Drodzy Uczniowie, na każdy z tematów wystarczy codziennie poświęcić 45 minut. Życzę zdrowia i wytrwałości w nauce
TEMAT:
W JAKI SPOSÓB POWSTAJĄ SŁOWA?
– PRZYPOMNIENIE WIADOMOŚCI.
ROZWIĄŻ ZADANIA W ZESZYCIE: (PRZEPISZ LUB WYDRUKUJ)
Wyraz podstawowy to wyraz, od którego……….
Wyraz pochodny to wyraz, który ……….
2. Podkreśl właściwą odpowiedź.
Wyraz niepodzielny słowotwórczo to: przeczytać, mówienie, miły.
3. Podkreśl właściwą odpowiedź.
Wyraz pochodny utworzony za pomocą przyrostka to: tworzenie, przepiękny, rozmieszać.
4. Dopisz odpowiednie wyrazy pochodne.
5. Od podanych wyrazów podstawowych utwórz wyrazy pochodne będące:
- nazwą czynności: chodzić - ………, marzyć - ………
- nazwą cechy: dobry - ………, szczery - ………
- nazwą miejsca: suszyć - ………, pływać - ……….
- zdrobnieniem: słowo - ………., placek - ………..
- zgrubieniem: palec - ………, nos - ………
W utworzonych czasownikach zaznacz podstawę słowotwórczą (P) i formant (F) oraz oboczności głosek w podstawie słowotwórczej.
6. Podane wyrazy uporządkuj według schematu: wyraz podstawowy, wyraz pochodny, formant:
czytelnia, domek, skąpy, mówca, chłopisko, koszyk, zmywarka, czytać, dom, mówić, chłop, kosz, zmywać, pasek, kierowca, stołowy, kwiaciarnia, skąpiec, pływak, pas, kierować, stół, kwiat, pływać
7. Od podanych wyrażeń przyimkowych utwórz pochodne przymiotniki. Zaznacz formanty (F):
- na rogu - ………
- przy brzegu - ………
- bez celu - ………
- pod ziemią - ………
- nad morzem - ………
8. Zapisz wyrazy podstawowe dla podanych wyrazów pochodnych. Wyodrębnij w nich podstawę słowotwórczą (P) i formant (F). Określ rodzaj formantu.
namalować - ………
bagażnik - ………
nadbrzeżny - ………
roznosić - ………
malarz - ………
9. Napisz wyrazy podstawowe, od których zostały utworzone podane wyrazy złożone:
kątomierz - ………
sokowirówka - ………
biało-czerwony - ………
ciemnobrązowy - ………
dobranoc - ………
wiarygodny - ………
TEMAT:
ZACYTOWAĆ CZY ZRELACJONOWAĆ? – POZNAJEMY MOWĘ ZALEŻNĄ I NIEZALEŻNĄ.
Zastanówcie się ile jest sposobów wymieniania między sobą uwag, myśli i spostrzeżeń?
ZAPISZ W ZESZYCIEV ( LUB WYDRUKUJ I WKLEJ):
Mamy dwa sposoby wymieniania między sobą uwag, myśli i spostrzeżeń.
Mowa niezależna: Mowa zależna:
– Jest to dosłowne przytoczenie czyjejś wypowiedzi, cytowanie kogoś.
– Przytoczona wypowiedź zachowuje własną budowę gramatyczną i jest niezależna składniowo od zdania wprowadzającego.
– Taką wypowiedź wprowadzamy po dwukropku ujmując ją w cudzysłów albo tylko w pauzy dialogowe.
– Zazwyczaj towarzyszy jej zdanie wprowadzające.
PRZYKŁAD:
Ola zapytała: "Kupisz mi książkę?"
Odpowiedziałam: "Kupię".
– Jest to ujęcie własnymi słowami czyjejś wypowiedzi.
– W mowie zależnej oddajemy sens cudzej wypowiedzi, ale nie
przytaczamy cudzych słów dosłownie.
– Przybiera ona często formę zdania złożonego podrzędnie ze spójnikiem, że.
PRZYKŁAD:
Ola zapytała, czy kupię jej książkę.
Odpowiedziałam, że kupię.
Można dowolnie przekształcać mowę zależną w niezależną i odwrotnie – z
niezależnej w zależną. Zdanie wprowadzające staje się wtedy nadrzędnym, a zdanie
wprowadzane – podrzędnym dopełnieniowym, połączonym spójnikami: że, żeby,
czy. W razie potrzeby zmieniamy osobę zaimka oraz osobę i tryb czasownika.
Generalnie różnica między tymi dwoma sposobami polega na tym, że mowa niezależna ma charakter naturalnej rozmowy, jest żywym dialogiem oddającym emocje towarzyszące mówiącym. W mowie zależnej autor wypowiedzi może łatwiej scharakteryzować mówiącego, może oddać sposób mówienia, opisać jego stan psychiczny i usposobienie.
Wykonaj ćwiczenia w zeszycie:
Ćwiczenie I
Zamień mowę niezależna na zależną:
a) Dziś radio podało wiadomość: „Do Polski przyjedzie w tym roku Leonard Cohen”.
b) Nauczyciel poprosił uczniów: „Ustawcie krzesła w sali gimnastycznej”.
c) Mama przykazała rodzeństwu: „Nie otwierajcie nikomu drzwi”.
Ćwiczenie II
Zamień mowę zależną w niezależną:
a) Przeczytałam w ogłoszeniu, że potrzebna jest osoba do pracy na basenie.
b) Ciocia napisała w liście, że zaprasza nas na wakacje.
c) Matka poleciła córce, żeby umyła okna.
Ćwiczenie III
Ułóżcie pięciozdaniowy tekst na dowolny temat. Zapiszcie go w formie mowy niezależnej.
Następnie przekształć na mowę zależną.
