Maria Cybulska
Karalność drobnych przestępstw
[przegląd artykułu Mieczysława
Szerera, zamieszczonego w Nr
12(1963) "Nowego Prawa"]
Palestra 8/2(74), 43-44
!\)r 2 (74) Prz e g lą d p r a s y p r a w n i c z e j 43
a d w o k a ta p o z o s ta ją c e g o w ta k ic h zw ią z k a c h . D la te g o te ż z o s ta ł w p r o w a d z o n y z a k a z p e łn ie n ia f u n k c ji sęd zieg o p rz e z o so b ę p o z o s ta ją c ą w z w ią z k u m a łż e ń s k im
i. a d w o k a te m w y k o n u ją c y m p r a k t y k ę a d w o k a c k ą n a rz e c z p r y w a tn y c h k lie n tó w ,
la k ró w n ie ż p rz e z osoby p o z o s ta ją c e w s to s u n k u p o k r e w ie ń s tw a (do 2 s to p n ia ) i p o w in o w a c tw a (do 1 sto p n ia ) do a d w o k a ta w y k o n u ją c e g o p r a k ty k ę n a te r e n ie teg o sa m e g o w o je w ó d z tw a . R y g o ry te n ie m a ją z a s to s o w a n ia do a d w o k a tó w - r a d c ó w p ra w n y c h je d n o s te k u s p o łe c z n io n y c h i a d w o k a tó w z a jm u ją c y c h s ta n o w is k a w a d m in is tr a c j i p a ń s tw o w e j. Z a k a z y p o w y ższe w c h o d z ą w ż y c ie po u p ły w ie r o k u od o g ło sz e n ia u s ta w y .
P e w n e z m ia n y z o sta ły w p ro w a d z o n e do p o s tę p o w a n ia d y s c y p lin a rn e g o . M ia n o w ic ie w m y ś l n o w y c h p rz e p isó w , od p ra w o m o c n e g o o rz e c z e n ia m o ż e b y ć z a ło ż o n a r e w iz ja n a d z w y c z a jn a do N a jw y ż sz e g o S ą d u D y s c y p lin a rn e g o , k t ó r y o rz e k a ć b ę d z ie w s k ła d z ie 7 sędziów . Z w n io s k ie m o r e w iz ję n a d z w y c z a jn ą w y s tą p i ć m o że M in is te r S p ra w ie d liw o ś c i, a je ś li ch o d zi o sę d z ió w S ą d u N a jw y ż s z e g o — takż<- P ie r w s z y P re z e s S ą d u N ajw y ższeg o .
7 j» ślu g u je n a p o d k re ś le n ie f a k t z n ie s ie n ia d o ty c h c z a s o w y c h o g ra n ic z e ń w z a k re s ie p r a w a o d w o ła n ia p rz y s łu g u ją c e g o o b w in io n e m u o d o rz e c z e ń s k a z u ją c y c h n a k a r ę u p o m n ie n ia i n a g a n y . O b e c n ie d o p u szczo n e z o sta ło o d w o ła n ie od w s z e lk ic h o rz e c z e ń , i to w n o sz o n e z a ró w n o p rz e z rz e c z n ik a d y s c y p lin a rn e g o , j a k i p rz e z o b w in io n e g o , d la k tó r e g o n a w e t n a jn iż s z a k a r a d y s c y p lin a r n a m o że b y ć d o tk liw a
1 p u n k tu w id z e n ia m o ra ln e g o .
N a z a k o ń c z e n ie s w y c h w y w o d ó w M in is te r R y b ic k i p o d k r e ś la , że n o w e liz a c ja p r a w a o u s t r o ju są d ó w p o w sz e c h n y c h n ie ty lk o p o r z ą d k u je s t a n p r a w n y w te j d z ie d z in ie , a le ró w n ie ż w z m a c n ia p o z y c ję są d ó w w n a s z y m P a ń s tw ie .
Karalność drobnych przestępstw
»m aw ia w ty m ż e zeszy cie „N o w eg o P r a w a ” (n r 12/1963) M ie c z y sła w S z e r e r . ..S zk o d liw o ść a f e r , k o n ie c z n o ść ja k n a ;e n e r g ic z n ie js z e j w a lk i z n im i — to rz e c z y lasn e. N a to m ia s t ja k ra d z ić so b ie z p ło tk a m i p r z e s tę p c z j m i s p ły w a ją c y m i sz e ro k o n a b rz e g i g o s p o d a rk i sp o łe c z n e j, ja k ró w n ie ż z d ro b n y m i p r z e s tę p c a m i p r z e c iw k o in te re s o w i z b io ro w e m u lu b in d y w id u a ln e m u — to sp raiw a z a w iła , k o m p le k s o w a (...)” — p isze a u to r w u w a g a c h w s tę p n y c h sw e g o a r t y k u ł u .
Z a g a d n re n ie to zo sta ło ju ż p o ru s z o n e n a ła m a c h „ P r a w a i Ż y c ia ” (z 4 .V III. 1963 r.) p rz e z J a n a T o p iń sk ie g o , k tó r y m a ją c n a u w a d z e p o tr z e b ę o d c ią ż e n ia s ą d ó w od ro z p o z n a w a n ia d ro b n y c h sp ra w , p r o p o n u je r o z s z e r z e n i e u p r a w n ie n p r o k u r a to r ó w p rz e z u m o ż liw ie n ie • z a w ie s z a n ia p o s tę p o w a n ia p rz e d p r o k u r a to r e m w te d y , k ie d y je s t rz e c z ą o c z y w is tą , że są d z a s to s u je z a w ie s z e n ie w y k o n a n ia k a r y , o ra z u p o w a ż n i e n i e p r o k u r a to r ó w do k ie r o w a n ia ta k i c h w y p a d k ó w do s ą d u sp o łeczn eg o . T en o s ta tn i m ia łb y w ó w c z a s do w y b o r u : a) a lb o u n ie w in n ić s p r a w c ę , b j a lb o zw ró cić s p r a w ę p r o k u r a to r o w i w ra z ie u z n a n ia , że w a g a je j p r z e k r a c z a w ła śc iw o ś ć s ą d u sp o łeczn eg o , c) a lb o w re sz c ie o s trz e c s p r a w c ę , że je ż e li w c ią g u 3— 5 l a t p o p a d n ie w n o w y k o n flik t, to g ro zi m u s p r a w a , w k tó r e j n ie m oże liczy ć na z a w ie sz e n ie w y k o n a n ia k a ry .
S ę d z ia S z e re r u s to s u n k o w u je się k ry ty c z n ie do p o w y ż s z y c h p ro p o z y c ji z ró ż n y c h w zg lęd ó w . F rz e d e w s z y s tk im g ro ź n a do n ie d a w n a s y t u a c ja w d z ie d z in ie p r z e c i ą ż e n ia s ą d ć w p o w sz e c h n y c h n a le ż y ju ż do p rz e s z ło ś c i. W y m ia r s p r a w ie d liw o ś c i w e w s z y s tk ic h u s tr o ja c h re p r e z e n tu ją c y c h id e e h u m a n is ty c z n e p o w in ie n n a le ż e ć d o n ie z a w is ły c h s ą d ó w , z a d a n ie m zaś p r o k u r a to r a j e s t z r e g u ły o s k a r ż a n ie . Z a strz e ż e n ie . że u p r a w n ie n ia p r o k u r a to r a o g ra n ic z a ły b y s ię ty lk o do s p r a w , w k t ó
P rze g lą d p r a s y p r a w n ic z e j N r 2 .(74)
r y c h j e s t o c z y w iste , że są d z a w ie si w y k o n a n ie k a r y — n ie m oże p rz e m a w ia ć aa p r z y ję c ie m s u g e r o w a n e j k o n c e p c ji ta k ż e d la te g o , że m o ż n a w p r a w d z ie p rz e w id z ie ć ; k ie d y w y k o n a n ie k a r y n ie b ę d z ie z a w ie sz o n e , je d n a k ż e je s t b a rd z o w ą tp liw e , czy is tn ie je m o żn o ść, a ra c z e j b e z w z g lę d n a p e w n o ś ć p rz e w id z e n ia teg o , czy k a r a zo s ta n ie z a w ie sz o n a .
Co się ty c z y p rz e k a z y w a n ia s p r a w p rz e z p r o k u r a to r ó w s ą d o m sp o łe c z n y m , to z d a n ie m a u to r a — r o la ty c h s ą d ó w m a z n a c z e n ie g łó w n ie z p u n k t u w id z e n ia p r o f i la k t y k i. S ą d y te je d n a k n ie m o g ą s ta n o w ić g e n e ra ln e g o n a rz ę d z ia w w a lc e z d r o b n ą p rz e s tę p c z o ś c ią c h o ć b y z te g o w z g lę d u , że o p ie r a ją s w ą d z ia ła ln o ś ć n a a u to r y te c ie m o r a ln y m z b io ro w o śc i, a u to r y te t zaś t e n m oże z r e g u ły p o w s ta ć ty lk o w w ie l k ic h z a k ła d a c h fa b ry c z n y c h .
„ P r o b l e m a t y k a k a r a n i a d r o b n e j p rz e s tę p c z o ś c i n ie n a s tr ę c z a w ie lu z a g a d e k —r w y w o d z i d a le j a u t o r — p ó k i ch o d zi o t a k i e czy n y j a k k ra d z ie ż m ie n ia w a rto ś c i do 300 zł lu b ta k ie j a k o g ro m n a w ię k sz o ść tr a d y c y jn y c h w y k ro c z e ń . A le w k a te g o r ię d r o b n e j p rz e s tę p c z o ś c i m o g ą w c h o d z ić ta k ż e in n e c z y n y , co do k tó r y c h s y t u a c j ą n ie je s t p r o s ta . M oże się w ięc o k a z a ć , że m e to d a o d rę c z n e g o s p y c h a n ia tu k a r a l n o ś c i w dół — o d s ą d ó w p o w sz e c h n y c h do k o le g ió w k a r n o - a d m i n is t r a c y j n y c h , a s tą d d o s ą d ó w sp o łe c z n y p h — n ie je s t d o b r a ” .
A u to r i l u s t r u je s w ą m y ś l sz e re g ie m p r z y k ła d ó w , a m ię d z y in n y m i p rz y k ła d e m n a s tę p u ją c y m : P r e z e s sp ó łd z ie ln i, z a sk o czo n y p r z y w ie z ie n ie m do s p ó łd z ie ln i w ie l k ie g o z a p a s u ja r z y n , w o b a w ie o ich z e p su c ie d a je p o le c e n ie k ie r o w c y c ię ż a ró w k i o d w ie z ie n ia ic h n a ty c h m ia s t d o ro z d z ie ln i w ie d z ą c o ty m , że k ie r o w c a te n w ró c ił d o p ie r o co ze s łu ż b o w e j p o d ró ż y po d w ó c h n ie p rz e s p a n y c h n o c a c h . K ie ro w c a w y r u s z y ł w d ro g ę — i p r z e je c h a ł n a śm ie rć d zieck o . O b u s k a z a n o . Czy to w ie lc y , ś r e d n i czy d ro b n i p rz e s tę p c y ? W teg o r o d z a j u s p r a w a c h — z d a n ie m a u to r a — ty lk o s ą d o w e p o s tę p o w a n ie m o że z a g w a ra n to w a ć o b y w a te lo w i je g o p ra w a . R e a s u m u ją c , a u to r f o r m u łu j e n a s tę p u ją c e w n io s k i: Z a g a d n ie n ie d r o b n e j p rz e s tę p c z o śc i n ie w y m a g a r a d y k a ln e g o n o w a to r s tw a . M o że o no b y ć r o z w ią z a n e p rz e z w ła śc iw e r o z b u d o w a n ie p r a w a o w y k ro c z e n ia c h . S ą d o w n ic tw o sp o łe c z n e m a w ie lk ą p rz y sz ło ść p rz e d so b ą ja k o c z y n n ik w y c h o w a w c z y , a le je g o p o m o c w z a k r e s ie z w a lc z a n ia a k tu a l n e j d ro b n e j p rz e s tę p c z o ś c i je s t ra c z e j o g ra n ic z o n a do b a r d z o n is k ic h s to p n i te j p rz e s tę p c z o śc i. K w e s tię , czy s p r a w c a je s t d r o b n y m p rz e s tę p c ą , m o ż n a ro z s trz y g n ą ć d o p ie ro po p rz e p r o w a d z e n iu re g u la rn e g o p o s tę p o w a n ia s ą d o w e g o . W o b e c n e j c h w ili p rz e c ią ż e n ie s ą d o w n ic tw a n ie je s t ju ż g ro ź n e , w o b e c czego „ n ie m u s i b y ć d z iś p o d s ta w o w y m n a tc h n ie n ie m r e f o r m ” D la te g o te ż n a le ż y s k u p ić u w a g ę nie n a o b n iż e n iu w ła ś c iw o ś c i rz e c z o w e j, lecz n a ro z s z e rz e n iu s k a li ś r o d k ó w , k tó r y m i ro z p o rz ą d z a sę d z ia . „ J e ś li po ro z p o z n a n iu s p r a w y sę d z ia d o jd z ie do p rz e k o n a n ia , że w y s ta r c z y z a s to s o w a n ie t a k i c h śro d k ó w , ja k n a g a n a , u p o m n ie n ie , o d d a n ie pod d o z ó r śro d o w is k o w y itp . — n ie c h m a m o ż n o ść o rz e c z e n ia ic h (...).”
O przestępczości drogowej
p is z e A le k s a n d e r B a c h r a c h w n rz e 12 (1963) „ P a ń s tw a i P r a w a ” .
F u n k te m w y jś c ia r o z w a ż a ń a u to r a są w y ty c z n e w y m ia r u s p r a w ie d liw o ś c i i p r a k ty k i s ą d o w e j w s p r a w a c h p r z e s tę p s tw d ro g o w y c h u c h w a lo n e p rz e z S ąd N a j w y ż sz y n a p o s ie d z e n iu p o łą c z o n y c h Izb K a r n e j i W o js k o w e j z 22.V I.1963 r. (VI K O 54/61 — M on. P o l. N r 70, poz. 348). Z d a n ie m a u to r a w y ty c z n e te n ie o tw o rz y ły n o w e j „ e p o k i” w te j d z ie d z in ie , gdyż w is tn ie ją c y m s t a n ie p r a w n y m u c z y n ić teg o n ie m o g ły . P o z o s ta ło n ie r o z w ią z a n y c h s z e re g tr u d n o ś c i i sp rz e c z n o śc i, k tó r e ro d zą
