ę cioleciu ! 25 Zbiory zbó ż najni ż sze w ostatnim dziesi 20 Produkcja, koszty i dochody uzyskane z uprawy pszenicy ozimej w latach 2004-2005 14 Bu ł ka dla ucznia

(1)

Bułka dla ucznia

Program przeciwdziałania niedożywieniu dzieci

i młodzieży szkolnej 14

Zbiory zbóż najniższe

w ostatnim dziesięcioleciu ! 25

Produkcja, koszty i dochody

uzyskane z uprawy pszenicy ozimej w latach 2004-2005

20

Numer 4 Październik 2006

(2)

(3)

Redakcja

redaktor naczelny: Julita Dziendziel tel. +48 22 623 23 51

e.mail: redakcja@swiatzboz.pl www.swiatzboz.pl

Skład i grafika

Magda Piotrowska-Kloc e.mail: magda@printomato.pl www.printomato.pl

Krajowa Federacja Producentów Zbóż ul. Wspólna 30, pokój 535

00-930 Warszawa tel.: +48 22 623 23 51 fax: +48 22 623 27 52 www.kfpz.pl e.mail: biuro@kfpz.pl

Z ŻYCIA FEDERACJ

1. List Prezesa KFPZ - Zbigniewa Kaszuby 4 2. Bułka dla ucznia

- Grzegorz Nowakowski 14

4 RYNEK ZBÓŻ

1. Zbiory zbóż najniższe w ostatnim dziesięcioleciu !

- Biuro KFPZ 25

25 UPRAWA ZBÓŻ

1. Próby uprawy pszenicy twardej w Polsce - Dr hab. Barbara Chrzanowska-Drożdż

- Mgr inż. Krzysztof Kaczmarek 28

2. Żyto ozime - odmiany

Mgr inż. Agnieszka Michalak 29

28 NASI PARTNERZY

1. Polska Izba Makaronu

- Marek Dąbrowski 38

38

OCHRONA ZBÓŻ

1. Rolnice - ważne szkodniki zbóż i kukurydzy - Doc. dr hab. Marek Mrówczyński, - Mgr Grzegorz Pruszyński

- Inż. Henryk Wachowiak 31

2. Jesienne zwalczanie chwastów w życie

- Dr Roman Krawczyk 33

31 POLITYKA ZBOŻOWA 17

1. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013

- Dep. Programowania i Analiz 17

2. Co dalej z Elewarr?

Wywiad Julity Dziendziel z Krzysztofem Frysiakiem 18

EKONOMIKA 20

1. Produkcja, koszty i dochody

uzyskane z uprawy pszenicy ozimej w latach 2004-2005

- Irena Augustyńska-Grzymek 20

JAKOŚĆ

1. EurepGAP dla zbóż, czyli zboża z certyfikatem

- Emilia Mochort 35

35

(4)

Zachęcam Państwa do zapoznania się z kolejnym wydaniem biuletynu „Świat Zbóż”, który to własnym wysiłkiem przygotowuje Krajowa Federacja Producentów Zbóż.

Nie jest to jedyna publikacja naszej organizacji, od tegorocznych żniw rozpoczęliśmy wydawanie cotygodniowej publikacji „Wiadomości Zbożowe”, również redagujemy „Notowania rynkowe cen zbóż”. Pomimo, że publikacje te rozsyłamy głównie drogą elektroniczną, cieszą się one już na samym starcie ogromnym zainteresowaniem, głównie dlatego, że tegoroczne żniwa i rynek zbóż zaskoczyły niemal wszystkich i aktualne wiadomości z rynku oraz jego tendencje były dla wielu producentów bardzo pomocne.

Niestety warunki klimatyczne, dotkliwie dały się nam, rolnikom we znaki. Raz w postaci znaczącego zmniejszenia plonów, a później w dramatycznym spadku jakości na plantacjach, z których nie udało się zebrać zbóż przed deszczami.

Doświadczenie ostatnich lat uczy, że okres dobrej, żniwnej pogody jest coraz krótszy i trwa zaledwie kilka do maksymalnie 7-8 dni. Również i anomalia pogodowe dają się coraz bardziej odczuwać. Musimy sobie zdać sprawę z tego, jak niezwykle ważne jest doskonałe wyposażenie techniczne oraz organiza- cja pracy w gospodarstwach, zwłaszcza tych większych.

Jednak nasza ocena szacunku zbiorów zbóż w Polsce w 2006 roku, którą zgłaszaliśmy do GUS, (w zespole roboczym, którego w końcu jest rzeczoznawca KFPZ) wyniosła bez kukurydzy 21,4 mln ton, czyli niespełna o 14 % mniej w stosunku do poprzedniego, również nie najlepszego roku. Dodać tu należy, że niektórzy rzeczoznawcy, a także same Ministerstwo Rolnictwa szacowało znacznie niższe zbiory, być może, aby mieć pretekst do natychmiastowego importu zbóż do Polski.

A przecież wyszacowany przez KFPZ zbiór zbóż w 2006 roku, na podstawie meldunków od członków z całego kraju i tak był zbliżony do zbiorów w najgorszych latach, czyli w 2000 i 2003 roku. Zbiory zbóz w 2006 roku są jednymi z najniższych w ostatnim 10 leciu .

Skutkiem powyższych zdarzeń cena zbóż na rynku szybko wywindowała w górę i trzeba tu dodać, że po raz pierwszy osiągnęła, a nawet przewyższyła poziom cen z poszczególnych krajów europejskich. Sytuacja powyższa, aczkolwiek bardzo korzystna dla producentów, którzy w ten sposób mogą zre- kompensować sobie skutki suszy i niższej produkcji, wywołuje zauważalne tendencje w imporcie zbóż, mąki i przetworów zbożowych do Polski. Proszę zapoznać się z prezentowanym w biuletynie listem Polskiej Izby Makaronów, z którym w dużej mierze należy się zgodzić. Ponadto niezwykle szybko i skutecznie podjęto już decyzję o sprzedaży 200 tys. ton pszenicy z krajowych rezerw interwencyjnych. W perspektywie uwzględnić też należy możliwość wykorzystania kontyngentu importowego zbóż z Rosji i Ukrainy do Unii Europejskiej.

Podsumowując będzie to rok producenta tak jak to zapowiadaliśmy jeszcze przed żniwami, jednak nie należy spodziewać się dalszego wzrostu i tak już wysokich cen zbóż na polskim rynku, bo byłoby to już groźne na przyszłość tak dla konsumentów jak i dla producentów. Wysoki poziom cen zbóż może też wpłynąć w przyszłości na zmniejszenie poziomu produkcji zwłaszcza trzody (około 17-18 mln ton zboża przeznaczane jest corocznie na paszę), musimy mieć na uwadze tzw. „cykle świńskie”, o czym świadczyć może niedawna historia.

Zatem apel byłego Ministra Rolnictwa Andrzeja Leppera o sprzedawanie zboża przez rolników jest całkiem uzasadniony.

Reasumując po bardzo złym 2005 roku dla ekonomii gospodarstw zbożowych, przyszłość rysuje się dużo lepiej. Wynika to z bieżącego bilansu produkcji zbóż w Polsce, Europie i na świecie, jak również z nowej perspektywy zagospodarowania zbóż paszowych na cele energetyczne (bioetanol) jest to, jak sądzę nowe, zielone światło na przyszłość dla polskich producentów zbóż.

Chcę również zwrócić uwagę czytelników, zwłaszcza producentów zbóż, na problematykę koncepcji prywatyzacji Firmy Elewarr. Duży artykuł na ten temat ukazał się w numerze 9 i 10 „Top agrar”, do którego lektury zachęcamy. Krajowa Federacja Producentów Zbóż podjęła własną koncepcję przyszłości tej Firmy w powiązaniu z producentami, o czym pisaliśmy w poprzednim numerze. Niestety pomimo skierowanego pisma z naszą koncepcją tej sprawy do Ministra Rolnictwa, jak do tej pory, nie doczekaliśmy się odzewu i jakiejkolwiek reakcji. Planujemy jednak zacieśnienie współpracy z Elewarrem, jako naturalnym partnerem producentów. Podczas najbliższej zimy zamierzamy spotkać się z rolnikami, producentami zbóż w poszczególnych oddziałach tej ﬁrmy, aby przedyskutować możliwości współpracy i większego wpływu producentów poprzez tą Firmę na rynek zbóż, a także możliwość jej prywatyzacji z udziałem rolników.

Zbigniew Kaszuba

Prezes Krajowej Federacji Producentów Zbóż

Drodzy Czytelnicy!

Świat Zbóż Nr 4 Październik 2006

4

(5)

W dniach 17-18 maja 2006 r., podczas konferencji zorganizowanej przez Radę Gospodarki Żywnościowej „Stan i perspektywy prze- mysłu rolno – żywnościowego”, mówiono o problemach i szansach polskich producentów żywności.

Podczas konferencji stwierdzono, iż żywność w Polsce stanowi stra- tegiczny towar i powinna uzyskać warunki do ekspansji na jednoli- tym, europejskim rynku oraz rynkach trzecich. Na czwartym miejscu w produkcji rolno-żywnościowej (po Niemczech, Francji i Hiszpanii) plasuje się Polska, co sprawia, że jest w ścisłej czołówce europejskiego rynku. Wartość globalna produkcji rocznej w naszym kraju szaco- wana jest na ok. 40 mld zł.

Za najważniejsze do zwiększenia konkurencyjności polskiej żywności, uznano dotarcie do milionów konsumentów w Europie i na rynkach trzecich z informacją, że żywność polską wyróżnia :

naturalna, zbliżona powszechnie do ekologicznej jakość, dzięki cze- mu jest ona wysokiej wartości prozdrowotnej;

wyjątkowy smak wielu produktów ( np. ciemnego pieczywa, wy- robów cukierniczych);

szczególne walory dietetyczne żywności, osiągane dzięki nie tyl-

ko na ogół ekstensywnym warunkom produkcji surowców w rolnictwie, ale także zmodernizowanym technologiom osiągniętym w dużych i mniejszych zakładach na światowym poziomie.

Podczas panelu dotyczącego żywności pochodzenia roślinnego dyskutowano o ograniczenie zakresu działania tzw. „szarej strefy”, szcze- gólnie silnej w łańcuchu technologicznym zboża – młyny – piekarnie.

Środowisko zbożowców pozytywnie odbierało działania prowadzą- ce do wspomagania finansowego obrotu materiałem siewnym, czyli wprowadzenie dopłat przy zakupie kwalifikowanych nasion zbóż.

Uznano jednak, że działania realizacyjne są zbyt powolne i opieszałe.

Stwierdzono również, iż szybsze rozwiązanie problemu nasiennic- twa pozytywnie przyczyni się do budowania systemu kooperacji surowcowo-produkcyjnej między poszczególnymi ogniwami łańcu- cha żywnościowego. Dobrze oceniono działania podjęte w kierunku wspierania i promocji spożycia przetworów zbożowych poprzez utworzenie Funduszu Promocji Przetworów Zbożowych, w ramach nowelizacji ustawy o ARR.

Zbigniew Kaszuba – prezes KFPZ, podczas panelu zbożowego, za- apelował do zebranych o poparcie inicjatywy KFPZ „Bułka w szkole”

(dla każdego ucznia) jako rozszerzenie programu „Szklanka mleka”.

Pomysł szczególnie mocno poparł przedstawiciel Instytutu Polskie Pieczywo.

W drugim dniu konferencji podczas dyskusji Prezes Federacji zwrócił się z pytaniem do Ministra Rolnictwa Andrzeja Leppera o stanowisko do pakietu spraw nurtujących polskich zbożowców. Były one skierowanych w piśmie do Ministerstwa (a opublikowanych w poprzednim biuletynie „Świat Zbóż”), zwłaszcza do koncepcji budowania rynku producenta i prywatyzacji firmy Elewarr z udziałem rolników. Nieste- ty Minister Lepper nie udzielił jednoznacznej odpowiedzi.

1 czerwca 2006 r. zarząd Federacji spotkał się z Mi- nistrem Rolnictwa i Roz- woju Wsi Andrzejem Lepperem. Na początku spotkania Zbigniew Ka- szuba przybliżył ministrowi historię i działalość federacji. Powiedział, iż Krajowa Federacja Pro- ducentów Zbóż istnie- je na rynku od kilku lat i chce się wypowiadać w imieniu producentów, ponieważ skupia rolni-

ków żyjących z produkcji zbóż. Na dzień spotkania członkowie federacji produkują łącznie 400 tys. ton zbóż rocznie. Nie jest to jeszcze zbyt wiele, lecz należy zauważyć, że jest to tendencja rosnąca.

Minister Lepper podkreślił, iż Federacja jest mu znana. Minister prze- kazał informacje, iż niebawem w ministerstwie zostaną wyznaczone poszczególne osoby odpowiedzialne za daną branżę w tym m.in.

za zboża. Zostaną powołane grupy robocze, gdzie będą prowadzone rozmowy na temat ustaw i rozporządzeń oraz gdzie będzie możliwa wymiana informacji na temat rynku.

Prezes Kaszuba zaznaczył, że zeszłoroczna sytuacja na rynku zbóż do dziś ma wpływ na rynek, ponieważ kupcy na tyle negatywnie wpłynęli na producentów, że nie byli oni w stanie przeciwstawić się niskim cenom i przegrali. Cena za pszenicę konsumpcyjną podczas zeszłorocznych żniw wyniosła 330 zł. Cena ta często była niższa od kosztów produkcji. W tym sezonie domagamy się, jako federacja,

Ważne wydarzenia z życia Federacji

Stan i perspektywy przemysłu rolno – żywnościowego

Spotkanie z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi Andrzejem Lepperem

5

(6)

Dni Pola Walewice – to już 10 lat

21 i 22 czerwca br.

odbyły się kolejne Dni Pola firmy Du- Pont w Walewicach.

Podobnie jak w poprzednich latach, nasi goście mieli moż- liwość zwiedzania pól demonstracyj- nych, zapoznania się z najnowszymi rozwiązaniami proponowanymi przez firmę DuPont w ochronie zbóż, kukurydzy, rzepaku i ziemniaka. Dodatkowo, swoją radą i pomocą służyli rolnikom naukowcy – znane autorytety z zakresu uprawy i ochrony tych gatunków.

Tym razem Dni Pola miały szczególny, wyjątkowy charakter – minęło bowiem już 10 lat od czasu powstania Gospodarstwa Demonstra- cyjnego DuPont w Walewicach. Oczywiście gospodarstwo nie mo- głoby powstać i prężnie się rozwijać bez bardzo dobrej współpracy z gospodarzami Walewic, Państwem Jadwigą i Henrykiem War- szawskimi oraz kierownikiem pól Panem Markiem Miklaszewskim.

Podczas uroczystej konferencji prasowej pracownicy firmy DuPont przekazali Prezesowi Stadniny Koni Walewice Sp. z o.o., Panu Hen- rykowi Warszawskiemu, okolicznościowy puchar. Jak stwierdził sam Pan Henryk – jest to pierwszy puchar za osiągnięcia Walewic w dziedzinie nie sportowej lecz w działalności na rzecz rozwoju rolnictwa.

Posiedzenie Rady Porozumienia

4 lipca 2006r. Julita Dziendziel uczestniczyła w posiedzeniu Rady Porozumienia Związków i Izb Gospodarczych, Handlowców, Prze- twórców Zbóż oraz Producentów Pasz i Produkcji Zwierzęcej. Po- siedzeniu przewodniczył prezes „Polskiego Mięsa”, Witold Choiński, który w roku bieżącym przewodzi Radzie Porozumienia. Spotkanie miało na celu wymianę informacji na temat stanu poszczególnych ryn- ków (zboża, drobiu, wieprzowiny, wołowiny). Wymieniano również poglądy branż na stan, kierunki i formy integracji łańcucha zbożowo – zwierzęco – mięsnego.

Negocjacje WTO

Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych 12 lipca 2006 r. zorganizował spotkanie, które miało na celu wymianę informacji, pomiędzy organizacjami rolniczymi, dotyczących toczących się negocjacji WTO. W spotkaniu z ramienia Federacji uczestniczyła Julita Dziendziel.

Władysław Serafin poinformował, że przewodniczący Komitetu Negocjacyjnego ds. Rolnictwa Crawfort Falconer, zasygnalizował, że stanowisko G20 (kraje postulujące maksymalną liberalizację w do- stępie do rynku krajów rozwiniętych, jednakże akcentujące przede wszystkim trudną sytuację i potrzeby krajów rozwijających się) może stanowić podstawę jego propozycji kompromisu. Oznaczałoby to obcięcie taryf celnych aż do 75%, jedynie 18 z 2200 taryf celnych w UE mogłoby zostać uznane za wrażliwe, nawet taryfy wrażliwych produktów musiałyby zostać znacznie zredukowane, a niektóre o ponad 50%. Przekładałoby się to na spadek dochodów rolników ceny dającej rentowność, bo tylko ona daje szansę rozwoju tego

rynku, jak również daje szansę eksportu. Kaszuba podkreślił, iż są już takie sygnały na rynku, że może powtórzyć się sytuacja cenowa z zeszłego sezonu.

Minister powiedział, iż w tej chwili sprzedawane jest zboże z zapasów po to, aby w żniwa wejść z wolnymi powierzchniami magazynowymi i by nie powtórzyły się sytuacje, gdzie rolnik zmuszony jest sprzedać zboże po niskich cenach.

Kaszuba podkreślił, iż federacja prowadzi rozmowy z Elewarrem na temat umów kontraktacyjnych, gdyż jest to firma, która może wpłynąć w porozumieniu z Krajową Federacją na ceny zbóż. Podkre- ślił, iż rozmawia się tutaj o wprowadzeniu podczas żniw w umowie ceny 100 euro za pszenicę konsumpcyjną. Jest to cena minimalna do obrony ekonomicznej producentów zbóż. Również jest to cena bezpieczna dla rynku, gdyż przy cenie

100 euro nie grozi nam import zbóż - powiedział Kaszuba. Jeżeli ta cena zostanie podana w umowie, to może ona wpłynąć na stabili- zację cen zbóż w kraju.

Federacja chce w przyszłości zaproponować prywatyzację Elewarru.

W piśmie, które złożyliśmy ministrowi proponujemy koncepcję tworzenia przy każdym elewatorze Elewarru grupy producenckiej, za- rejestrować ją i pomyśleć o koncepcji prywatyzacji przy udziale tych producentów. Niekoniecznie rolnik musi być właścicielem.Może on być współwłaścicielem, a przynajmniej, żeby był w radzie nadzorczej i aby miał coś do powiedzenia.

Kaszuba zauważył, że po raz pierwszy dobrze rozmawia się z preze-

sem Elewarru (Januszem Kufflem) na temat umów kontraktacyjnych.

Jednak dla podania cen musi dać zielone światło równiez szef ARR.

Federacja poinformowała ministra o planowanym seminarium doty- czącym koncepcji wsparcia po roku 2008, gdyż musimy zdecydować, który system wybrać. Zbigniew Kaszuba podkreślił, że w obecnym systemie producenci zbóż ponoszą szereg strat. Chcemy zorganizo- wać takie spotkanie, by zobaczyć jak oceniają to producencji z innych krajów Unii - powiedział Kaszuba. Chcemy też mówić o tym, jak organizacje francuskie finansują swoją działalność w COPA- COGE- CA.

Federacja wystąpiła również z pismem do wszystkich polskich organizacji będących członkiem COPY, że chcemy być ich reprezentan- tem, jeśli chodzi o zboża. Nie jesteśmy członkiem nikogo, ale chcemy się wypowiadać na temat zbóż, bo mamy na ten temat wiedzę.

Prezes federacji poprosił ministra o wsparcie pomysłu polskich zbo- żowców, żeby promować polską, zdrową żywność pochodzącą z przetworzenia zbóż. Tworzony jest obecnie przez Federację oraz Instytut Polskie Pieczywo program „Bułka dla ucznia”. Koszty programu mogą być pokryte w dużej mierze z funduszy Unii Europejskiej.

Program ma być skierowany do wszystkich dzieci, nie tylko biednych.

Prezes federacji podkreślił, że chcemy stworzyć modę na jedzenie dobrego, polskiego pieczywa.

Minister, podsumowując spotkanie powiedział, że Federacja Pro- ducentów Zbóż powinna być blisko Elewarru, bo zarówno umowy kontraktacyjne jak i prywatyzacja magazynów przy udziale produ- centów zbóż są rzeczą ważną i potrzebną.

6

(7)

30 czerwca 2006 r. odbyło się III Walne Zgromadzenie Delegatów Krajowej Federacji Producentów Zbóż. Podczas oficjalnej części ob- rad omawiano aktualne problemy na rynku zbóż oraz podsumowa- no kończący się sezon 2005/2006. W Walnym Zgromadzeniu De- legatów Krajowej Federacji Producentów Zbóż uczestniczył Andrzej Lepper- Wicepremier i Minister Rolnictwa. W spotkaniu uczestniczył również Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa Sebastian Fi-

lipek - Kaźmierczak, Roman Wenerski - Prezes ARR, Stanisław Stań- sko - Wiceprezes ARR oraz Janusz Kuffel - Prezes Elewarru.

Zbigniew Kaszuba podkreślał, że w 2006 roku notowano systema- tyczny wzrost cen zbóż. Nie sprawdziły się prognozy o nadmiernej podaży na tym rynku i dużych zapasach ziarna. Podkreślił, że rolnicy już w sierpniu powinni otrzymać cenę za pszenicę jakościową na poziomie co najmniej ceny interwencyjnej.

Wicepremier Andrzej Lepper poparł stanowisko prezesa Zbignie- wa Kaszuby, iż cena w żniwa powinna gwarantować opłacalność rolnikom i wynosić około 100 euro. By osiągnąć ten cel, Krajowa Federacja Producentów Zbóż proponowała w umowach kontraktacyjnych z firmą państwową Elewarr wprowadzić cenę 100 euro za tonę pszenicy o określonych parametrach. Wicepremier Andrzej Lepper powiedział, że temat umów kontraktacyjnych jest bardzo ważny, gdyż umowy te mogą zapewnić rolnikowi skup jego zboża po ustalonych wcześniej cenach. Wicepremier poinformował, iż w ministerstwie został opracowany projekt zarządzenia w sprawie powołania zespołów do spraw monitorowania sytuacji na poszcze- gólnych rynkach, w tym zespół do spraw zbóż. Konkretna osoba zostanie wyznaczona do współpracy ze związkami i organizacjami sku- 25%. Zaapelował o przeciwstawienie się tym postulatom. Włady-

sław Serafin podkreślił, że jest to sytuacja niemożliwa do zaakcepto- wania przez rolników!

Posiedzenie Rady Gospodarki Żywnościowej

Henryk Ordanik oraz Julita Dziendziel wzięli udział w posiedzeniu Rady Gospodarki Żywnościowej, która odbyła sie 13 lipca 2006r.

Tematem spotkania była rola i potrzeba właściwej reprezentacji polskich organizacji branżowych w Unii Europejskiej. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa – Krzysztof Ardanowski mówił, iż bez sprawnego lobbingu, przegramy w Unii Europejskiej. Zasadniczą sprawą jest reprezentacja polskich organizacji w COPA-COGECA.

Bogdan Golik - Poseł do Parlamentu Europejskiego mówił, iż w Bruk- seli tak naprawdę nie widać polskiego lobbingu. W takiej sytuacji nie mamy szans, by udało się wywalczyć korzystne dla Polski zapisy.

Andrzej Arendarski – Prezes Krajowej Izby Gospodarczej stwier- dził, że polskie produkty, choć bardzo dobre jakościowo i smakowo, są jeszcze słabo znane poza granicami naszego kraju. Przedstawił on koncepcję i założenia Instytutu Jakości Żywności, który ma na celu wypromowanie megamarki polskiej na rynkach unijnych i między- narodowych.

Spotkanie z prezesem Krajowej Izby Gospodarczej

18 lipca 2006 r. Zbigniew Kaszuba oraz Julita Dziendziel spotkali się

z Andrzejem Arendarskim - Prezesem Krajowej Izby Gospodarczej.

Celem spotkania było omówienie współpracy pomiędzy Federacją a KIG w ramach Instytutu Jakości Żywności.

Andrzej Arendarski zaprosił Federację do udziału w Radzie Progra- mowej Instytutu, którego głównym celem jest wzmocnienie konku- rencyjności polskich marek. Rada programowa będzie ciałem dorad- czym. Odpowiedzialna będzie za opiniowanie działań Federacji oraz upowszechniania jej wśród członków. Zbigniew Kaszuba, w imieniu Federacji, wyraził gotowość współpracy z Instytutem Jakości Żywno- ści. Zaoferował również pomoc przy określaniu kryteriów, jakie powinny spełniać zboża, z których to produkty będą starały się o przy- znanie certyfikatu Instytutu.

Krajowa Federacja Producentów Zbóż ma swojego rzeczoznawcę w GUS

19 lipca 2006 r. Zbigniew Kaszuba po raz pierwszy uczestniczył w naradzie rzeczoznawców centralnych GUS, jako ekspert – reprezentant federacji skupiającej producentów.

Według pierwszej prognozy Krajowej Federacji Producentów Zbóż przekazanej do GUS w połowie lipca zbiory zbóż (bez kukurydzy) w sezonie 2006 r. miały wynieść 22,836 mln ton i miały być niższe o 8,3% niż w roku ubiegłem. Powierzchnię zasiewów zbóż w stosunku do roku poprzedniego szacowano na nieznacznie większą (o około 40 tys. ha) i miała wynieść 7,96 mln ha. Federacja szacowała, iż średni plon zbóż w Polsce wyniesie 2,87 ton/ha i będzie o 8,9%

niższy w porównaniu z poprzednim sezonem.

III Walne Zgromadzenie Delegatów Krajowej Federacji Producentów Zbóż

7

(8)

piającymi zbożowców. Zbigniew Kaszuba powiedział, że poprzedni sezon nie był najlepszy dla producentów. Po bardzo dobrym 2004 r., susza spowodowała spadek plonów i zbiory, wg oceny GUS za- mknęły się na poziomie 26,9 mln ton, choć Krajowa Federacja Pro- ducentów Zbóż kwestionowała od samego początku tą prognozę.

Kaszuba podkreślił, iż Federacja uważała, że produkcja była niższa o 1 mln ton. Dowodem na to jest obecna sytuacja na rynku. Niedawno ceny zbóż zaczęły rosnąć, czyli zaczęło brakować zboża na rynku, pomimo bardzo dużych zapasów na początku sezonu 2005. Eksport zboża w sezonie 2005/06 zamyka się na poziomie 1,5 mln ton, co jest dobrą wiadomością i mimo wszystko zboża nie powinno zabrak- nąć. Okazało się jednak, że zboża zaczęło brakować - powiedział prezes Kaszuba.

Cena zbóż zaczęła rosnąć, co uznawaliśmy za rzecz normal- ną na przednówku żniw. Cena 10% powyżej ceny interwencyjnej, to normalna sytuacja. W następstwie sytuacji zapadła decyzja, że na rynek zostały rzucone zapasy z rezerw materiałowych po to, by schłodzić rynek, by nie zagroził nam import. Zbigniew Kaszuba zwrócił się z prośbą, żeby w takich przypadkach Federacja Zbożowa miała prawo się wypowiedzieć co do poziomu i ilości. Po sprzedaży 150 000 ton rynek całkowicie się uspokoił. Zaznaczył, że dziś musimy zastanowić się, jak wejść w te żniwa. Poinformował, że Federacja rozmawia z prezesem Kuflem, który przygotowuje umowę kontrak- tacyjną. Uważamy, że cena 100 euro w sierpniu, nie w listopadzie dawałaby szansę rozwoju branży, natomiast nie dawałaby zagrożeń jeśli chodzi o import.

Andrzej Lepper stwierdził, że dobrze, że spotykamy się przed żniwa- mi, bo nie chce, żeby cena zboża spadła w żniwa. Nie chce również, aby na rynek wpuszczono za dużo zboża, co mogłoby go zrujnować.

Podkreślił jednak, że trzymanie zboża do żniw mogłoby być równie bardzo groźne.

W części sprawozdawczo - wyborczej III Walnego Zgromadzenia Delegatów Krajowej Federacji Producentów Zbóż został wybrany nowy zarząd.

Prezesem zarządu został

Zbigniew Kaszuba z Grupy Producentów Zbóż i Rze- paku Rola.

Wiceprezesem Zarządu zostali

Henryk Ordanik z Gospodarstwa Karolew, Krzysztof Bojar z Gospodarstwa Hulcze,

Henryk Tchórzewski z Rolniczego Zespołu Spółdzielni Nysa,

Tomasza Solarz z Zrzeszenia Producentów Rolnych Żuławy Gdańskie.

Na przewodniczącego Komisji Rewizyjnej wybrano Jerzego Hławiczkę,

członkami komisji zostali

Jerzy Wierzchowski z Zamojskiego Towarzystwa Rolniczego, Maciej Pietrzak z TopFarms Wielkopolska Sp. z o.o.

Walne Zgromadzenie Delegatów Krajowej Federacji Producentów Zbóż ustaliło wysokość wpisowego na kwotę 10 zł, uiszczanego przez każdego nowo przyjętego, indywidualnego producenta zbóż.

Określono także wysokość rocznej składki członkowskiej na kwotę 50 groszy od sprzedanej tony zboża, lecz nie więcej niż 1000 zł, któ- ra będzie obowiązywała każdego indywidualnego producenta zbóż, będącego członkiem Krajowej Federacji Producentów Zbóż.

W dniu 18 lipca 2006 r. odbyło się posiedzenie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w którym uczestniczyli z ramienia Federacji Zbigniew Kaszuba i Julita Dziendziel.

Komisja oceniła skutki suszy w rolnictwie, wysłuchała informacji o działaniach rządu w zakresie pomocy finansowej i organizacyjnej dla rolników.

Marek Zagórski z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformo- wał, że wstępne szacunki wskazują, iż z powodu suszy zbiory zbóż będą mniejsze o około 20%. Zaznaczył, że w kraju sytuacja jest zróż- nicowana - największe straty susza spowodowała w województwach centralnych i północno-zachodnich. Poinformowano również, że rząd planuje między innymi następujące działania, mające poprawić sytu- ację rolników poszkodowanych w wyniku suszy:

uruchomienie kredytów klęskowych,

wydłużenie do 5 lat terminu spłaty już zaciągniętych kredytów, ubezpieczenie upraw rolnych,

odroczenie terminu płatności składek do KRUS oraz czynszów dzierżawnych dla Agencji Nieruchomości Rolnych,

przyspieszenie realizacji dopłat bezpośrednich.

Zbigniew Kaszuba, Prezes Krajowej Federacji powiedział, że susza

występuje na przeważającej części kraju. Podkreślił, iż susza powtarza się prawie co roku i część rolników posiada już kredyty klęskowe z poprzednich lat. Dużą pomocą będzie wydłużenie terminów spłat do 5 lat. Zaznaczył, iż ważną sprawą jest też szybkie wypłacenie do- płat bezpośrednich, tak jak ma to miejsce we Francji, gdzie wszyscy rolnicy otrzymują dopłaty bezpośrednie w ciągu dwu dni. Najlepszą pomocą, jak powiedział prezes Kaszuba, jest dobra cena za zboża, która już w żniwa powinna być wyższa niż cena interwencyjna.

Zauważył, iż nie grozi nam również import zbóż na dużą skalę. Ceny zbóż w Polsce są nadal jednymi z najniższych w Europie. Natomiast import zbóż z Węgier w najbliższych miesiącach nadal będzie nie- opłacalny. Dowodem na to jest wiosna tego roku, gdzie pomimo ceny 450 zł za tonę pszenicy nie zanotowano nagłego importu zboża do Polski. Zaapelował również do firmy Elewarr, aby ta podała ceny, jakie zamierza zaoferować rolnikom podczas żniw.

Posłowie mówili również o konieczności prowadzenia lepszej gospodarki wodnej. Postulowano wspieranie inwestycji dotyczących budowy deszczowni i mniejszych zbiorników retencyjnych. Jako najlepszy spo- sób, który poprawi sytuację w przyszłych latach, uznano ustawę o do- płatach do ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich.

8 Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi ocenia skutki suszy

(9)

Z inicjatywy Lubelskiej Izby Rolniczej i Krajowej Federacji Produ- centów Zbóż 24 lipca 2006 r. odbyła się w Zamościu konferencja

„Rynek zbóż w Polsce w 2006 roku.” W spotkaniu uczestniczyło 100 producentów zbóż, którzy dyskutowali nad prognozami zbio- rów oraz cenami jakie kupcy zaproponują w żniwa 2006.

Krzysztof Bojar, Wiceprezes Krajowej Federacji Producentów Zbóż na wstępie powiedział, że bieżący rok będzie drugim z rzędu rokiem nieurodzaju i zbiory zbóż będą jeszcze niższe niż w 2005 roku.

Podkrślił, że długa zima, opóźniona wiosna, a co za tym idzie, krótszy okres wegetacji, który był dodatkowo przerwany panującą niemal w ca- łym kraju suszą, wpłynęły w znaczący sposób na wysokość plonów, które będą jednymi

z najniższych w ostanich latach. Według pierwszej prognozy Federacji zbiory zbóż (bez kukurydzy) w sezonie 2006 r. wyniosą 22,8 mln ton i będą one o ponad 8% niższe niż w roku ubiegłym. Jeżeli nie poprawi się pogoda, to zbiory mogą być jeszcze niższe - powiedział Krzysztof Bojar. Podkreślił, że spadek zbiorów powinien mieć wpływ na ceny oferowane za zboże. Producent za pszenicę konsumpcyjną powinien otrzymać ponad 400 zł już w żniwa.

Krzysztof Bojar zaznaczył, że ceny zbóż w Polsce są nadal jednymi z naj- niższych cen w Europie, więc nie grozi nam import na dużą skalę.

Robert Jakubiec, Prezes Lubelskiej Izby Rolniczej powiedział, że zbiory zbóż w 2006 r. mogą się okazać nawet o 6 mln niższe niż w roku 2005. Zaznaczył również, że zapowiedzi Izby Zbożowo Paszo-

wej o prognozie zbóż na poziomie zeszłego roku, są nie do przyjęcia.

Robert Jakubiec powiedział, że nie powtórzy się również sytuacja z ze- szłego roku, że ceny zbóż podczas żniw są o 15-20% niższe od ceny interwencyjnej. Podkreślił, że przy tak niskich zbiorach ceny płacone za zboże muszą być na wyższym poziomie, bo w przeciwnym wypadku rolnicy nie będą mieć pieniędzy na wznowienie produkcji. Zaapelował do producentów środków ochrony roślin, aby nie podnosili cen, bo sytuacja finansowa producentów może być tragiczna. Robert Jakubiec powiedział, iż zboża w tym roku będzie brakowało, dlatego należy jak najszybciej wstrzymać przetargi na eksport zbóż.

Eugeniusz Grabowski, dyrektor Biura Produktów Roślinnych w Agencji Rynku Rolnego przedstawił funkcjonowanie interwencyjnego skupu zbóż w 2005 i plany na 2006. Poinformował, że w Pol- sce zakupy interwencyjne zbóż z ubiegłorocznych zbiorów w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w sezonie 2005/2006 (listopad - maj), wynio- sły łącznie 711,2 tys. ton zbóż (w tym: 492,6 tys. ton pszenicy, 120,9 tys. ton jęczmienia i 97,7 tys. ton kukurydzy). Zakupy te stanowiły 7,8%

zboża przejętego ogółem w całej UE.

Julita Dziendziel z federacji zbożowej przedstawiając analizę rynku zbóż na przednówku żniw 2006, zwróciła uwagę na zbiory zbóż w pań- stwach sąsiednich. Zarówno w Niemczech, w Czechach, na Węgrzech jak i na Słowacji szacuje się niższe zbiory niż w roku ubiegłym. Na Wę- grzech mają one być 2,2 mln niższe w porównaniu z rokiem ubiegłym.

Jeśli chodzi o światowe zbiory zbóż to w sezonie 2006/07 prognozo- wany jest umiarkowany ich spadek w stosunku do sezonu 2005/06.

W swojej wypowiedzi poruszyła również temat konsekwencji negocjacji WTO dla producentów zbóż w Polsce i Europie. Toczące się obecnie negocjacje WTO w dziedzinie rolnictwa oparte są o założenia przy- jęte podczas Konferencji Ministerialnej państw członkowskich WTO w Doha, w listopadzie 2001 r. Państwa członkowskie zadeklarowały wtedy gotowość prowadzenia negocjacji, których celem będzie:

istotna poprawa w dostępie do rynku dla towarów rolnych, redukcja, z myślą o całkowitym wyeliminowaniu, wszelkich form sub-

sydiów eksportowych,

istotna redukcja zakłócającego handel wsparcia wewnętrznego w rolnictwie.

Podkreśliła, iż obecnie członkowie WTO są wciąż na etapie szukania konsensusu. W przypadku braku porozumienia do 2006 r. cały proces negocjacji może ulec znacznemu przedłużeniu.

Spotkanie w Zamościu

9 Technologia produkcji pszenicy ozimej

dr. inż. Arkadiusza Artyszaka jest pierwszą publikacją z cyklu poświęconego technologiom upraw zbóż w ramach serii wydawniczej „Biblioteka Farmera”. Została przygotowana z myślą o wszystkich rolnikach, którzy chcą utrzymać się na rynku zbożowym i umacniać na nim swoją pozycję. Poradnik jest jednak adresowany nie tylko do rolników, ale także doradców rolnych, uczniów szkół rolniczych i studentów Akademii Rolni- czych.

Pszenica jest najważniejszym pod względem gospodarczym zbożem w kraju, a wymagania przetwórców co do jakości ziarna stale rosną. Na rynku będą liczyli się więc tylko ci rolnicy, którzy potrafią wyprodukować w dużych ilościach ziarno dobre, przy jak najmniejszych kosztach, ale też potrafiący zorganizować się tak, aby mieć realny wpływ na instrumenty i mechanizmy rynkowe. Do tego zaś niezbędna jest wiedza fachowa, której – w przystępny sposób – dostarcza publikacja Technologia produkcji pszenicy ozimej.

Jest to pozycja godna biblioteki każdego profesjonalnego producenta zbóż, a wiedza w niej zawarta w każdej chwili może być wykorzystana w codziennej praktyce rolniczej związanej z profesjonalną produkcją wszystkich zbóż, nie tylko pszenicy ozimej.

Zbigniew Kaszuba Prezes Krajowej Federacji Producentów Zbóż Wydawca:

Infolinia 0 800 777 778 e-mail: ksiazki@pwrsa.pl www.pwrsa.pl

(10)

21 sierpnia 2006 r. zarząd Federacji Producentów Zbóż spotkał się z Wiceministrem Rolnictwa, odpowiedzialnym za rynki rolne - Seba- stianem Filipkiem - Kaźmierczakiem, Prezesem WGT - prof. Micha- łem Jerzakiem, Wiceprezesem ARR prof. Stanisławem Stańko oraz nowym prezesem firmy Elewarr - Krzysztofem Frysiakiem.

Podczas spotkania dyskutowano na temat przebiegu tegorocznych żniw. Ważnym tematem była również sytuacja na rynku zbóż w Pol- sce, Europie i na świecie.

Krajowa Federacja Producentów Zbóż zaznaczyła, iż wcześniej nie dawała sygnałów na rynek, by wstrzymać się ze sprzedażą zbóż, a nagłe skoki cenowe nie są sprzyjające dla tegoż rynku. Podkreśliła także, iż na rynku znajduje się część zboża o bardzo dobrych parametrach – to zebrane przed deszczami. Jest również zboże na- dające się tylko na pasze albo do wyrobów gorzelnianych. Jedno- znacznie stwierdzono, że dobre zarządzanie rynkiem i odpowiednie ceny za pszenicę spowodują, że nie zabraknie zbóż na konsumpcję, przynajmniej w najbliższym czasie, a co się z tym wiąże, ceny mąki nie będą musiały tak szybko rosnąć. Federacja zaapelowała o szybkie wsparcie zakupu przez rolników kwalifikowanego materiału siewne- go oraz o jak najszybsze uruchomienie kredytów klęskowych, które są potrzebne rolnikom. Zebrani zaapelowali również o wstrzymanie przetargów sprzedaży na rynki trzecie pszenicy z polskich centrów interwencyjnych.

Minister Kaźmierczak zaznaczył, ważnym aspektem jest stabilizacja rynku zbóż, by nie powtarzały się sytuacje takie jak w poprzednich sezonach.

Prof. Jerzak podkreślił, że ostatnie lata pokazały, że uprawa zbóż ob- ciążona jest wysokim ryzykiem działalności. Stabilizacja cen produktu

to stabilizacja dla gospodarstw. Zaznaczył również, że najlepszym sposobem na stabilizację ceny są transakcje terminowe. Dlatego waż- ne jest, by jedyna obecnie w Polsce giełda towarowa, zaczęła działać i żeby wszyscy uczestnicy rynku mogli kierować się ceną z transakcji.

Obecnie nie ma w Polsce ceny, do której można się odnieść. Cena zboża na polskim rynku bardzo często jest pochodną gry na prognozy i informacje, które nie zawsze są rzetelnie podawane przez niektórych operatorów tego rynku!

Podczas spotkania poruszono również kwestię organizowania się producentów zbóż wokół elewatorów firmy Ellewarr. Minister Kaź- mierczak poparł postulat Federacji i uznał, iż jest to dobry sposób na tworzenie powiązań pomiędzy firmą Elewarr, a producentami.

Prezes Kaszuba podkreślił, że grupy takie powinny być premiowa- ne poprzez otrzymywanie wyższych cen przy skupie lub niższych cen za magazynowanie zboża. Zaznaczył także, iż program stabilizacji rynku powinien rozpocząć się od tworzenia grup producen- tów zbóż, które to nawiązywałyby współpracę z WGT. Kolejnym istotnym aspektem będzie poprawa infrastruktury przechowalniczej i transportowej w Polsce, a przede wszystkim rozbudowa portów oraz całej infrastruktury eksportowej. Wszystko to poprzez obni- żenie kosztów umożliwi konkurencyjny eksport zbóż z Polski, który obecnie jest pokrywany z kieszeni producentów.

Prezes Elewarru zadeklarował swoje poparcie w działaniach na rzecz organizacji producentów zbóż, w tym w tworzeniu grup producen- tów. Zapewnił, że będę trwały rozmowy z Federacją na temat umów kontraktacyjnych na następne lata. Krajowa Federacja Producentów Zbóż w dalszym ciągu domaga się udziału swojego przedstawiciela w Radzie Nadzorczej Firmy Elewarr.

Julita Dziendziel uczestniczyła w dniu 11 sierpnia 2006 r. w spotkaniu zorganizowanym przez Ministerstwo Rolnictwa. Spotkanie dotyczyło omówienia raportu dotyczącego oceny Wspólnej Organizacji Rynku w sektorze zbóż, opracowanego na zlecenie Komisji Europejskiej.

Autorzy raportu stwierdzają, że obecny system cen interwencyjnych jest słabo przystosowany do zachęcania przepływu zbóż z oddalo- nych od morza regionów z nadwyżkami do deficytowych regionów w obrębie Unii, bez płacenia subsydiów frachtowych. Jednocześnie przymusowe odłogowanie staje się coraz bardziej niewydajne jako środek kontroli podaży. W raporcie stwierdzono, że nie powinna dłużej funkcjonować interwencja we wszystkich Państwach Człon- kowskich. Zamiast tego proponuje się zredukowanie interwencji do niewielkiej liczby ograniczonych przestrzennie lokalizacji. Autorzy zalecają ograniczenie interwencji do Hiszpanii i Portugalii. Zaleca się zaprzestanie stosowania systemu (wprowadzonego dla uproszczenia w ramach reformy MacSharry’ego) jednolitej ceny interwencyjnej.

Przykład żyta ilustruje niewydajność, jaką ten system może powo- dować. Wdrożenie planów regionalizacji oraz powiązanych płatno- ści bezpośrednich doprowadziło do niesprawiedliwości w zakresie

dochodów producentów tych samych zbóż w różnych regionach i producentów różnych zbóż w tych samych regionach. Jeżeli ma się zakończyć tą niewydajność, prawdopodobnie wymagane bę- dzie większe, niż przewidziane w reformach oceny śródterminowej, ograniczenie płatności dla dużych rolników. Proponuje się stopniowe wycofanie z odłogowania. Autorzy tłumaczą to niewydajnością in- strumentu, którego koszty, zarówno dla indywidualnych producen- tów, jak i dla budżetu, przekraczają obecnie korzyści dla Wspólnoty.

Marian Borek z Ministerstwa Rolnictwa poinformował o propozy- cjach Komisji Europejskiej w sprawie zmiany wymogów jakościowych stosowanych przy zakupach interwencyjnych kukurydzy. Komisja za- proponowała zmiejszenie maksymalnej wilgotności ziarna z 14,5%

do 13,0%, zmiejszenie z 10% do 5% ilości ziaren połamanych oraz zmniejszenie z 3% do 0,5% ilości ziaren połamanych podczas su- szenia. Proponuje również wprowadzenie, jako wyróżnika jakościo- wego, gęstości w stanie sypkim i ustalenie minimalnego jej poziomu na 73 kg/hl.

Spotkanie z wiceministrem

Sebastianem Filipkiem - Kaźmierczakiem

Ocena Wspólnej Organizacji Rynku w sektorze zbóż

10

(11)

Henryk Ordanik - Wiceprezes Krajowej Federacji Producentów Zbóż uczestniczył w Pradze w dniach 3-5 września w kongresie Pozarządowych Organizacji Rolniczych Nowych Państw Członkow- skich UE, zorganizowanym z inicjatywy Izb Rolniczych z krajów Gru- py Wyszehradzkiej – Republiki Czeskiej, Węgier, Polski i Słowacji.

Wiodącym tematem kongresu była rola Copa-Cogeca w dbaniu o in- teresy rolników

oraz aktualna sytuacja sektora rolnego nowych państw członkow- skich i perspektywy na lata 2007-2013.

Podczas spotkania stwierdzono, że wsparcie w rozwiązaniu proble- mów wynikających z różnic w warunkach dla przedsiębiorczości, w nowych państwach członkowskich jest niewystarczające w porów- naniu do państw grupy EU-15.

W deklaracji poproszono europejską organizację rolników COPA- -COGECA o zwrócenie uwagi na następujące kwestie:

pozostawienie w gestii danego kraju podejmowania decyzji w spra-

wie limitów w dopłatach w zależności od wielkości gospodarstwa.

Obecne limity mogą być krzywdzące dla nowych państw człon- kowskich, gdzie przeważają duże gospodarstwa.

przesunięcie terminu rozpoczęcia skupu interwencyjnego zbóż w krajach Europy Centralnej na 1 września oraz umożliwienie w nowych państwach członkowskich zmniejszenie minimalnej wielkości partii zboża do skupu. Postulaty te wynikają z uwarun- kowań na rynku zbóż, gdzie w obecnej chwili główny zysk z obrotu zbożami trafia do organizacji handlowych, które wywierają cenowy nacisk na rolników. Jednocześnie obecna minimalna wiel- kość partii zboża w skupie interwencyjnym nie pozwala skorzystać z tego skupu rolnikom w niektórych rejonach.

zapewnienie odpowiednich parametrów jakościowych w skupie interwencyjnym kukurydzy, w interesie tych państw, gdzie jest ona produkowana.

Krajowa Federacja Producentów Zbóż, Krajowe Zrzeszenie Pro- ducentów Rzepaku - OZPR Brzeg oraz Związek Pracodawców - Dzierżawców i Właścicieli Rolnych w Opolu zorganizowały w dniu 31 sierpnia 2006 r. w Opolu forum dyskusyjne: “Skup rzepaku i zbóż w sezonie 2006 – analiza i wnioski na przyszłość”.

Spotkanie otworzył Mariusz Olejnik – Prezes KZPR oraz Henryk Tchórzewski - Wiceprezes KFPZ. Mariusz Olejnik na wstępie po- wiedział, że „piłka” jest teraz po stronie producentów. Za najważ- niejsze uznał potrzebę, w perspektywie dużego zapotrzebowania na rzepak, konsolidacji środowiska producentów, by wcześniej przygo- tować się do następnego sezonu i dobrze bronić swoich interesów.

Henryk Tchórzewski powiedział, że trzeba sie zdecydowaćb albo przejmiemy inicjatywę w kreowaniu ceny, albo uważamy, że ktoś będzie myślał za nas. Jednym ze sposobów umocnienia pozycji pro- ducentów przez zapewnienie sobie stabilnej ceny jest nawiązanie współpracy z giełdą towarową. Drugim sposobem, według Tchó- rzewskiego jest zrzeszanie się w grupy producenckie, które pozwa- lają na umocnienie swojej pozycji i dają możliwość utrzymania rów- nowagi cenowej.

Agnieszka Korycińska z KZPR przedstawiła szacunki zbioru rzepaku w 2006 roku, które we wstępnej ocenie Zrzeszenia wyniosły 1,3 mln ton oraz podała informacje o cenach

z ważniejszych firm skupowych w czasie skupu 2006. Zakładem, który oferował najwyższe ceny, była Komagra, która przez cały sezon płaciła za 1 tonę rzepaku 975 zł.

Julita Dziendziel poinformowała, że Krajowa Federacja Producen- tów zbóż na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród swoich członków, jak również na podstawie licznych głosów, które docierały do federacji, że zaawansowanie żniw na dzień 30 sierpnia wynosi średnio 88%. Na południu Polski żniwa dobiegły końca, natomiast na Żuławach ciągłe opady spowodowały, że pozostało jeszcze 45%

zbóż do skoszenia. Na tym etapie Federacja szacowała średni spadek zbiorów zbóż na poziomie 17% w stosunku do 2005 r. co daje 20, 6 mln ton. Zaznaczyła, iż spadek zbiorów jest zróżnicowany na terenie Polski i wynosi od 8% do 45% na Dolnym Śląsku. Największym problemem w tym roku nie będzie jednak spadek zbiorów, tylko ich jakość. Z przeprowadzonej ankiety wynika, iż spadek zbiorów zbóż konsumpcyjnych wynosi od 10% w woj. lubuskim i wielkopol- skim, gdzie zbiory zbóż rozpoczęły się najszybciej do 70% w woj.

warmińsko – mazurskim. Również ceny płacone za tonę pszenicy konsumpcyjnej były bardzo zróżnicowane na terenie kraju i na dzień 30 sierpnia wahały się od 450 do 600 zł za tonę. Najmniej płaco- no w województwie warmińsko – mazurskim oraz w południowej Polsce. Najwyższe ceny osiągnięto na Dolnym Śląsku oraz w Wiel- kopolsce.

Michał Jerzak – Prezes Zarządu WGT przedstawił miejsce War- szawskiej Giełdy Towarowej w żniwach 2006 i perspektywy na przyszłość. Podkreślił, że jedno z najbardziej istotnych zadań giełdy towarowej polega na utrzymywaniu równowagi rynkowej, czyli zapobieganiu gwałtownym spadkom lub zwyżkom cen, a tym samym stabilizacji dochodów gospodarstw.

Kongres Pozarządowych Organizacji Rolniczych Nowych Państw Członkowskich UE

Miejsce i rola producentów w kreowaniu cen

11

(12)

7 września odbyło się posiedzenie Rady Pro- gramowej Instytutu Jako- ści Żywności, w którym uczestniczyła, jako reprezentant Federacji, Julita Dziendziel.

Andrzej Arendarski – Pre- zes KIG przedstawił ideę i genezę powstania In- stytutu Jakości Żywności oraz cele jego działania.

Instytut tworzą: Krajowa Izba Gospodarcza, Mię- dzynarodowe Targi Poznańskie, Związek Zawodowy Samoobrona oraz organizacje skupiające producentów.

Podkreślił, że podstawowym działaniem Instytutu Jakości Żywności jest wykreowanie rynku żywności o wysokiej jakości. Instytut będzie miał na celu wzmocnienie konkurencyjności polskich producentów żywności na rynkach międzynarodowych poprzez przyznawanie certyfikatów jakości produktom żywnościowym oraz doradztwo w zakresie jakości produkcji i przetwórstwa. Przyznawane certyfikaty będą dawały konsumentom w całej Europie gwarancję, że oznako- wana nimi żywność jest bezpieczna, zdrowa, spełniająca najwyższe standardy określone przez Komisję Europejską.

Wsparcie polskich producentów i przetwórców żywności w dążeniu

do zapewnienia najwyższej jakości produktów spożywczych będzie realizowane poprzez stworzenie i wylansowanie wiarygodnej marki jakości. Pod tą marką będą rozpoznawane i promowane polskie produkty żywnościowe o najwyższej jakości. Pomocne również będzie prowadzenie działalności edukacyjnej dla producentów żywności oraz promocja marki wśród producentów żywności i na rynkach.

7 września odbyło się posiedzenie Rady Programowej Instytutu Ja- kości Żywności, w którym uczestniczyła, jako reprezentant Federacji, Julita Dziendziel.

Andrzej Arendarski – Prezes KIG przedstawił ideę i genezę powstania Instytutu Jakości Żywności oraz cele jego działania. Instytut two-

rzą: Krajowa Izba Gospodarcza, Międzynarodowe Targi Poznańskie, Związek Zawodowy Samoobrona oraz organizacje skupiające pro- ducentów.

Podkreślił, że podstawowym działaniem Instytutu Jakości Żywności jest wykreowanie rynku żywności o wysokiej jakości. Instytut będzie miał na celu wzmocnienie konkurencyjności polskich producentów żywności na rynkach międzynarodowych poprzez przyznawanie certyfikatów jakości produktom żywnościowym oraz doradztwo w zakresie jakości produkcji i przetwórstwa. Przyznawane certyfikaty będą dawały konsumentom w całej Europie gwarancję, że oznako- wana nimi żywność jest bezpieczna, zdrowa, spełniająca najwyższe standardy określone przez Komisję Europejską.

Wsparcie polskich producentów i przetwórców żywności w dążeniu do zapewnienia najwyższej jakości produktów spożywczych będzie realizowane poprzez stworzenie i wylansowanie wiarygodnej marki jakości. Pod tą marką będą rozpoznawane i promowane polskie produkty żywnościowe o najwyższej jakości. Pomocne również będzie prowadzenie działalności edukacyjnej dla producentów żywności oraz promocja marki wśród producentów żywności i na rynkach.

Został powołany Instytutu Jakości Żywności

80 lat Rachunkowości Rolnej w Polsce

12

(13)

Fundusz Promocji

produktów rolno-spożywczych

W dniu 12 września 2006 r. Julita Dziendziel uczestniczyła w spotkaniu zorganizowanym przez Federację Branżowych Związków Pro- ducentów Rolnych, którego celem było wypracowanie wspólnego stanowiska w związku z projektem ustawy o Funduszach Promocji produktów rolno-spożywczych.

Krajowa Federacja Producentów Zbóż popiera pomysł stworzenia Funduszu Promocji produktów rolno- spożywczych. Nie zgadzamy się jednak z pominięciem produktów zbożowych przy promocji. Tyl- ko kompleksowa promocja, mówiąca o przetworach pochodzących z polskich, dobrych jakościowo zbóż, może przynieść oczekiwany efekt. Nie można bowiem mówić o dobrych jakościowo przetworach zbożowych, nie mówiąc o zbożu. Federacja zaproponowała zmianę artykułu art. 2 ust. 1 pkt 3na „Fundusz Promocji Zbóż i Prze- tworów Zbożowych”.

Wnieśliśmy również poprawkę o uwzględnienie pobierania opłaty od zbóż skupowanych z przeznaczeniem na eksport,w celu promocji tego kierunku oraz szkoleń dotyczących jakości produkowanych polskich zbóż przez rolników. Wzorcem jest francuska organizacja producentów zbóż AGPB i jej struktura „France Eksport Cereales”.

Federacja podaje

szacunki zbiorów zbóż

Zbigniew Kaszuba w dniu 15 września 2006 r. po raz drugi uczest- niczył w naradzie rzeczoznawców centralnych GUS dotyczącej usta- lenia drugiej szacunkowej prognozy zbiorów zbóż. Prezes Federacji przekazał prognozy Federacji, która szacowała zbiory na poziomie 13,8 % niższe w stosunku do 2005 r. i wyniosły 21,4 mln ton. Sza- cunek ten wynikał z ankiety przeprowadzonej wśród członków Krajowej Federacji Producentów Zbóż. Na wynik ten miała wpływ powierzchnia gospodarstw podających wyniki spadków, jak również rozmowy z wybranymi producentami zbóż z różnych terenów kraju.

Szacunek ten wykonany był metodą średniej ważonej. Stąd pomimo, że w niektórych regionach Polski susza wyrządziła bardzo duże spadki plonów zbóż, to globalna produkcja nie spadła aż tak znaczą- co w związku z mniejszymi stratami w regionach o dużej produkcji zbóż.

Członek Grupy Lhoist

(14)

14 InIstytut Polskie Pieczywo wspólnie z Krajową Fede- racją Producentów Zbóż zainicjowały program prze- ciwdziałania niedożywieniu dzieci i młodzieży szkolnej oraz zapewnieniu prawidłowego sposobu odżywiania - „Bułka dla ucznia”.

Przeprowadzone badania potwierdzają, że aż 30 % dzieci w Pol- sce potrzebuje pomocy w zakresie dożywiania. Jednocześnie, pogłębia się nieprawidłowy wzorzec odżywiania, oparty na lanso- wanych w mediach i pozbawionych wartości odżywczych produk- tach wysokokalorycznych. Powoduje to pogorszenie się ogólnego stanu zdrowia dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.

Wspólna inicjatywa polskiego sektora zbożowo-młynarsko-pie- karniczego stanowi propozycję przeciwdziałania tej negatywnej sytuacji, która ma służyć poprawie żywienia polskich dzieci i mło- dzieży szkolnej.

Łączny odsetek uczniów potrzebujących dożywiania (jedzących obecnie nieodpłatne posiłki i tych, którzy oczekują jeszcze na pomoc) w szkołach podstawowych i gimnazjalnych.

Źródło: Polska Akcja Humanitarna, badania pt. „Dożywianie dzieci w wieku szkolnym”, 2004.

Problem niedożywienia dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce

Mimo zróżnicowania regionalnego, nie ma województwa, w któ- rym potrzeby w zakresie dożywiania nie występowałyby w zna- czącej skali. Problem ten ma więc charakter ogólnopolski.

Wśród ogólnego odsetka uczniów potrzebujących dożywiania, tylko dwie trzecie może częściowo liczyć na otrzymanie takiego wsparcia. Do jednej trzeciej z grupy dzieci szkolnych potrzebują- cych posiłku pomoc już nie trafia.

Jak wskazuje Polska Akcja Humanitarna, niesprzyjający do roz-

wiązania tego problemu jest system dystrybucji pomocy. Obszar działania instytucji finansujących posiłki w szkołach pokrywa się bowiem z obszarem obejmowanym przez samorządową pomoc społeczną. Wynika to z trybu finansowania przez gminy podle- głych im jednostek oraz niedoboru środków przeznaczanych na dożywianie.

W efekcie wsparciem obejmowana jest ta sama grupa dzieci i młodzieży, podczas gdy jednocześnie ponad 10 proc. uczniów, znajdujących się w trudnej sytuacji, pozostaje na marginesie wy- kluczenia, ponieważ nie spełnia formalnie wszystkich kryteriów ustalonych przez ośrodki pomocy społecznej.

Dzieci pozostawiane bez posiłku są gorzej traktowane przez ró- wieśników, a niejednokrotnie także i przez dorosłych. Zaniedbane i głodne dzieci postrzegane są jako „brudne” i ”niesympatyczne”, a w przypadku pojawienia się problemów związanych z nauką lub zachowaniem, nawet jako „głupie” i „niegrzeczne”.

Powoduje to szereg poważnych trudności w kontaktach dziecka ze szkolną społecznością i ma znaczący wpływ na niską samooce- nę młodego człowieka.

W zakresie problemu niedożywienia pewne ramy prawne tworzy Ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu wieloletniego programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”.

Zakłada on m. in. udzielanie wsparcia gminom (poprzez dofinan- sowanie z budżetu państwa do 60% wydatków) w zakresie doży- wiania dzieci z rodzin najuboższych.

W programie tym kładzie się głównie nacisk na posiłki gorące, co nie do końca odpowiada możliwościom organizacyjnym szkół (ograniczona ilość stołówek i miejsc do wydawania gorących po- siłków).

Pomoc w formie posiłku może być przyznana nieodpłatnie oso- bom i rodzinom, których dochód na osobę w rodzinie nie prze- kracza około 540 zł, co zawęża docelową grupę odbiorców tego typu pomocy (w pozostałych przypadkach możliwe jest odpłatne przekazanie posiłków, na warunkach ustalanych przez Radę Gmi- ny). Na lata 2006-2009 przedstawiony program zakłada sfinanso- wanie pomocy na kwotę nie mniejszą niż 2.900.000 tys. zł (łącz- nie środki pozabudżetowe i budżetowe).

W odniesieniu do projektu „Bułki dla ucznia”, program „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w pewnym stopniu wpływa

Bułka dla ucznia

(15)

15

na poprawę wyżywienia dzieci i młodzieży szkolnej (głównie po- chodzącej z uboższych rodzin) – poprzez działania podejmowane na poziomie gminnym. Wymaga to przede wszystkim zachęcenia lokalnych decydentów do zainteresowania się tym programem i rozpisania konkursów na zorganizowanie takiej formy dożywia- nia.

Ze względu na swoją cząstkowość (regionalizację) i ograniczenia wsparcia nie jest to jeszcze program, który

w pełni odpowiadałby potrzebom chwili.

Problem niewłaściwego odżywiania dzieci i młodzieży

Postępujące niekorzystne zmiany nawy- ków żywieniowych będą pogłębiać się jeszcze przez pewien czas, o czym alarmu- je już szereg instytutów i lekarzy zajmują- cych się tym zagadnieniem. Zaniepokojone tą sytuacją jest również środowisko szkolne i rodzice. Doświadczenia innych państw służyć mogą jako przestroga przed tym, do czego może doprowadzić brak jakich- kolwiek działań w zakresie zapewnienia odpowiedniego żywienia dzieci i młodzie- ży szkolnej.

W Anglii odsetek dzieci w wieku od 2 do 15 lat, dotkniętych otyłością lub nadwagą, osią- gnął w ostatnich latach alarmujący wzrost do 30 procent. Podobna sytuacja ma miejsce w USA, gdzie zgodnie z najnowszymi badaniami na otyłość chorobową cierpi 17 procent dzieci w wieku do lat dziewięciu.

Natomiast drugie tyle dzieci ma nadwagę i w ciągu najbliższych lat może stać się otyłymi. Naśladowanie nieprawidłowych wzorców zachowań żywieniowych powoduje w Polsce wzrost liczby dzieci z nadwagą, otyłych i z powikłaniami żywieniowymi.

Problem żywienia dzieci w Polsce ma podwójny charakter: z jednej strony dzieci pochodzące z ubogich rodzin, których nie stać na spożycie czasem nawet jednego posiłku, z drugiej zaś dzieci, które dysponują kieszonkowym i przeznaczają je na produkty o niskiej wartości odżywczej (tzw. „bomby kaloryczne”- słodycze i fast-foody).

Należy przede wszystkim zauważyć, że eksperci podkreślają pozytywną rolę pieczywa jako podstawowego składnika w pra- widłowym sposobie odżywiania, zwłaszcza dzieci i młodzieży szkolnej: „Następny posiłek - drugie śniadanie - dziecko powinno zjeść nie później niż po 4 godzinach, a optymalnie po 2-3 godzinach.

Drugie śniadanie w szkole nie powinno być tylko przekąską, ale posił- kiem pełnowartościowym, zwłaszcza wtedy, gdy dziecko zjada obiad dopiero późnym popołudniem po powrocie rodziców z pracy. Naj- prostszą wersją drugiego śniadania są kanapki. Ich podstawą powinno być pieczywo ciemne, które zawiera więcej witamin i składników mineralnych niż pieczywo białe. Mogą być to buł- ki grahamki, bułki z ziarnem, chleb pytlowy, chleb żytni razowy lub chleb graham. Dodatki do pieczywa powinny być możliwie jak

najbardziej urozmaicone.” ( Instytut Żywności i Żywienia, program

„Szansa dla Młodego Serca”).

Warto zaznaczyć, że model żywienia, w którym pieczywo stanowi jego podstawę dotyczy całego przekroju społeczeństwa, sta- nowiąc fundament w tzw. „piramidzie zdrowego żywienia”.

Pieczywo jest doskonałym źródłem energii pochodzącej głównie z węglowodanów, dostarcza również białka, wiele witamin, skład- ników mineralnych oraz błonnika.

Na podstawie piramidy Instytutu Żywności i Żywienia

Obecnie nadarza się szansa zinstytucjonalizowania programu „Buł- ka dla ucznia”, ze względu na trwające prace nad projektem ustawy o promowaniu produktów rolno- spożywczych. Wprowadzenie do- datkowego zapisu w zakresie rozdysponowania środków funduszu, np. o treści „wspieranie programów poprawy dobrostanu żywie- niowego i zdrowotnego ludności, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży”, umożliwiłoby wdrożenie szeregu programów, służących osiągnięciu celu . Wymaga to jednak wspólnego lobbingu branży rolno-spożywczej.

Co ważne, takie podejście pozwoliłoby również aktywnie włą- czyć się w realizację programów i zaleceń UE.

Jednym z unijnych projektów jest przyłączenie się do „Zielonej Księgi”, która dotyczy promocji zdrowego odżywiania i aktywno- ści fizycznej - „Promoting healthy diets and physical activity:

a European dimension for theprevention of overweight, obesity and chronic diseases”. Jej celem jest podjęcie szerokiej debaty pu- blicznej nt. sposobów redukcji otyłości i zapobieganiu w krajach UE szeregu chorobom chronicznym związanych z otyłością.

Akcentuje się również negatywne skutki zmniejszenia spożycia przetworów zbożowych w ostatnich latach (o 25% w porówna- niu do 1960 roku!).

Również WHO w raporcie „Global Strategy on Diet, Physical Ac- tivity and Health” wskazuje na społeczny charakter otyłości, w tym

(16)

16

wśród dzieci. Strategia formułuje w polityce żywieniowej i rolniczej cele, mające służyć ochronie i promocji zdrowia publicznego.

Podejmowane przez rządy działania powinny sprzyjać rozwojowi, produkcji i informowaniu społeczności o wyrobach rekomendo- wanych w krajowych lub międzynarodowych dietach.

Działajmy razem

Przedstawiona analiza istniejącej sytuacji wskazuje na zasadność podjęcia zakrojonych na ogólnopolską skalę projektów, wpływa- jących na poprawę dobrego stanu żywieniowego dzieci i młodzie- ży szkolnej w Polsce.

Potrzebne są więc dodatkowe, wspólne działania instytucji szcze- bla centralnego, szkół, mediów, środowisk żywieniowych, lekarzy i polskich dostawców zdrowej żywności. W ten sposób możliwa będzie poprawa stanu żywienia dzieci i młodzieży szkolnej w Pol- sce, zarówno w zakresie przeciwdziałania niedożywieniu, jak i zapewnienia zdrowego żywienia.

Kierunek podejmowanych działań powinien w pierwszej fazie przyjąć wymiar pozytywny, co powinno spotkać się z uzyskaniem szerokiego poparcia społecznego.

Kluczowe znaczenie ma w tym zakresie:

zapewnienie dostępności dzieci i młodzieży szkolnej do zdrowej żywności opartej na pieczywie i niezbędnych dodatkach, która będzie zorganizowana na preferencyjnych warunkach , medialne propagowanie właściwych wzorców prawidłowego

odżywiania.

Aspekt medialny jest o tyle istotny, że kierowane do dzieci i mło- dzieży, często agresywne reklamy wysokokalorycznych i niepeł- nowartościowych wyrobów, starają się przekonać, że są one w stanie zastąpić normalny posiłek. Co zrozumiałe, trafiają na po- datny grunt, gdyż nie ma chyba dzieci, które nie lubiłyby słody- czy. Jeśli jednak osoba powszechnie akceptowana i wyróżniająca się preferuje zdrowy tryb odżywiania, to uczniowie będą chcieli ją naśladować. Medialne upowszechnianie zdrowego stylu żywie- nia pozwala skuteczniej wpływać na ich zachowanie.

Oczekiwane wsparcie międzybranżowe i instytucjonalne inicjatywy „Bułka dla ucznia”:

wspólne działania branży rolno-spożywczej wskazujące na za- sadność wprowadzenie w Ustawie o Promocji zapisu „wspieranie programów poprawy dobrostanu żywieniowego i zdrowotnego ludności, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży”, umożliwiającego wdrożenie szeregu programów służących temu celowi,

wdrożenie programu zapewnienia dostępności w szkołach pieczywa i dodatków na analogicznych zasadach, jak w przypadku realizowanego obecnie przez Agencję Rynku Rolnego programu „Szklanka mleka”,

współpraca przy podejmowaniu medialnych działań informa- cyjnych, promujących akcję „Bułka dla ucznia” i zdrowy sposób odżywiania, w tym zwłaszcza przekazów skierowanych głów- nie do rodziców, uczniów, szkół i placówek oświatowych.

W zakresie koordynacji programu i rozwiązań szczegółowych, do-

tyczących proponowanych działań występują ze strony organiza- torów inicjatywy: Instytut „Polskie Pieczywo” i Krajowa Federacja Producentów Zbóż.

Nie bez znaczenia dla samej inicjatywy jest również fakt, że po- chodzi ona z polskiego sektora zbożowo-młynarsko-piekarnicze- go, nadając jej międzybranżowy i integracyjny charakter.

Oprócz deklarowanego wsparcia przez kolejne organizacje sektora rolno-spożywczego, inicjatywa „Bułka dla ucznia” wpisuje się jednocześnie w podejmowane już działania organizacji pozarzą- dowych i lekarskich oraz instytutów żywienia.

Obecnie potrzebne jest szerokie współdziałanie różnych środo- wisk (wydziałów

oświaty, dyrek- torów szkół, rodziców, insty- tutów żywienia, organizacji lekarskich, sektora zdrowej żyw- ności, przedsta- wicieli admini- stracji i władz, mediów itd.), które będzie służyło rozwojowi inicjatywy i wypracowaniu efektywnej for- muły wdrażania programu „Buł- ka dla ucznia”.

Dobrym prognostykiem jest już udzielone przez Ministra Rolnic- twa „zielone światło” dla prowadzenia dalszych prac nad jej prze- biegiem. Również Minister Edukacji Narodowej wyraził zaintere- sowanie rozwojem programu „Bułka dla ucznia”.

Zapewnienie możliwości prawidłowego odżywiania dzieci i mło- dzieży szkolnej powinno być jednym z ważniejszych celów polityki państwa, możliwych do realizacji przy aktywnej współpracy i pomocy placówek oświatowych. Stąd też warto wypracować rozwiązania gwarantujące uczniom jak najpełniejsze korzystanie z oferowanego programu.

Zachęcamy do wsparcia i rozwoju tej prospołecznej inicjatywy!

Grzegorz Nowakowski Instytut „Polskie Pieczywo”

www.polskiepieczywo.pl

(17)

W dniu l sierpnia 2006 roku Rada Ministrów przyjęła projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013. Dokument ten zde- terminuje zakres oraz formę wsparcia dla obszarów wiejskich.

Na podstawie informacji przekazanych przez Komisję Europejską kwota środków finansowych z budżetu Unii Europejskiej (Europejskiego Fundu- szu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, EFRROW) na lata 2007 - 2013 została określona na poziomie 11,7 mld euro, jednakże po dokonaniu waloryzacji całego budżetu EFRROW, uwzględniającej ceny bieżące - wysokość alokacji z budżetu EFRROW dla Polski wyniesie ok. 13, 230 mld euro, co w przybliżeniu z budżetem państwa daje łączną kwotę ok. 17 mld euro, w stosunku do wcześniej założonej kwoty 15,3 mld euro.

Różnica wynikająca z zastosowania tej waloryzacji zostanie w dużej mierze zostanie skierowana na wsparcie gospodarstw o niskim potencjale ekono- micznym, w szczególności na działania osi 3 Programu.

W dniu 11 sierpnia ww. dokumenty zostały przekazane do Komisji Euro- pejskiej, celem rozpoczęcia uzgodnień, w szczególności zapisów Programu w odniesieniu do działań PROW 2007 - 2013.

Zgodnie z informacją przekazaną przez KE, Polska znajduje się w czołówce krajów UE, pod względem zaawansowania i tempa prac nad ww. doku- mentami. Szybkie przesłanie i uzgodnienie KPS oraz PROW 2007 - 2013 ma decydujące znaczenie w kontekście uzgodnienia i zatwierdzenia Pro- gramu, a co za tym idzie uruchomienia działań na rzecz rozwoju obszarów wiejskich.

PROW 2007-2013 jest kontynuacją Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006, jak również Sektorowego Programu Operacyjnego Re- strukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich na lata 2004 - 2006.

Kontynuowane będą instrumenty wsparcia cieszące się największym zainteresowaniem, a równocześnie sprzyjające modernizacji gospodarstw rolnych, firm przetwórczych, służące rozwojowi usług. Wśród tych instru- mentów przede wszystkim należy wymienić inwestycje w gospodarstwach rolnych, poprawa przetwórstwa, renty strukturalne, wsparcie dla grup pro- ducentów, podejmowanie w gospodarstwach działalności pozarolniczej, pomoc dla młodych rolników.

Dodatkowo zostaną wprowadzone nowe działania wspierające obszary wiejskie, takie jak:

Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności;

Działania informacyjne i promocyjne;

Płatność dla obszarów objętych programem Natura 2000 oraz zwią- zanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej.

Zgodnie z założeniami Rozporządzenia 1698/2005 działania zgrupowa- ne są w ramach 4 osi - priorytetowych kierunków wsparcia obszarów wiejskich DE:

Oś I Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego;

Działanie 1.1 Szkolenie zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie

Działanie 1.2 Ułatwianie startu młodym rolnikom Działanie 1.3 Renty strukturalne

Działanie 1.4 Modernizacja gospodarstw rolnych

Działanie 1.5 Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej

Działanie 1.6 Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa Działanie 1.7 Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności Działanie 1.8 Działania informacyjne i promocyjne

Działanie 1.9 Grupy producentów rolnych

Działanie 1.10 Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posia- daczy lasów

Oś II Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich;

Działanie 2.1 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

Działanie 2.2 Płatności dla obszarów Natura 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej Działanie 2.3 Program rolnośrodowiskowy

Działanie 2.4 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne

Działanie 2.5 Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie instrumentów zapo- biegawczych

Oś III Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej

Działanie 3.1 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Działanie 3.2 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Działanie 3.3 Odnowa i rozwój wsi

Działanie 3.4 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Oś IV Działanie 4.1 Lokalne strategie rozwoju

Działanie 4.2 Współpraca międzyregionalna i międzynarodowa Działanie 4.3 Nabywanie umiejętności, aktywizacja i koszty bieżące

lokalnych grup działania Oś IV Leader

Opracowano w Dep. Programowania i Analiz, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi