• Nie Znaleziono Wyników

"Agrarstruktur im Hegau des 18. Jahrhunderts. Auswertung neuzeitlicher Urbare mit Hilfe des Computers", Christhard Schrenk, Konstanz 1978 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Agrarstruktur im Hegau des 18. Jahrhunderts. Auswertung neuzeitlicher Urbare mit Hilfe des Computers", Christhard Schrenk, Konstanz 1978 : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Dygo, Marian

"Agrarstruktur im Hegau des 18.

Jahrhunderts. Auswertung

neuzeitlicher Urbare mit Hilfe des

Computers", Christhard Schrenk,

Konstanz 1978 : [recenzja]

Przegląd Historyczny 78/4, 829-830

1987

Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,

gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych

i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie

w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,

powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego

i kulturalnego.

Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki

wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach

dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.

(2)

ZAPISKI 829

Zamieszczone w omawianym tomie rozprawy i materiały nie wyczerpują pro­ blematyki sformułowanej w tytule publikacji i w redaktorskim wstępie. Otrzy­ maliśmy dbiór opracowań szczegółowych, niekiedy bardzo szczegółowych i frag­ mentarycznych, na najrozmaitsze tematy, nie zawsze nawet ściśle związane z te­ matem tytułowym, o różnej wartości i przydatności. Jest to zresztą tendencja nader często widoczna w radzieckich publikacjach historycznych lat ostatnich: wydawanie Obiorów artykułów poświęconych zagadnieniom szczegółowym, nie­ kiedy wręcz przyczynkarskich, słabo spojonych ogólnym tytułem tomu.

W interesującym nas tutaj wydawnictwie tylko trzy artytkuły dotyczą bezpo­ średnio opanowywania przez człowieka, a ściślej przez kolonistów rosyjskich i współdziałających z nimi przedstawicieli innych narodowości w XVI—XVIII w., syberyjskiego środowiska naturalnego. Są to rozprawy: W. N. K u r i ł o w a i D. J. Re z u n a o genezie kulturalnego krajobrazu Syberii, z sięgnięciem do przedko- lonialnego okresu dziejów tej krainy i ze szczególnym uwzględnieniem roli pro­ cesów urbanizacyjnych, dalej A. A. L u c i d a r s k d e j o osadnictwie okolic Tom­ ska w XVII w. oraz I. P. K a m i e n i e c k i e g o o znaczeniu opisów Kuzniecka i Tomska sporządzonych przez znanego badacza Syberii, historyka G. F. Millera, w 1734 r. dla. zdefiniowania pojęcia miasta w piśmiennictwie naukowym rosyj­ skim. I. W. A se je w, A. W. G ł a d i l in , A. W. J e r m o ł a j e w , W. P. L e o n - t i e w i J. S. C h u d i a k o w opublikowali informacje o stanowiskach i zabytkach archeologicznych z doliny rzeki Barguzin, dolnej Angary i środkowego dorzecza Jenisejoi. W. N. K u r i l o w , A. W. O p o ł o w n i k o w , E. A. O p o ł o w n i k o w a . L. A. T k a c z e n k o , W. D. K o ł g u s z k i n i W. M. G o ł o ł o b o w przedstawili prace o budownictwie drewnianym w różnych zakątkach Syberii, jego zabyt­ kach i problemach konserwacji. A.W. O g u r c o w i N. P. K r a d i n omówili za­ gadnienia budownictwa obronnego. Tenże Kradin oraz Lucidarskaja zaprezento­ wali historię budowy i układ przestrzenny dwóch rosyjskich gródków na Syberii: Łapińskiego gródka i Juilskiego ostroga. We wszystkich rozprawach dotyczących budownictwa podkreślono wyraźne wpływy rosyjskiego budownictwa drewnianego tyoh regionów Rosji, z których przybywali na Syberię koloniści, ale równocześnie wpływ syberyjskiego środowiska oraz miejscowej tradycji.

Poza pewną ilością nowych informacji o źródłach archeologicznych, raczej

9kąipych i pozbawionych wyczerpującej dokumentacji, omawiany tom przyniósł w postaci odsyłaczy bądź publikacji wybranych tekstów, sporo wiadomości wydo­

bytych z archiwów — irkuckiego i nowosybirskiego, przede wszystkim zaś z zes­ połu „Sibirskij prikaz” przechowywanego w Centralnym Państwowym Archiwum Akt Dawnych w Moskwie oraz z bardzo interesującego Archiwum Leningradzkie- go Oddziału Instytutu Historii Akademii Nauk ZSStR.

A. W.

Ohristhard S c h r e n k , Agrarstruktur im Hegau des 18. Jahrhun­

derts. Auswertung neuzeitlicher Urbare mit Hilfe des Computers, Kon-

Stanzer Dissertationen t. 150, Hegau-Bibliothek t. LII, Hartung-Gorre Verlag, Konstanz 1987, s. 550.

Rozprawa doktorska Christharda S c h r e n k a powstała w ramach progra­ mu badawczego p.n. „Regionale Transformation von Wirtschaft und Gesellschaft im Bodenseeraum (16.-19. Jb.)”, realizowanego od końca lat -siedemdziesiątych w Uniwersytecie w Konstancji (zob. „Schriften des Vereins für Geschichte des Bo- deiisees und seiner Umgebung” t. СИ, 1»84, s. 115—174). Praca składa się z trzech 1«

(3)

830 ZAPISKI

części. Część I poświęcona jest urbarzom jako gatunkowi źródła historycznego oraz dotychczasowym sposobom ich wykorzystywania. Na s. 28—40 udzielił autor odpowiedzi na pytanie: Warum Urbarauswertung mit dem Computer? i przed­ stawił metody wykorzystywania urbarzy przy pomocy komputera (Schrenk jest autorem specjalnego programu). Część II zawiera obszerną prezentację wyników szczegółowych, zaś ostatnia — ich uogólnienie, ze szczególnym naciskiem na pro­ blem tzw. protoindustrializacji. W rezultacie powstała pomysłowa i niezwykle bogata faktograficznie monografia struktury agrarnej jednego z regionów połud- niowozachodnich Niemiec w XVIII w , praktycznie nie do zrealizowania metodami tradycyjnymi. Rozprawa Schrenka ukazuje możliwości badawcze, jakie powsta­ łyby wraz z interpretacją naszych lustracji (przy pomocy komputera.

M. D.

Polska czasów saskich. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej

• przez Instytut Historii Filii UiW w Białymstoku, .pod red. M. W r z o ­ s k a , Dział Wydawnictw Filii UW w Białymstoku, Białystok 1986, s. 299.

„Istota sprawy nie polega na tym, że historiografia obchodziła się z dolbą saską w sposób niesprawiedliwy, lecz na tym, że dzieje tego okresu zaniedby­ wała” — już to zdanie Stefana M e l l e r a we „Wprowadzeniu” uzasadnia po­ trzebę wydania tego tomu zawierającego teksty 15 referatów i komunikatów wy­ głoszonych na sesji w Białymstoku jeszcze w kwietniu 1980 r.

Szczegółowo i krytycznie omówił historiografię epoki „Sasa i Lasa” Andrzej Z a h o r s k i w referacie „Stan badań nad historią Polski czasów saskich”. Do­ ceniając walory szeregu publikacji zwrócił uwagę na brak wyczerpującej syn­ tezy. Trzy kolejne referaty dotyczą zagranicznych kontaktów Rzeczypospolitej: Emanuela R o s t w o r o w s k i e g o , „Francja, Polska i podlaski Wersal”, Stefana M e l l e r a , „Holandia a Polska za Sasów”, Jacka S t a s z e w s k i e g o , ,.Koniec unii z Saksonią”.

Wewnętrznych dziejów politycznych dotyczy referat Jerzego M i c h a l s k i e - g o, „Sejm w czasach saskich”. Autor przypomina m. in., że z 36 zwołanych w tej epoce sejmów jedynie 12 nie zerwano, ale też właśnie w okresie największego upadku parlamentu polskiego powstały znakomite projekty jego reformy. Ko­ munikat Andrzeja R o s n e r a podjął na podstawie ponad 4000 mów politycznych interesującą prólbę analizy frazeologii używanej w czasach saskich.

Sporo uwagi sesja poświęciła problematyce gospodarczej. Niektóre teksty z tej dziedziny przekroczyły granice czasów saskich. W szczególności dotyczy to artykułu Witolda K u l i „Gospodarka rolna bez akumulacji (Polska XVI—XVIII w.)”, stanowiącego tłumaczenie publikacji w „Studi Storici” i nawiązującego do klasycznej książki tego autora „Teoria ekonomiczna ustroju feudalnego”. Poza granice epoki saskiej wykracza również referat Adama M a n i k o w s k i e g o , który pozytywnie rozstrzyga postawioną w tytule kwestię: „Czy istniał polski merkantylizm?”. Dwa inne opublikowane wystąpienia dotyczyły kwestii bardziej szczegółowych: Alina S z t a c h e l s k a omówiła „Organizację administracji dóbr podlaskich Jana Klemensa Branickiego” a Jerzy T r z o s к a przedstawił kłopoty kupców gdańskich spowodowane wojną rosyjsko-szwedzką w latach 1741—1743.

Na odrębne odnotowanie zasługuje referat Anatola L e s z c z y ń s k i e g o (ŻIH) poświęcony organizacji gmin żydowskich w ziemi bielskiej, nawiązujący do opu­ blikowanej w 1980 r. rozprawy doktorskiej tego autora.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Podczas okupacji pruskiej w Warszawie nie dał się wciągnąć do służby wojskowej w szeregach zaborców, przybrał pozory beztroskiego hulaki. Zawiązane wówczas w

Structure. The layout of this paper is as follows: In Section 2 we formally introduce the problem setting. Our results on an approximation scheme in a continuous setting are reported

Przenikliwe studium ukazuje nam zatem postać opata de Rancé oraz atmosferę kulturową jego epoki; był on człowiekiem swojego czasu, ale zarazem odznaczał się profetyczną

Rücksicht nehmen zu wollen; dieser näherte sich aber grade jetzt wieder der „Familie" und diese hiedurch im Bewußtsein ihrer Macht noch mehr gestärkt, sprach es unumwunden aus,

Given the comparison study above, it can be inferred that the MFLMR’s frequency-limited balanced truncation with singular perturbation step yields the best results at

Each item of the catalogue consists of: description of the source, its provenance and date, stemma of the family, name and age of the declarant, names and age of family members

For this, the strains were grown under controlled conditions in chemostats and analyzed for their gene expression (RNA sequencing [RNA-Seq]), membrane lipid composition, and

W komponencie poznawczej wyróżnia się: osiągalność i dostępność obrazu własnej osoby, wewnętrzną presję na realizację celów związanych z uczeniem się (dwa