza- torów − Zachodniopomorska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa.

Celem uroczystości była m.in. integracja środowiska związanego z budownictwem:

konstruktorów, instalatorów, projek- tantów, wykonawców i producentów, architektów, członków pokrewnych organizacji i stowarzyszeń. Patronat honorowy nad obchodami sprawowali wojewoda zachodniopomorski, mar- szałek województwa i prezydent mia- sta Szczecina. Zachodniopomorską OIIB reprezentował jej przewodniczą- cy mgr inż. Mieczysław Ołtarzewski.

Obecny był także wiceprezes Krajowej Rady PIIB − prof. Wojciech Radomski, który wygłosił na sesji okolicznościo- wej referat „Mostowe i tunelowe prze- prawy międzykontynentalne”.

Sesja na Politechnice Szczecińskiej, od lewej:

Elżbieta Kuropatwa-Janiszewska, Wojciech Radomski, Zygmunt Meyer

Zachodniopomorskie Dni Budowlanych

21 listopada zorganizowano na Wy- dziale Budownictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej sesję „Budu- jemy metropolię szczecińską”. W pro- gramie znalazły się odczyty dotyczące rozwoju Szczecina (w tym m.in. no- wego centrum oraz odbudowy wieży Katedry św. Jakuba) i regionu, ochrony Odry i Bałtyku, jak również systemu certyfi kacji energetycznej w budow- nictwie. Następnego dnia w Zamku Książąt Pomorskich odbył się uroczy- sty bal budowlanych.

(red.) XVIII Międzynarodowe Targi

Budownictwa BUDMA 2009 Termin: 20–23.01.2009

Miejsce: Poznań

Kontakt: www.budma.pl 21. 01 na BUDMIE: DZIEŃ INŻYNIERA BUDOWNICTWA Tematy dnia: ocena energetyczna i świadectwa energetyczne, modernizacja obiektów w celu podwyższenia klasy energetycznej Zapraszamy do stoiska

Wydawnictwa PIIB – nr 41A, pawilon nr 5

XIX Forum Szkoleniowo- -Dyskusyjne IPB

„Zmiany w regulacjach prawnych procesu inwestycyjnego.

Standing ekonomiczno-fi nansowy”

Termin: 29.01.2009 (nowy termin zamiast grudniowego)

Miejsce: Warszawa

Kontakt: +48 22 654 97 01 e-mail: ipb@ipb.org.p_l

Targi Inwestycji i Kooperacji POMORZE 2009 Termin: 11–13.02.2009 Miejsce: Gdańsk

Kontakt: tel. +48 58 554 91 33 faks +48 58 554 91 35 e-mail:

beata.wojcikiewicz@mtgsa.com.pl www.mtgsa.pl

Kurs mykologiczno- -budowlany

Ochrona budynków przed wilgocią i korozją biologiczną Termin: 26.01–13.03.2009

Miejsce: Wrocław

Kontakt: tel./faks +48 71 344 80 12 e-mail: biuro@psmb.wroclaw.pl

Targi Budownictwa INTERBUD 2009 Termin: 19–22.02.2009 Miejsce: Łódź

Kontakt: tel. +48 42 637 12 15 faks +48 42 637 12 15 e-mail: biuro@interservis.pl

KIEVBUILD Międzynarodowe Targi Budownictwa Termin: 24–27.02.2009 Miejsce: Kijów, Ukraina

Kontakt: tel. +44 020 7596 5000 faks +44 020 7596 5111 e-mail:

enquiry@ite-exhibitions.com www: www.ite-exhibitions.com

XII Międzynarodowe Targi Energetyki ENEX Termin: 03–05.03.2009 Miejsce: Kielce

Kontakt: tel. +48 41 365 12 12 faks +48 41 345 62 61

e-mail: frak.r@targikielce.pl www.targikielce.pl

ZAREZERWUJ TERMIN

szczęśliwych świąt Bożego Narodzenia oraz udanego Nowego Roku 2009.

Krajowa Rada z zadowoleniem przy- jęła informację, że premier rządu RP mianował Andrzeja Bratkowskiego na stanowisko przewodniczącego Rady Zamówień Publicznych (powołanej 3 grudnia w nowym składzie).

W dalszej części posiedzenia Piotr

Korczak przedstawił informacje na temat realizacji wniosków VII Krajo- wego Zjazdu Polskiej Izby Inżynie- rów Budownictwa, Krajowa Rada uchwałą przyjęła korektę budżetu na rok 2009, a o specyfice kontaktów i współpracy z mediami opowiedział Antoni Styrczula.

Trudne rozmowy

16

su funkcjonowania samorządów za- wodowych inżynierów i architektów oraz wzajemnego przenikania się zawodowych kompetencji. Rozmowy będą kontynuowane aż do wypraco- wania wspólnego stanowiska.

BARBARA MIKULICZ-TRACZYK

20

runkach godnych tytułów inżyniera i technika budow- nictwa.

Po przywitaniu przybyłych w sali ko n f e r e n c y j n e j Z d zisław Bi ne- rowski przedsta- wił zarys funkcjo- nowania naszego samorządu zawo- dowego od roku 2001. Następnie zaprezentowano pokaz audiowi- zualny ukazujący początki działania

W-MOIIB. W 2002 r. samorząd rozpo- czynał funkcjonowanie w niewielkich dzierżawionych pomieszczeniach.

Dziś nowa siedziba W-MOIIB ma 366 m² powierzchni, nowoczesny stan- dard, zmodernizowane instalacje tele- techniczne: okablowanie strukturalne, zasilanie dedykowane, system syg- nalizacji włamania i napadu, system prezentacji multimedialnych, zmoder- nizowane instalacje elektryczne, zmo- dernizowaną instalację c.o., salę kon- ferencyjną na 50 osób (z kompletnym osprzętem audiowizualnym), niezależ- ny węzeł sanitarny, zaplecze kuchenne oraz klimatyzowane pomieszczenia.

Zebrani z zainteresowaniem obej- rzeli pokaz slajdów skrupulatnie ar- chiwizowanych w trakcie trwania prac modernizacyjno-remontowych nowej siedziby W-MOIIB.

Kolejnym etapem uroczystości było udekorowanie srebrnymi odznakami PIIB osób zasłużonych dla W-MOIIB:

Anny Adamkiewicz (wiceprzewod- niczącej W-MOIIB oraz przewod- niczącej Komisji Etyki Zawodowej), Wiesławy Kędzierskiej-Niemyjskiej (skarbnika W-MOIIB), Elżbiet y Lasmanowicz (sekr. Okręgowej Komi- sji Kwalifi kacyjnej W-MOIIB), Bene- dykta Rogali (wiceprzewodniczącego W-MOIIB) oraz Józefa Uranowskiego (rzecznika odpowiedzialności zawodo- wej). Odznaczenia wręczali prof. Zbi- gniew Grabowski i Zdzisław Binerow- ski. Wyróżnieni wykazali się dużym

Otwarcie nowej siedziby

Warmińsko-Mazurskiej OIIB

zaangażowaniem i inicjatywą w pracy na rzecz samorządu w okresie jego tworzenia i rozwoju.

Po dekoracji głos zabrali m.in.

prof. Zbigniew Grabowski, Tomasz Szczyglewski, architekt Piotr Andrze- jewski – przewodniczący Warmińsko- -Mazurskiej Okręgowej Izby Architek- tów, Henryk Wawrzyniak – członek Rady Pomorskiej OIIB. Przewodniczą- cy Zdzisław Binerowski odczytał listy od zaproszonych, niemogących przy- być posłów: Janusza Cichonia i Andrze- ja Orzechowskiego, przewodniczącego Krajowej Komisji Kwalifi kacyjnej PIIB prof. Kazimierza Szulborskiego oraz przewodniczącego Rady Kujawsko- -Pomorskiej OIIB Andrzeja Myśliwca.

Uroczystości uświetnił występ chó- ru Medici pro Musica z zaprzyjaźnio- nej Izby Lekarskiej, w którym wystę- pują m.in. dwie członkinie W-MOIIB.

Potem rozpoczęła się część nieofi cjal- na, podczas której również dyskutowa- no na tematy związane z działalnością samorządu.

inż. GRZEGORZ KARPA dyrektor biura W-MOIIB fot. Archiwum W-MOIIB

Zdzisław Binerowski

SAMORZĄD ZAWODOWY

10

K

Celem konkursu jest popularyzacja interesujących budowli, które powsta- ły na terenie Lubelszczyzny. Komisja konkursowa z uznaniem komentowała nadesłane prace, jednak nie było jed- nomyślności wśród jej uczestników. Na przewodniczącego tegorocznej komi- sji konkursowej wybrany został Janusz Iberszer – przewodniczący Rady Progra- mowej „Lubelskiego Inżyniera Budow- nictwa”. W skład komisji weszli także:

Krzysztof Kuzko – Lubelskie Towarzy- stwo Fotografi czne, Jerzy Adamczyk i Wiesław Bocheńczyk – członkowie Rady Programowej „Lubelskiego Inży- niera Budownictwa”, fotoreporter Jakub Orzechowski i Urszula Kieller-Zawisza.

Pierwszą nagrodę otrzymał An- drzej Polakowski z Lublina za zdję-

cie prezentujące Centrum Handlowe Lublin Plaza. Jury uzasadniło swoją decyzję tym, że autor w sposób atrak- cyjny przedstawił zewnętrzną ścianę budynku z podkreśleniem jego linii ar- chitektonicznej. Drugą nagrodę przy- znano Piotrowi Pacosze z Nasiłowa za cykl zdjęć przedstawiających fazy re- alizacji mostu na Wiśle w Puławach, trzecią – Dariuszowi Włodarczykowi z Izbicy za zdjęcie jedynego w Polsce skrzyżowania mostu drogowego i ko-

Budownictwo

w inżynierskim obiektywie

Lubelska OIIB po raz drugi zorganizowała konkurs fotografi czny, tym razem pt. „Cudze chwalicie, swego nie znacie”.

lejowego nad rzeką Wolicą w mieście Wólka Orłowska k. Krasnegostawu.

Jury przyznało także dwa wyróżnie- nia: Piotrowi Pacosze (patrz strona 52) i Andrzejowi Polakowskiemu.

Laureaci otrzymali nagrody, a Zbi- gniew Mitura, przewodniczący Okrę- gowej Rady LOIIB, gratulując nagro- dzonym namawiał ich do rozwijania swoich pasji i częstszego zatrzymy- wania w kadrze nie tylko obiektów budowlanych, ale także wielu zmian zachodzących w naszym otoczeniu.

A. Polakowski stwierdził natomiast, że konkurs to godna uznania inicjatywa Lubelskiej Izby, gdyż wielu inżynierów zajmuje się amatorsko fotografi ą. Czę- ste wyjazdy związane z pracą i obser- wacje zachodzących w budownictwie zmian zachęcają wręcz do robienia zdjęć. Możliwość pokazania ich innym jest dodatkową zachętą.

Nagrodzone prace można obejrzeć na okolicznościowej wystawie zorgani- zowanej w siedzibie LOIIB.

URSZULA KIELLER-ZAWISZA redaktor naczelna

„Lubelskiego Inżyniera Budownictwa"

fot. Archiwum LOIIB Tegoroczni laureaci konkursu fotograficznego razem z organizatorami

I nagroda – Andrzej Polakowski

SAMORZĄD ZAWODOWY

Odpowiada Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego

Jako przewodniczący Krajowej Ko- misji Kwalifi kacyjnej PIIB skorzysta- łem z możliwości zadania trzech ważkich pytań Panu Robertowi Dzi- wińskiemu − Głównemu Inspekto- rowi Nadzoru Budowlanego. Pyta- nia poniższe wraz z odpowiedziami zostały opublikowane w miesięczni- ku „Builder” (nr 11 2008 r., str. 22).

W pytaniach poruszyłem prob- lemy, z którymi spotykamy się w naszej działalności, a któ- re nie znalazły jednoznaczne-

go uregulowania w przepisach.

Z uwagi na znaczenie poniż- szych kwestii, które, jak myślę, zainteresują naszych Czytelni- ków, przedstawiam dotyczący ich materiał.

Jednocześnie pragnę nadmienić, że odpowiedzi Pana Roberta Dziwiń- skiego są zgodne ze stanowiskiem KKK, które prezentowane było już wielokrotnie na łamach ,,IB”.

prof. KAZIMIERZ SZULBORSKI

W

Kolejne spotkanie, które miało for- mę szkolenia, zorganizowała Śląska OIIB w dniach 13–15 listopada 2008 r.

w Ustroniu. Organizację spotkania po- wierzono Śląskiej Izbie między innymi dlatego, że ma bardzo dobre wyniki w doskonaleniu zawodowym swoich członków.

Nadzór merytoryczny nad szkole- niem pełniła Krajowa Rada PIIB. Do Ustronia przyjechali przedstawiciele dziewięciu okręgowych izb: Lubuskiej, Mazowieckiej, Opolskiej, Pomorskiej, Podkarpackiej, Podlaskiej, Śląskiej, Świętokrzyskiej i Wielkopolskiej.

Obrady otworzył zastępca prze- wodniczącego Rady ŚlOIIB Janusz Ko- zula, który przedstawił przygotowany program szkolenia i przekazał prowa- dzenie sekretarzowi Krajowej Rady Januszowi Rymszy.

Obrady składały się z trzech części. W pierwszej przewod- niczący Komisji Doskonalenia ŚlOIIB w Katowicach dr inż.

Rudolf Mokrosz wygłosił referat

„Problemy doskonalenia zawo- dowego w Śląskiej Okręgowej Izbie Inżynierów Budowni-

ctwa”. Przedstawił w nim sytuację w tej dziedzinie w ŚlOIIB i zapoznał uczestni- ków z wynikami z lat 2006–2008. W Ślą- skiej OIIB są stosowane trzy formy dosko- nalenia zawodowego:

bezpłatna prenumerata prasy na-

■

ukowo-technicznej, szkolenia seminaryjne,

■

dofi nansowanie udziału w konfe-

■

rencjach kilkudniowych.

W trakcie wykładu prowadzona była wymiana poglądów na temat do- skonalenia zawodowego, padały pro- pozycje nowych form szkolenia.

W drugiej części prof. Barbara Rymsza w referacie „Szkolenia w PIIB w 2008 roku wobec aktualnych proble- mów legislacyjnych w budownictwie”

zapoznała zebranych z sytuacją do- skonalenia zawodowego we wszystkich izbach okręgowych podając dane sta- tystyczne dotyczące udziału w szko- leniach oraz nakładów fi nansowych.

Polska Izba przeznacza na doskonale-

Doskonalenie

zawodowe w PIIB

nia zawodowe około 8 mln zł rocznie, a średnio 30% członków Izby bierze udział w szkoleniach.

W ostatniej – trzeciej części, która miała charakter warsztatowy, określono ujednolicone formy szkoleń oraz formu- larze: zaświadczenia potwierdzającego udział w szkoleniu oraz ankiety uczest- nika. Uczestnicy obrad wyrazili pogląd o potrzebie ujednolicenia form dosko- nalenia zawodowego, z uwzględnieniem warunków zależnych przede wszystkim od wielkości izb i ich możliwości fi nan- sowych. Uznano, że szkolenia mogą być organizowane przez izbę lub przez sto- warzyszenia naukowo-techniczne, które posiadają w tym zakresie bardzo duże doświadczenie i tradycje.

Wyniki prac uczestników szkolenia w Ustroniu sekretarz Krajowej Rady przekaże do wszystkich okręgowych izb.

JANUSZ KOZULA Śląska OIIB

1. § 3 ust. 3 rozporządzenia MTiB z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicz- nych w budownictwie (Dz.U. Nr 83, poz. 578 z późn. zm.): do praktyki zawodowej na budowie zalicza się wykonywanie czynności inspekcyj- no-kontrolnych w organach nad- zoru budowlanego. Dwa lata pracy przy wykonywaniu czynności in- spekcyjno-kontrolnych uznaje się za rok pracy na budowie.

a) Czy praktyka zawodowa w ww.

organach powinna być odby- wana pod kierownictwem oso-

SAMORZĄD ZAWODOWY

12

budowlane bez ograniczeń we właściwej specjalności i będącej czynnym członkiem samorządu zawodowego, na zasadach ogól- nych? Należy zauważyć, iż brak przepisu szczególnego, który pozwoliłby na odejście od po- wyższej zasady. Powstają jednak problemy z zaliczeniem takiej praktyki, ponieważ w organach nadzoru brak osób spełniających wskazane warunki.

b) Wątpliwości budzi również okres praktyki zawodowej podlegającej faktycznie zaliczeniu, a mia- nowicie, czy jest to czas rze- czywistych kontroli w terenie, czy pracy w organach nadzoru budowlanego. Jeżeli czas pracy w terenie, to praktyka będzie podlegała odpowiedniemu wy- dłużeniu, co może trwać nawet kilka lat. Jeżeli nie, to zaliczeniu podlegać będzie praca biurowa, co nie jest wykonywaniem funk- cji na budowie, zgodnie z art. 14 ust. 4 Prawa budowlanego.

Warunkiem zaliczenia praktyki za- wodowej jest praca polegająca na bez- pośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierowni- ctwem osoby posiadającej odpowied- nie uprawnienia budowlane. Do prak- tyki zawodowej na budowie zalicza się również wykonywanie czynności inspekcyjno-kontrolnych w organach nadzoru budowlanego, z tym że dwa

lata takiej pracy uznaje się za rok pracy na budowie. Wprowadzenie tego prze- pisu dało szersze możliwości zdobycia uprawnień zawodowych przez absol- wentów uczelni zawodowych. Mogą oni w ten sposób zdobyć niezbędne doświadczenie i jednocześnie zaliczyć praktykę zawodową. Z naszego punktu widzenia natomiast praca w nadzorze budowlanym stała się bardziej atrak- cyjna i w związku z tym poszukiwana.

Praktyka zawodowa musi odbywać się pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia budowlane, a tam gdzie nie ma osób spełniających ustawowe warun- ki do potwierdzenia praktyki, to oczy- wiście odbyć się ona nie może. W tere- nowych organach nadzoru budowlanego na stanowiskach merytorycznych są jednak zatrudnione przede wszystkim osoby z uprawnieniami budowlanymi.

Praca w organach nadzoru bu- dowlanego związana jest głównie z wykonywaniem czynności kontrol- nych na terenie budowy i obejmuje konieczność fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania za- gadnień technicznych oraz techniczno- -organizacyjnych. Do praktyki zawodo- wej może być więc zaliczany cały czas pracy w organie nadzoru budowlanego, pod warunkiem że w przepracowanym przez pracownika okresie w zakresie jego obowiązków były czynności kon- trolne, czyli polegające na samodzielnej ocenie zjawisk technicznych.

2. Art. 14 ust. 5: do osób ubiegających się o uprawnienia budowlane bez ograniczeń, posiadających upraw- nienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalności, nie sto- suje się przepisów ust. 3 pkt 1 lit.

b) i c) lub ust. 3 pkt 3 lit. b) (czyli odbycia wymaganej praktyki za- wodowej). Przepis obowiązuje od dnia 1 stycznia 2006 r. Pojawia się wątpliwość dotycząca wyrażenia

„w tej specjalności”. Czy przepis ten dotyczy wyłącznie specjalno- ści w uprawnieniach budowlanych nadanych pod rządami obecnie obowiązującej ustawy z dnia 7 lipca 1994 r., Prawo budowlane, przed zmianami, czy po zmia- nach, a może nadanych dopiero po 1 stycznia 2006 r.? Czy prze- pis ten dotyczy także specjalno- ści w uprawnieniach nadanych na podstawie wcześniejszych ustaw z 1928 r., 1961 r. i 1974 r.?

Rozszerzenie uprawnień jest to nowa decyzja o uzyskaniu nowych uprawnień zawodowych. W związku z tym nowa

decyzja może być wydana jedynie w za- kresie, w jakim obecnie stanowi prawo, czyli na dzień wydawania decyzji o roz- szerzeniu uprawnień. Oczywiście nie wyklucza to tego, że uprawnienia nada- wane na mocy wcześniej obowiązujących przepisów mogą być dostosowywane do obecnego zakresu. Jednak w każdym po- stępowaniu administracyjnym musi to być oceniane indywidualnie.

3. Art. 5 ust. 8: świadectwo charak- terystyki energetycznej budynku może sporządzać osoba, która: a) po- siada pełną zdolność do czynności prawnych, b) ukończyła co najmniej studia magisterskie w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, c) nie była karana za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodno- ści dokumentów, obrotowi gospo- darczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe, d) posiada uprawnienia budowlane do projekto- wania w specjalności architektonicz- nej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej albo odbyła szkolenie i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właści- wym do spraw budownictwa, gospo- darki przestrzennej i mieszkaniowej.

Czy osoby posiadające uprawnienia budowlane z lat 70., w specjalności konstrukcyjno--budowlanej do kie- rowania budową i robotami budow- lanymi, oraz dodatkowo (w tych sa- mych uprawnieniach) w specjalności architektonicznej do projektowania w ograniczonym zakresie, spełniają wymagania określone w art. 5 ust. 8 pkt 4?

Z cytowanego przepisu wynika, że świadectwo charakterystyki ener- getycznej budynku może sporządzać osoba, której nie stawia się wymogu posiadania uprawnień budowlanych do projektowania bez ograniczeń.

W związku z tym uprawnienia w ogra- niczonym zakresie czynią zadość wy- maganiom określonym w art. 5 ust. 8 ustawy Prawo budowlane.

Osoby posiadające uprawnienia z lat 70. w specjalności konstrukcyjno- -budowlanej do kierowania budową i robotami budowlanymi oraz dodatko- wo w specjalności architektonicznej do projektowania w ograniczonym zakre- sie mogą więc – jeśli spełniają dodatko- we warunki, takie jak: ukończone studia magisterskie, zdolność do czynności prawnych i niekaralność − sporządzać tzw. certyfi katy energetyczne.

PRAWO

Kto może nadzorować praktykę zawodową na budowie

P

Zgodnie z powyższym warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem oso- by posiadającej odpowiednie upraw- nienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granicą – pod kierunkiem osoby posiadającej upraw- nienia odpowiednie w danym kraju (art. 14 ust. 4 Pb).

Konkretyzacją powyższego jest § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia, w świetle którego praktyka zawodowa, o której mowa w art. 14 ust. 4 ustawy, powin- na być odbywana pod kierownictwem osoby posiadającej uprawnienia bu- dowlane bez ograniczeń we właściwej specjalności i będącej czynnym człon- kiem samorządu zawodowego.

Analizując przedmiotowe przepisy pod kątem zasad odbywania prakty- ki na budowie, należy jednoznacznie stwierdzić, że do praktyki zawodowej wymaganej do nadania uprawnień budowlanych do kierowania robotami budowlanymi nie mogą być zaliczane prace wykonywane pod nadzorem in- spektora nadzoru budowlanego. Sko- ro bowiem wnioskodawca ubiega się o uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi, to powinien odbyć prak- tykę pod nadzorem osoby posiadającej uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi w danej specjalności, a zakres i charakter wykonywanych w czasie praktyki prac powinien być

właściwy dla osób kierujących robo- tami budowlanymi, a nie pełniących funkcję inspektora nadzoru budowla- nego.

Powyższe wynika z faktu, że zakres praw i obowiązków kierownika budo- wy, określonych w art. 21a, 22 i 23 Pb, jest znacznie szerszy od praw i obowiąz- ków inspektora nadzoru budowlanego, określonych w art. 25 i 26 ww. ustawy.

Inspektor nadzoru reprezentuje inwe- stora na budowie i wykonuje czynności kontrolne. Zatem odbywanie praktyki w charakterze asystenta inspektora nadzoru nie pozwala na nabycie umie- jętności niezbędnych do pełnienia sa- modzielnej funkcji polegającej na kie- rowaniu robotami budowlanymi.

Stanowisko takie prezentuje rów- nież Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 19 lipca 2000 r., sygn. akt IV SA 1131/98, orzekł:

skoro skarżący domaga się uzyskania uprawnień do kierowania robotami budowlanymi w określonej specjalno- ści, to stosownie do wymogu zawartego w cytowanym wyżej przepisie winien on odbyć praktykę na budowie i to pod kierownictwem osoby posiadającej uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w danej spe- cjalności. Tego rodzaju uprawnienia osoby, pod kierownictwem której odby- wana byłaby praktyka, należy uznać za odpowiednie w rozumieniu art. 14 ust. 4 Pb. Zważywszy że wykonywana w czasie praktyki praca w ramach tzw.

nadzoru inwestorskiego ma zupełnie inny zakres i charakter niż kierowanie robotami budowlanymi.

Nieuznawanie praktyki zawodowej pod kierownictwem inspektora nad- zoru budowlanego jest konsekwencją zakresu obowiązków, jakie spoczywają na inspektorze nadzoru inwestorskie- go, i formy ich wykonywania (wyrok NSA z dnia 3 stycznia 2001 r., sygn.

akt IV SA 2334/00). Inspektor nadzoru jest osobą przebywającą na budowie dorywczo, w zależności od potrzeb.

W związku z powyższym nie ma on

możliwości ciągłego nadzoru i oceny praktyki zawodowej osoby odbywa- jącej praktykę, która powinna być co- dziennie na budowie.

Zakres uprawnień inspektora nad- zoru został szczegółowo określony w art. 26 Pb. Wynika z niego, że in- spektor może wydawać polecenia je- dynie kierownikowi budowy. Nie może natomiast kierować pracownikami podporządkowanymi merytorycznie kierownikowi budowy, ponieważ nie ma on i nie może mieć żadnych wład- czych kompetencji w stosunku do pra- cowników podległych kierownikowi budowy. Co więcej, zgodnie z art. 24 Pb łączenie funkcji kierownika bu- dowy i inspektora nadzoru inwestor- skiego nie jest dopuszczalne, co tylko potwierdza tezę, że inspektor nadzo- ru budowlanego nie może kierować budową lub robotami budowlanymi.

Inaczej mówiąc, nie może wydawać poleceń pracownikom podległym kierownikowi budowy lub robót bu- dowlanych, a tym samym nie może kierować praktyką zawodową osoby, która wykonuje ją w ramach umowy o pracę, zlecenie lub o dzieło zawar- tej z wykonawcą robót budowlanych.

Osoby te, co do zasady, są bowiem podporządkowane kierownikowi bu- dowy. Przyjęcie odmiennego stanowi- ska prowadziłoby de facto do złama- nia zakazu z art. 24 Pb.

Jak już wskazano, w myśl art. 14 ust. 4 Pb warunkiem zaliczenia prak- tyki jest pełnienie funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane. Na podstawie powyższego należy przyjąć, że praktyka na budowie ma polegać na pełnieniu przez prakty- kanta określonej funkcji technicznej.

Pojęcie funkcji technicznej zostało z kolei zdefi niowane w art. 12 ust. 1 Prawa budowlanego.

Ponieważ osoba odbywająca prak- tykę nie może pełnić funkcji technicz- nych w budownictwie samodzielnie, należy przyjąć, że pełnienie przez nią

PRAWO

14

Z

Na stosowanie tego przepisu nie pozwala przywoływany już w poprzednich częś- ciach artykułu art. 656 k.c., który określa, które z przepisów umowy o dzieło, z któ- rej wszak wywodzi się umowa o roboty budowlane, mogą być stosowane do kon- traktów budowlanych. Co za tym idzie zarówno sfera współdziałania stron, tu:

wykonawcy i podwykonawcy, jak i skut- ki braku tego współdziałania, w sytuacji braku regulacji kodeksowych, powinny być tym przedmiotem łączącej strony umowy, który podlega szczegółowej re- gulacji i w związku z tym wymaga szcze- gólnej uwagi i ustaleń stron.

Można powiedzieć, że część za- gadnień, która powinna zostać objęta takimi ustaleniami, determinowana jest relacjami pomiędzy wykonawcą a inwestorem, które odpowiednio po- winny zostać przeniesione na stosunki z podwykonawcą. Obejmują one m.in.:

zorganizowanie w odpowiedniej 1)

części procesu budowy, z uwzględ- nieniem zawartych w przepisach za- sad bezpieczeństwa i ochrony zdro- wia, a szczególnie zapewnienie:

ewentualnego opracowania w od- a)

powiedniej części planu bezpie- czeństwa i ochrony zdrowia, objęcia kierownictwa nad okre- b)

ślonym frontem robót przez kie- rownika robót,

protokolarnego przekazania te- c)

renu budowy,

odebrania robót będących przed- d)

miotem podwykonawstwa;

określenie zakresu robót, które wy- 2)

konawca będzie wykonywał osobi- ście lub z pomocą dalszych podwy- konawców;

dostarczenie dokumentacji, maszyn 3)

lub urządzeń, jeśli strony umówiły się co do ich dostarczenia przez in- westora lub wykonawcę;

przyjmowanie, na żądanie podwy- 4)

konawcy, wykonanych robót częś- ciowych w miarę ich ukończenia;

zasady dokonywania odbiorów i za- 5)

płaty umówionego wynagrodzenia.

Rozwijając powyższe wyliczenie, można przykładowo, odnośnie do pkt 1, wskazać na potrzebę odniesie- nia się w umowie do takich zagad- nień jak:

usunięcie wszelkich przeszkód

■

utrudniających bądź uniemożliwia- jących prowadzenie robót;

zapewnienie dostawy wody, gazu,

■

energii elektrycznej o parametrach i miejscach poboru odpowiednich do charakteru i miejsca wykonywa- nia robót;

wskazanie miejsca na zorganizowa-

■

nie zaplecza socjalnego dla pracow- ników podwykonawcy;

wskazanie sposobu dojazdu na te-

■

ren budowy i uwarunkowań zwią- zanych z układem komunikacyjnym w obszarze inwestycji;

obsługa geodezyjna prowadzonych

■ robót;

zapewnienie dostępu do placu bu-

■

dowy dla całego personelu, sprzę- tu i materiałów podwykonawcy oraz wskazanie ewentualnych ograniczeń czasowych i warun- ków szczególnych wykonywania robót;

Umowa

o podwykonawstwo

robót budowlanych − cz. III

Sfera współdziałania wykonawcy i podwykonawcy, w sytuacji braku regulacji kodeksowych w tej materii, powinna być tym elementem umowy, który podlega szczegółowym ustaleniom stron.

funkcji technicznej na budowie bę- dzie polegało na fachowej ocenie zja- wisk technicznych lub rozwiązywaniu zagadnień architektonicznych i tech- nicznych oraz techniczno-organiza- cyjnych pod kierownictwem osoby, która posiada stosowne uprawnienia budowlane, a więc niesamodzielnie.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż art.

14 ust. 4 wymaga, aby pełnienie funk- cji technicznej odbywało się na budo- wie, a więc przy wykonywaniu obiek- tu budowlanego. Warunek ten spełnia tylko funkcja techniczna polegająca na kierowaniu budową lub innymi robotami budowlanymi. Inspektor nadzoru inwestorskiego nie wykonuje obiektu i nie kieruje budową, lecz je- dynie nadzoruje z ramienia inwestora jego wykonanie.

W świetle powyższego pełnienie funkcji inspektora nadzoru inwestor- skiego nie spełnia wymogu odbycia praktyki zawodowej bezpośrednio związanej z wykonywaniem robót budowlanych. Praktyka zawodowa w zakresie kierowania, nadzorowania i kontrolowania budowy i robót bu- dowlanych polega na wykonywaniu pracy związanej bezpośrednio z wy- konywaniem robót budowlanych.

Tylko takie prace pozwalają na prak- tyczne zapoznanie się z procesami technologicznymi konkretnych spe- cjalności techniczno-budowlanych.

Takiej praktycznej wiedzy nie może dać pełnienie funkcji inspektora nad- zoru, który reprezentuje interesy in- westora i nie ma obowiązku stałego przebywania na budowie (wyrok NSA z dnia 26 września 1986 r., sygn. akt IV SA 417/86).

Przedstawione stanowisko przyj- mowane jest przez okręgowe komi- sje kwalifikacyjne okręgowych izb inżynierów budownictwa, które jako praktykę zawodową na budowie zali- czają jedynie pracę wykonywaną pod kierownictwem kierownika budowy lub robót. Wskazane organy uzna- ją bowiem, że wyłącznie praktyka nadzorowana przez wskazane osoby może przygotować do wykonywania samodzielnych funkcji kierownika budowy i robót.

dr JOANNA SMARŻ

PRAWO

uzyskanie zgody właściciela sąsied-

■

niej nieruchomości, budynku lub lokalu (najemcy) na wejście na teren sąsiedniej nieruchomości, jeżeli do wykonania prac przygotowawczych lub robót budowlanych jest niezbęd- ne wejście do sąsiedniego budyn- ku, lokalu lub nieruchomości oraz przedstawienie wykonawcy ustaleń co do sposobu, zakresu i terminów korzystania z tych obiektów.

Opisane powyżej uwarunkowania mogą mieć swoje źródło w regulacjach ustawowych, wtedy też ich obecność w umowie ma na celu ukazanie woli przyjęcia przez strony umowy tych przepisów ustawowych, głównie ko- deksu cywilnego, których stosowanie może być umownie modyfi kowane, albo też mają wymiar podkreślenia świadomości stron co do niektórych spraw dla potrzeb określenia kryteriów należytej staranności, z jaką każda ze stron ma spełnić swoje świadczenia.

Dotyczyć to może, gwoli przykładu:

obowiązku każdorazowego, nie-

■

zwłocznego zawiadamiania wy- konawcy o wadach dokumentacji projektowej lub innej dokumentacji technicznej, na podstawie których są prowadzone roboty, oraz pro- cedury usuwania tych uchybień i udzielania wytycznych lub przeka- zywania wskazań pochodzących od inwestora;

obowiązku każdorazowego zawia-

■

damiania wykonawcy i inspektora nadzoru inwestorskiego o wykona- niu robót zanikających lub ulegają- cych zakryciu oraz odbioru takich robót;

informowania o konieczności wy-

■

konania robót zamiennych lub do-

datkowych i wdrażania trybu przewidzianego dla udzielania zamó- wienia na takie robo- ty, jeżeli nie wynika to z treści umowy;

przestrzegania prze-

■

pisów bhp i przepisów przeciwpożarow ych, w tym: przestrzega- nia obowiązujących instrukcji, stałego nadzoru techniczne- go i bhp nad prowa- dzonymi robotami, szczególnie jeśli są to roboty niebezpiecz- ne, kierowania do wykonywania robót wyłącznie pracowni- ków o odpowiednich kwalifi kacjach zawo- dowych i doświadcze- niu, posługiwania się wyłącznie sprzętem oraz narzędziami sprawnymi technicz- nie, odpowiednimi do wykonywanych robót, kierowania do obsługi sprzętu wy- łącznie osób posiada-

jących odpowiednie uprawnienia, przestrzegania zasad eksploatacji sprzętu ustalonych w dokumen- tacji techniczno-ruchowej, wypo- sażenia pracowników we wszelkie niezbędne środki ochrony osobi- stej posiadające odpowiednie ate- sty oraz odzież i obuwie zgodnie z obowiązującymi normami, szko- lenia pracowników w zakresie bhp i przepisów przeciwpożarowych,

zatrudniania pracowników posia- dających aktualne badania lekar- skie, wyposażenia w podręczny sprzęt przeciwpożarowy stanowisk pracy, na których wykonywane są roboty, jak też magazynów i za- plecza socjalnego; warto przywo- łać przy powyższym zagadnieniu art. 208 kodeksu pracy, z którego wynika, że razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują

Certyfikaty Energetyczne

kursy dla osób wykonujacych:

Swiadectwa charakterystyki energetycznej budynków Audyt Energetyczny

Zajecia w:

Gdansk 0-58 34 60 311 Bydgoszcz 0-52 561 00 81 Warszawa 0-22 825 75 78

Poznan 0-61 852 76 15 Katowice 0-32 720 28 42 Kraków 0-12 378 97 12

Lublin 0-81 46 36 113 Wrocãaw 0-71 733 65 36 Szczecin 0-91 881 24 25

Zapraszamy równiez na:

Kursy kosztorysowania

Studia podyplomowe oraz praktyki:

obrót nieruchomosciami, wycena nieruchomosci, zarzadzanie nieruchomosciami

Zapraszamy na www.top.com.pl

Towarzystwo OĞwiatowe Profil

.

Fot. A Cereniewicz

Przebudowa wiaduktu w Legionowie (droga krajowa nr 61).

Wykonawca: Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych SA