Gospodarka lokalna w województwie jeleniogórskim w I kwartale 1993 roku

(1)

WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W JELENIEJ GÓRZE

=ä=

GOSPODARKA LOKALNA

W WOJEWÓDZTWIE JELENIOGÓRSKIM W I KWARTALE 1993 ROKU

I ANEKS

Ludność faktycznie zamieszkała w gminach jako podstawa ustalenia wysokości subwencji ogólnej.

A

(2)

(3)

WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY W JELENIEJ GÓRZE

GOSPODARKA LOKALNA

W WOJEWÓDZTWIE JELENIOGÓRSKIM W I KWARTALE 1993 ROKU

URZĄD STATYSTYCY we WitoCtAWlU

ODDZIAŁ

w jeleniejgórze

biblioteka

Nr ©widencvinv Q }

MAJ 1993 r.

(4)

. ’ :Ł " t

■ , ■ , . r

'

>:-<■ : ■'

■ -

^.

-

"■''ż.. V : , . UV’*

^ X 1 TO Lisia vT vr>< • -błu.'e r-zl

-:v<> >

(5)

SPIS TREŚCI

1. MIENIE KOMUNALNE... 4

1.1. Uwagi ogólne ... 4

1.2. Komunalizacja mienia państwowego ... 4

1.3. Jednostki organizacyjne własności komunalnej ... 7

1.4. Komunalne budownictwo mieszkaniowe ... ... 10

2. GOSPODARKA BUDŻETOWA GMIN... 12

2.1. Uwagi ogólne ... 12

2.2. Dochody budżetów gmin w I kwartale 1993 roku ... 12

2.3. Subwencje ogólne dla gmin na rok 1993 ... 13

2.4. Dotacje celowe na zadania zlecone ... 16

2.5. Kontrola gospodarki finansowej gmin ... 18

3. ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA... . .. 20

4. JEDNOSTKI GOSPODARCZE W GMINACH - SYSTEM "REGON"... 24

5. WYNIKI FINANSOWE JEDNOSTEK GOSPODARCZYCH W GMINACH ... 55

ANEKS... 60

UWAGA:

Przedruk w całości lub części oraz wykorzystanie danych statystycznych i informacji w druku dozwolone wyłącznie z podaniem źródła.

(6)

1. MIENIE KOMUNALNE

1.1. UWAGI OGÓLNE

Jedną z najbardziej istotnych zmian wprowadzonych w 1990 roku było przywrócenie gminom własności komunalnej oraz osobowości prawnej. Stworzyło to ważne podstawy gospodarcze funkcjonowania samorządu terytorialnego, a ponadto pozwala na realizowa- nie celów wspólnoty samorządowej w imieniu własnym gmin i co równie istotne, na jej własną odpowiedzialność.

Istotą komunalizacji mienia państwowego jest uwłaszczenie gmin, tj. nadanie im na własność konkretnych składników majątkowych. Szczególną pozycją wśród tych składników

zajmują: nieruchomości (grunty i budynki), zasoby mieszkaniowe oraz przedsiębiorstwa.

Zakres i tryb komunalizacji mienia państwowego uregulowany został prawnie w art. 5-21 Ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 32, poz. 191). Istotnym uzupełnieniem przepisów tej Ustawy jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 czerwca 1991 roku w sprawie szczególnego trybu podziału przedsiębiorstw państwowych podlegających komunalizacji (Dz.U. nr 58, poz. 248).

Rozporządzenie to stosuje się w przypadkach, gdy podział przedsiębiorstwa państwowe

go, dla którego Wojewoda pełni funkcję organu założycielskiego lub zakładów i innych jednostek organizacyjnych podporządkowanych Wojewodzie jest konieczny w związku z przekazaniem mienia gminom lub ich związkom.

1.2. KOMUNALIZACJA MIENIA PAŃSTWOWEGO.

Uwłaszczenie gmin województwa jeleniogórskiego w zakresie nieruchomości (w znacz

nej części obejmującej grunty) jest sprawą o szczególnej wadze dla funkcjonowania gospodarki lokalnej. Informacje dotyczące zakresu komunalizacji mienia państwowego, tak z mocy prawa jak i na wniosek gmin w okresie do końca marca 1993 r. ujęto w tabl.1.

Z dniem 27 maja 1990 roku z mocy prawa mienie państwowe należące uprzednio do rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego oraz podporządkowanych im przedsiębiorstw, zakładów i innych jednostek organizacyjnych stało się mieniem komunalnym.

W analizowanym okresie procedura komunalizacji mienia państwowego z mocy prawa została zakończona a 32 gminach. W pozostałych 8 jednostkach terytorialnych stopień zaawansowania tegoż procesu jest zróżnicowany. Według stanu na koniec I kwartału 1993 roku w gminie Lwówek Śląski procedura komunalizacji mienia znajduje się w końcowej fazie.

(7)

5

- Lwówek Śląski - Zgorzelec {M) - Nowogrodziec - Świeradów Zdrój

W sprawie stwierdzenia nabycia mienia państwowego z mocy prawa w okresie do końca marca 1993 roku wydano łącznie 2145 decyzji uznających prawo własności gmin wobec gruntów o powierzchni 15353 ha, w tym w I kwartale br. 90 decyzji o przejęciu przez gminy na własność gruntów o powierzchni 722 ha.

Spośród gmin, w których zakończono procedurę komunalizacji mienia państwowego z mocy prawa największe, co do powierzchni grunty nabyły gminy i

- Bolesławiec (M) - 912 ha, - 729 ha, - 652 ha, - 617 ha, - 606 ha,

najmniejsze zaś gminy Platerówka (28 ha) i Marciszów (51 ha).

Powierzchnia skomunalizowanych z mocy prawa gruntów, według stanu na koniec I kwartału 1993 roku, stanowi jedynie 3,3% ogólnego obszaru województwa jelenio

górskiego. Zróżnicowanie jednak w tym zakresie między gminami tegoż regionu jest znaczne. Najwyższy przy tym stopień skomunalizowania gruntów dotyczy miast:

- Zgorzelec - 41,2% zajmowanej przez miasto powierzchni stanowią grunty skomunalizowane z mocy prawa,

- 40,0%, - 30,1%, - 29,2%, - 26,7%.

Na wniosek gminy mogą być jej przekazane również inne elementy mienia państwowe

go, jeżeli są one związane z realizacją przez gminę swoich zadań. W okresie do końca marca 1993 roku w sprawach przekazania mienia na wniosek gminy wydano 181 decyzji, w tym 157 pozytywnych. Dwudziestu ośmiu gminom w okresie tym przekazano na ich wnio

sek grunty o łącznej powierzchni 292,0 ha, przy czym najwięcej gminom:

- Bolesławiec (W) - 57,1 ha, - Zgorzelec (W) - 35,4 ha, - 31,6 ha, - 30,7 ha, - 29,9 ha.

Należy wskazać, że na dotychczasowy przebieg procesu komunalizacji mienia państwowego w województwie jeleniogórskim niepośledni wpływ mają nie tylko rozbudowa

na procedura w tym zakresie, lecz również liczne rozbieżności między stanem prawnym i faktycznym nieruchomości w poszczególnych gminach.

- Bolesławiec - Lubań

- Świeradów Zdrój - Zawidów

- Leśna

- Jelenia Góra - Marciszów

(8)

6

Tabl. 1. Zakres komunalizacji mienia w gminach województwa jeleniogórskiego według stanu na koniec I kwartału 1993 roku

GMINY a - w okresie do

końca I kw. 1993r.

b - I - III 1993r.

Komunalizacja mienia z mocy prawa

Komunalizacja mienia na wniosek gminy powierz

chnia gruntów

w ha

liczba wydatnych decyzji

stopień zaawanso wania a/

powierz

chnia gruntów

w ha

liczba wydanych decyzji

pozytyw

nych

negatyw

nych

WOJEWÓDZTWO a 15353,2 2145 X 292,0 157 24

b GMINY MIEJSKIE

722,0 90 X 89,2 20 4

Bolesławiec a 912,4 58 z 27,8 6 -

b 176,2 7 z 25,2 2 -

Jelenia Góra a 1665,4 297 s 30,7 35 2

b 446,5 38 s 0,6 1 1

Kamienna Góra a 50,5 49 s 5,5 15 1

b 11,2 9 s - - -

Karpacz a 327,5 168 z 0,9 1 1

b 20,2 7 z - - -

Kowary a 425,0 13 z - - 1

Lubań a 485,0 44 z 1,2 3 4

b 0,2 1 z - - -

Piechowice a 265,9 60 z 1,4 5 1

b 2,6 7 z 0,5 3 -

Szklarska Poręba a 474,5 26 z 6,0 7 4

Świeradów Zdrój a 606,2 11 z 0,2 2 1

Wojcieszów a 159,1 25 z - - -

Zawidów a 161,5 6 z - - -

Zgorzelec a

GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE

652,8 75 z 0,1 1 1

Bogatynia a 351,8 167 s 2,0 1 -

b 16,1 5 s — - -

Bolków a 509,9 45 z 0,8 1 -

Gryfów Śląski a 308,8 49 z 0,7 5 -

b 0,3 1 z - 1 -

Leśna a 329, 1 55 s 31,6 8 1

Lubawka a 484,6 63 z 5,0 7 3

b 8,9 2 z 2,9 3 3

Lubomierz a 365,6 59 z 1,0 4 -

b 7,9 2 z - - -

Lwówek Śląski a 729,3 94 k - 3 -

b 13,5 3 k - 3 -

Mirsk a 479,6 35 z - 1 -

b 0,0 1 z - - -

Nowogrodziec a 616,5, 33 z 2,3 5 -

Pieńsk a 335,3 11 z 7,9 2 4

Świerzawa a 452,7 30 s 3,3 6 -

Węgliniec a 284,5 34 z 21,0 7 -

Wleń a

GMINY WIEJSKIE

291,5 27 z 1,5 1

'

Bolesławiec a 495,0 34 z 57,1 3 -

b - - - 57,0 2 -

Janowice Wielkie a 222,5 17 z - - -

b 17,9 1 z - - -

Jeżów Sudecki a 322,9 17 z - - 1

Kamienna Góra a 321,0 114 z 11,0 6 -

b - - - - 1 -

Lubań a 195,0 37 z 0,3 2 -

Marciszów a 51,2 28 z 29,9 3 1

Mysłakowice a 459,9 42 z 3,3 3 -

b 0,3 1 z 2,5 1 -

(9)

7 Tabl. 1. Zakres komunalizacji mienia w gminach województwa jeleniogórskiego

według stanu na koniec I kwartału 1993 roku (dok.)

GMINY a - w okresie do

końca III kw,1992r.

b - VII - IX 1992r.

Komunalizacja mienia z mocy prawa

Komunalizacja mienia na wniosek gminy powierz

chnia gruntów

w ha

stopień zaawanso wania a/

powierz

chnia gruntów

w ha

pozytyw

nych

negatyw

nych

Olszyna a 135,7 38 3 - _ _

Osiecznica a 198,5 2 Z - - -

Platerówka a 29,5 5 Z - - -

Podgórzyn a 245,8 74 z - 1 -

b 0,0 3 z - - -

Siekierczyn a 163,3 39 z - - -

b 0,2 1 z - - -

Stara Kamienica a 229,3 47 s 3,8 1 ^-

Sulików a 271,0 24 z 0,3 1 -

Zgorzelec a 287,6 93 z 35,4 11 -

b 0,0 1 z 0,5 3 -

a/ s - średni stopień zaawansowania prac, k - faza końcowa, z - zakończenie prac.

Źródłot Materiały Wydziału Geodezji, Kartografii i Gospodarki Gruntami Urzędu Woje

wódzkiego w Jeleniej Górze.

1.3 JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE WŁASNOŚCI KOMUNALNEJ

W bieżącej edycji publikacji za istotne uznano przekazanie informacji o liczbie podmiotów społeczno-gospodarczych wykonujących swoje statutowe obowiązki w oparciu o mienie stanowiące własność komunalną (samorządową). Prezentacja danych z systemu ewidencji "REGON", w przekroju gmin i działów gospodarki narodowej ma na celu:

- rozpoznanie zakresu i skali własności komunalnej,

- spowodowanie działań ze strony władz gminnych w kierunku weryfikacji prezentowa

nych informacji, gdyż nie wyklucza się istnienia funkcjonujących już w formie komu

nalnej, lecz dla których nie dopełniono zmian zapisu w systemie "REGON". Uporządkowa

nie wyjściowych informacji, a następnie jej bieżące uzupełnianie, posiada istotne znaczenie dla poprawności badania dynamiki procesów komunalizacji. Publikacja tego rodzaju syntetycznych analiz jest zamiarem WUS.

Dane zawarte w tabeli 2 pochodzą z rejestru "REGON" identyfikowanego numerem statystycznym w piątym członie (tj. trzyznakowy) określającym branże prowadzonej działalności.

(10)

8

Tabl.2. Jednostki organizacyjne własności komunalnej w systemie "REGON"

Stan na koniec kwietnia 1993 r.

GMINY Ogółem

Z tego

budo

wnictwo

gospodarka komunalna

gospodarka mieszkanio

wa oraz niemater.

ust.komun.

oświata i wycho

wanie

Nr branży wg KGN 311-391 701-731 741-761 791-824

WOJEWÓDZTWO 349 3 18 29 104

GMINY MIEJSKIE

Bolesławiec 19 - 2 1 9

Jelenia Góra 38 - 2 5 18

Kamienna Góra 14 1 - 1 6

Karpacz 5 - 1 “ -

Kowary 9 - 1 - 3

Lubań 18 1 1 4 5

Piechowice 5 - - 1 -

Szklarska Poręba 13 - - 1 7

Świeradów Zdrój 7 - la/ 1 1

Wojcieszów 7 - - 1 -

Zawidów 6 - 1 - 1

Zgorzelec 11 la/ 1 2 -

Bogatynia 7 - - 1 1

Bolków 17 - - 1 10

Gryfów Śląski Leśna

5

8 1 3

Lubawka 10 - - 1 6

Lubomierz 5 - 1 - -

Lwówek Śląski 8 - 1 - 1

Mirsk 5 - 1 - 1

Nowogrodziec 7 - - 1 1

Pieńsk 5 - 1 1 -

Świerzawa 9 - - 1 3

Węgliniec 9 - - 1 4

Wleń 9 - 1 2 1

GMINY WIEJSKIE

Bolesławiec 4 - - - -

Janowice Wielkie 6 - - - -

Jeżów Sudecki 3 - — - 1

Kamienna Góra 7 - - - 2

Lubań 4 - - - -

Marciszów 4 - - - 1

Mysłakowice 14 - - 1 8

Olszyna 5 - 1 - —

Osiecznica 6 - - - 1

Platerówka 4 - ^- - ^{.. -}

Podgórzyn 12 - 1 - 8

Siekierczyn 6 - - - 1

Stara Kamienica 5 - - — -

Sulików 7 - - - 1

Zgorzelec 6 1

a/ Własność mieszana z przewagą własności komunalnej.

9

kultura i sztuka

ochrona zdrowia i opieka społe

czna

kultura fizyczna turystyka i wypo

czynek

pozostałe branże usług niemater.

administr.

publiczna i wymiar sprawie

dliwości

organiz.

polityczne związków zawodowych i inne

GMINY

831-848 851-862 871-889 891-899 911-931 961-972 Nr branży wg KGN

67 52 9 21 43 3 WOJEWÓDZTWO

GMINY MIEJSKIE

2 3 1 - 1 - Bolesławiec

5 1 1 2 3 1 Jelenia Góra

3 1 - 1 1 - Kamienna Góra

- 1 1 1 1 - Karpacz

2 1 ** 1 1 - Kowary

Lubań

3 1 1 - 1 1

1 1 - 1 1 - Piechowice

2 2 - - 1 - Szklarska Poręba

2 1 - - 1 - Świeradów Zdrój

2 2 - 1 1 - Wojcieszów

2 1 - - 1 - Zawidów

2 1 1 1 2 Zgorzelec

2 2 - - 1 - Bogatynia

2 2 - 1 1 ^- Bolków

2 1 - - 1 ^- Gryfów Śląski

1 2 - - 1 - Leśna

- 1 I - 1 ^- Lubawka

2 1 - - 1 - Lubomierz

2 1 1 1 1 - Lwówek Śląski

1 1 - - 1 ^- Mirsk

2 1 1 1 — Nowogrodziec

1 1 ^- ^- 1 ^- Pieńsk

2 2 - - 1 ^- Świerzawa

1 1 - 1 1 - Węgliniec

2 2 1 Wleń

GMINY WIEJSKIE

1 1 - 1 1 ^- Bolesławiec

2 2 - 1 1 - Janowice Wielkie

1 - - — 1 ^- Jeżów Sudecki

3 1 - - 1 - Kamienna Góra

1 1 - 1 1 ^- Lubań

- 1 ^- 1 1 ^- Marciszów

- 1 1 1 1 1 . Mysłakowice

2 1 - - 1 - Olszyna

2 2 - - 1 ^- Osiecznica

2 1 - - 1 - Platerówka

1 1 - - 1 - Podgórzyn

2 1 - 1 1 - Siekierczyn

1 2 ^- 1 1 - Stara Kamienica

1 2 1 1 1 ^- Sulików

2 1 - 1 1 - Zgorzelec

(11)

10

Z mocy obowiązujących przepisów prawnych, dominujące liczebnie są jednostki organ

izacyjne gospodarki lokalnej w sferze niematerialnej (usługi użyteczności publicznej.

W układzie działowym dominują jednostki organizacyjne własności komunalnej w dziale "oświata i wychowanie" - 29,8% ogółu jednostek własności komunalnej w województwie. W dziale tym przedmiotowo, bez względu na typ gminy najliczniejsze są szkoły podstawowe przejęte przez samorządy jako zadania własne.

W dziale "kultura i sztuka" (19,2% ogółu jednostek) zdecydowaną większość stanowią ośrodki kultury i biblioteki publiczne. Podobnie również w dziale "ochrona zdrowia i opieka społeczna" (14,9% ogółu jednostek) dominują ośrodki pomocy społecznej i zakłady lecznictwa otwartego, w dziale "administracja publiczna i wymiar sprawiedli

wości" (12,3% ogółu jednostek) - urzędy gminne (40 jednostek); w dziale "gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne" - zakłady gospodarki mieszkaniowej oraz zakłady gospodarki komunalnej i mieszkaniowej.

Pewną trudność identyfikacyjną stanowi zawartość działu "pozostałe branże usług niematerialnych". W dziale tym - oprócz Izby Wytrzeźwień w Jeleniej Górze - pozostałość stanowią zespoły pomocnicze przy urzędach gminnych, grupujące nie miano

wanych pracowników urzędów (o różnym statusie organizacyjnym) pełniących funkcje obsługi urzędów i innych jednostek organizacyjnych własności komunalnej.

1.4. KOMUNALNE BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE

Zasoby mieszkaniowe są ważnym elementem mienia komunalnego w gminach regionu jeleniogórskiego. Istotnym zatem zagadnieniem jest realizacja komunalnego budownictwa mieszkaniowego w I kwartale 1993 roku, co przedstawia tablica 3,

W pierwszych trzech miesiącach 1993 roku przekazano do eksploatacji 12 mieszkań komunalnych o łącznej powierzchni użytkowej 647 m2. Uzyskano je w wyniku adaptacji inwestycyjnej pomieszczeń niemieszkalnych na mieszkania. W odniesieniu do ogółu oddanych do użytku mieszkań w I kwartale br. na terenie województwa jeleniogórskiego efekty te stanowiły 6,8%.

Efekty komunalnego budownictwa mieszkaniowego w I kwartale 1993 roku były prawie pięciokrotnie mniejsze aniżeli w analogicznym okresie roku ubiegłego i stanowiły tylko 5,9% efektów uzyskanych w ciągu całego roku 1992.

Odnośnie przestrzennego rozmieszczenia efektów tegoż budownictwa należy wskazać, iż w I kwartale 1993 roku dotyczyły one tylko trzech gmin (Bolesławiec, Jelenia Góra, Osiecznica).

(12)

11

Dla porównania, w I kwartale ubiegłego roku oddano do eksploatacji (57 mieszkań o powierzchni użytkowej 3445 m2), zlokalizowane były na terenie dziewięciu gmin, przy czym najwięcej oddano ich w gminach Wleń (13) i Lubomierz (11).

W I kwartale 1993 roku rozpoczęto realizację 24 mieszkań o powierzchni użytkowej 1041 m2. Dotyczy to wyłącznie miasta Gryfów Śląski. Stanowi to jednak 1,7-krotny wzrost w porównaniu z analogicznym okresem roku 1992.

Na koniec marca br. w budowie znajdowało się 209 mieszkań komunalnych o łącznej powierzchni użytkowej 11653 m2. W tym najwięcej mieszkań buduje się na terenie Jele

niej Góry (70).

Liczba mieszkań komunalnych oddanych do użytku, jak również rozmiary noworozpoczy- nanego mieszkaniowego budownictwa komunalnego, wynikają z możliwości finansowych gmin a nie z faktycznych potrzeb mieszkaniowych ludności.

Tabl. 3. Komunalne budownictwo mieszkaniowe w I kwartale 1993 roku Wyszczegó linienie

a-mieszkania b-izby

c-powierzehnia użytkowa w m2

Mieszkania oddane do użytku Mieszkania rozpoczęte w liczbach

bezwzglę

dnych

I-III 1992

= 100 1992=100

w liczbach bezwzglę

dnych

I-III 1992

= 100

WOJEWÓDZTWO a 12 21,1 5,9 24 171,4

b 39 24,5 7.5 40 133,3

c 647 18,8 5,3 1041 196,8

GMINY MIEJSKIE a 9 64,3 6,3 - -

b 33 73,3 9,3 - -

c 518 54,7 5,9 - -

Bolesławiec a 8 200,0 36,4 _ -

b 27 168,8 45,0 - -

c 440 191,3 33,3 - -

Jelenia Góra a 1 50,0 2,9 ^- -

b 6 150,0 8,1 - -

c 78 104,0 3,7 - -

GMINY MIEJSKO a ^— - • 24 -

-WIEJSKIE b - - - 40 -

c - - - 1041 -

Gryfów Śląski a _ - - 24 -

b - - - 40 -

c - - - 1041 -

GMINY WIEJSKIE a 3 50,0 50,0 - -

b 6 40,0 40,0 - -

c 129 36,3 36,3

Osiecznica a 3 ^- - - -

b 6 - - - -

c 129 - - -

(13)

2. GOSPODARKA BUDŻETOWA GMIN

2.1 UWAGI OGÓLNE

Kształtowanie podstaw gospodarki finansowej gmin zostało zapoczątkowane przygo

towaniem szeregu aktów prawnych regulujących zarówno ogólne, jak i szczegółowe elementy finansów lokalnych. Do aktów tych należała przede wszystkim ustawa z dnia 14.12.1990 roku o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w 1991 roku (Dz.U.1990 nr 89, poz. 518).

W dniu 19.10.1991 r. Sejm przyjął ustawę o zmianie wskazanej wyżej ustawy oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym i niektórych innych ustaw (Dz.U. 1991 nr 110, poz.475), a 5 czerwca 1992 roku ustawę budżetową na tenże rok (DZ.U. 1992 nr 50, poz. 229). Praktyczną weryfikację wartości zawartych w niej regulacji prawnych przyniosła z pewnością gospodarka budżetowa gmin w latach 1991-1992. W dniu 27.11.1992 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w 1991 i 1992 r. oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1993 nr 5, poz. 20) przedłużając jej moc prawną na rok 1993, natomiast w dniu 12.02.1993 r. Sejm przyjął ustawę budżetową na bieżący rok (Dz.U. 1993 nr 14, poz.64).

Najistotniejsza zmiana wprowadzona w wymienionych wyżej aktach prawnych, to zwiększenie z 2% do 5% udziałów gmin w podatku dochodowym od osób prawnych i jednos

tek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, mających siedzibę na tere

nie gminy. Ponadto istotne miejsce wśród dochodów budżetów gmin zajmuje 15% podatek dochodowy od osób fizycznych, w skład którego wszedł:

- podatek rolny od dochodów z działów specjalnych,

- podatek dochodowy od osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą, - podatek wyrównawczy od osób fizycznych,

- podatek od wynagrodzeń.

Dochody budżetów gminnych stanowią również wpływy z podatków i opłat lokalnych uzupełniane kwotami subwencji ogólnych przyznawanych gminom z budżetu państwa.

2.2. DOCHODY BUDŻETÓW GMIN W I KWARTALE 1993 ROKU

Zarówno wielkości jak i struktura dochodów poszczególnych gmin województwa jele

niogórskiego mają poważne znaczenie dla kształtu polityki i gospodarki lokalnej.

Dotyczy to zwłaszcza poziomu dochodów na zadania własne (w tym subwencji ogólnej) oraz dotacji celowych na zadania zlecone gminom.

(14)

13

Jedną z grup dochodów gmin w 1993 r. stanowią wpływy z podatków i opłat samorządowych oraz udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa pobierane przez odpowiednie terenowo urzędy skarbowe.

W I kwartale 1993 r. ta grupa dochodów budżetowych gmin województwa jeleniogórskiego według informacji Izby Skarbowej w Jeleniej Górze osiągnęła wielkość 75448 min zł i składała się z:

- 5% udziału w podatku dochodowym od osób prawnych - 4.229 min zł, - 15% udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych - 53,950 min zł, - wpływów z karty podatkowej - 5.896 min zł,

- podatku od spadków i darowizn - 459 min zł.

- opłaty skarbowej - 10.914 min zł.

Najwyższy udział w strukturze budżetów gminnych (71,5%) stanowił więc podatek dochodowy od osób fizycznych.

Według orientacyjnych danych Izby Skarbowej w Jeleniej Górze na dzień Z.04.1993 r.

najwyższą wielkość 15% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazano gminom:

- Jelenia Góra - 9.727.153 tys.zł, - Bolesławiec (gm.miejska) - 4.618.106 tys.zł, - Zgorzelec (gm.miejska) - 3.792.673 tys.zł, - Bogatynia - 2.702.886 tys.zł, - Lubań (gm.miejska) - 2.497.877 tys.zł, - Kamienna Góra (gm.miejska) - 2.449.322 tys.zł, natomiast najmniejszą gminom i

- Platerówka - Janowice Wielkie - Wojcieszów - Siekierczyn - Zawidów

- Świeradów Zdrój

183.429 tys.zł, - 420.809 tys.zł, - 431.599 tys.zł, - 485.548 tys.zł, - 490.943 tys.zł, - 512.523 tys.zł.

Wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych jest więc przede wszystkim funkcją liczby mieszkańców zamieszkujących poszczególne gminy oraz wielkości uzyskiwanych dochodów z pracy i innych źródeł.

2.3. SUBWENCJE OGÓLNE DLA GMIN NA ROK 1993

Zgodnie z aktualną ustawą o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania, gminy województwa jeleniogórskiego otrzymują w ratach miesięcznych subwencję ogólną z budżetu państwa.

(15)

14

Roczną kwotę subwencji ogólnej wyliczono jako różnicę pomiędzy prognozowanymi na 1993 r. wydatkami na zadania własne gmin a ich dochodami, (które obejmują dochody własne gmin, udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa oraz dotacje celowe na zadania własne) powiększoną o planowaną nadwyżkę budżetową oraz środki na finansowanie zadań własnych w zakresie szkół oraz innych placówek oświatowo-wycho

wawczych przewidzianych do przejęcia przez gminy od 1 stycznia 1993 r.

Podstawą obliczenia kwoty subwencji była prognoza dochodów i wydatków gmin w 1993 r. opracowana na podstawie:

- danych o wykonaniu dochodów i wydatków gmin w I półroczu 1992 r., - danych z prognozy dochodów i wydatków budżetu państwa na 1993 r.

Kwota subwencji ogólnej dla gmin obejmuje subwencję "oświatową" na prowadzenie szkół przejętych przez gminy w 1991 r., 1992 r. i szkół przejętych od 1 stycznia 1993 r. jako zadanie własne gminy. W rezerwie subwencji zostały przewidziane środki na podwyżki wynagrodzeń pracowników szkół. Będą one rozdzielone w trakcie roku dla gmin, które przejęły szkoły.

Kwoty subwencji ogólnych przyznanych na rok 1993 gminom województwa jeleniogór

skiego przedstawiono w tabl.4.

Kwota subwencji ogólnej dla gmin województwa jeleniogórskiego na rok 1993 wynosi 177 mld zł i składają się na nią subwencje:

- na szkoły podstawowe - 73,7%, - na wydatki bieżące - 14,0%,

- wyrównawcza - 9,3%,

- na inwestycje - 3,0%. r

Najwyższe subwencje otrzymały gminy:

- Jelenia Góra - 55.534,6 min zł,

- Bogatynia - 19.048,0 min zł,

- Kamienna Góra (gm.miejska) - 16.643,3 min zł.

- Lubawka - 11.043,2 min zł ,

- Bolków - 10.298,1 min zł ,

- Mysłakowice - 8.609,4 min zł.

Najniższe zaś kwoty subwencji ogólnych przyznane zostały gminom:

- Platerówka - 102,6 min zł, - Wojcieszów - 237,1 min zł, - Osiecznica - 294,8 min zł, - Świeradów Zdrój - 323,4 min zł,

- Zawidów - 360,2 min zł,

- Karpacz - 385,3 min zł.

(16)

15

Tabl. 4. Subwencje ogólne dla gmin województwa Jeleniogórskiego na rok 1993

GMINY

Subwencja ogólna w tys.zł

z t ego Rata mie

sięczna subwencji

ogólnej w tys.zł wyrówna

wcza

na wyda

tki bieżące

na inwe

stycje

oświato

wa (na szkoły podst.)

WOJEWÓDZTWO 177032301 16451264 24798383 5229654 130553000 14752692 GMINY MIEJSKIE

Bolesławiec 2592102 - 2160085 432017 - 216009

Jelenia Góra 55534638 - 4611365 922273 50001000 4627887 Kamienna Góra 16643286 847563 1137269 227454 14431000 1386941

Karpacz 385280 - 321067 64213 - 32107

Kowary 846193 - 705161 141032 - 70516

Lubań 3530951 2150142 1150674 230135 - 294246

Piechowice 1287555 789063 415410 83082 ^- 107296

Szklarska Poręba 5566130 - 509275 101855 4955000 463844

Świeradów Zdrój 323370 ^- 269475 53895 - 26948

Wojcieszów 237086 - 197572 39514 - 19757

Zawidów 360179 27894 276904 55381 - 30015

Zgorzelec 5080901 2860579 1850268 370054 - 423408

Bogatynia 19047977 - - 269977 18778000 1587331

Bolków 10298137 1439787 554458 110892 8193000 858178

Gryfów Śląski 1363730 728647 529236 105847 - 113644

Leśna 1252818 623767 524209 104842 - 104402

Lubawka 11043236 1259891 643621 128724 9011000 920270

Lubomierz 1593395 1213445 316625 63325 - 132783

Lwówek Śląski 1113152 - 927627 185525 - 92763

Mirsk 1010919 456805 461762 92352 - 84243

Nowogrodziec 843267 11017 693542 138708 - 70272

Pieńsk 1791918 1157176 528952 105790 - 149327

Świerzawa 479219 ^- 399349 79870 - 39935

Węgliniec 8011503 462458 459204 91841 6998000 667625

Wleń 513215 217599 246347 49269 • - 42768

GMINY WIEJSKIE

Bolesławiec 744694 - 620578 124116 - 62058

Janowice Wielkie 616018 349254 222303 44461 - 51335

Jeżów Sudecki 670900 339551 276124 55225 - 55908

Kamienna Góra 482092 - 401743 80349 - 40174

Lubań 1038576 675794 302318 60464 - 86548

Marciszów 502434 211758 242230 48446 - 41870

Mysłakowice 8609369 - 538641 107728 7963000 717447

Olszyna 402247 - 335206 67041 - 33521

Osiecznica 294834 - 245695 49139 - 24570

Platerówka 102601 ^- 85501 17100 - 8550

Podgórzyn 6480239 ^- 437699 87540 5955000 540020

Siekierczyn 4535361 - 222801 44560 4268000 377947

Stara Kamienica 928737 629074 249719 49944 - 77395

Sulików 393082 - 327568 65514 - 32757

Zgorzelec 480960 - 400800 80160 - 40080

Źródło: Materiały Wydziału Finansowego Urzędu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze.

(17)

16

Tak znaczne zróżnicowanie w zakresie przyznanych subwencji wynika bezpośrednio z liczby mieszkańców w poszczególnych gminach, z ustawowego zakresu preferencji (zwiększeń) oraz zakresu realizowanych zadań własnych. Zwiększenie bowiem kwot sub

wencji ogólnych przysługuje gminom:

- posiadającym na swoim terenie uzdrowisko (Jelenia Góra, Kowary, Świeradów Zdrój), - posiadającym na swoim terenie przejście graniczne (Kowary, Szklarska Poręba, Zawidów, Zgorzelec, Bogatynia, Lubawka, Węgliniec),

- położonym na terenie podlegającym szczególnym zasadom ochrony przyrody lub (i) zagrożonym ekologicznie (tj . wszystkie jednostki poza gminami: miejską i wiejską Lubań, Wojcieszów, Gryfów Śląski, Leśna, Olszyna, Osiecznica, Platerówka i Siekier

czyn ),

- posiadającym powyżej 60% użytków rolnych w klasie V i VI (Jelenia Góra, Karpacz, Kowary, Piechowice, Szklarska Poręba, Węgliniec, Osiecznica).

Gminy prowadzące szkoły podstawowe jako zadanie własne tj. Jelenia Góra, Kamienna Góra, Szklarska Poręba, Bogatynia, Bolków, Lubawka, Węgliniec, Mysłakowice, Podgórzyn i Siekierczyn otrzymują należną im z tego tytułu część subwencji ogólnej.

2.4. DOTACJE CELOWE NA ZADANIA ZLECONE

Na realizację zadań z zakresu administracji rządowej zleconych gminom w 1993 r.

przyznane zostały wstępne wielkości dotacji celowych z budżetu państwa o łącznej wysokości 141,8 mld zł - tabl,5. Wiążące kwoty zostaną podane po opracowaniu układu wykonawczego budżetu województwa jeleniogórskiego na 1993 rok. Zróżnicowanie kwot dotacji celowych dla gmin wynika bezpośrednio z zakresu zadań zleconych przyjętych przez poszczególne gminy do realizacji zarówno z mocy prawa, jak i na podstawie porozumień między władzami lokalnymi a administracją rządową. Największy zakres zadań zleconych realizować zatem będą w bieżącym roku gminy: Jelenia Góra - 14,8 mld zł, Bogatynia - 9,9 mld zł oraz gmina miejska Zgorzelec - 8,9 mld zł.

Dotacje celowe dotyczą przede wszystkim opieki społecznej - 69,2% ogólnej kwoty tychże dotacji, w ramach której środki przeznaczone są głównie na zasiłki i pomoc w naturze oraz utrzymanie terenowych ośrodków pomocy społecznej. Ponadto znaczące są również dotacje dla gmin realizujących zadania w zakresie ochrony zdrowia (21,6%) oraz administracji państwowej (7,8%). Pozostałe 1,5% stanowią dotacje na turystykę i wypoczynek, ementarnictwo, kulturę i sztukę oraz różną działalność.

(18)

17

Tabl. 5. Dotacje celowe na zadania zlecone dla gmin woj. Jeleniogórskiego na 1993r.

(dane nleostateczne)

GMINY Dotacje

celowe ogółem w min

zł

z tego gospod.

mieszk.

oraz niemat.

usł.

komun.

ochrona zdrowia

opieka społ.

kultura i sztu

ka

turyst, i wypo

czynek

admini

stracja państw.

różne dzia

łalnoś

ci

WOJEWÓDZTWO 141763 336 30607 98158 1000 500 11086 76

GMINY MIEJSKIE

Bolesławiec 6286 110 - 5560 - - 616 -

Jelenia Góra 14769 40 - 12863 240 15 1611 ^-

Kamienna Góra 5129 6 - 4341 - - 782 -

Karpacz 2170 - - 1868 - 65 237 -

Kowary 2776 - - 2563 - - 213 -

Lubań 3972 10 - 3498 - 180 284 -

Piechowice 2703 - 1420 1093 - - 190 -

Szklarska Poręba 3927 - 1839 1795 - 55 213 25

Świeradów Zdrój 2286 - - 2091 - 20 175 -

Wojcieszów 2583 - 1577 864 - - 142 -

Zawidów 946 - - 828 - - 118 ^-

Zgorzelec 8905 110 - 8226 - - 569 -

GMINY MIEJSKO- WIEJSKIE

Bogatynia 9912 - 5928 3569 - - 415 -

Bolków 5906 3 3354 2265 ^- ^- 284 ^-

Gryfów Śląski 3992 - - 3720 - - 272 -

Leśna 1766 - - 1505 - - 261 -

Lubawka 5125 4 2374 2557 - - 190 -

Lubomierz 3202 3 1323 1615 60 - 201 -

Lwówek Śląski 3307 25 - 2903 - - 379 -

Mirsk 1933 - - 1720 - - 213 -

Nowogrodziec 3931 9 - 3650 - - 272 -

Pieńsk 2830 7 - 2610 - - 213 -

Świerzawa 4718 ^- 1695 2510 300 - 213 -

Węgliniec 1982 - - 1732 - - 225 25

Wleń 5081 ^- 1524 3222 - 145 190 -

GMINY WIEJSKIE

Bolesławiec 1197 - - 996 - - 201 -

Janowice Wielkie 1709 - 759 761 - - 189 -

Jeżów Sudecki 2864 - 1484 1214 - - 166 -

Kamienna Góra 2861 ^- - 2295 400 - 166 -

Lubań 1620 ^- ^- 1454 - - 166 -

Marciszów 2325 ^- 957 1200 - - 142 26

Mysłakowice 2337 - - 2100 - - 237 -

Olszyna 3261 - 1602 1470 - - 189 -

Osiecznica 1804 ^- 946 716 - - 142 -

Platerówka 612 - 298 229 - - 85 -

Podgórzyn 2940 9 1595 1126 - 20 190 -

Siekierczyn 2480 - 1065 1285 - - 130 -

Stara Kamienica 2032 ^- 667 975 - - 190 -

Sulików 1870 - - 1692 - - 178 -

Zgorzelec 1714 - - 1477 - - 237 -

Źródło: Materiały Wydziału Finansowego Urzędu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze.

(19)

18

2.5. KONTROLA GOSPODARKI FINANSOWEJ GMIN

Zgodnie z art.86 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U.

nr 16, poz. 95 z póź.zm.) z dniem 1 stycznia 1993 r. do kontroli gospodarki finanso

wej gmin, związków międzygminnych, innych komunalnych osób prawnych i sejmików sa

morządowych powołane zostały mocą ustawy z dnia 7 października 1992 r. regionalne izby obrachunkowe (Dz.U. nr 85, poz. 428). Izby te sprawują nadzór nad działalnością komunalną oraz prowadzą działalność informacyjną i szkoleniową w zakresie spraw budżetowych.

Wspomniana ustawa została uzupełniona Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 1992 r. w sprawie siedzib i zasięgu terytorialnego regionalnych izb obrachunkowych oraz szczegółowej organizacji izb i trybu postępowania (Dz.U. nr 94, poz. 463). Zgodnie z tym Rozporządzeniem zostało powołanych w kraju 17 regionalnych izb obrachunkowych (RIO), w tym Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu obejmująca swoim terytorialnym zasięgiem województwa: wrocławskie, jeleniogórskie, legnickie i wałbrzyskie. Stanowisko Prezesa Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu sprawuje dr Bogdan Cybulski, natomiast kierownikiem jeleniogórskiego zespołu jest mgr Grażyna Kulikowska.

Regionalne Izby Obrachunkowe przejęły więc dotychczasowe zadania Wydziałów Finan

sowych Urzędów Wojewódzkich w zakresie kontroli gospodarki finansowej podmiotów samorządowych na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym. Kontrola finansowa w zakresie zadań administracji rządowej zleco

nych gminom dokonywana jest ponadto na podstawie kryteriów celowości, rzetelności i gospodarności.

Izby przeprowadzają kompleksową kontrolę gospodarki finansowej gminy co najmniej raz na 4 lata, bądź na wniosek gmin, związków międzygminnych i sejmików samorządo

wych. Ponadto badają uchwały budżetowe rady gminy w zakresie ich zgodności z prawem,

a w przypadku nieuchwalenia budżetu przez radę gminy do 31 marca ustalają budżet , gminy w terminie do końca kwietnia w zakresie obowiązkowych zadań własnych oraz

zleconych.

Zgodnie z art.13 ustawy o RIO do zadań regionalnej izby obrachunkowej należy >

również m.in.:

- wydawanie na wniosek banku innego niż bank wykonujący bankową obsługę budżetu gminy, opinii o możliwości spłaty kredytu,

- wydawanie opinii o zamiarze emisji papierów wartościowych przez gminy oraz podawa

nie ich do wiadomości publicznej,

(20)

19

- wydawanie opinii o przedkładanych do wiadomości projektów budżetów gmin wraz z informacjami o stanie mienia komunalnego oraz objaśnieniami ,

- wydawanie opinii o przedkładanych przez zarządy gmin do 30 lipca roku budżetowego informacjach o przebiegu wykonania budżetu za I półrocze,

- wydawanie opinii o przedkładanych przez zarządy gmin sprawozdaniach z wykonania budżetu gminy, wraz z odrębnymi sprawozdaniami z wykonania planów finansowych zadań z zakresu administracji rządowej, zlecanych gminom,

- wydawanie opinii o przedkładanych przez zarządy gmin informacjach w przedmiocie zawartych przez radę gminy umów o kredyty i pożyczki.

Organami regionalnej izby obrachunkowej są Kolegium Izby i Komisja orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej. Kadencja tych organów trwa 4 lata.

(21)

3. ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA

Przeciętna liczba pracowników administracji samorządowej zatrudnionych w urzędach gminnych woj. jeleniogórskiego w I kwartale 1993 r. wyniosła 1539 osób i była wyższa o 6,4% w stosunku do stanu z końca grudnia 1992 r. Zagadnienie to przedstawia tabl.6.

Największy wzrost przeciętnego zatrudnienia w stosunku do roku ubiegłego odnotowa

no w urzędach gminnych w Marciszowie (92,9%), Wleniu (o 47,1%), Bolkowie (o 41,5%) i Platerówce (o 22,2%). Ogólnie zaś biorąc wzrost w tym zakresie dotyczy 20 spośród 40 gmin województwa jeleniogórskiego i wynika najczęściej z rozszerzania zakresu zadań własnych oraz z zatrudniania pracowników w ramach prac interwencyjnych. W ośmiu natomiast urzędach gminnych odnotowano spadek przeciętnego zatrudnienia w porównaniu z rokiem 1992, przy czym w największym stopniu dotyczy on urzędów w Mysłakowicach (16,1%) i Starej Kamienicy (o 16%).

Według stanu w dniu 31 marca 1993 r. liczba pracujących w administracji urzędów gminnych województwa wyniosła 1609. Oznacza to wzrost o 263 osoby w stosunku do stanu z końca marca roku ubiegłego.

Tabl. 6. Zatrudnienie i wynagrodzenia pracowników administracji samorządowej w urzędach gminnych województwa jeleniogórskiego w I kwartale 1993 roku

Gminy

• Przeciętne zatrudnienie

Pracujący w osobach stan w dniu

31.03.

1993 r.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie netto w osobach 1992 = 100 w tys.zł 1992 = 100

WOJEWÓDZTWO 1539 106,4 1609 3515 130,3

GMINY MIEJSKIE

Bolesławiec 63 100,0 68 4561 132,0

Jelenia Góra 156 102,6 160 3671 125,8

Kamienna Góra 49 98,0 53 3361 124,9

Karpacz 93 88,6 109 3437 167,5

Kowary 32 100,0 34 3625 140,4

Lubań 64 112,3 65 3703 118,0

Piechowice 26 100,0 28 3718 137,8

Szklarska Poręba 29 93,5 32 3115 130,5

Świeradów Zdrój 17 100,0 21 3725 132,8

Wojcieszów 16 100,0 16 2667 137,3

Zawidów 16 106,7 15 2813 100,1

Zgorzelec 73 112,3 72 4128 131,8

GMINY MIEJSKO-WIEJ.

Bogatynia 61 103,4 62 4536 140,6

Bolków 92 141,5 83 2261 121,0

Gryfów Śląski 33 91,7 33 3071 122,3

Leśna 33 103,1 34 3172 111,0

Lubawka 29 107,4 33 3701 127,0

Lubomierz 21 100,0 21 3492 149,4

Lwówek Śląski 50 106,4 51 3287 128,9

Mirsk 23 100,0 24 3841 140,6

Nowogrodziec 29 103,6 29 3690 135,8

Pieńsk 28 103,7 28 4155 153,0

Świerzawa 30 120,0 30 2933 115,8

Węgliniec 27 112,5 27 3802 122,9

Wleń 25 147,1 25 2440 96,5

(22)

21

Tabl. 6. Zatrudnienie i wynagrodzenia'pracowników administracji samorządowej w urzędach gminnych woj. jeleniogórskiego w I kwartale 1993 roku (dok.)

Gminy

Przeciętne zatrudnienie

Pracujący w osobach stan w dniu

31.03.

1993 r.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie netto w osobach 1992 - 100 w tys.zł 1992 « 100

GMINY WIEJSKIE

Bolesławiec 26 96,3 27 3897 128,2

Janowice Wielkie 24 100,0 24 3528 141,9

Jeżów Sudecki 24 109,1 26 3986 127,1

Kamienna Góra 32 106,7 33 3927 137,9

Lubań 22 100,0 22 4136 127,4

Marciszów 81 192,9 93 2309 107,9

Mysłakowice 26 83,9 30 3705 136,3

Olszyna 26 108,3 27 3141 123,2

Osiecznica 22 100,0 23 3318 125,5

Platerówka 11 122,2 11 2727 113,3

Podgórzyn 35 109,4 42 4152 137,9

Siekierczyn 20 87,0 20 3900 155,8

Stara Kamienica 21 84,0 21 3921 167,1

Sulików 30 100,0 30 3456 133,3

Zgorzelec 24 100,0 27 4111 180,8

UWAGAi Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalono na podstawie kwartalnych sprawoz

dań Z-03 składanych przez poszczególne urzędy gminne. Kwota tegoż wynagrodzenia obejmuje wszystkie składniki wymienione w opracowaniu pt. "Zasady metodyczne sta

tystyki pracy, wynagrodzeń i świadczeń społecznych" - Zeszyty metodyczne nr 64, GUS, Warszawa 1986.

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne netto w I kwartale 1993 r. było wyższe o 30,3%

niż w roku 1992 i wynosiło 3515 tys.zł.

Najwyższe przeciętne wynagrodzenie w 1 administracji samorządowej w gminach:

Bolesławiec - 4.561

Bogatynia - 4.536

Pieńsk - 4.155

Podgórzyn - 4.152

Lubań (W) - 4.136

Zgorzelec (M) - 4.128

Najniżej wynagradzani byli w tym okresie

Bolków - 2.261

Marciszów - 2.309

Wojcieszów - 2.667

Platerówka - 2.727

Zawidów - 2.813

Świerzawa - 2.933

kwartale 1993 r. otrzymywali pracownicy

tys.zł, tys.zł, tys.zł, tys.zł, tys.zł, tys.zł.

pracownicy urzędów gminnych:

tys.zł, tys.zł, tys.zł, tys.zł, tys.zł, tys.zł.

(23)

22

Różnica między najwyższym (4.561 tys.zł), a najniższym (2.261 tys.zł) przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem w I kwartale 1993 r. wyniosła 2.300 tys.zł. Zróżnicowanie zatem w tym zakresie było w analizowanym okresie znaczne.

Należy ponadto nadmienić, iż w Biurze Sejmiku Samorządowego Gmin Województwa Jele

niogórskiego (przeciętnie w pierwszych trzech miesiącach 1993 roku) pracowało 7 osób a ich miesięczne wynagrodzenie netto wyniosło 4.857 tys.zł

Podawane statystycznie kwoty przeciętnych wynagrodzeń pracowników administracji samorządowej mogą niekiedy (nawet znacznie) "odbiegać" od wynagrodzeń faktycznie im wypłacanych w tymże okresie. Przyjęta bowiem w statystyce pracy i wynagrodzeń metodo

logia oraz układ sprawozdań z tego zakresu nie pozwalają na wyodrębnienie m.in.

świadczeń wypłacanych z tytułu rozwiązania stosunku pracy byłym pracownikom, odpraw emerytalno-rentowych, nagród jubileuszowych itp.

(24)

PODZIAŁ TERYTORIALNY

WOJEWÓDZTWA JELENIOGÓRSKIEGO

LEGENDA

—- granico pa/mtwa

———- granica zanlegu działania Rejonowych Urzędów ßdmlnlotraqjl Rzadawqj --- granica gmin

(25)

4. JEDNOSTKI GOSPODARCZE W GMINACH - SYSTEM "REGON

Według stanu w dniu 31.03.1993 r. w systemie “REGON", co przedstawia tablica 7, zarejestrowanych było 24174 jednostki gospodarcze funkcjonujące w różnych działach zarówno sfery materialnej jak i niematerialnej. W porównaniu ze stanem w dniu 31.12.1992 roku ich liczba uległa znacznemu zwiększeniu o 97,3% (tj. o 11925 jednos

tek), w odniesieniu zaś do stanu analogicznego okresu ub.r. prawie dwukrotnie tj.

o 15658 jednostek. Tak znaczny wzrost liczby jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie "REGON" został spowodowany nadaniem numerów identyfikacyjnych "z Urzędu".

Na podstawie danych z Urzędów Skarbowych (deklaracji podatkowych), które wpływają w formie kopii do Wojewódzkich Urzędów Statystycznych zarejestrowano te podmioty, które nie dopełniły formalności poprzez zgłoszenie i wypełnienie wniosków RG. Z uwagi na niezbyt precyzyjne informacje zawarte w tych deklaracjach kodowanie rodzajów działalności było utrudnione. Stąd też grupowanie tych podmiotów w późniejszch okre

sach może ulec zmianie. Nadal największą grupę stanowiły jednostki prowadzące działalność w dziale "handel" (48,5%), przemysł (13,8%) oraz budownictwo (9,1%).

Należy przy tym nadmienić, iż we wszystkich analizowanych działach odnotowano w I kwartale 1993 roku wzrost liczby zarejestrowanych w systemie "REGON" jednostek gospodarczych. Największy wzrost w tym zakresie dotyczył jednak handlu.

Struktura jednostek według form organizacyjno-prawnych i sektorów wykazuje, że wiodące miejsce pod względem liczebności zajmują jednostki sektora prywatnego, a największą grupę stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 94,8%

ogółu jednostek zarejestrowanych w sektorze prywatnym.

Wśród gmin regionu jeleniogórskiego największą liczebnością jednostek zarejestro

wanych w systemie "REGON" wyróżniają się gminy:

- Jelenia Góra - 6206, - Bolesławiec (M) - 2627, - Zgorzelec (M) - 2132, - Lubań (M) - 1336, - Lwówek Śląski - 595.

Najmniejsza liczebność jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie "Regon"

dotyczy zaś gmin wiejskich:

- Platerówka - 46, - Sulików - 116, - Siekierczyn - 132.

W I kwartale bieżącego roku we wszystkich 40 gminach województwa miał miejsce znaczny wzrost liczby jednostek gospodarczych. Dotyczył on głównie gmin miejskich (65,4% ogólnego przyrostu) a w szczególności miast:

- Jelenia Góra - o 2074 jednostki, - Bolesławiec - o 1609,

- Zgorzelec - o 1263.

(26)

Z5

Najmniejszy zaś przyrost zarejestrowanych jednostek odnotowano w gminach:

- Świeradów Zdrój - o 26, - Platerówka - o 26, - Wojcieszów - o 53, - Sulików - o 59.

Działowa struktura jednostek gospodarczych jest w dużym stopniu odzwierciedleniem wagi i rodzaju pełnionych przez poszczególne gminy województwa jeleniogórskiego.

W Jeleniej Górze wśród ogółu jednostek gospodarczych zarejestrowane w systemie

"REGON" największe pod względem liczebności grupy stanowią jednostki w następujących działach gospodarki narodowej:

- handel - przemysł - budownictwo

- gospodarka komunalna

- 47,4%, - 12,9%, - 10,6%, - 7.1%.

Podobna struktura dotyczy również innych większych miast regionu jeleniogórskiego, tj.:

- Bolesławiec - handel - 51,1%,

- przemysł - 11,5%,

- budownictwo - 9,4%, - gospodarka komunalna ^co

s

- handel - 62,7%,

- przemysł - 9,5%,

- budownictwo - 7,6%, - gospodarka komunalna - 4,0%.

Zgorzelec

Taka skala zróżnicowania działowej struktury jednostek gospodarczych ma miejsce również w innych gminach. Należy przy tym zaznaczyć, że w większości gmin w dalszym ciągu liczebna przewaga dotyczy jednostek handlowych.

Do wyspecjalizowanych funkcji regionu jeleniogórskiego zaliczana jest przede wszystkim funkcja turystyczno-wypoczynkowa. Odnośnie więc liczebności jednostek gospodarczych zarejestrowanych w systemie "REGON" w dziale "kultura fizyczna, sport i turystyka" najwyższe pozycje zajmują:

- 135 jednostek, - 117,

- 87, - 36, - 27.

Jest to zatem odzwierciedleniem układu przestrzennego tych funkcji w województwie jeleniogórskim.

- Karpacz

- Szklarska Poręba - Jelenia Góra - Zgorzelec (M) - Podgórzyn

(27)

Tabl. 7. Forma organizacyjno-prawna jednostek gospodarczych zarejestrowanych 26

WYSZCZEGÓLNIENIE a - stan na 31.03.

b - zmiany w stosunku do stanu na 31.12.

W tym Ogółem

przemysł

budo

wni

ctwo

rolni

ctwo i leśni

ctwo

trans

port i łącz

ność

handel

WOJEWÓDZTWO

OGÓŁEM a 24174 3379 2191 572 1341 11719

b 11925 1442 961 250 824 6100

SEKTOR PUBLICZNY a 2560 127 14 68 19 7

b 775 - -2 -10 -1 -

Przeds. państwowe a 217 111 14 47 19 6

i komunalne b -7 - - -10

Spółki prawa handl. a 7 5 - -

Inne jednostki a 2336 11 - 21 1

b 782 ^- -2 - -1 -

SEKTOR PRYWATNY a 21614 3252 2177 504 1322 11712

b 11150 1442 963 260 825 6100

Spółdzielnie a 240 33 12 69 3 58

b ^- 1 -1 -2 -

Spółki prawa handl. a 723 205 154 16 25 281

b 66 21 11 5 2 19

Przeds. zagraniczne a 9 6 2 - - 1

b -1 -1 - - —

Osoby fizyczne

prowadzące dział. a 20499 3003 2007 417 1293 11355

gospodarczą b 11099 1421 954 256 823 6080

Inne jednostki a 143 5 2 2 1 17

b -14 -1 1 1

GMINY MIEJSKIE JELENIA GÓRA

OGÓŁEM a 6206 801 659 37 234 2943

b 2074 224 182 2 121 835

b 141 - -1 “ “ -

i komunalne

Inne jednostki a 616 5 6 - 1

b 141 - -1 - —

b 1933 224 183 2 121 835

b ^- ^- - -1

b 26 6 5 - 1 9

Przeds. zagraniczne a 7 4 2 - 1

Osoby fizyczne

gospodarczą b 1905 218 179 3 120 825

Inne jednostki a 71 1 1

4

b 2 -1 1

27 w systemie "REGON" w gminach województwa jeleniogórskiego - w 1993 r.

gospo

darka komu

nalna

g.mieszk i nlemat usługi komunał.

nauka, oświata i wycho

walnie

kultura i sztuka

ochrona zdrowia i opieka społecz.

kultura fizyczna sport i turyst.

WYSZCZEGOLNIENIE a - stan na 31.03.

1180 117 619 286 684 524

WOJEWÓDZTWO a OGÓŁEM

662 12 91 113 463 229 b

31 38 474 75 111 34 a SEKTOR PUBLICZNY

3 - 6 -5 4 2 b

10 2 - 1 2 5 a Przeds. państwowe

3 - - - b i komunalne

- - 2 - - - a Spółki prawa handl.

21 36 472 74 109 29 a Inne jednostki

- - 6 -5 4 2 b

1149 79 145 211 573 490 a SEKTOR PRYWATNY

659 12 85 118 459 227 b

1 58 - - 1 5 a Spółdzielnie

- 2 - - - - b

9 1 2 7 2 21 a Spółki prawa handl.

1 - 2 5 b

- - - a Przeds. zagraniczne

- - - b

1139 20 129 186 552 398

Osoby fizyczne a prowadzące dział.

658 11 85 115 459 237 b gospodarczą

- - 14 18 18 66 a Inne jednostki

- -1 - 1 - -15 b

440 40 118 72 279 87

GMINY MIEJSKIE JELENIA GÓRA a OGÓŁEM

322 6 21 17 192 16 b

- - 4 - 2 - b

3 1 - - 1 4 a Przeds. państwowe

4 9 67 13 12 3

i komunalne a Inne jednostki

- - 4 - 2 - b

322 6 17 17 190 16 b

1 21 - - - - a Spółdzielnie

- 1 ^- ^- ^- ^- ^b

4 1 ² 6 2 9 a Spółki prawa handl.

- - - 2 - 3 b

- - - a Przeds. zagraniczne

428 8 38 41 252 41

322 5 17 15 190 11 b gospodarczą

- - 11 12 12 30 a Inne jednostki

2 b

(28)

28

Tabl. 7. Forma organizacyjno-prawna jednostek gospodarczych zarejestrowanych

b - zmiany w stosunku stanu na 31.12.

W tym

do

Ogółem

przemysł

budo

wni

ctwo

rolni

ctwo i leśni

ctwo

trans

port i łącz

ność

handel

BOLESŁAWIEC

OGÓŁEM a 2627 301 247 24 146 1343

b 1609 165 157 6 79 853

b 159 - - - - -

i komunalne b 1 ^- - - - -

Spółki prawa handl. a 2 2 - - - -

Inne jednostki a 276 2 - 1 - -

b 158 - - - - -

b 1450 165 157 6 79 853

b 3 - 2 1 - -

Osoby fizyc zne

gospodarczą b 1447 165 155 5 79 653

Inne jednostki a 6 - - - 1 1

KAMIENNA GÓRA

OGÓŁEM a 1067 120 107 12 63 500

b 677 71 70 a 42 327

SEKTOR PUBLICZNY a 139 5 3 2 1 -

b 67 - - - -

Przeds, państwowe a 12 5 3 1 1 -

i komunalne b 1 - - - - -

Inne jednostki a 127 - - 1 - -

b 66 - - - - -

b 610 71 70 8 42 327

Spółdzielnie a 8 2 - 1 - 2

Spółki prawa handl. a 32 5 11 “ 1 15

b 1 - - - - 1

Osoby fizyczne

gospodarczą b 609 71 70 8 42 326

Inne jednostki a 2 1

KARPACZ

OGÓŁEM a 701 48 45 7 96 259

b 410 21 25 3 93 137

SEKTOR PUBLICZNY a 54 1 ^- - - -

b 20 - - - - -

Przeds. państwowe a 2 1 - - - -

i komunalne

Inne jednostki a 52 - - - -

b 20 - - - - -

b 390 21 25 3 93 137

Spółdzielnie a 2 - 1 -

b -1 - - - - -

Spółki prawa handl. a 13 - 4 - - 5

b 1 - 1 - - -

Osoby fizyczne

gospodarczą b 393 21 24 3 93 137

Inne jednostki a 18 - -

b -3 - -

29 w systemie "REGON" w gminach województwa jeleniogórskiego - w 1993 r. (cd.)

gospo

darka komu

nalna

g.mleszk i niemat usługi komunał.

wanie

kultura i sztuka

WY5ZCZEGOLN1ENIE a - stan na 31.03.

166 8 63 24 70 16

BOLESŁAWIEC a OGÓŁEM

85 2 17 20 58 9 b

1 - - - b

2 - - - a Przeds. państwowe

1 - - - - b i komunalne

- - - a Spółki prawa handl.

2 3 38 2 8 1 a Inne jednostki

b

84 2 17 20 58 9 b

- 3 - - - a Spółdzielnie

- - - 1 a Spółki prawa handl.

b

162 2 25 21 61 12

84 2 17 20 58 9 b gospodarczą

- - 1 1 2 a Inne jednostki

68 5 30 10 54 5

KAMIENNA GÓRA a OGÓŁEM

31 - 10 7 43 2 b

1 - - - b

1 - - - - - b i komunalne

- 2 20 3 7 1 a Inne jednostki

b

30 - 10 7 43 2 b

- 3 ^- - - - a Spółdzielnie

b

66 10 7 47 3

30 - 10 7 43 2 b gospodarczą

- - - 1 a Inne jednostki

30 1 7 14 23 135

KARPACZ a OGÓŁEM

14 - 1 5 13 79 b

1 - 5 1 3 7 a SEKTOR PUBLICZNY

- - - 1 b

- - - 1 a Przeds. państwowe

1 5 1 3 6

- - - 1 b

14 - 1 5 13 78 b

- 1 - - - - a Spółdzielnie

-1 b

1 - - - - 3 a Spółki prawa handl.

b

28 1 13 18 110

- - 1 - 2 15 a Inne jednostki

- - - - —3 b

(29)

30

W tym

do

Ogółem

przemysł

budo

wni

ctwo

rolni

ctwo i leśni

ctwo

trans

port i łącz

ność

handel

KOWARY

OGÓŁEM a 584 89 52 17 39 261

b 282 40 30 6 24 122

SEKTOR PUBLICZNY a 61 3 ~ 1 - -

b 19 ^- ^- - - -

Przeds. państwowe a 5 3 ~ 1 - -

i komunalne

Spółki prawa handl. a 2 - - - - -

Inne jednostki a 54 - - - - -

b 19 — —

b 263 40 30 6 24 122

Spółdzielnie a 5 1 - 1 - 1

Spółki prawa handl. a 11 5 2 - - 4

Osoby fizyczne

gospodarczą b 263 41 30 6 24 122

Inne jednostki a 2 - - - - 1

b 1

LUBAŃ

OGÓŁEM a 1336 169 137 15 42 712

b 843 119 71 5 26 480

b 69 ^- - - -1 -

i komunalne

Inne jednostki a 149 1 ^- 1 ^- ^-

b 69 — -1

b 774 119 71 5 27 480

Spółdzielnie a 14 3 2 2 - 3

b ~1

b 1 - - - - 1

Osoby fizyczne

gospodarczą b 772 119 72 5 27 479

Inne jednostki a 4 - 2

b 1 "

PIECHOWICE

OGÓŁEM a 392 87 45 9 12 172

b 179 32 25 4 5 78

SEKTOR PUBLICZNY a 27 2 - - - -

b 4 - - - -

i komunalne

Inne jednostki a 25 - - - — —

b 4 —

b 175 32 25 4 5 78

Spółdzielnie a 6 ~ 1 2 2

Spółki prawa handl. a 11 3 5 2

b 2 - i

Osoby fizyczne

gospodarczą b 173 32 24 4 5 78

Inne jednostki a 2 1

w systemie "REGON" w gminach województwa jeleniogórskiego - w 1993 r. (cd.)

gospo

darka komu

nalna

g.mieszk i niemat usługi komunał.

wanie

kultura 1 sztuka

29 3 21 4 25 10

KOWARY a OGÓŁEM

10 - 4 1 20 7 b

1 - 14 2 5 1 a SEKTOR PUBLICZNY

- - - 1 b

- - - 1 - - a Przeds. państwowe

- - 2 _ i komunalne

a Spółki prawa handl.

1 - 12 1 5 1 a Inne jednostki

- - - - — 1 b

10 - 4 1 20 6 b

28 1 7 2 20 8

— — 1 b

69 9 32 12 30 4

LUBAŃ a OGÓŁEM

32 1 4 7 24 3 b

-1 b

1 5 28 3 4 1

-1 b

32 1 4 7 25 3 b

- 1 - - - - b

b

67 4 8 26 2

32 4 7 25 2 b gospodarczą

— - - 1 - 1 a Inne jednostki

— - - - - 1 b

17 2 8 10 7 9

PIECHOWICE a OGÓŁEM

14 - - 5 6 5 b

- 1 8 1 1 - a SEKTOR PUBLICZNY

-1 b

- - - a Przeds. państwowe

- 1 8 1 1 - i komunalne

a Inne jednostki

-1 b

17 1 - 9 6 9 a SEKTOR PRYWATNY

14 - - 6 6 5 b

1 - - - - a Spółki prawa handl.

1 - - - b

16 9 6 8

13 - - 6 6 5 b gospodarczą

1 a Inne jednostki

(30)

WYSZCZEGÓLNIENIE

W tym rolni- trans-

a - stan na 31.03. Ogółem budo-

handel przemysł wnictwo i port i

ctwo leśni

ctwo

łącz

ność ŚWIERADÓW ZDRÓJ

OGÓŁEM a

b

236 26

29 4

31 3

16 7

13 1

84 10

SEKTOR PUBLICZNY a 30 2 - 1 “

b 3 ~ —

Przeds. państwowe a 4 2 1

i komunalne

b 3

SEKTOR PRYWATNY a b

206 23

27 4

31 3

15 7

13 1

84 10

Spółdzielnie a 2 -

1 2

Spółki prawa handl. a 10 2

b 1 1

Osoby fizyczne

190 27 prowadzące dział. a 82

gospodarczą b

25 3

27

3 7

1

1 10

Inne jednostki a 4 *

b -5

SZKLARSKA PORĘBA

OGÓŁEM a

b

596 292

37 17

47 24

7 5

47 45

240 111

SEKTOR PUBLICZNY a 68 2 - 1

b 20 - —

Przeds. państwowe a 3 2 1

i komunalne

Inne jednostki a 65 b

SEKTOR PRYWATNY a b

528 272

35 17

47 24

6 5

47 45

240 111

Spółdzielnie a 2 - “ 6

Spółki prawa handl. a 13 1

2

1 - -

Osoby fizyczne

6 5

47 233

prowadzące dział. a gospodarczą b

510 281

33

17 23 45 ni

Inne jednostki a 3

b -10 ~

WOJCIESZÓW

OGÓŁEM a

b

154 55

34 10

8 3

4 1

7 6

79 32

SEKTOR PUBLICZNY a 21 1 - 2

b 3

Przeds. państwowe a 3 1 - 2

i komunalne

Inne jednostki a 18 b

SEKTOR PRYWATNY a b

3 133 52

33 10

8 3

2 1

7 6

79 32

Spółdzielnie a 3 1 ~ ~ 1

Spółki prawa handl. a 6

3

Osoby fizyczne 2 7 78

prowadzące dział. a gospodarczą b

124 52

29

10 3 i 6 32

w systemie "REGON" w gminach województwa jeleniogórskiego - w 1993 r. (cd.) 33

gospo

darka komu

nalna

g.mieszk i nlemat usługi komunał.

wanie

kultura i sztuka

13 3 5 6 6 13

ŚWIERADÓW ZDRÓJ a OGÓŁEM

1 - - 1 1 -5 b

b

- - - - 1 - a Przeds. państwowe

- 1 5 2 1 - i komunalne

a Inne jednostki b

13 2 - 4 4 13 a SEKTOR PRYWATNY

1 - - 1 1 -5 b

- 1 - 1 - a Spółdzielnie

1 - - - 1 a Spółki prawa handl.

— — b

12 1 — 3 3 11

1 - - - 1 1 b gospodarczą

- - - 1 - 1 a Inne jednostki

— 1 - -6 b

17 3 17 6 19 117

SZKLARSKA PORĘBA a OGÓŁEM

8 2 -1 12 50 b

- - - 1 b

1 1 14 2 5 3

- - - 1 b

8 - 2 -1 12 49 b

- - - - 2 a Spółki prawa handl.

b

16 1 3 4 14 109

8 - 2 -1 12 59 b gospodarczą

- - - - -10 b

1 2 7 2 2 1

WOJCIESZÓW a OGÓŁEM

— - - - — -1 b

-1 b

_ 1 6 2 2

— -1 b

1 1 1 - - 1 a SEKTOR PRYWATNY

b

1 1 1

- - - b gospodarczą

(31)

34

Tab!, 7. Forma organizacyjno-prawna jednostek gospodarczych zarejestrowanych

W tym

do

Ogółem

przemysł

budo

wni

ctwo

rolni

ctwo i leśni

ctwo

trans

port i łącz

ność

handel

ZAWIDÓW

OGÓŁEM a 150 23 8 - 8 86

b 87 12 4 - 6 59

SEKTOR PUBLICZNY a 18 2 - - - -

b 4 — - - - -

i komunalne

b 4 - - - - -

SEKTOR PRYWATNY a 132 21 8 - 8 86

b 83 12 4 - 6 59

Spółdzielnie a 2 - - - - 1

Osoby fizyczne

prowadzące dział. a 130 21 8 - 8 85

gospodarczą b 83 12 4 - 6 59

ZGORZELEC

OGÓŁEM a 2132 203 163 10 42 1337

b 1263 96 51 4 17 873

SEKTOR PUBLICZNY a 207 6 - 3 1 -

b 108 - -1 - - -

Przeds. państwowe a 9 5 - 1 1 -

i komunalne b 1 - - - - -

Inne jednostki a 198 1 2 - -

b 107 - -1 - - -

b 1155 96 52 4 17 873

Spółdzielnie a 13 3 2 - ~ 4

Spółki prawa handl. a 44 16 10 - 4 14

b 9 4 1 - - 4

Osoby fizyczne

gospodarczą b 1146 92 51 3 17 869

Inne jednostki a 6 - 1 - 1

b GMINY MIEJSKO-WIEJKSIE

1

BOGATYNIA

OGÓŁEM a 841 94 52 8 7 563

b 615 60 19 2 4 461

SEKTOR PUBLICZNY a 78 4 - 1 - -

b 36 ^- - -2 - -

i komunalne b -2 - - -2 - -

Inne jednostki a 74 - - 1 - -

b 38 - - - - -

b 579 60 19 4 4 461

Spółdzielnie a 6 - - 1 - 2

Spółki prawa handl. a 23 11 4 1 - 6

b 3 3 - - - -

Osoby fizyczne

gospodarczą b 576 57 19 4 4 461

Inne jednostki a 2

35 w systemie "REGON" w gminach województwa jeleniogórskiego - w 1993 r. (cd.)

gospo

darka komu

nalna

g.mieszk i niemat usługi komunał.

wanie

kultura i sztuka

7 1 5 2 1 2

ZAWIDÓW a OGÓŁEM

1 - - - - 1 b

1 - 5 2 1 - a SEKTOR PUBLICZNY

b

1 5 2 1 -

— b

6 1 - - - 2 a SEKTOR PRYWATNY

1 - - - - 1 b

6 2

1 - - - 1 b gospodarczą

86 6 29 15 41 36

ZGORZELEC a OGÓŁEM

40 -1 9 9 30 27 b

1 - 1 - -1 - b

1 - - - b i komunalne

1 2 19 2 6 1 a Inne jednostki

- - 1 - -1 - b

39 -1 8 9 31 27 b

b

83 9 13 34 33

- - 1 - 1 2 a Inne jednostki

- -1 - - ~ b

11 5 20 10 18 4

GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE BOGATYNIA

a OGÓŁEM

5 1 5 6 12 3 b

1 14 2 7 - a SEKTOR PUBLICZNY

- - 1 - b

_ - - - - b i komunalne

- 1 14 2 7 - a Inne jednostki

_ _ - - 1 - b

5 1 5 6 11 3 b

_ 3 ^- - - - a Spółdzielnie

1 - - - a Spółki prawa handl.

b

10 1 6 6 11 4

5 1 5 6 11 3 b gospodarczą

2 a Inne jednostki