\ \ \ \ \ \ 1 1 ' / / / / / '
. ' \ \ \ \ ' i ' / / / /
/ / /
im z ^ s M ife rnacicr
fj La katolikaj laboristoj, kaj kune kun ili la tuta kristanaro, ĉijare festas la 40-an jardat- revenon de la fama encicliko de la Papo Leono XIII-a Rerum novarum, pri la labor- ista demando. La ĉefa solenajo estis certe la internacia pilgrimo de laboristoj el ĉiuj landoj al Romo, la centrejo de Katolikismo.
Okaze de tiu jubileo la surtera Vikario de Kristo de nove priparolis la socian kaj labor- istan demandon en ĵus publikigita encikliko, kies unuaj vortoj latinlingve estas: ()uadra- gesim o anno. Kiel la unua. tiu dua Papa instruado estas akironta tiel grandan famon, evidente montrante al la laboristaro, ke la katolika Eklezio senĉese prizorgas ĉiujn siajn infanojn, speciale la de la sorto malpli favor- itaj, kaj estas ĉiarn kapabla alporti solvon al aktualaj problemoj.
Sekve de la en eik lik o de Leono XIII-a ok azis soeia politiko pli justa La nova encikliko de Lia Papa Moŝto Pio XI-a enhavas tri ĉefajn partojn. Post kiam li estis montrinta la neceson kaj opor- tunecon de la publikigo siatempe de la cncikliko Rerum novarum, la Sank»' °atro citas la"ptccipajn kaj pnvalorajn bonfarojn de la encikliko de lia antaŭulo sur la seĝo de Sankta Petro. La instruado de Leono XIII-a havigis ja firman fundamenton kaj eiikan impulson al la disvolviĝo de la sociaj kaj ekonomiaj sciencoj laŭ katolikaj principoj.
Gi instigis al forta cdukado religia, morala kaj socia de la laboristoj, tiel ke ĉi tiuj komprenis sian lioman kaj kristanan indecon kaj serioze prepariĝis konscience kaj saĝe defendi la morajn kaj ekonomiajn interesojn de sia klaso, samtempe akirante virtojn por gvidi aliajn en la vojo al realtigo. Gis tiam la liberalismo mastre regis la direktantajn sferojn : Leono X lll-a devigis, ke ĝi iom post iom lasu lokon por socia politiko pli obeema al la inspiroj de la justeco. Kontraŭ la maljustega kontraŭstaro de la liberalismo, la Papo energie depostulis por la laboristoj la rajton asociiĝi cele al frata interhelpo kaj al justa defendo de iliaj rajtoj.
Fakte, de tiam estis ĉie fonditaj mult- nombraj asocioj de laboristoj, metiistoj, kamparanoj, kiuj deligente penis laŭ la cir- konstancoj por praktike efektivigi la instruojn de Leono XIII-a, konfii mitajn de liaj poste- uloj. Kaj ili bone meritis la dankegon de la religio, civilizacio kaj socia prospero. La kvar- deka sperto, ĝuste rimarkigas Pio Xl-a, atestas ke la Rerum novarum vere fariĝis la granda ĉarto de la katolika socia agado.
Novaj soeiaj problem oj
En la dua parto de sia encikliko la Papo pristudas poste iujn demandojn, kiuj estas pli facile diskuteblaj, aŭ pri kiuj, pro la ŝanĝoj okazintaj en la kondiĉoj de la socia vivo, li opinias oportune esprimi precizan kaj plene rajtigitan juĝon.
Unue la Suverena Pontifiko rcmemorigas, ke la Eklezio kaj ĝia estro havas ne nur la rajton, sed ankaŭ la severan devon deklari sian opinion pri sociaj teinoj, certe ne pri teknikaj problemoj aŭ pri tempaj interesoj, sed pri ĉio, kio, sur tiu tereno, rilatas la moralan aŭ Evangelian leĝon.
Pri la posed-rajto
Tial la encikliko ree proklamas la doktrinon de Leono XIII-a, kiu estas tiu de la Eklezio, pri la posed-rajto kaj ĝia duobla karaktero individua kaj socia, denuncante kiel eraroj egale pereigaj la individualismon kaj la koinunisinon; ĝi rememorigas la devojn, kiuj
La socia kaj laborista demando
Nova Papa instruado
Sarĝas la posedaĵon kaj difinas la rajtojn de la Stato kontraŭ la privata bieno .
Pli justa salajro dezirinda
La kapitalo kaj la laboro estas la du esencaj eleinentoj de la moderna ekonomia reĝiino.
Pri iliaj reciprokaj rilatoj la Papo deklaras, ke nek unu nek alia rajtas depostuli por si sola la tutccon de la profito de ilia komuna peno; tiuokaze li citas la nerefuteblajn dirojn de Leono XIII-a: <« Ne povas esti kapitalo sen laboro, nek laboro sen kapitalo. » Estinte la kapitalo kaj la laboro dividis inter si la profitojn laŭ maljusta disproporcio, kaŭzante antaŭ la alia malplimulton en kies manoj amasiĝas grandaj riĉaĵoj, dume la mult-
---1 .„ . L.: k ij ..
Lia Papa Mo ŝ io P10 X I -a ĉe sia labortablo Oni rimarkos la telelonaparaton sur la tablo.
penige labori. Estas tute necese, reorganizi la ekonomian reĝimon kaj ĝin restarigi laŭ norntoj de la socia justeco, por certigi pli- justan interpartigon de la profitoj devenintaj el la kombinita peno de la kapitalo kaj laboro.
Tiel okazos tiu realtigo de. la proletaro, kiun Leono XIII-a tutkore deziregis. Sendube la diverseco de la sociaj rangoj, kiu ekzistas laŭ la saĝa plano de la Kreinto, neniain for- estos. Aliparte tamen la proleteco ne povas esti la daŭra kaj normala stato de la plej granda paito de la liomaro. Necese estas, ke la proletoj iom post iom altiĝas ĝis tiu grado de modestaj komfortaj vivrimedoj, kiujn havigas bienoj. Laŭ la nuntempaj kondiĉoj oni trafos tiun staton nur pere de justa salajro al la laboro.
La salajro devas sufiĉe granda esti por kovri ne nur la bezonojn de honesta laboristo, sed ankaŭ tiujn de lia familio, kaj plue liavigi al li rimedon por efektive plibonigi sian vivstaton.
Pri la klasbatalo
La Papo finigas tiun duan parton de sia encikliko, priskribante la ĉefajn trajtojn, laŭ
kiuj la nuna socia reĝimo estas reformota por respondi al la leĝo de justeco. Post la klasbatalo devas okazi vera kaj sincera kun- laborado inter la diversaj metioj kaj profesioj.
La laboro ne estas ordinara varo: en ĝi rebrilas ĉiam la boma indeco de la laboristo kaj ĉi tiu postulas respekton. La diverseco de la industrioj, la granda varieco de la produktado, la inultobleco de la of.coj kon- kuru ĉiuj por la komuna bono, kaj la bom- societo estos des pli unuigita kaj pli harmonie ordonigita, ke ĉiuj kaj ĉiu pli fidele plenumos la devojn de sia prolesio, kiu konsistigas ilian veran kaj providencan staton.
La m isuzoj de la nuna ekonom in reĝim o I... ... b,.,La .O v.C .'»1», v,.L ■ .v. .V.-.l
ĉirkaŭrigardas la tuton tiel inultflankau de la moderna ekonomia reĝimo. Li ne ĝin kon- damnas, kiel malbone en se, sed li ne povas ne denunci la profundajn deformiĝojn kaj la gravajn misuzojn, kiuj ĝin difektas. La estinta senbrida konkureuco cedis la lokon al troa koncentrigo de la ekonomia potenco en la
■nanoj de malnombra malplimulto, ne nur en unu aŭ alia nacio, sed en la tuta mondo.
Koncentrigo kaj prepotenco, kiuj tro facile degeneras en tirana despotismo ! Al tiu mal- ordo estas ne alia rimedo ol la reveno al la sanigaj principoj de la socia filozofio katolika kaj ilia ĝusta apliko al la reĝimo de la kapitalo kaj laboro, ankaŭ al iliaj reciprokaj rilatoj.
Kiott opinii pri la socialista rim edo La socialismo flatis al si, ke ĝi alportus por tiu malordo absolutan rimedou ; ĝi montriĝis pli malbona ol la malbono mem.
De post kiain Leono X lll-a publikigis sian enciklikon, la socialismo ankaŭ spertis pro- fundajn ŝanĝojn. Gi dividiĝis laŭ du tute apartaj puŝoj.
La unua, kiu rezultigis la plej ekstremajn konsekvencojn de la socialismo, nomiĝas komunismo. Evidente estas, ke ĝia radikal- ismo ne povas iel akordiĝi kun la doktrino de la Eklezio.
La alia, kiu gardis la 110111011 de socialismo, multe malplirigorigis sian programon en multaj landoj ; en multaj punktoj, ĝiaj pensoj estas tiel proksimaj al la principoj katolikaj, ke kelkaj sin demandas, ĉu estas nur disputo pri titolo kaj nomo inter ĝi kaj ni. Tamen la Papo nehezite deklaras, ke tiu socialismo, eĉ ĝis tiu grado adaptita, kaj malgraŭ ke pluraj el ĝiaj depostuloj ne kontraŭas la justecon kaj estas akceptitaj de la Eklezio, tute ne estas akceptebla, ĉar ĝi persiste defendas fundamentan koncepton de la socio tute kontraŭa al tiu de la Evangelio, kaj sekve doktrina interkonsento restas absolute neebla. Neniu povas esti samtempe bona katoliko kaj vera socialisto.
La so le vera rim edo
Tial la Papo, kun patra korinklino, petegas siajn filojn, kiuj estis trompitaj per senrezulta i|ir,'in kaj forvaoi» en la ijrmeon <le b> s n r iil ismo, tuj reveni al tiu patrina Eklezio, kiun ili malprave forlasis kaj aliĝi al la falangoj kiuj, fidelaj al la instruoj de Leono X lll-a, ĉiuforte laboras al la restarigo de la socio sur la firma fundamento de la justeco kaj karitato,
Detale ekzamenante la rimedojn, kiuj Sajnas etikaj por kuraci la iiuntempajn malbonojn, Pio Xl-a ĝuste rimarkigas, ke la ĉeta kaŭzo de la malordo, kiun spertas la moderna kapitalista reĝimo kaj la socialismo, kuŝas en tio, ke oni ekskluzive celas la surterajn avantaĝojn, sen zorgi pri l)io kaj la ĉielaj bienoj. Oni devas unue ataki tiun Ĉelan kaŭzon, denove orientigante la mensojn kaj korojn al l)io kaj instruante ilin konduti laŭ pli nobla kaj pli pura idealo. Antaŭ ĉio, ofli devas do plibonigi la morojn, restarigi la regon de la justeco, kiu devas estri la socia ekonomio. Tiam ankoraŭ restos malfermata vasta agadkanipo al la karitato, la sola ligilo firma kaj efika, kiu estas kapabla unuigi ĉiujn homojn en unu sola familio.
A lvoko al ln bonvolnj hom oj Al tiu renovigo de la socio sur la bazoj de la Evangelio kaj de la kristana karitato ĉiuj bonvolaj homoj devas alporti sian kunlaboron.
La Papo ĝojas konstatante la tiel inultajn iniciatojn kaj la ardan fervoron, kun kiu plenumas tiun taskon, en multaj landoj, ne nur la pastraro, sed ankaŭ tiel inulte da laikoj, tiel inulte da junuloj, ĉiuj gvidataj de la spirito de la katolika Agado. I.i enkuraĝ- igas ilin senĉese daŭrigi tiuu noblan apostol- adon. Kia katastrofo minacus la mondon, se efektiviĝus la deziroj de iaj riskemaj spiritoj, kies doktrinoj tute kontraŭas la principojn de Kristanismo. Apogata sur la diaj prbinesoj, la Eklezio nenion timas por si mem, sed ĝi timotremas por siaj infanoj, por tiel multe da animoj, kiuj estus dediĉitaj al certa ruino.
Ĝiu do devas, ĉe la posteno aŭ rango al li asignita, kunlabori al la komuna bono, eti plena konkordo kaj kun perfekta disciplino, nur prizorgante pri la interesoj de l)io kaj de la regno de Kristo.
Per tiu patra admono iiniĝas la grava dokumento, kiun la Sankta-Patro oferdonacas, kiel jubilea memorajo, al siaj karaj filoj, kaj pere de ili, al la tuta inondo, alvokante sut ĉiuj la abundecon de la diaj benoj.
R
oub.
☆
Paĝo 2 KATOLIKA VIVO 7 Junio 1931
V andalisnio de la H isp an a R espubliko
* ____________
<
Diyn la unuaj respublikaj tagoj Flamantaj monaliejoj hispanaj lumigas Eŭ- ropon, malgraŭ la bondeziroj de S-ro Alcala, provizora prezidanto, kiu klopodas, penas kaj kuraĝiĝas por komprenigi kaj klarigi tion, kio signifas respubiiko al hispanaj ne- sciuloj, al plebejoj, al fihomoj, kiuj post longa aŭdado, jaro post jaro, de ĉiaj parol- adaĉoj, ne allasas, nek akceptas, kaj nek kredas, ke respubiiko nur estas forigi kaj forpeli dumvivan reĝon por starigi templim- igitan prezidanton kun registaro « Pctro », kiu anstataŭis registaron « Joliano ».
Estas malfeliĉa laboro. En Hispanujo ja la vorto respubiiko ĉiam estis simila, egala al furioze kontraŭreligia senordigo komunista, tiel en 187$ kiel en 1931, kiam la popolaĉo ne estas sufiĉe preparita por la Sanĝo de reĝimo. Tion bone pruvas la nunaj okazint- aĵoj.
I)io savu llispanujon.
ĉiuj katolikaj hispanoj, laŭ ordonoj de la
E
n H lSPA N U JO , DtlM REVOI.UCIULOJ BRULEGIGAS MONAĤEJOJN,G
eneraloQ
ueipo deL
lano invitas i.
a popolon respekti i.
aK
espublikon.
eklcziaj aŭtoritatoj, laboros por paco, ordo kaj justeco, por ĉio, kio ne estas kontraŭ religiaj moroj, helpante respublikan regist- aron por kontraŭstari komunistan movadon.
Reciproke, oni ne plu devas ofendi la reli- gian senton de la hispana katolikaro per an- tikvaj metodoj de la Neronaj tempoj Romaj, kulpigante kristanojn ke ili estis bruligintaj.
Tio ne estas originala procedo.
E
ranciskoM. R
ua. L
bbrulantaj m onaĥejoj
e sta s llustrado de la lalclsta r e g lsta ro I El Madrid ni ekscias jenon.
Vere, tragika seinajno ! Ja, estas inalantaŭ ni semajno riĉega je tragiko, kiu ĉion multe eklipsas, kio siatempe ĉe la Eerrer-tumulto estas travivita. PH oi 200 (ducent) preĝejoj k a j tnonahejoj estas faritaj bruloferoj de la malmoralaj brulki imuloj. Multaj el ĉi tiuj konstruaĵoj estas tute finbruligitaj kaj devas esti radikale renovigataj ; aliaj estas grand- parte difektitaj.
Kion do belpas, kiam nun poste la ins- pektoro de la komisiona por arthistoriaj 1110- nunientoj aperas sur la placo de la dezert- igo kaj furiozega ruinigo, por esplori la mal utilon ? !
En Sevilla diris la inspektoro, kc la restar- igo de la famkonata St. Josef-kapelo estas ebla kaj postulas la kunhelpon de la regist- aro. lom post iom oni konsciiĝas, ke la lando dum malmultaj tagoj suferis grand- egan perdon : bibliotekoj, arthistoriaj kaj historie valoregaj plastikajoj, pentraĵoj.
skulptaĵoj, pra-originaj multvaloraj Stofoj flamiĝis. Kelkaĵoj estas eĉ neredoneblaj kaj tute ne takseblaj je valoro. Kulturhavaĵo en la plej nobla senco estas brute detruita.
La eleinentoj de la ordo salutis, ke ilanke de la Sankta-Seĝo energia noto, apogita sur faktoj, kiuj ne toleras provojn de malfortigo, protestis ĉe la Madrida registaro kontraŭ la okazaĵoj, la malutiligoj, la difcktado de la laŭkontraktaj leĝoj de Hispanujo kun la Sankta-Seĝo.
Regas nepre laiciste sin establita reĝimo.
La gravaj materiaj kaj kulturaj perdoj, kiuj dank' al senzorgeco de la registaro en ĉi tiu amplekso povis estiĝi ili estas taksataj je p li oi ducent miiionoj da bonaj pesetoj, ne enkalkulante la arthistorian valoron de mult- aj objektoj — estas ja nur la relumo de la per nova nepre laiciste sin establita reĝimo sur spirita-religia kampo jam entreprenitaj invadoj en la ĝisnunan centjaraĝan tradicion kaj konvinkon de la katolika popolo.
Plejgrave pezas la per plumstreko farita forigo de la religia instruado kiei deviffa lernfako en la elementaj lernejoj kaj la de- gradado de tiu al nur neoficiala fako, flanke- lasante pluajn humiligajn cirkonstancojn de la sama dekreto pri ĉi tiu religia instruado.
La Gaceta dei Norte karakterizas la dekret- on kun ĝia drakona aranĝo kiel neaŭditan atakon kontraŭ la religia libereco, la trale komprenita libereco, tute ne la senbrida kaj ekstravaganca. E11 ĉi tiu dekreto sidas la tuta verko de la senkristanigo dc la hispana
junularo. Estas tasko de la gepatroj kaj ne de la instruisto — kiel la dekreto intencas
— decidi ankaŭ pri la neoficiala instruo. La dekreto estas torpedado kontraŭ la kristana konvinko, estas atenco kontraŭ la bazo de eminente kristana popolo. La dekreto mon- tras ĉiujn ecojn de la sektanismo. La brulo de la multaj preĝejoj kaj monahejoj estas nur unu, sed ne miskomprenota ilustrado pri la laicista religipolitiko de la nuna registaro.
Rimarkinde terure furiozis la sakrilegiuloj en Sevilla. La famkonata katedralo, la gloro de Hispanujo, same kiel la plej kopsiderind- aj monahejoj de la urbo estis perforte el- rabitaj, la religiaj kultobjektoj ĵetitaj sur la stratoj, la ĉefepiskopa rezidejo elrabita kaj ekbruligita, presbiteroj, kiuj provis malhelpi la krimojn, estas bastonitaj. El bultenoj de anglaj folioj elprenas la N. F. Pr. jenajn okaz.aĵojn.
Kiam niulto da homoj enpenetris en la ĉefepiskopan konstruaĵon, la ĉefepiskopo — akompanita de la kanonikaro kaj de aliaj klerikuloj, en plena ornato, kiucon levante
— kontraŭstaris al ĝi. La multo ĉe la apero de la honorinda viro ne riskis pluen antaŭen- iri, ĝis kiam juna viro sub obscenaj kriadoj lln per pugno puŝis en vizaĝon kaj bruston.
Baldaŭ poste la konstruaĵo estis rabo de la flamoj, kaj la klerikaro devis forrapidi.
En la Karmela Preĝejo la en tuta Hispan- ujo famkonata statuo de la sankta Virgulino estas disbatita en milo da pecoj kaj la or- geno same kiel la famkonata kapelo for- brulitaj. En la preĝejo estis, kiam la sakri- legiuloj aperis, nur malmultaj preĝantoj, kiuj baldaŭ forkuris. Bando ŝiris la Mario-statuon el ĝia niĉo kaj unu proprigis al si ties kap- on, kiun li obscenkriante alten tenis. Subite li elpuŝis timigan dolorkrion kaj sub gravaj epilepsiaj konvulsioj falegis surteren. Pro tio ekprenis la lipopolon timiga paniko, kiu igis rapidan forkuron. La malmultaj ĉeest- antaj kreduloj surgenue dankpreĝadis. La sakrilegiulon, la kapon de la statuo ankoraŭ ĉiam firme ĉirkaŭpremante, oni trovis mort- antan sub kolono. La sciigo pri ĉi tiu juĝo-
E1 n ia la n ta ŭ la rn ĝ a limo
La sendiaj eldonaĵoj
Laŭ freŝdata materialo mi povas informi vin pri la sendia gazetaro. E11 luta Sovetujo aperas 21 atcistaj gazetoj ; el ili 6 gazetoj estas redaktitaj en rusa lingvo, la l5 aliaj en
aliaj dialektoj. Ĝenerala elirnombro de la ateistaj gazetoj monate atingas proksimume kvar milionojn da ekzempleroj.
Se en la jaro 1929 la ateista libraro atingis 29 milionojn da presfolioj, en la jaro 1^30 ĝi atingis 60 milionojn. Tiom grandan kvanton liavas la ateista literaturo sole en la rusa lingvo. Krome aperas ateista literaturo en la aliaj naciaj idioinoj.
Vi komparu kun tiu ĉi sendiula eldonaĵaro la ekleziajn gazetojn. La Vivanta Eklezio eldonas monatan gazeton Heroldo de la Sinodo, kies eldonnombro atingis proksimuine 4-5.000 ekzemplerojn poinonate. Kaj la Patri- arka Eklezio, t. e. La Malnova Eklezio Orto- doksa, aperigas la Gazeton de la Moksva Patriarko, kies elirnombro atingas ĉiumonate 3.000 ekzemplerojn.
Ĝu la ekleziaj gazetoj povas sukcese refuti la ateistan agitadon per tiom malgranda kaj sensignifa materialo apologia ? Kaj ĉu ne estas ankoraŭ mirege, ke la tuta popolo rusa ne estu jam sendiula ?
P
etroviĉ.
INFORMOJ EL LITOVUJO
La m isiaj rezultatoj' en llinujo dum 1929-1930
La apostola delegitejo de Pekin lasttempe publikigis la statistikon pri la katolikaj mi- sioj en Hiriujo por la jaru 13»^
Kiel sciite ĉi tiu jaro estis por la misioj de Hinujo jaro de malfeliĉegoj. Civila milito, rabado, malsato kaŭzis multajn mortojn kaj okazigis ankaŭ multnombiajn elmigrojn en multaj provincoj. Nemire do estas, se la nombro de katolikoj tie kaj tie ĉi malgrand- iĝis. Sed male, estas tute mirege ke, en tiaj kondiĉoj, la nombro de la fideluloj en tuta Hinujo pligrandiĝis de 17.773. Sekve la kato- likoj, kiuj en 1929 estis 2.472,619, estas nun, en 1930, 2.490.392.
La konvertiĝoj de plenkreskuloj kontribuis plejparte al tiu rezultato. Oni enskiibis ja, en 1930, 50.109 konvertiĝojn. Tio denove pruvas, ke spite la ĉiuspecajn malfacilaĵojn, la apostolado estas senĉesa kaj ke ĝi rekolt- is abundajn fruktojn, eĉ pli gravajn ol tiuj de 1929, dum kiu la konvertiĝoj ne superis 47.637.
La pastraro same plinombriĝis. La nombro de la fremdlandaj misiistoj kreskis de 2.011 al 2.092, t. e, pligrandigo de 81. La indiĝen- aj inisiistoj, anstataŭ 1.371, estas nun 1.446.
Sekve estas pligrandigo de 75.
La kalkuloj pri la seminarianoj sekvas la saman progreson. Anstataŭ 1,462, la lernant- oj disponaj al eniro en la Seminarion estas nunterppe 1.463; la malsuperaj seminarianoj, kiuj estis 2.465 en 1929, estas nun 2.745. La tuta enloĝantaro de la Superaj Seminarioj kreskis de 838 al 921, t. e. pligrandigo de 364. Fine diru ni, ke 242 el tiuj estontaj pastroj apartenas al diversaj religiaj kon- gregacioj.
Tiaj rezultatoj, tralitaj en periodo de kon- fuzo, ebligas antaŭvidi belan estontecon por la Eklezio de Hinujo, kiam tiu lando povos fine ĝui trankvilon. (Agentejo « Fides ».)
faro rapidege disvastiĝis en la urbo kaj ekscitis grandegan sensacion.
Pri la vandalaj agoj kontraŭ preĝejoj kaj monahejoj, ĉe kiuj centjaraĝaj artaĵoj estas detruitaj, diras The Times (London); « Dek teroristoj de la ekstrema maldekstro realig- as sian volon pli ol miloj da pacamaj burĝ- oj, kiuj estas ne kutimintaj uzi forton. Sed estas tasko de registaro egala al tiu de Za- mora, ŝirnii la pacamulojn, ankaft se ili estas tnonahoj k a j monahinoj. Indulgi la agadon de senbrida malpliniulto etfaias a l itatbankroto ! »
J. L.
K A T O L IK A V IV O
DUSEMAJNA GAZETO INTERNACIA D I R E K C I O k a j R E D A K C IO 10, R ue P ergolŬ 8e — P A R I S - X V I T e le fo n o : P a r is -P a s sv o6-3o aŭ P a r is-E ly » £ e s 85-8.|
T eleg ra in a a d r e so : R a iu h o u x , C ro ib a y a r-P a ris-8 6 La d ire k to r o a k c e p ta s in er k r ed e kaj sa b a te d e la 14-a &is la 18-a, kaj laŭ in te r k o n se n to .
A D M IN IS T R A C IO 10, R ue P e r g o le a e — P A R I S -X V I P o ŝta ĉ e k k o n to : R ain bou x G e o r g e s, P a r is n* 281.40
A R O N P R E Z O J :
ja ra d uo n ja ra kvaronjara P o r F rancujo kaj ĝiaj
K o lo n io j. . Ir. f k . 3 0 .— 16,— 8 50 P o r lan d oj kun rabata
p o ŝtta r ifo . fr. f k . 35.— 18.50 9.75 P o r aliaj lan d oj fr. f k . 40.— 21.— 11.—
La a b onoj k o m e n c a s la 1-an d e ĉiu m o n a to . Ĝiu a b o n a n to al K a to lik a V iv o ricevas a n k a ŭ la
n ion atan revuon ilu strita n E s p e r o K a to lik a . I.a a b o n o d a ŭ r a s, se ni n e r icev a s k o n tr a ŭ in en d o n ,
kaj se k v e ĝi e s ta s tuj rep a g o ta . O ni a b o n a s aŭ r e a b o n a s :
1- e R e k te al la a d n iin istr a c io d e la g a z e to . ĉu per nia p o ŝtk o n to (R a m b o u x G e o r g e s, P a r is n° 281.40), ĉu per naciaj b a n k b ileto j aŭ b a n k ĉ e k o j, p ageb laj en P a r izo , sen d a ta j en r e g istr ig ita le te r o ; a n kaŭ per in te r n a c ia p o ŝtm a n d a to .
La p o se d a n to j d e p o ŝtĉ e k k o n to en la sek v a n ta j lan d oj : A ŭ stru jo , B elg u jo , ĉ e h o s lo v a k u jo , D anu jo, D a n z ig o . Franca O k c id e n ta fr ik o , G e rin a n u jo . H un- g a ru jo , J u g o sla v u jo , L u k sein b u rg o , M aroko, N ed er- ia n d o , S a a r te r ito r io , S v e d u jo , S v isu jo kaj T u n iz io , p o v a s p agi per in ter n a c ia p o ŝlĉ e k tr a n s ig ilo al franca p o ŝtĉ e k k o n to n ia.
2- e P e re d e la en la n d a j a b o n e jo j ĉ i-su b e n ien ciit- a j, sa in in a n iere aŭ per ilia p o ŝtk o n to :
P o r A m flu jo : S -r o J . E. Ilo o k h a m , 45, llo lin e s d a le R oad, en T ed d in g to n (M id d lc se x ).
P o r A ŭ s tr u jo : S -r o Karl D ŭ r sc h m id , H e rren g a sse 23, G raz. P o ŝtk o n to n “ 122.791.
P o r B e lg u jo '. S -r o C esa r V a n b ie rv liet, A m lenaer- desteenvveg 100, Kortrijk. P o ŝ tk o n to n° 2289.27.
P o r t e f i o s l o v a k u j o S -r o Fr. K o z el, T r e b iz sk ĉ b o 474, P r a h a -K o ŝir e . P o ŝ tk o n to n* 89.927.
P a r G e rm a u u jo : S -r o J . T h o m a lla , H a r sd o fer str. 7 k.
M agd eb u rg-W . P o ŝ tk o n to n “ 9.728.
P o r H is f ta n u jo : P a stro Font G iralt, S em in a rio de S a n ta M aria d el C o lle ll, G e r o n a -B a n o la s.
P o r I r la n d o : S -r o II. M cN iel M acaulev, 1, W e llin g - ton Q u a y , D u b lin , C . 4.
P o r N e d e r la n d o : S -r o P . A. S c h e n d e le r , P rin s H en- d rik str. 3o", en E in d h oven . P o ŝtk o n to n* 77.739.
P o r Polujo*. S -r o M. J a n ik , S w ie r k la n y -D o ln e (R y b - n ik ). K on to P . K. O . 303.779, Katovvice.
P o r S v i s l a n d o : S -r o lla n s F in k e l, L in se b ŭ h lstr . 4a, S a n k t-G a lle n .
La 1 2 kaj 1 3 majo
La 12 majo lasta en militista juĝejo oni komencis disputi proceson de ok studentoj katolikaj, kvar pastroj kaj du civiluloj. Ciuj akuzatoj akompanataj de siaj amikoj alvenis Ot» IH JV rc.*»pv». V-.IUJ -- . ua -UtlOĴ estis vestitaj en sutanoj kaj ĉiuj ok studentoj en siaj koi porac-uniformoj.
La akuzatojn defendas ok el la plej enii- nentaj litovaj advokatoj.
Pastroj estas akuzataj pro siaj predikoj kaj pro alvokoj al la socio. Por alvokoj tiucelaj ankaŭ estas akuzataj ĉiuj aliaj. Oni povas certe diri, ke ili suferas pro katolika agado kaj pro justeco.
La proceso estis disputita, laŭ ordono de la registaro, ĉe fermita pordo. Klare, la juĝ- istoj kaj naciuloj (registara partio) timis je socio, kiu nun estas tre malfavora al la reg- istaranoj kaj naciuloj. Ĉar ĉiuj katolikoj volas liberecon kaj ĉiuj geloĝantoj foriron de I’ dik- tatoreco.
La t3 majo vespere la tribunalo anoncis la decidon, laŭ kiu ĝi malkondamnas du pastr- ojn, du studentojn kaj du civilulojn.
Aliaj du pastroj kaj ses studentoj katolikaj estis kondamnitaj je tia puno : Pastro Salĉius je monpuno de 2.000 lidoj (10 lidoj : 1 usona dolaro) aŭ je malliberejo de tri monatoj;
S-ro Ŝtaŭpas (kiu ĵus revenis el la koncentr- iga malliberejo de Varniai), Pastro Zvinys kaj S-ro Masionis po t.000 lidoj aŭ je du monatoj de malliberejo ; S-10 K. Mockus je monpuno de 7-5o lidoj aŭ je unu monato kaj tri semajnoj de malliberejo kaj S-roj Labo- kas, Svetuleviĉius kaj Mikaila je monpuno por 5oo lidoj aŭ je unu monato kaj tri se- majnoj de malliberejo.
Tiaj kaj similaj okazoj en nia lando, kie malekzistas liberoj de I’ preso kaj parolo, estas oftaj. Ĉar naciuloj regas kiel eble kaj kiel maleble. Ili volas kontraŭkatolikigi nian landon, kiu havis nomon « Sankta Litovujo ».
Tamen katolikoj ne pereos, ĉar kun ili estas Kristo, kiu estas Vojo, Vereco kaj Vivo de I’ mondo.
La okazontaj Eŭkaristiaj kongresoj Malgraŭ persekutado de la katolikoj, en ĉi tiu jaro okazos kelkaj Eŭkaristiaj kongresoj en nia lando.
La 5, 6 kaj 7 junio okazos kongreso en Vilkaviŝkis, kaj la 11, 12 kaj l3 de ĉi tiu monato en TelSiai.
I
gnaco.
Bonenoiu nian novan aureson!
igas al ni tioni adm irin d an digestigilon », tia estis la rim ai ko atrib u ita, kelkajn ja ro jn poste, al afabla g ran d a politikisto sidanta, je fino de festeno, kun en m ano glaso da kat tusiana likvoro, kaj ne dube estas, ke la fam a pa- te n to estis unu el la ĉefaj konsideroj, kiuj influis la spiriton de tiuj, kiuj persek u tis la elpensintojn de tiu likvoro. I.a m onahejoj ne estas konfiskataj laŭdire « trafe m altrafe », kaj neniam m ankas personoj asp iran taj riĉiĝi p e r m alboneste ak iritaj havajoj. La bienajn posedaĵojn de la K artusianoj en Francujo oni taksis je 5 frankaj m ilionoj, sed, kio ekscitis la m onavidecon de iliaj m alainikoj estis la valoro de la likvora patento. Tiu ĉi, al ni diris S -ro P oncet, estis, proksiinum e antaŭ dekdu ja ro j, ta k sita je ne m alpli ol 3o frankaj m ilionoj de kapitalista grupo tre d eziran ta ĝin akiri je tiu ĉi prezo. La Kar- tlisianoj rifuzis tiun k o n trak to n kaj, kiel pli m alfrue oni malkaSe diris tion, se ili estus akcep tin taj tiun proponon, ili povus por ĉiam resti en trankvila posedo de sia refuĝejo.
La b ed aŭrindegan historion de la likvido oni ne povus rakonti ĉi tie. Suliĉas diri, ke la Iikvoro fab rik ata de la likvidisto estis tiom m alsupera ke, en m alpli ol unu ja ro , la mo- n ata konsum ado m alpliiĝis de 5o.ooo ĝis nu r
3 .0 0 0boteloj kaj, kelkajn ja ro jn poste, la p aten to estis vendita n u r
5 0 2 .0 0 0frankojn.
Dum tiu tem po la m onahoj daŭrigis en Tar- rag o n a (H ispanujo) la fabrikadon de la vera likvoro. Tiam la procesoj sekvis la skandal- ojn ĝis 1914, kiam J e a n Jaiy-ĉs mem, kiun neniu povas suspekti je religiem o, deklaris, kiel prezid an to de la en k e ta kom isiono, ke la skandalo de la k artusianlikvoro estas «grav- ega a fe io » . O ni d iras ke, eĉ hodiaŭ, la aferoj ne estas ank o raŭ tu te klarig itaj. Eble la sola konsolo estas, ke neniu el la interesatoj real- igis la esperitan riĉaĵon.
A penaŭ m alpli sk an d ala estis la historio de la k artu sian aj bienoj. Kion oni povis fari el tiuj vastaj kaj m alproksiinaj ko n stru aĵo j ? Estis pruvite, ke organizitaj p or la k artu sian a vivado, estis neeble ilin ad a p ti p o r alia celo, dum e la enirpagoj de la vizitantoj m ontriĝis tu te ne sufiĉaj p o r la konsefvado en taŭga stato. Dum kelka tem p o oni penis por instali laktaĵo-lernejon, sed la lernantoj ne sin lasis allogi de tiom m alvarm a loko. Nur en 1912 la franca registaro, tim igita de la skandalo dc
in o n a ĥ e jaruiniĝo, decidis ĝin klasigi kicl
« historian m onum enton » kaj sekve respondi pri ĝia konservado. Alie dirite, la lando nun pagas por fari kion la kartu sian o j, m alposed- igitaj, de longe mem faris kaj m ulte pli efektive.
D epost la m ilito gro tesk a pro jek to estis ekrealig ita por utiligi tiu jn lokojn kiel in- te rn a c ia dom o por « lacigitaj intelektuloj »,
«ed tiu projekto dronis en ridindeco. Vere al la problem o estas n u r unu solvo : la reveno d e la K artusianoj en sian m onaliejon, kai dum la unuaj p ostm ilitaj ja ro j, tio estis facile p lenum ebla de iom energia registaro. R im ark- inde estas, ke neniu alia dom o de la sam a kongregacio iam ajn alproksim iĝis al la farno k aj pieco de la m onahejo, kiu ĉiam em inente restis la « G rande C h a rtre u se », eĉ ne la al- loga « C artu ja », je kelkaj m ejloj de Burgos (H ispanujo), kun sia plaĉa blanka kapelo o rn am ita per skulp titaj tom boj ; nek « Far- n eta » (Italujo), nun fariĝinta la centra-hejm o de la kongregacio, en sia gaja T oskana pej- zaĝo ; p recip e nek la « C ertosa de Pavia » ((Italujo) m ondfam a, kies ekziston kiel inonaĥ- e jo m alplivalorigis la am asiĝo de arta j tre- zoroj, jam de longe rig ard ita j de la tutm o n d aj turistoj. Neniu el la m ultaj dom oj, kiuj iam
La Dramo «e la Graota Karlusiaiuitonaliejo
( Daŭrigo.)
La MONAĤA manĝoĉamiiro kn i.a Granda Kartusianm onaĤejo (En estis tiain la frainasonaj likvidantoj.)
kaj iam estis konstruitaj en Francujo Sajnas esti atin g in ta tiel altan gradon de sankteco aŭ seninterrom peco. N ature al la G randa K artusianm onanejo esiis altirita tiu sp irita em inentularo, al kiu la vivado en rig o ra izol- eco faris la plej deziratajn prom esojn kaj nun, kiain m alaperis tiu « C h artreu se », estas stran g e pensj, ke en Anglujo p ro testan ta , en la m oderna K artusianejo de P arn n n in ste r, nun la plej g ran d a donio de la kongregacio, la izoleca vivado povas estis plej sekura kaj sen in terro m p a kaj la vera ofendo, kiun S-ro C om bes suferigis al F rancujo precize estas ĝin senigi je tia m edio de preĝo kaj m istika scio.
Ke la G randa K artusianm onahejo estis, tra la ja rc e n to j, grava aganto po r civilizo en Dofinio, estas fakto nun plene konfesata.
Estas la m onahoj, kiuj plugebligis la arbar- ojn, k onstruis la vojojn kaj pontojn, kulturis
la senkulturajn terojn, bredis gran d n o m b rajn Safarojn kaj b ru taro jn . Iliaj ferfandejoj kaj forĝejoj estis laŭdataj jam dum la X III-a ja r- cento kaj pli poste, tiel ke eĉ la m alam ika P ascal rakontas, ke ilia fero estis el pli deli- k ata hard eco kaj estis a ĉ etata je pli altaj prezoj ol kiu ajn fero en S ud-F rancujo, dum e iliaj spadklingoj estis fam aj tra Eŭropo. Ta- men la vera pravigo de la m onahejo n atu re konsistas el la plenum o de alta sp irita in- tenco en la vivo de la nacio kaj precize tiun vivon de senĉesa preĝo kaj sinofero ni povas ne rim arki. La vizitantoj atestas la belecon de la pejzaĝo kaj rak o n ta s kelkajn pitoresk- ajn detalojn el la eklum oj al ili konsentitaj tra la ĉiutaga rutino, sed el la reala kaj kaS- ita sp irita vivo, tag e kaj nokte vivata mal- antaŭ tiuj altaj rnuroj, ni ĝenerale konas absolute nenion.
Feliĉe du k atolikaj verkistoj, unu el la lasta
ĉiu unu p arto n de la vero po r tiuj, kiuj so- piregis pli kom pletan kom prenon. Sen iu dubo, la plej akran esploron pri la m istika signifo de la em o de la k artu sian a vivado oni trovas en la plcj trag e d ia libro : « Le D esespĉrĉ » (La Senesperulo), de Lĉon Bloy, kiun m ultaj el ĝiaj konantoj d iras esti aŭto- biografio. Estas m alfacile kom preni kiam a- niere tia lando, F rancujo, kun klara kaj bon- o rd a intelekto, povis pro d u k ti tiom m allogikan kaj senbridan genion, kia estis Bloy, tiom rigore m alcedem a estis tiu sincera kredanto, ke ncnia sankteco povis lin konten tig i kaj sekve estiĝis inalpardonem a ribelo, ĉiam sin- gard a kon traŭ ĉiuj m alveraĵoj, ĉiuj m ond- uinaj konvencioj kaj kontraŭ la p u tra jo de la P ariza vivo vidita de m alaltege, kiel Bloy estis devigita ĝin vidi. Tiu hom o okaze pas- igis kelkajn sem ajnojn en la G ran d a K artu- sianm onahejo kaj tie trovis ĉion, kion serĉis lia sp irita naturo. La bonfara silento, la, tagon post tago, celata realigo de la m istika vivo lin plenigis je adm iro ; sed, su p er ĉio, li trovis ĉe siaj am ikoj la K artusianoj, la al li tu te m ankantan trankvilecon. I.i ra p id e kom- prenis, ke la ĉefaĵo de la religiula regularo k onsistas el la longa uok ta Diservo, senkom - p ate d u p a rte dividanta la dorm horojn ; al profanulo ĝi m ontriĝas la plej m a lp ru d en ta devigo, sed, po r kiu ĝin akceptas, ĝi estas pli g ran d a venko kon traŭ la honta naturo, ol kiu ajn alia olero devigita de la regularo.
S im pla vizito al la G ran d a K artusianm onanejo ntalm ulton m alkovras, li diras, kaj « neniu povas atingi la fundon de la m istero, ne ĉe- estinte noktan D iservon. Tie oni trovas la veran parlum on, kiu subite belegigas tiun severan rifuĝejon p rezen tan tan tiom m elan- kolian restadon al ĉiuj provizum antoj de piaj Scntoj ; kiam oni unufojon tion ĉeestis, oni kom prenas, ke ĝis nun oni nenion sciis pri la m editem a vivado. » (P . 1.39.) Kaj pri la Aajna m onotoneco de la k artu sian a vivo li pliposte a ld o n a s : « sub tiu regularo ŝajnanta tiom m alm ilda, tiom m alvarm a, p o st la bar- ilo. de izoleco, oui povas distingi la glorojn de la vivo k aŝita en Dio... vivo de super- abunda ĝojo, de ĉiela ebrio, de neesprim ebla paco, de senfina varieco. »
En pli tran k v ila kaj m odera spirito ol tiu de tiu alloga katolika verkisto, Emile Bau m ann, aŭtoro de « Jo b le P re d e stin e » (Jo b la A ntaŭdestinita), faris longun studon pri la k artu sian a vivo, al kiu, dum sia juneco, li eksentis n edaŭran altiron, sekve de ekskurso al la G ra n d a K artusiaum onahejo. Cie ricevita kiel ainiko — en M irattorĉs, en Calci, en F arn eta , en la V alsainte li havis la eblon observi la k ara k tero n de la K artusianoj, studi iliajn R egularon kaj Diservojn, koni sam- tem pe la danĝerojn de izoleco kaj iagrade m alkovri la sekreton de ilia sankteco kaj de tiu in te rn a ĝojo ra d ia n ta sur la vizaĝo de p le jp arto el ili. Tio helpis ilin kom preni la ekvilibron severe kaj zorge konservatan in ter la izoleco kaj la kom uuum a vivado : la soleca dom eto p or la preĝo, por la dorrno kaj por la m anlaboro, sed ĉium atene la meko kom im e en la p reĝejo, la Diservo liore k an tata , la m anĝo kom une, kun dim anĉe kaj festtage la
« diskuto » kaj, unu fojon sem ajne la longaj prom enadoj, al ĉiuj devigaj kaj dum kiuj estas perm esate interparoli. I.a ĉela rigoro de tiu vivo, li diris, estus la soleco, sed la vera celo estas la m edito. « P erfek ta m edit- em ulo », en Calci, kom prenigis al li kiam a- niere ĉiu m editado fariĝas senutila, kiairi anim o posedas la sen in terro m p an senton de la dia ĉieestado. Tia sento lin akom panas dum la tu ta tago, kia ajn estas lia okupo, ju
La ARMEO tU N l.A B O R A S AL LA PORPELO HE LA KaRTUSIANOJ La perpo rta porpelo db la Ka rtusianoj
Paĝo 4 KATOLIKA VIVO 7 Junio 1931
' v
La Kartu sia n o j espk r a s sia n rkvenon
• J
r n Bj&zv
1
Letero el H ungarujo
pli li meditas, des pli la medito fariĝas facila. Por la novico, laŭ la regularo, estas rigore difinitaj okupoj por ĉiu lioro. Neniam oni dum momento lin lasas al siaj propraj rimedoj, nek al la danĝero lasi vagadi siajn proprajn pensojn, kaj la direktolibro de Lia Monalia Moŝto Le Masson, fama estro de novicoj de la XVII-a jarcento, liveras eĉ la tekston, sur kiu estas konstruita la spirita ekzerco. Aliparte energia franca prokuroro diras al li, ke sen peniga manlaboro la ekvi- libro de la penso estus malfacile konserv- ebla.
Eĉ en kartusiana komunumo estas necese, li rimarkigas, agemaj kiel ankaŭ mistikaj naturoj. Esti enkondukita, li konkludas, en la intimecon de la kartusiana vivo, estas kon- taktiĝi kun la fontoj de la mistika unueco.
Tiu simpatia klarigo pri la kaŝita vivo devus esti legata samtempe kun la lojala kaj indignita rakonto de S-ro Poncet pri la lastaj eksterlandaj okazintajoj. La kartusiana vivo certe daŭros en aliaj lokoj, kiel nobla kaj malfacila inklino por maloftaj animoj ; sed, kiel malgaje rimarkigas S-ro Kaumann, kon- gregacio, kiu dum jarcentoj estis unu el la spiritaj gloroj de Erancujo, fariĝos pli kaj pli nefranca.
En sia ĉarma libro « France et Rome », Louis Madelin montras ke, en ĉiuj siaj dis- kutoj kun Romo, Francujo iam klopodis por siaj rajtoj kiel « preferata filino », iom obs- tina, kiu tamen neniam liavis seriozan dezir-
LETERO EL CEĤOSLOVAKUJO
Ju b lb eo de katolika altlern eja studentaro La jaro tg3t estas jubilea jaro por ĉeĥa katolika altlerneja studentaro. Ili prifestas la 25-jaran datrevenon de du katolikaj studentaj societoj nome : « Ĝeska liga akademieka » (Ĝeĥa ligo akademia) en Praba, kaj « Mora- van » (Moraviano) en Rrno. La jubileo estis inde komencita per multnombra studenta pilgrimo al la centro de katolikismo, al Romo, okazinta komence de aprilo. Tie el la buŝo de la anstataŭanto de Kristo, la Papo Pio Xl-a, la studentaro aŭdis kuraĝigajn vortojn pri la sanaj fundamentoj, sur kiuj staras ilia verko, kaj instigojn, ke ili persistu sur la vojo ĝis nun irita. La forpasintaj 23 jaroj estis tempo de fervora laboro religia kaj organiza, do tial nemirinde, ke la jubileo vekas intereson de ĉeĥoslovaka katolika pu- bliko.
Kristana ĉeĥa laborista sindikato en Bohemio
Dimanĉon la 19 aprilo pasinta, okazis en Praha ĝenerala kongreso de ĉeĥa kristana laborista sindikato en Bohemio.
La kongreso deklaris kelke da gravaj pos- tuloj per kiuj helpe de la ŝtato, oni povas malgrandigi la katastrofan senlaborecon. El la nomitaj deklaroj ni citas jenon :
1. Mallongigo de la labortago. La nuna labortempo per la uzo de teknikaj eltrovaĵoj kaŭzas superlabrikadon. Mallongigo de labor- tago envicigus la armeon de senlaboruloj eu la laborprocedon.
2. La leĝo pri subtenoj al la senlaboruloj estu aranĝita kiel deviga, kaj la okupantoj kun la ŝtato helpu.
3. Aranĝo de unueca leĝaro de laboro, devigeco de kolektivaj intertraktoj inter labor-
on rompi kun respektata patrino kaj ĉiam havis la intencon resti en katolika tradicio.
Kontraŭe la kontraktrompo de la Tria Res- publiko estis interkonsiliĝita nuligo de la politiko de Francujo dum la jarcentoj, efek- tivigita de nekatolikaj riprezentantoj de la popolo. Ankoraŭ pli : la longe diskutita kaj senkompata dispelo de la religiaj kongrega- cioj submetitaj al la Leĝo pri la Asocioj estis kontraŭkatolika ago, iuflanke ankoraŭ niulte pli evidenta ol la fortega malpia ura- gano de la franca Revolucio, kiu estis parto de granda popola ribelo kaj kics politiko estis rapide nuligita de Napoleono, je lia al- veno al la regado, kiel necesa unua paŝo al la nacia repacigo. La fundamenta katolikismo de la franca nacio neniam estis pli klare pruvita ol per la veje miriga rapideco, kun kiu la Eklezio, dum la duono de la XIX-a jarcento, reakiris la perditajn akirojn. Nun- tempe ne estas montro de tiel rapida rein- tensiĝo. I.a franca popolamaso multe bezonas rekonvertiĝon, tute kiel la nekatolikaj nacioj, kaj la fosaĵo, kiu ĝin disigas de la malpli- multo de -vere kredantaj katolikoj, iriklinas fariĝi pli profunda kaj pli daŭra. Tial la fermo de la Granda Kartusianmonaĥejo, kun ĝiaj mil jaroj de spirita vivo, estas samtempe signo de religia malfortiĝo kaj baro starigita kontraŭ tiu kristana renaskiĝo, kiun devas deziri ĉiuj amikoj de Francujo.
Tradukis el L a Ripublicjue de l' lsere K. P
loussu.
donantoj kaj laboristoj, plue speciala labor- juĝejo arbitracia.
4. Leĝe estu kristanaj festoj rekonataj kaj deklarataj kiel tagoj nelaboraj.
5. Deviga aneco de la laboristaro al la fakaj sindikatoj kaj cetere.
El la kongresa raporto ni scias, ke la ĉeĥa sindikato en Bobemio konsistas el 6 fakoj kaj nombras 27.061 anojn.
Dum la pasinta jaro la sindikato aianĝis en sept urboj socialajn kursojn, multe da informajn kunvenojn kaj 54 grandajn protes- kunvenojn kontraŭ la persekutado de krist- anoj en Ruslando.
Laboro de Ia Societo Sankta-R afaelo Tre meritplenan, kaj per ŝtataj organoj rekonatan laboron faras la Societo Sankta- Rafaelo en Praha, por la katolikaj elmigr- antoj el Ĝehoslovakujo. La celo de la societo, kiun post la mondmilito renovigis jam mort- inla kanoniko D-ro Hanuŝ en Praha, estas praktike helpi la elmigrantojn. La Societo havas l.o37 anojn kaj sian zorgon faras per la subtenoj de katolikaro kaj ŝtato. Gi havas vastajn rilatojn kun la similaj organizoj en grandaj eŭropaj havenurboj kaj en landoj ekstereŭropaj. La Societo liavas sian oficejon en la elmigra stacio en Praha. Ĝiu elmigr- anto trairanta la stacion, ricevas specialan legitimacion kun la listo de katolikaj similaj organizoj kaj katolikaj pastroj en ekster- lando, al kiuj li sin povas turni en okazo de bezono, por ke li ne falu en la ntanojn de senkonsciencaj kaj malbonaj homoj.
Francisko Ku drna.
PropagaDilu ĉleo nian gazeioo
Lia Papa Moŝto
al la Hungaraj piaristaj studentoj Pio XI-a lasttempe akceptis en aparta aŭ- dienco la studentojn de la piarista gimnazio el Budapest, kiuj kun Johano Walter, asist- anta generalo, Georgo Balanva, Johano Karl kaj Josefo Kiss, profesoroj, pilgrimis al Romo.
La Sankta-Patro pli longan paroladon faris itallingve al la pro feliĉo kortuŝataj student- oj, kaj inter la ceteraj diris: « Korege Ni akceptas ĉiam la hungarojn, kaj korege Ni akceptas vin, hungaraj piaristaj studentoj, kaj la de vi oferitajn florojn, kiuj estas viaj simboloj : simbolo de via pura vivo. Pro la glora historio de Hungarlando Nia koro ĉiam ĝojas se hungaroj venas al Ni. Sed Ni konas ankaŭ persone la patrujon de la hungaroj, ĉar dum niaj vojaĝoj Ni jam vizitis ĝin, kaj sekve, kiel malnovajn konatulojn, Ni salutas ilin ĉi tie en Romo. Estu konvinkiĝintaj la hungaroj ke eĉ hodiaŭ ili estas proksime al la koro de la Papo. »
Jubileoj
Liaj Episkopaj Moŝtoj Antonio Fetser, el Gyor, la 25-jaran, kaj Gyula Glattfelder, el Szeged, la 20-jaran datrevenon de siaj epis- kopigoj jubileis en aprilo. Okaze de tiu ĉi, ili estis entuziasme festataj.
Malofta ju b ileo
Antaŭ kelkaj semajnoj oni festis en la l-a Universitata Okulkliniko en Budapest la 40-jaran jubileon de tiea flegistino Emma Greszler. Menciinde estas, ke la malsanuloj kaj kuracistoj donacis al.ŝi nur religiajn me- moraĵojn, kiu fakto pruvas, ke malgraŭ ke ŝi ne estas monabino, tamen en religia spi- rito laboradis dum 40 jaroj. Eĉ aliel ne est- us cstinta eble, ĉar tiel longan tempon serv- adi la malsanulojn, honeste kaj kontentige, oni povas nur per la helpo kaj beno de Dio.
Ĥirta etnografia kaj arta ek sp ozicio de M isiistoj en P ecs
En la nunteinpa ĝisfunde renversita vivo, la plej multe da atcnto estas altirata al grav- aj malpli gravaj aferoj: politiko. scienco, ekonomia krizo, patriotismo, tekniko. La homo flugas supren, tre supren, sed tamen ne tiel supren ke povu alproksimigi la dian tronon ; alia homo malleviĝas en la profund- aĵon, sed ne konas la profundecon de sia propra koro. Kongresoj, konferencoj pritrakt- as demandojn, problemojn laŭ ili gravajn, sed efektive tiajn, kiuj cerligas bone malpli bone nur la mallongan surteran vivon.
Dunte la plej grava afero de tutmondo ne estas sufiĉe priatentata, — ke 2/3 partoj de la homaro « vagadas ankoraŭ en la ombro de morto ». — Feliĉe nia Sankta-Patro eĉ ne unu minuton forgesas tion, kaj eldonas kaj reeldonas la ordonon de Kristo : « Ins- truu la Evangelion al ĉiuj nacioj ! » Ĝi tiun papan ordonon estis ekaŭdintaj la hungaraj Jezuitoj kaj Franciskanoj, kaj sendis siajn filojn al malproksima oriento, al Hinujo, por semi la dian semon inter la idolanoj. Jaroj pasis kaj la semoj falis en bonan teron, ĉar ili jam alportas la centoblan frukton. For ke ĉi tiuj fruktoj atingitaj per longa, laciga kaj sindona laborado, estu konataj ankaŭ ĉi tie, liejme, la hungaraj Jezuitaj misiistoj el Hin- ujo hejmensendis diversajn objektojn, foto- grafaĵojn, desegnaĵojn, pentrajojn, manlabor- ajojn kaj multajn aliaĵojn, kiuj en kadio de misia ekspozicio estis prezentataj de la 12 ĝis la 19 aprilo en la granda ĉambrego de la domo de « Viiina Unuiĝo » en Pĉcs.
La ekspozicion malfermis Lia Episkopa Moŝto Francisko Virag, en ĉeesto de ekleziaj eminentuloj kaj multaj interesiĝantoj, per entuziasma edifa parolado. La tuta misiista hina animo disvolviĝis antaŭ la rigardanto.
Oni unuflanke miregis pri la superstiĉemaj subpremeblaj idolanoj : kaj aliflanke admiris la heioecon kaj sindonadon de la misiistoj, kiuj tiel multe da malfacilajoj devas kon- traŭbatali. Sed ili ne cedas, ĉar ili devas venki. Eĉ venkas, pruvas la nombrego de baptitoj.
La ekspozicio estis dum tuta semajno arnase vizitata, kaj Pastro Alojzio Tŭll, Je- zuito, la aranĝanto de la ekspozicio, ĉiutage mem gvidis la vizitantojn kaj diris klarig antajn paroladojn. Du prezentadoj ankaŭ estis aranĝitaj dum la ekspozicio-semajno.
en kies programo, inter la ceteraj, oni kant- is A ve M aria en ĥina lingvo.
La ekspozicio en aliaj hungaraj urboj an- kaŭ estas prezentota, por servi la celon : konigi la misi-agadon kaj entuziasmigi la homojn por helpi ĝin morale kaj maleriale.
La Hungara M inistro por Kulto pri la m onaĥinoj
Grafo Kuno Klebelsberg, ministro por la Kulto, pasintan monaton, faris prezentadon en la Centra Katolika Rondo en Budapeŝto.
La ŝtata direktanto de la hungaran kulturon maloftan temon elektis por sia prezentado : li parolis pri la monaĥinoj, kaj eldiris, ke la instruantaj monaĥinoj ĉiam la ĉefan kolonon donis en la hungara civilizacio.
Grafo Klebelsberg kun libro, permane skribita, en sia mano paŝis apud la tablon.
Tiu ĉi libro estas unu el la plej malnovaj memoraĵoj de la hungara literaturo: legendo- libro, kiun antaŭ multaj jarcentoj kopiis zorgeme hungara monaĥino : Lea Raskay.
La ministro per historiaj notoj elmontris, ke la monahinoj jam de antaŭ multaj jar- centoj estis la unuaj faktoroj, post la pastroj, en la civilizado de la hungara nacio. Bedaŭr- inde, daŭrigis li, ke la turka invado kaj Reformacio neniigis la monahejojn, sed en la XIX-a jarcento multaj monahinordenoj estis kolonizitaj en Hungarujon. Sian paro,- adon per la sekvantaj vortoj li finis: « Se oni jam depost dek jaroj ekzercas la potencon tiam antaŭ si konsumiĝas la esperoj, kaj post si amasiĝas la trompiĝoj, oni per aliaj okuloj rigardas la aferojn kaj faras la bilancon. Kaj se mi la bilancon rigardas, povas konstati, ke malmultajn tiajn kulturajn valorojn mi vidis sur la tereno de hungara kulturo, kiuj liavus tiom da morala kaj pedagogia valoro, kiom la hungaraj monahinoj havas, kiuj por mi ĉiant la plej ŝatataj laborkunuloj estis.»
La unua hungara m ortinto de la Ĥinaj Franciskanaj m isiistoj En la Hinaj misioj tri Hungaraj ordenoj funkcias jam : la Jezuitoj, la Franciskanoj kaj la Lernejfratulinoj de Kalocsa.
El ili la Lernejfratulinoj donis la unuan viktimon : la sano de unu fervora fratulino en la malfacila laboro difektiĝis kaj ŝi niort- is. Pasintjare Pastro Gabor, Jezuito, iris en la ĉielon. Kaj nun pri la morto de unu Fran- ciskano alvenis la sciigo.
Fratulo Jzabin ocnelui — kin apenaŭ antaŭ unu jaro iris tien, ke sian vivon dediĉu por konverti la Hinojn — post mallonga suferado en la misihospitalo de Hankaŭ mortis.
La 3o marto li estis entombigita en ĉeesto de tuta misiistaro de Hankaŭ. Li estas la unua viktimfloro de la hina hungara fran- ciskana misio.
Malofta ju b ileo
Msro Ludoviko Szmrecsdnyi, ĉefepiskopo en Eger (Supra Hungarujo), en aprilo fariĝis 80-jara. Okaze de tio ĉi, lia tuta eparĥio en- tuziasme festis lin. La maljuna ĉefpastro je konsilo de sia kuracisto nun vojaĝis al eks- terlando por ripozi.
La ju b ileo de « Rerum Novarum » Antaŭ 40 jaroj eldonis la granda Papo Leono XIIl-a sian faman enciklikon pri la laborista demando. Por ke ĝia enhavo estu konata de ĉiuj socioj kaj klasoj simile al aliaj urboj, la Kristan-Socia Unuiĝo en Pecs dum kelkaj prezentadoj klarigis ĝin ; la pre- zentadoj estis aŭskultitaj de multoj el diversaj socioj. La prezidanto de la Unuiĝo, Kapelano Ludoviko Geosits, inulte sin okupas pri labor- istaj demandoj kaj senlace agadas en la in- tereso de ili.
Heleno Fiedler.
* ■
K A T O L IK A V IV O
DUSEMAJNA GAZETO INTERNACIA
