• Nie Znaleziono Wyników

Przedmiotowy System Oceniania Plastyka SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 IM. BOLESŁAWA CHROBREGO W JELENIEJ GÓRZE

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Przedmiotowy System Oceniania Plastyka SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 IM. BOLESŁAWA CHROBREGO W JELENIEJ GÓRZE"

Copied!
10
0
0

Pełen tekst

(1)

Przedmiotowy System Oceniania Plastyka

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 IM. BOLESŁAWA CHROBREGO W JELENIEJ GÓRZE

I. Ogólne zasady oceniania ucznia

1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela poziomu postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej, z realizowanych w szkole programów nauczania uwzględniających tę podstawę i formułowaniu oceny.

2. Cele oceniania wewnątrzszkolnego:

 informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie;

 udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju;

 motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce;

 dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce i specjalnych uzdolnieniach ucznia;

3. Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów i rodziców o wymaganiach edukacyjnych, kryteriach oceniania, sposobach

sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów.

4. Oceny są jawne zarówno dla ucznia, jak i dla rodzica (prawnego opiekuna).

5. Oceny bieżące ustala się według następującej skali:

celujący – 6 bardzo dobry – 5 dobry – 4

dostateczny – 3 dopuszczający – 2 niedostateczny – 1

Dopuszcza się stosowanie znaków „+” i „-”.

II Zasady uzupełniania braków i poprawiania ocen

1. W przypadku nieobecności na lekcji uczeń jest zobowiązany do uzupełnienia braków wiedzy oraz zaległości w zeszycie przedmiotowym i w ćwiczeniach oraz musi zgłosić ten fakt nauczycielowi.

2. Usprawiedliwiona nieobecność ucznia na ostatniej lekcji automatycznie usprawiedliwia jego nieprzygotowanie do zajęć.

(2)

3. Uczeń ma prawo być nieprzygotowany do zajęć dwa razy w semestrze.

Nieprzygotowanie winno być zgłaszane na początku lekcji. Nie może jednak ono dotyczyć zapowiedzianego wcześniej sprawdzianu lub zadania. Każde kolejne nieprzygotowanie odnotowuje się znakiem minus „-”, a trzy minusy oceną niedostateczną. Zgłoszone nieprzygotowanie do zajęć nie zwalnia od czynnego udziału w lekcji oraz nie wyklucza oceny za bieżącą pracę lekcyjną.

4. Nie ocenia się ucznia negatywnie w dniu powrotu do szkoły po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności min. tydzień.

5. Nie ocenia się negatywnie ucznia, który znalazł się nagle w trudnej sytuacji losowej (wypadek, śmierć bliskiej osoby i inne przyczyny niezależne od woli ucznia).

6. Każdy uczeń ma prawo poprawy oceny, z zastrzeżeniem że poinformuje o tym nauczyciela i umówi się z nim na poprawę w terminie nie przekraczającym dwóch tygodni. Ocenę można poprawić tylko raz.

III. Obszary aktywności uczniów podlegające ocenie

Celem oceniania jest poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych, pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu rozwoju, motywowanie go do pracy, dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia. Założeniem przedmiotowych zasad oceniania jest obiektywizm, trafność i rzetelność oraz branie pod uwagę wysiłku wkładanego przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków szkolnych.

Obszary podlegające ocenie, przedmiot ocenianych

umiejętności

Umiejętności

Zakres podstawowy Zakres rozszerzony

przygotowanie do zajęć

(przygotowanie odpowiednich materiałów plastycznych,

opanowanie wiedzy, wyszukanie informacji, wykonanie ćwiczeń i zadań wstępnych)

• przygotowanie

podstawowych materiałów umożliwiających

wykonanie prostego ćwiczenia

• wyszukanie prostych informacji umożliwiających udział w lekcji i

przygotowujących do realizacji ćwiczeń

• przygotowanie ciekawych materiałów

umożliwiających

wykonanie oryginalnego ćwiczenia

• wyszukanie bogatych informacji z rożnych źródeł umożliwiających aktywny udział w lekcji, bardzo dobrze przygotowujących

(3)

• wykonanie zadania domowego w

uproszczonej formie

do realizacji ćwiczeń

• wykonanie zadania domowego w

rozbudowanej formie

postawa i zachowanie na zajęciach podczas oglądania wystaw, zwiedzania zabytków i skansenów (kultura osobista w trakcie zajęć, wykonywanie poleceń, przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas używania odpowiednich

materiałów i narzędzi plastycznych, właściwa współpraca z innymi uczniami podczas wykonywania zadań grupowych,

odpowiednie

zachowanie w galeriach, muzeach, skansenach podczas zwiedzania zabytków)

• spełnianie

podstawowych poleceń, poprawne, odpowiednie zachowanie na

zajęciach, znajomość podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania prac, związanych ze

stosowanymi materiałami i narzędziami plastycznymi

• podejmowanie

częściowej współpracy z innymi uczniami podczas wykonywania zadań grupowych

• spełnianie

podstawowych zasad zachowania w galeriach, muzeach, skansenach, podczas zwiedzania zabytków

• spełnianie wszystkich poleceń, bardzo dobre zachowanie na zajęciach, znajomość wielu zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania prac, związanych ze

stosowanymi materiałami i narzędziami

plastycznymi

• podejmowanie, pełnej, różnorodnej współpracy z innymi uczniami podczas wykonywania zadań grupowych

• bardzo kulturalne zachowanie w galeriach, muzeach, skansenach, podczas zwiedzania zabytków

realizacja prac plastycznych ze szczególnym

zwróceniem uwagi na zaangażowanie, pomysłowość,

obiektywne ocenianie walorów artystycznych tworzonych kompozycji (zgodność pracy z tematem, celowość zastosowania środków artystycznego wyrazu, techniki plastycznej)

• tworzenie prostych, schematycznych

kompozycji plastycznych, w luźny sposób

związanych z tematem

• przypadkowy dobór środków wyrazu artystycznego, wykorzystywanie niektórych możliwości techniki wykonania pracy

• tworzenie ciekawych, oryginalnych kompozycji, w pełni oddających zadany temat, nietypowo

ujmujących temat

• celowy dobór środków artystycznego wyrazu w pracy plastycznej, wykorzystanie

różnorodnych możliwości techniki

wiedza o środkach artystycznego wyrazu elementy wiedzy o dziedzinach sztuki i wybranych

zagadnieniach z

dziedzictwa kulturowego kręgu

śródziemnomorskiego, omawianie i

• wyrywkowa wiedza o specyfice, zastosowaniu środków artystycznego wyrazu, znajomość

podstawowych zagadnień dotyczących dziedzin plastyki i rodzajów dzieł

• częściowa znajomość niektórych zagadnień z dziedzictwa kulturowego

• pełna wiedza o specyfice, zastosowaniu środków artystycznego wyrazu, znajomość wielu

zagadnień dotyczących dziedzin plastyki i rodzajów dzieł

• dobra znajomość wybranych zagadnień z dziedzictwa kulturowego

(4)

interpretowanie formy i przekazu dzieł,

wykonanie prac, wypowiedzi

kręgu

śródziemnomorskiego

• omawianie i

interpretowanie niektórych zagadnień odnoszących się do formy dzieła,

niektórych treści, przekazu dzieł

kręgu

śródziemnomorskiego

• omawianie i interpretowanie

różnorodnych zagadnień odnoszących się do formy dzieła, niesionych przez nie rożnych treści, przekazu dzieła aktywność artystyczna

jako twórcza postawa, odwaga, oryginalność myślenia podczas planowania i realizacji happeningów, akcji plastycznych

• stosowanie

uproszczonych, dosyć typowych rozwiązań, mało oryginalnych pomysłów w celu obmyślenia i realizacji happeningu, akcji

plastycznej

• kreatywność, odwaga, oryginalność myślenia podczas planowania i realizacji happeningów, akcji plastycznych i innych działań obejmujących nowe, współczesne dzieła sztuki, szukanie

różnorodnych rozwiązań gotowość do

uczestniczenia w kulturze sposób oglądania ekspozycji muzealnych i wystaw, analizowanie formy i treści dzieł sztuki, zwiedzanie

zabytkowych obiektów, skansenów

• bierne uczestniczenie w wydarzeniach

kulturalnych, oglądanie wystaw bez

zaangażowania i

uważnego analizowania i interpretowania ich formy i treści

• zwiedzanie zabytków bez zauważania wielu istotnych elementów dotyczących stylu, formy, charakterystycznych fragmentów, znajdujących się tam dzieł sztuki

• mało aktywny udział w zajęciach dotyczących tradycji regionalnych w skansenach

• aktywny udział w

wydarzeniach kulturalnych, wykazywanie

zainteresowania i przygotowania do oglądania wystaw, wnikliwe analizowanie i interpretowanie ich formy oraz treści

• uważne zwiedzanie zabytków, obserwowanie różnorodnych, istotnych elementów dotyczących stylu, formy, wielu charakterystycznych fragmentów budowli, dzieł sztuki znajdujących się w zabytkach

• aktywność,

zaangażowanie podczas zajęć dotyczących tradycji regionalnych w

skansenach

(5)

IV. Zasady i sposoby oceniania uczniów

1. Ocenie podlegają następujące formy aktywności ucznia:

• Działalność plastyczna (kryteria: właściwy dobór kompozycji i środków wyrazu, kreatywność – sposób przedstawienia tematu i oryginalne pomysły, własna interpretacja postawionego problemu plastycznego),

• Praca w grupie (kryteria: organizacja pracy, podział zadań, komunikacja, wiedza i umiejętności, prezentacja zadania, stopień poczucia odpowiedzialności za działanie grupowe),

• Wypowiedź ustna (kryteria: zgodność wypowiedzi z tematem, zachowanie logiki, zakres merytoryczny wiedzy i właściwe stosowanie pojęć plastycznych),

• Wypowiedź pisemna (kryteria: czytelność i estetyka zapisu, zgodność wypowiedzi z tematem, zachowanie logiki, zakres merytoryczny wiedzy i właściwe stosowanie pojęć z dziedziny plastyki). Sprawdziany są zapowiadane z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem i podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy.

• Prowadzenie zeszytu – uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu przedmiotowego, w którym powinny znajdować się zapisy tematów, notatki, miejsce na korespondencję z rodzicami. Zeszyt prowadzony jest starannie i systematycznie przez ucznia.

• Szczególne osiągnięcia – udział w konkursach, wyniki najwyższe - ocena celująca, wyniki na poziomie wyższym niż przeciętny - ocena bardzo dobra.

• Aktywność – aktywność i zaangażowanie w samodzielne rozwiązywanie problemów, stopień zainteresowania sztuką (udział w dyskusjach, umiejętność formułowania wniosków), umiejętność porządkowania wiedzy, (kojarzenia faktów, dostrzegania analogii), udział w wystawach, wykonywanie zadań dodatkowych. Uczeń ma prawo do zbierania punktów w zależności od uzyskanego poziomu (plus lub minus) za koniec semestru. Stosuje się następujące formy aktywności (plus) oraz nieprzygotowanie (minus).

(+) to:

- aktywność na lekcji

- przygotowanie dodatkowych materiałów do lekcji, - pomoc słabszym kolegom w nauce przedmiotu,

(-) to:

- brak zeszytu,

- brak materiałów niezbędnych do realizacji na lekcji, - dezorganizacja zajęć plastycznych (w tym prac w grupie),

(6)

Pięć „plusów”- uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. Trzy „minusy” uczeń otrzymuję ocenę niedostateczną.

1. Uczeń dwa razy w semestrze ma prawo zgłosić nauczycielowi nieprzygotowanie do zajęć bez konsekwencji (nieprzygotowanie uczeń zgłasza przed rozpoczęciem lekcji)

2. Prace plastyczne są obowiązkowe. Jeżeli uczeń nie zdąży wykonać całej pracy na zajęciach, może ją oddać i otrzymuję ocenę co najmniej dostateczną. Prace uczniów są przechowywane przez nauczyciela do końca roku szkolnego a następnie oddawane zainteresowanym uczniom lub niszczone.

3. W przypadku nieobecności ucznia w szkole zeszyt przedmiotowy musi być uzupełniony i prace plastyczne również.

Osoby, które w ciągu semestru nie zgłosiły braku przygotowania do zajęć otrzymują dodatkową ocenę bardzo dobrą.

Ocenianie ucznia na zajęciach plastyki dotyczy różnych aspektów jego aktywności, jednak, najważniejsza jest działalność plastyczna – to ona stanowi podstawowy wyróżnik tych zajęć.

Na początku każdego roku szkolnego (do 15 września) uczniowie zostaną zapoznani z zasadami i kryteriami oceniania na lekcjach plastyki. Fakt ten jest odnotowany w dzienniku.

V. Wymagania na poszczególne oceny

W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, nauczyciel obniża wymagania edukacyjne:

(7)

 mylenie i trudności w wysławianiu się,

 wydłużony czas odpowiedzi,

 problemy z koncentracją i nieśmiałością,

 problemy z poznawaniem kształtów, różnicowaniem zjawisk plastycznych,

 problemy manualne,

 problemy z koordynacją słuchowo-wzrokowo-ruchową,

 inne trudności specyficzne dla przedmiotu.

Wsparcie polega m.in. na:

 wydłużeniu czasu przeznaczonego na ćwiczenia,

 odpytywaniu oraz wykonywaniu ćwiczeń poza forum klasy,

 powtarzaniu poleceń i upewnianiu się, czy zostały dobrze przez ucznia zrozumiane,

 pomocy w selekcjonowaniu wiadomości,

 mobilizowaniu i wzmacnianiu pozytywnym ucznia.

Podczas oceniania na lekcjach plastyki bierze się pod uwagę:

• Postawę, zachowanie, motywację ucznia do pracy, przygotowanie do zajęć. Chęć do pracy, obowiązkowość powinna być doceniana jako istotny, podstawowy czynnik umożliwiający twórczość, poznawanie dzieł, udział w wystawach.

• Zróżnicowanie możliwości, zdolności plastyczne wpływające na ogólny efekt plastyczny prac. Uczniowie mniej zdolni, a starający się o estetykę wykonania swoich prac plastycznych mogą otrzymywać za nie dobre oceny.

• Osobowość ucznia, odwaga wypowiedzi artystycznej, cechy temperamentu wpływające na sposób realizacji i formę wykonania zadań plastycznych. Na ocenę sposobu wykonania prac plastycznych, zastosowania określonych środków wyrazu artystycznego, sposób formułowania wypowiedzi nie mogą wpływać czynniki związane np. z nieśmiałością, wycofaniem dziecka.

• Ograniczenia zdrowotne utrudniające wykonywanie niektórych zadań (np. alergia na materiały plastyczne, ograniczenia ruchowe, zdiagnozowany zespół ADHD).

Ograniczenia zdrowotne wymagają od nauczyciela oceniania odpowiednich, indywidualnie dobranych zadań uwzględniających rzeczywiste możliwości ucznia (np.

dobór odpowiedniej techniki plastycznej, wykonanie zadania o krótszym czasie realizacji).

(8)

Ogólne kryteria oceniania z plastyki

Ocenianie poziomu opanowania treści programowych

Celująca (treści wykraczające poza program i realizację podstawy programowej) Wiedza i umiejętności plastyczne przewyższające swoim zakresem wymagania programowe, postawa twórcza, poszukująca, samodzielna, oryginalna twórczość plastyczna, świadome posługiwanie się środkami artystycznego wyrazu w podejmowanych pracach, analizowanie różnorodnych treści zawartych w dziełach sztuki, zauważanie różnorodnych powiązań plastyki z innymi dziedzinami życia, kształtowanie estetyki otoczenia w różnorodnych formach, rozszerzanie wiedzy poprzez korzystanie z rożnych źródeł informacji, mediów, wykraczające poza program, bardzo aktywne uczestnictwo w kulturze, żywe zainteresowanie zjawiskami w sztuce i wydarzeniami artystycznymi.

Bardzo dobra (treści dopełniające pełna realizacja wymagań programowych i podstawy programowej)

Bardzo dobre przyswojenie treści teoretycznych i umiejętności praktycznych, wykonywanie różnorodnych, oryginalnych kompozycji plastycznych, bardzo duża aktywność twórcza, dobre posługiwanie się środkami wyrazu artystycznego w wykonywanych pracach, wnikliwe analizowanie treści dzieł, znajdowanie licznych powiązań między plastyką a innymi dziedzinami życia, aktywne wpływanie na estetykę otoczenia, rozszerzanie wiedzy poprzez korzystanie z rożnych źródeł informacji, mediów, bardzo aktywne uczestnictwo w kulturze.

Dobra (treści rozszerzone)

Przyswojenie treści umożliwiających tworzenie złożonych praktycznych i teoretycznych ćwiczeń plastycznych, duża aktywność twórcza, analizowanie niektórych wskazanych treści zawartych w dziełach, przenoszenie wiedzy o plastyce na inne dziedziny życia, m.in. kształtowanie estetyki otoczenia, aktywne uczestnictwo w kulturze.

Dostateczna (treści podstawowe)

Przyswojenie podstawowych treści umożliwiających realizowanie bardzo prostych, schematycznych, stereotypowych kompozycji plastycznych, uproszczone wypowiedzi o sztuce, świadomość potrzeby estetyki otoczenia, bierny stosunek do kształtowania estetyki otoczenia, mało aktywne uczestnictwo w kulturze. Dobra (treści rozszerzone)

(9)

Przyswojenie treści umożliwiających tworzenie złożonych praktycznych i teoretycznych ćwiczeń plastycznych, duża aktywność twórcza, analizowanie niektórych wskazanych treści zawartych w dziełach, przenoszenie wiedzy o plastyce na inne dziedziny życia, m.in. kształtowanie estetyki otoczenia, aktywne uczestnictwo w kulturze.

Dopuszczająca (treści konieczne)

Przyswojenie treści dotyczących plastyki, nabycie umiejętności umożliwiających realizację zadań życia codziennego dotyczących posługiwania się językiem plastyki w zakresie elementarnym, odnoszącym się do codziennych sytuacji życiowych, wykonywanie schematycznych, znacznie uproszczonych prac plastycznych związanych z życiem codziennym, niekształtowanie estetyki otoczenia, skąpe wypowiedzi o plastyce, bierne uczestnictwo w kulturze.

Niedostateczna

Poziom opanowanych treści nie umożliwia podjęcia nauki na następnym etapie edukacyjnym, nieuczestniczenie w kulturze.

VI. Sposoby poprawy uzyskiwanych wyników.

Każdy uczeń ma prawo do poprawy dopuszczających i niedostatecznych ocen cząstkowych według następujących zasad:

- praca plastyczna lub sprawdzian – w ciągu 1 tygodnia od daty otrzymania, w/w stopni, lub w uzasadnionych wypadkach w terminie uzgodnionym z nauczycielem,

- poprawa oceny przez ucznia ma charakter dobrowolny i odbywa się na zajęciach edukacyjnych,

- ocena poprawiona jest wpisana do dziennika i brana pod uwagę zamiast oceny poprawianej.

VII. Warunki nadrobienia braków wynikłych z przyczyn losowych.

Uczeń, który był nieobecny na lekcji i nie wykonał pracy plastycznej ma obowiązek dostarczyć prace w terminie dwóch tygodni od dnia powrotu do szkoły.

Uczeń po dłuższej nieobecności w szkole (co najmniej dwie kolejne lekcje) może być zwolniony z jednej pracy plastycznej, jeżeli nieobecność związana była z chorobą lub innymi sytuacjami losowymi, które go usprawiedliwiają.

(10)

VIII. Prawa i obowiązki ucznia w procesie oceniania.

1) Na zajęciach z przedmiotu Plastyka obowiązuje „Regulamin Pracowni Plastycznej”.

2) Każdy uczeń na początku roku szkolnego zostaje zapoznany z

„Regulaminem Pracowni Plastycznej”.

3) Uczniowi, który otrzyma dwie uwagi za nie przestrzeganie „Regulaminu Pracowni Plastycznej" grozi obniżenie oceny semestralnej o jeden stopień.

4) Uczeń dwa razy w semestrze ma prawo zgłosić nauczycielowi nieprzygotowanie do zajęć bez konsekwencji.

5) Nieprzygotowanie do zajęć uczeń zgłasza na początku lekcji.

6) W przypadku nieobecności ucznia w szkole, zeszyt przedmiotowy musi być uzupełniony.

7) Prace plastyczne są obowiązkowe. Jeżeli uczeń nie zdążył wykonać całej pracy na zajęciach może ją oddać i otrzymuje ocenę co najwyżej dostateczną lub może dokończyć ją w domu i przynieść do oceny na następną lekcję.

8) Uczeń ma prawo do wglądu swoich prac plastycznych.

IX. Sposoby samoewaluacji pracy nauczyciela.

Systematyczna obserwacja postępów uczniów podczas zajęć, analiza sprawdzianów, udział uczniów w konkursach plastycznych itp. działania pozwalają nauczycielowi na wyciągnięcie wniosków, umożliwiają weryfikowanie, ewaluację procesu edukacyjnego w celu zwiększenia skuteczności nauczania, wprowadzania nowych i modyfikowania istniejących sposobów nauczania oraz uatrakcyjnienia przebiegu procesu nauczania.

X. Zapisy uwzględniające specyfikę przedmiotu.

Poszczególne zajęcia w miarę możliwości można realizować w klasie, w plenerze, w pracowni komputerowej, w galeriach, muzeach – jeżeli w danej miejscowości znajdują się takie instytucje.

Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu zaliczeniowego. Ocenianie ucznia za zajęciach plastyki dotyczy różnych aspektów jego aktywności, jednak najważniejsza jest działalność plastyczna (forma praktyczna)- to ona stanowi podstawowy wyróżnik tych zajęć.

Opracowanie Ewa Nyc

Cytaty

Powiązane dokumenty

English Plus Options 1 Autorzy: Ben Wetz, Diana Pye, , wydawnictwo: Oxford University Press Numer dopuszczenia MEN: 835/1/2017. English Plus Options 1 Materiały

IV Team Up Plus 1, Phillippa Bowen and Denis Delaney with Diana.

 Uczeń ma prawo dwa razy w semestrze być nieprzygotowany do zajęć (wyjątek stanowią dłuższe – powyżej 2 tygodni nieobecności, które rozpatrywane będą

Uczeń zobowiązany jest poprawić semestralną ocenę niedostateczną z danego przedmiotu. Nauczyciel wspiera ucznia w przygotowaniu się do poprawy (podając zagadnienia,

„nieklasyfikowany” albo „nieklasyfikowana”. • Ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który przejawia wyjątkowe zdolności i zainteresowania muzyką, oraz posiada umiejętności i wiadomości wymagane na ocenę bardzo

Ocena bardzo dobra (treści bardzo dobre przyswojenie treści teoretycznych umiejętności praktycznych, dopełniające, wykonywanie różnorodnych, oryginalnych kompozycji

 Popełniając dość liczne błędy czasem zaburzające komunikację, tworzy bardzo proste wypowiedzi pisemne: przedstawia fakty z teraźniejszości i przeszłości dotyczące