Wiertarki
Do wykonywania otworów stosuje się następujące rodzaje wiertarek:
- przenośne, - stałe.
Wiertarki przenośne podczas wykonywania operacji wiercenia pracownik trzyma w rękach, natomiast wiertarki stałe zamocowane są do stołu roboczego lub na posadzce warsztatu.
Najczęściej stosowane są wiertarki z napędem elektrycznym (spotykane są również wiertarki o napędzie pneumatycznym) oraz wiertarki wyposażone w napęd ręczny. Wiertarki ręczne stosowane są do wiercenia otworów o średnicy do 13 mm.
Rys. 5.11. Wiertarka o napędzie ręcznym: a) budowa, b) zamocowanie korby do wolnych obrotów wrzeciona, c) zamocowanie korby do szybkich obrotów wrzeciona: 1 – uchwyt szczękowy, 2 –
korba, 3 – korpus z przekładnią zębatą, 4 – uchwyt, 5) oparcie
Źródło: Górecki A., Technologia ogólna: podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa 2012.
Rys. 5.12. Wiertarki ręczne: a) o napędzie elektrycznym, b) o napędzie pneumatycznym Źródło: www.bosch.pl, www.pneumoinstal.pl
Wiertarkami ręcznymi można wykonywać otwory o niewielkiej średnicy i o niewielkiej dokładności wykonania. Jest to związane z następującymi problemami, które pojawiają się podczas ich stosowania:
- trudność z utrzymaniem właściwego położenia osi wiertła podczas wiercenia (w związku z tym często występują błędy kształtu otworów, zakleszczanie i łamanie się wierteł),
- trudność wytworzenia odpowiednio dużej i stałej wartości siły nacisku wiertła na materiał i w związku z tym zachowania właściwego posuwu wiertła,
- trudność zachowania właściwego położenia środka wierconego otworu, wynikająca z niedokładności przyłożenia obracającego się wiertła do powierzchni materiału,
- silne szarpnięcie wiertarki podczas rozpoczęcia procesu wiercenia z powodu gwałtownego napotkania przez wiertło dużych oporów ruchu – możliwe jest wyrwanie wiertarki z rąk.
Wiertarki ręczne są stosowane do wykonywania otworów w przedmiotach o dużej masie lub wymiarach (np. w konstrukcjach budowlanych, arkuszach blach),
uniemożliwiających zastosowanie wiertarek stałych.
Wśród wiertarek stałych wyróżnia się wiertarki:
- stołowe, - słupowe, - kadłubowe, - promieniowe, - rewolwerowe, - wielowrzecionowe, - do głębokich otworów, - współrzędnościowe,
- wiertarskie centra obróbcze.
Najczęściej jednak ślusarz korzysta z wiertarek stołowych, kolumnowych i kadłubowych.
Rys. 5.13. Wiertarka stołowa: a) budowa, b) widok
1 – silnik elektryczny, 2 – wrzeciono, 3 – korpus , 4 – podstawa, 5 – słup ,6 – dźwignia, 7 – zacisk
Źródło: Górecki A., Technologia ogólna: podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa 2012.
www.maszyny.hiperogloszenia.pl
Wiertarki stołowe to urządzenia małe i lekkie, które mogą być zamocowywane na stołach warsztatowych. Często używane są do wiercenia małych otworów w przedmiotach o
niedużej wielkości. Wrzeciono, w którym mocuje się wiertło ma po-suw ręczny, realizowany
za pomocą dźwigni obracanej siłą mięśni pracownika. Po zakończeniu wiercenia otworu i zaprzestaniu oddziaływania pracownika wraca ono samoczynnie na swoje miejsce.
Wiertarki stołowe mają odchylny elektryczny silnik napędowy, który napina i luzuje pasek klinowy. Wyposażone są często w zderzak przesuwany pokrętłem, dzięki któremu można ustawić pożądaną, określoną głębokość wiercenia. Wrzeciono tych urządzeń ma cztery prędkości obrotowe, w zakresie od 450 do 3000 obr./min.
Wiertarki słupowe i kadłubowe to urządzenia, które mają sztywny stojak – w kształcie skrzynkowym, a ich słup jest wydrążonym walcem.
Większość tych maszyn ma najczęściej mechaniczny posuw wrzeciona. Jednak można na nich wykonywać obróbkę otworów, przy wykorzystaniu w tym celu posuwu ręcznego.
We wrzecionie wiertarek mocowane są – za pomocą tulei redukcyjnych, uchwytów szczękowych samocentrujących i oprawek szybkomocujących – narzędzia do obróbki otworów.
Wiertarki mogą być wyposażone w różnego rodzaju stoły, które mają rowki teowe, służące do zamocowania obrabianych przedmiotów.
Rys. 5.14. Wiertarki: a) słupowa, b) kadłubowa
Źródło: ww.maszynoznawca.pl/m/wiertarki/, http://www.maszyny-pax.pl/erlo_kad.php Wiertarki słupowe ustawiane są bezpośrednio na posadzce hali warsztatowej.
Przeznaczone są do wiercenia otworów o średnicy do 25 mm (w niektórych konstrukcjach do 40 mm) w przedmiotach o małej i średniej wielkości. Wysokość przestrzeni roboczej reguluje się przez podnoszenie lub opuszczanie stołu wiertarki za pomocą przekładni zębatkowej (głowica wiertarki jest osadzona nieruchomo na słupie).
Wiertarki kadłubowe cechuje, w stosunku do słupowych, mocniejsza konstrukcja, między innymi dzięki żeliwnemu kadłubowi. Stół jest podparty podpórką śrubową, co umożliwia obróbkę cięższych przedmiotów. Wiertarki te służą do obróbki przedmiotów o małej i średniej wielkości, umożliwiając wiercenie otworów o średnicy do 40 mm (w niektórych konstrukcjach do 80 mm).
Wiertarki promieniowe pozwalają na wykonanie w dużych i ciężkich przedmiotach otworów o średnicy do 100 mm. Charakterystyczną cechą ich budowy jest zastosowanie ramienia promieniowego (wysięgnika), który ma możliwość obrotu wokół osi słupa i przesuwu w kierunku pionowym. Wrzeciennik wraz z silnikiem głównym obrabiarki może
przesuwać się wzdłuż wysięgnika nad całą powierzchnią umieszczonego na stole przedmiotu, który to stół może dodatkowo przesuwać się w kierunku promieniowym względem słupa.
Rys. 5.14. Wiertarka promieniowa
Źródło: www.maszynoznawca.pl/m/wiertarki
Wiertarki rewolwerowe wyposażone są w głowice rewolwerowe różnej konstrukcji, umożliwiające mocowanie większej liczby narzędzi. Wymianę narzędzia w uchwycie
zastępuje się przestawieniem głowicy (najczęściej jej obrót) do położenia, które pozwala na prowadzenie obróbki poszczególnymi narzędziami. Wiertarki takie są szczególnie
przydatne podczas wytwarzania części w produkcji seryjnej do prowadzenia operacji wiertarskich złożonych z kilku następujących po sobie zabiegów (np. wiercenia, pogłębiania i rozwiercania).
Rys. 5.15. Wiertarka rewolwerowa
Źródło: www.asco.pl
Wiertarki wielowrzecionowe (dzięki głowicom wielowrzecionowym) umożliwiają jednoczesną pracę wielu (od 8 do 36) wrzecion, a więc jednoczesne wiercenie wielu
otworów w przedmiotach wytwarzanych seryjnie. Konstrukcja głowicy wielowrzecionowej pozwala na ustawianie osi poszczególnych wrzecion w różnych odległościach od osi głównej wrzeciona wiertarki.
Rys. 5.16. Wiertarka wielowrzecionowa
Źródło: www.oknonet.pl
Rys. 5.17. Wiertarka współrzędnościowa
Źródło: http://www.magneto.pl/95,wiertarka-wspolrzednosciowa
Wiertarskie centra obróbcze łączą w sobie zalety wiertarek współrzędnościowych i rewolwerowych, pozwalając na sterowaną numerycznie, bardzo precyzyjną obróbkę otworów przy użyciu bogatego zestawu narzędzi, automatycznie pobieranych z zasobnika i mocowanych w uchwycie wrzeciona przez specjalne manipulatory. Takie obrabiarki są stosowane w obróbce seryjnej skomplikowanych wyrobów, np. korpusów maszyn i urządzeń czy też bloków silników spalinowych, a także wówczas, gdy w produkcji wymagana jest duża powtarzalność wykonywanych otworów.
Głównymi wielkościami charakteryzującymi wiertarki są:
- maksymalna średnica otworu, który można wywiercić wiertarką, - prędkość obrotowa wrzeciona.
Gabaryty przedmiotu, który można obrabiać przy zastosowaniu wiertarki, zależą od ich przestrzeni roboczej (czyli wymiarów stołu oraz odległości pomiędzy czołem wrzeciona a powierzchnią stołu, pomniejszonej o długość narzędzia) oraz nośności stołu. Długość wykonywanych otworów uzależniona jest od wielkości skoku roboczego
wrzeciona, natomiast średnica wierconych otworów – od mocy napędu obrabiarki.
