I,UCJAN ŁAWINSKI
HYPODERMOZA OKA U 3-LETNIEGO CHŁOPCA
W maju 1958 r. przysłano celem zbadania do naszego Zakładu
z Oddziału Ocznego Wojewódzkiego Szpi:tal1a Ogólnego w Bydgoszczy
pasożyta wyjętego z przedniej komory gałki ocznej_ 3-letniego R. W.
Po dokładnym zbadaniu okazało się, że jest to larwa gza bydh:;cego -·
Hypoderma lineatum (de V i 11 er s), należącego do pascżytów skóry (Cuticolae), rodziny gzowatych (Oestridae). Larwa była białawej barwy, o długości 12 mm i szerokości 1,5 mm, posiadała 10 W'Jraźnych segmen- tów (per. fot.). s~gmenty od strony brzusznej były bardzo płaskie, na- tomiast -:Jd strony grzbietowej bardziej wypukłe. Pod dość przeźroczystą powłoką -zewnętrzną segmentów oglądanych przy pomocy lupy widać było grupy mięśni o charakterystycznym ułożenitu ,popirzec1znym, pod-
łuimym ,i sikośnym. Stwiert:lzone ,szczegóły morifologiczne poZiwo1iły na ustalenie gatunlku.
Zasadniczo larwy obu spotykanych w Rolsce ga:tuników gzów (H. bovis i H. lineatum) pasożytują u pewny,ch zwierzą,t domowych, np. u bydła, a występowanie ioh u czlowieka należy ,ra'czej do rzadkości.
Oba te gatunki występują pospolicie zarówno 'W Europie, jak i w Ame- ryce Półn., a nawet podejrzewa się, że H. lineatum nie jest formą ro-
dzimą, lecz przywleczoną z Ameryki. W 'POStao~ach dorosłych obu gatun- ków istnieją drobne różnice w wielkości i zabarwieniu ciała. Dorosłe gzy
żyją bardzo krótko, zaledwie kilka dni, gdyż ich ,aparat gębowy jest mocno zredukowany i nie jest w starnie pobiecr.ać pdkar,mu.
Cy,ld rozwojowy gzów nie jest jeszcze w pełni wyj,aśniony. W okiresie letnim samice składają jiaja przewaimie na włosach nóg wymienionych
zwierząt domowych. Po kilku dniach z j-aj wylęgają 1się larwy, które czynnie przedostają się przez skórę goopdd.atrza do <tkanki podskórnej,
skąd l'!ozpoczynają wędrówtkę. LaTwy H. bovis wędrują naijczęściej wzdłuż nerwów obwodowych do kanału rdzenilowego, ,gdZiie zatrzymują się na dłuższy czas i wz;r;astają, a następnie wędrują dalej do ,tkanki pod- skórnej części grzbietowej dała zwierzęcia. W c2Jasie tej wędrówki
.,Wiadomości Parazytologiczne", t. VI, nr I, 1960.
78 L. ŁAWIŃSKI
- - -- - ·- --···- ··-- - -
la111wy wielokTotnie linieją. Pod skórą tych zwierząt, u których znajdują się -larwy, tworzą się guzy, przy czym· w każdym z nich znajduje się
otwór, przez który pasożyt czerpie powietrze. Doj,rzałe 1arwy długości około 28 mm, 'hruna1tmoczarne, opuszozają skór~ przez otwór, wypadają
na ziemię i ipr:zeksztakają się w poczwarki. Po 3 - 6 tyg. wykształoają się w pos:tacie dorosłe. Cabk<owity cykl rozwoj'owy -trwa około 1 roku.
Larwa gza bydl~cego - Hyvoderma lineaturr: (de Villers), wy jęta
z gałki ocznej 3-letniego chłopca
Węd!rówika larw
H. lineatum
jest zasadnie.ro pod~bna, ale z ominięciemrdzenia kręgowego. Istnieje przypuszczenie, że larwy gzów mogą być też zlizywane ·z sierści i wprowadzane do przewodu pokarmowego, skąd wędrują do grzbietowych części ,skóry.
W sporadycznych wypad.Im.eh ja1ja gzów mogą się znaleźć na skórze
człowieka. Powstałe z nich larwy po przebiciu skóry mogą wędrować
po ciele człowieka od dołu iku górze i przypadkowo osadzić się
w
ta!kich miejscach, jak dziąsła, sizczęki, grzbietowe części prą~ta, powieki lub oko.Przy umieszcza!nliu się ich w gałce oczn€1j wywołują one chor,obę zwaną muszycą oka
(ophthalmomyasis),
tak j,akto
miało miejsce ,we wspomma- nym wyżej przypadku. W dotychczasowej literaturze znanych nam jestkilka,n~ście przypadków muszyc oka 1spowodowanyoh przez }a,vwy gzów.
W Polsce G alew1Ska (1953) donosi ,o mU1Szycy ok,a wywoła1I11ej pnzyipu- szc:oalnie postacią la!I"Walną H.
bovis.
Na:tomiast Mu$ i a: ł (1958) donosi o trzech przypadkaeh usunięcia larwy, których przynależności systema-PRZYPADEK HYPODERMOZY
79
- - -- - -- - - -- - - - ---- -- - - - ------··
tycznej nie zidentyflikowaino. Muszyca oka: u 3-Jletniego pacjenta z Od- dziai~u Ocznego Woj_ Szpita1a Ogólnego w BydgosZJczy byłaby zatem pierwszym notowanym przypadkiem ·spowodowanym przez !,air-wę .gza
bydlęcego - Hypoderma lineatum.
Otrzymano 19 IX 1959 r.
LITERATURA
G.a 1 ew ska Z., Klimka Oczna, 1/54, 51 -56, 1953.
Mu s i a ł A., Klinika Oczna, 28, 215 -218, 1958.
L. ŁAWIŃSKI
Z Zakładu Biologii i ParazytoI.
AM w Gdańsku
A CASE OF HYPODERMOSIS OF THE EYE OF A 3 YEARS OLD BOY
Ln May 1958 an unkmown parasite wa,s received for investigation by the Eye- -Department of the Hos,pital at Bydgoszcz. The paraisite had been found in the front eyeball ventricle of 3-yea!r old boy. Closer ,investigations rev·e,aled tha,t 1t was Hypoderma lineatum (de V li 11 er s) laTVa Tesponsible for the ophthalmo- myasis the boy wa1s suffe['ing fa,om. This is the firs,t Wr'itten report of an O