Co wpływa na jakość Co wpływa na jakość życia w późnym życia w późnym okresie dorosłości ? okresie dorosłości ?

(1)

Co wpływa na jakość Co wpływa na jakość

życia w późnym życia w późnym

okresie dorosłości ? okresie dorosłości ?

Prof. dr hab. Anna Brzezińska

Instytut Psychologii

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Późna dorosłość:

• młodsi starsi

• starsi starsi

•

najstarsi

starsi

Późna dorosłość:

• młodsi starsi

• starsi starsi

•

najstarsi

starsi

(2)

(c) Anna Brzezińska, Instytut Ps ychologii UAM w Poznaniu

Konieczne jest rozróżnienie:

 Jakość Jakość życia

życia

 Perspektywa Perspektywa zewnętrzna

zewnętrzna

 Poczucie Poczucie

jakości życia jakości życia

 Perspektywa Perspektywa wewnętrzna wewnętrzna

1.W diagnozie uwarunkowań szukamy innych czynników

2.W projektach interwencji społecznych inne są cele i priorytety

3.W projektach pomocy dla jednostek inne są

(3)

(c) Anna Brzezińska, Instytut Ps

młodzi młodzi młodzi

młodzi starzy starzy starzy starzy

Sami sobie

Sami sobie Sami sobie Sami sobie

Osoby młodsze i starsze tworzą Osoby młodsze i starsze tworzą

zamknięte środowiska =

GETTO GETTO

i w ich i w ich

ramach zaspokajają ważne

ramach zaspokajają ważne dla dla siebie potrzeby

siebie potrzeby

SEGREGACJA SEGREGACJA SEGREGACJA SEGREGACJA

BARIERY FIZYCZNE I MENTALNE BARIERY FIZYCZNE I MENTALNE

Kto ma lepszą jakość życia, kto

ma wyższe poczucie jakości

życia ?

(4)

młodzi młodzi młodzi

młodzi starzy starzy starzy starzy

Dla osób starszych tworzy się Dla osób starszych tworzy się

GETTA W ŚRODOWISKU GETTA W ŚRODOWISKU

IZOLACJA + (AKCEPTACJA) IZOLACJA + (AKCEPTACJA) IZOLACJA + (AKCEPTACJA) IZOLACJA + (AKCEPTACJA)

BARIERY FIZYCZNE i MENTALNE BARIERY FIZYCZNE i MENTALNE

życia ?

(5)

życia ?

Osoby starsze tworzą Osoby starsze tworzą

zamknięte grupy =

zamknięte grupy = GETTO GETTO W INSTYTUCJACH

W INSTYTUCJACH : :

INTEGRACJA INTEGRACJA INTEGRACJA INTEGRACJA

BARIERY MENTALNE BARIERY MENTALNE

młodsi

starsi

(6)

WYJŚCIE POZA GETTO WYJŚCIE POZA GETTO : :

osoby starsze i młodsze uczestniczą w osoby starsze i młodsze uczestniczą w

tych samych działaniach w różnych tych samych działaniach w różnych

instytucjach w tym samym środowisku instytucjach w tym samym środowisku

fizycznym fizycznym

NORMALIZACJA NORMALIZACJA NORMALIZACJA NORMALIZACJA

BRAK BARIER

BRAK BARIER - problemy rozwiązuje się wspólnie - problemy rozwiązuje się wspólnie

Samostano Samostano

wienie i wienie i uczestnicze uczestnicze

nie nie

Samostano Samostano

wienie i wienie i uczestnicze uczestnicze

nie nie

(7)

OSOBY w RÓŻNYM WIEKU OSOBY w RÓŻNYM WIEKU

CZERPIĄ ZADOWOLENIE Z ŻYCIA CZERPIĄ ZADOWOLENIE Z ŻYCIA Z Z ODMIENNYCH ŹRÓDEŁ: ODMIENNYCH ŹRÓDEŁ:

  młodsi i pracujący: młodsi i pracujący:

aktualna sytuacja i znajomi w aktualna sytuacja i znajomi w

podobnym wieku podobnym wieku

      starsi i niepracujący starsi i niepracujący : :

przeszłość i znajomi w podobnym przeszłość i znajomi w podobnym

wieku wieku

czyli także starsi

(8)

Wnioski Wnioski

Korzenie poczucia jakości życia tkwią w

Korzenie poczucia jakości życia tkwią w relacjach relacjach społecznych

społecznych

z innymi ludźmi z innymi ludźmi

Szczególne znaczenie mają relacje z

Szczególne znaczenie mają relacje z osobami znaczącymiosobami znaczącymi Podstawowy warunek wysokiego poczucia jakości życia Podstawowy warunek wysokiego poczucia jakości życia to przewidywalnośćto przewidywalność zachowania osób znaczących i jak zachowania osób znaczących i jak

najwięcej kontaktów z

najwięcej kontaktów z osobami młodszymiosobami młodszymi Duża i różnorodna aktywność

Duża i różnorodna aktywność tworzy okazjetworzy okazje do do gromadzenia

gromadzenia i weryfikowania

i weryfikowania wiedzy o sobie i o otoczeniu wiedzy o sobie i o otoczeniu Pozytywny stosunek do siebie

Pozytywny stosunek do siebie zwiększa ciekawośćzwiększa ciekawość poznawczą,

poznawczą, eksplorację oraz daje eksplorację oraz daje wytrwałośćwytrwałość w w pokonywaniu przeszkód

pokonywaniu przeszkód

Warunkiem pozytywnego stosunku do siebie jest Warunkiem pozytywnego stosunku do siebie jest

pozytywny pozytywny

(bez barier mentalnych / uprzedzeń)

(bez barier mentalnych / uprzedzeń) stosunek otoczeniastosunek otoczenia do jednostki

do jednostki

Korzenie poczucia jakości życia tkwią w

Korzenie poczucia jakości życia tkwią w relacjach relacjach społecznych

społecznych

z innymi ludźmi z innymi ludźmi

Szczególne znaczenie mają relacje z

Szczególne znaczenie mają relacje z osobami znaczącymiosobami znaczącymi Podstawowy warunek wysokiego poczucia jakości życia Podstawowy warunek wysokiego poczucia jakości życia to przewidywalnośćto przewidywalność zachowania osób znaczących i jak zachowania osób znaczących i jak

najwięcej kontaktów z

najwięcej kontaktów z osobami młodszymiosobami młodszymi Duża i różnorodna aktywność

Duża i różnorodna aktywność tworzy okazjetworzy okazje do do gromadzenia

gromadzenia i weryfikowania

i weryfikowania wiedzy o sobie i o otoczeniu wiedzy o sobie i o otoczeniu Pozytywny stosunek do siebie

Pozytywny stosunek do siebie zwiększa ciekawośćzwiększa ciekawość poznawczą,

poznawczą, eksploracjęeksplorację oraz daje oraz daje wytrwałośćwytrwałość w w pokonywaniu przeszkód

pokonywaniu przeszkód

Warunkiem pozytywnego stosunku do siebie jest Warunkiem pozytywnego stosunku do siebie jest

pozytywny pozytywny

(bez barier mentalnych / uprzedzeń)

(bez barier mentalnych / uprzedzeń) stosunek otoczeniastosunek otoczenia do jednostki

do jednostki

(9)

Co to znaczy być zdrowym ?

Co to jest „zdrowie” ?

(10)

Zdrowie psychiczne PSYCHE

Zdrowie fizyczne

SOMA Zdrowie fizyczne

SOMA

Zdrowie społeczne

POLIS Zdrowie społeczne

POLIS Zdrowie

duchowe Zdrowie duchowe

W zdrowym ciele zdrowy

duch W zdrowym ciele zdrowy

duch

Zdrowie to nie jest tylko brak choroby.

To poczucie szczęścia, sensu, bycia blisko ludzi Zdrowie to nie jest tylko brak choroby.

To poczucie szczęścia, sensu, bycia blisko ludzi

• nastrój

• proporcja emocji

pozytywnych do negatywnych

•

spostrzeganie

• uwaga

• pamięć

• myślenie

• poważne choroby

• drobne

niedomagania

relacje z ludźmi:

rówieśnikami, młodszymi

i starszymi

(11)

Podstawowa zasada

zdrowie

aktywność rozwój

(12)

Obszary aktywności

DOM RODZINA

PRACA ZAJĘCIE

CZAS WOLNY

Jaka jest Pani / Pana rola w rodzinie?

Ile kontaktów dotyczy osób w podobnym wieku, ile ich jest z osobami starszymi, a ile z młodszymi?

Czym zajmuje się Pani / Pan w ciągu dnia?

Ile czasu spędza Pani / Pan na zajęciach poza domem?

Jakie działania

podejmuje Pani / Pan na rzecz innych

osób?

Ile czasu poświęca Pani / Pan na swoje zainteresowania, hobby?

Jak wygląda odpoczynek?

Jak woli Pani / Pan

odpoczywać – sam czy wśród innych ludzi?

Czas tylko dla siebie Czas

spędzany wśród ludzi

Jestem tylko dla rodziny

Jestem tylko dla pracy

(13)

poczucie sensu

zaangażowanie

Jaka aktywność służy zdrowiu i rozwojowi?

przyjemność

Integracja: jedno działanie

spełnia wszystkie funkcje

(14)

Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem?

Nie ma

zaangażowania

Nie ma przyjemności

Nie ma sensu

Życie niepełne: dezintegracja

1

działania

OD SASA

DO LASA

(15)

Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem?

zaangażowanie

Tylko

przyjemność

sens

Życie niepełne: hedoniści

2

Brakuje:

(16)

Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem?

Tylko 3

ZAANGAŻOWANIE

przyjemność

sens

Życie niepełne: tytan pracy, Babcia-Polka

Brakuje:

(17)

Kiedy mamy kłopoty ze zdrowiem?

zaangażowanie przyjemność

Tylko SENS

Życie niepełne: pustelnik, filozof, myśliciel

4

Brakuje:

(18)

Życie pełne: aktywne, ku zdrowiu i ku rozwojowi

Życie przyjemne

Życie

zaangażowane

Życie sensowne

ŻYCIE

PEŁNE

(19)