Załącznik do Uchwały
Nr XXXVIII/233/13 z dnia 17 stycznia 2013 r.
GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
ALKOHOLOWYCH
W GMINIE SIECHNICE NA ROK 2013
I. Diagnoza obecnej sytuacji
Jak wynika z badań epidemiologicznych przeprowadzonych w Polsce na przełomie 2010/2011 r. liczbę osób uzależnionych szacuje się na ok. 850 tys., zaś pijących szkodliwie na ok. 3,6 mln.
Uzależnienie od alkoholu jest zaburzeniem psychicznym i zaburzeniem zachowania co znacząco wpływa na życie zarówno jednostek jak i ich rodzin. Podstawową metodą leczenia jest psychoterapia indywidualna i grupowa, której celem jest nauczenie pacjenta życia w abstynencji, co przekłada się na poprawę jakości życia całej rodziny. Zaburzenia życia rodzinnego wynikające z choroby alkoholowej sprawiają, że dotkliwe konsekwencje ponoszą dzieci. Wg. danych szacunkowych w Polsce żyje ok. 1,5 – 2,0 mln dzieci wychowujących się w rodzinach z problemem alkoholowych, z tego 500 tys. znajduje się w dramatycznej sytuacji zagrażającej ich zdrowiu i życiu. W związku z tym, że dzieci te nie mogą liczyć na wsparcie i pomoc bliskich, powinna ona nadejść z zewnątrz. Dlatego też do zadań gminy należy udzielanie wsparcia takim rodzinom, poprzez tworzenie i finansowanie specjalistycznej pomocy dla dzieci, finansowanie działań realizowanych w świetlicach opiekuńczo – wychowawczych, a także finansowanie szkoleń dla osób pracujących z dziećmi i całymi rodzinami.
Obserwacja praktyki terapeutycznej wskazuje na rosnące zapotrzebowanie na ofertę terapii dla młodzieży używającej alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Picie alkoholu przez młodzież jest najczęstszym zachowaniem ryzykownym. Kontakt z alkoholem ma za sobą 87,3% gimnazjalistów z klas trzecich.
Programy terapii dla młodzieży nie mogą opierać się na tych samych zasadach co programy dla dorosłych. Młodzież wymaga innego podejścia, uwzględnienia specyfiki wieku rozwojowego, konstruktywnego zagospodarowania wolnego czasu, a także uczestniczenia w grupach rówieśniczych. Dlatego też przy tworzeniu programów profilaktycznych skierowanych dla młodzieży należy uwzględnić wszystkie te aspekty.
Nie można ograniczać się głównie do alternatywnych form spędzania wolnego czasu oraz do szkolnych programów profilaktycznych. Tego typu działania są jak najbardziej słuszne, ale należy zwrócić uwagę na inne oddziaływania szkolno – środowiskowe.
Jak wynika z badań grupowe zajęcia sportowe nie ograniczają zachowań problemowych.
Uczestnicy zajęć sportowych, szczególnie chłopcy, częściej nadużywają substancji psychoaktywnych i stosują przemoc wobec rówieśników, niż ich rówieśnicy nie uczestniczący w tego typu zajęciach. W związku z powyższym należy zwrócić szczególną uwagę na umiejętności wychowawcze trenerów, wychowawców, którzy będą stanowić osobisty przykład, będą posiadać wiedzę i predyspozycje do pracy z grupami ryzyka i będą potrafili integrować grupy rówieśnicze. Dlatego ważne jest inwestowanie w szkolenia i warsztaty w zakresie pracy profilaktycznej z młodzieżą.
Ważnym zagadnieniem w profilaktyce jest również włączenie rodziców w działania poprzez przekazywanie im informacji na temat zagrożeń wynikających z picia alkoholu, a także poprzez praktyczne wzmacnianie ich umiejętności wychowawcze.
Można to uzyskać poprzez organizację warsztatów dla rodziców a także dzięki dostępności do porad udzielanych przez psychologów zatrudnionych w Punkcie Konsultacyjnym. Zadaniem Punktu jest zdiagnozowanie problemów całej rodziny i zaplanowanie pomocy dla wszystkich jej członków (zarówno dorosłych jak i dzieci).
W gminnej strategii profilaktycznej ważne miejsce powinni zajmować sprzedawcy napojów alkoholowych. Nadal obserwuje się zjawisko sprzedaży alkoholu nieletnim. Jak
pomimo regularnych szkoleń sprzedawców, nadal nie wszyscy z nich stosują się do ustawy „o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi”. Biorąc powyższe pod uwagę niezbędnym jest przeprowadzanie na terenie gminy diagnozy w zakresie problemów i zagrożeń związanych z używaniem alkoholu przez młodzież. W ukazaniu skali zjawiska sprzedaży alkoholu nieletnim może pomóc przeprowadzenie akcji kontrolnej oraz informacyjnej pod nazwą „zakup kontrolowany”, która pozwoli zdefiniować problem i umożliwi podjęcie stosownych działań naprawczych.
Jednocześnie niezbędnym jest systematyczne monitorowanie problemów społecznych mieszkańców gminy z uwzględnieniem profilaktyki uzależnień. Dlatego też należy kontynuować zapoczątkowane w 1999 r.(następnie w 2006 r. i 2009 r.) badania terenowe wśród mieszkańców gminy Siechnice w celu sprawdzenia skuteczności podejmowanych działań związanych z realizacją corocznie opracowywanego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Wyniki sondy terenowej pozwolą dostrzec zmiany w świadomości mieszkańców na temat występujących problemów społecznych i dopasować programy profilaktyczne do lokalnej specyfiki.
Kluczową rolę w rozwiązywaniu problemów alkoholowych na szczeblu gminy odgrywa Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Według ustawodawcy osoby wchodzące w skład Komisji powinny posiadać odpowiednie przeszkolenie z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Warto więc zwrócić uwagę na konieczność systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji, gdyż wciąż pojawiają się nowe metody pracy w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych.
Ważnym aspektem w tworzeniu gminnej strategii profilaktycznej jest również przeciwdziałanie nietrzeźwości na drogach. Wiąże się to z koniecznością podejmowania działań edukacyjnych na poziomie lokalnym. Ważna więc jest współpraca służb, instytucji i organizacji działających na rzecz bezpieczeństwa na drogach. Działania edukacyjne mogą polegać na wręczaniu materiałów informacyjno – edukacyjnych kierowcom podczas kontroli drogowych, czy też odbierającym prawo jazdy z odpowiedniego urzędu. Dobrym rozwiązaniem jest również nawiązanie współpracy z ośrodkami szkolenia kierowców i prowadzenie szkoleń przez profesjonalistów dla kandydatów na kierowców.
Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla gminy Siechnice na rok 2013 jest kontynuacją zadań realizowanych w latach poprzednich, a jednocześnie formą systematycznego udoskonalania jakości działań profilaktycznych na rzecz lokalnej społeczności.
Dostępność alkoholu na terenie gminy
Sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona na podstawie zezwolenia wydanego przez Burmistrza Siechnic.
Rada Miejska w Siechnicach uchwaliła liczbę 65 punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu. Ogółem na terenie gminy działa 44 punkty sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia poza miejscem sprzedaży i 17 punktów do spożycia w miejscu sprzedaży.
II. Cele i priorytety programu
Podstawowym celem programu jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów związanych z uzależnieniami, zmniejszanie rozmiarów tych, które występują oraz tworzenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi, a w szczególności:
1. inicjowanie działań profilaktycznych i prewencyjnych mających na celu ograniczenie spożycia alkoholu przez mieszkańców gminy (w tym działania informacyjne w zakresie przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców),
2. podejmowanie działań mających na celu zmianę zachowań i postaw społecznych mieszkańców i instytucji w sytuacjach związanych ze spożywaniem napojów alkoholowych,
3. wdrażanie nowoczesnych form profilaktyki adresowanej w szczególności do dzieci i młodzieży,
4. wdrażanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej minimalizujących szkodliwe zachowania osób nadużywających alkohol oraz stosujących przemoc w rodzinie,
5. podejmowanie działań promocyjnych ułatwiających dostęp do różnych form terapii, wzbogaconych nowymi metodami rozwiązywania problemów alkoholowych,
6. zapobieganie naruszeniom prawa w handlu napojami alkoholowymi promowanie postaw społecznych istotnych dla profilaktyki uzależnień.
III. Zadania do realizacji
1.Zwiększenie dostępności i skuteczności pomocy terapeutycznej oraz rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych, a także osób zagrożonych uzależnieniami:
Sposób realizacji Jednostka
realizująca Termin
realizacji Jednostki współdziałające
1 2 3 4
1. Podejmowanie przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działań zmierzających do podjęcia leczenia przez osoby uzależnione, poprzez motywację, wsparcie lub zastosowanie zobowiązania sądowego.
2. Motywowanie do podjęcia terapii osób współuzależnionych.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Siechnicach
cały rok – praca ciągła (spotkania 2 razy w miesiącu)
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Komisariat Policji Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, jednostki oświatowe na terenie gminy, Sąd Rejonowy Wydział III
Rodziny i Nieletnich w Oławie
1. Współpraca z placówkami lecznictwa odwykowego w zakresie zwiększenia dla mieszkańców gminy niezbędnych oddziaływań terapeutycznych.
2. Kierowanie na terapię w systemie otwartym lub zamkniętym osób zmotywowanych do leczenia.
Zakład Lecznictwa Odwykowego w Czarnym Borze, Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego, WOTUW,
Poradnie Odwykowe
cały rok – praca ciągła
GOPS, Komisariat Policji Wrocław- Rakowiec, Sąd Rejonowy Wydział III Rodziny i Nieletnich w Oławie (kuratorzy)
Finansowanie kosztów związanych z wydaniem opinii psychologicznych i psychiatrycznych .
Lekarz biegły w przedmiocie uzależnienia od alkoholu
cały rok – wg
potrzeb GKRPA
Ogólnie dostępna informacja o miejscach udzielania pomocy dla osób uzależnionych i członków ich rodzin, prowadzona przez jednostki zajmujące się problematyką uzależnień na terenie gminy.
GKRPA
GOPS cały rok –
praca ciągła Komisariat Policji Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, ZOZ, Jednostki pomocnicze Udzielanie wsparcia i pomocy psychologicznej
osobom po ukończeniu terapii odwykowej oraz ich rodzinom.
Punkt Konsultacyjny cały rok – praca ciągła Punkt czynny jest 2 razy w tygodniu
Poradnia Odwykowa we Wrocławiu ul.
Pabianicka, Grupa AA
2.Udzielanie rodzinom, w których występują problemy uzależnień, pomocy społecznej, psychospołecznej i prawnej:
Sposób realizacji Jednostka
realizująca Termin
realizacji Jednostki współdziałające
1 2 3 4
Zapewnianie przez Punkt Konsultacyjny, działający przy Ośrodku Pomocy Społecznej, kompleksowej pomocy psychologicznej, terapeutycznej i prawnej dla rodzin i osób z problem uzależnień oraz członkom ich rodzin.
GOPS (psycholog, psychoterapeuta, prawnik)
cały rok - praca ciągła Punkt czynny jest 2 razy w tygodniu
Sąd Rejonowy w Oławie (kuratorzy),
Finansowanie wybranych usług i programów informacyjno-pomocowych, profilaktyczno- terapeutycznych mających na celu zdiagnozowanie i zapobieganie zjawisku uzależnienia od alkoholu w środowisku lokalnym.
GOPS według potrzeb GKRPA, KP
Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, Jednostki pomocnicze, firmy badawcze Współpraca z Policją, Strażą Miejską, Sądem –
Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich, kuratorami rodzinnymi i społecznymi, pedagogami i psychologami szkolnymi w celu podnoszenia skuteczności podejmowanych działań.
GKRPA cały rok –
praca ciągła GOPS
Podnoszenie kwalifikacji osób zaangażowanych w działania profilaktyczne na terenie gminy poprzez dofinansowywanie studiów, szkoleń i kursów specjalistycznych (w tym systematyczne szkolenia GKRPA)
GOPS/GKRPA według
potrzeb Ośrodki Lecznictwa Uzależnień
(terapeuci), uczelnie i Instytucje
szkoleniowe Organizowanie pogadanek, szkoleń, konferencji,
debat dotyczących uzależnienia od alkoholu w środowisku lokalnym.
GOPS według potrzeb GKRPA, Straż
Miejska, Urząd Miejski , Jednostki Pomocnicze
3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, a w szczególności dla dzieci, młodzieży, rodziców, w tym zajęć integracyjnych sportowo-edukacyjnych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozaszkolnych programach opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych:
Sposób realizacji Jednostka
realizująca Termin
realizacji Jednostki współdziałające
1 2 3 4
Realizowanie na terenie jednostek oświatowych gminy edukacyjnych programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży.
Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum
programy
roczne GOPS, Ośrodki Lecznictwa Uzależnień
(terapeuci), Instytucje szkoleniowe
Prowadzenie na terenie jednostek oświatowych gminy programów edukacyjnych z zakresu profilaktyki uzależnień skierowanych do rodziców.
Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum
programy
roczne GOPS, Ośrodki Lecznictwa Uzależnień
(terapeuci), Instytucje szkoleniowe
Wspieranie programów i przedsięwzięć profilaktycznych opracowanych i realizowanych przez młodzież.
GOPS według
potrzeb
Szkoły, Jednostki pomocnicze Organizowanie wypoczynku w czasie ferii i wakacji dla
dzieci i młodzieży szkolnej z programem profilaktyczno- wychowawczym.
GOPS, świetlice środowiskowe
ferie , wakacje
GCK, GOSiR, Jednostki pomocnicze
Organizowanie wyjazdów oraz kolonii letnich z programem profilaktyczno-wychowawczym.
GOPS wakacje Szkoły Podstawowe,
Jednostki pomocnicze Dofinansowywanie dożywiania dla dzieci i młodzieży z
rodzin biednych i dysfunkcyjnych w ramach realizowanych zajęć profilaktycznych.
GOPS według
potrzeb GCK, Szkoły, Jednostki pomocnicze
Prowadzenie świetlic środowiskowych z realizacją
programów opiekuńczo-wychowawczych. GOPS cały rok –
praca ciągła GKRPA, Szkoły, Jednostki pomocnicze Organizowanie alternatywnych form spędzania wolnego
czasu dla dzieci i młodzieży. GOPS, GKRPA według
potrzeb KP Wrocław- Rakowiec, Straż Miejska, GCK, GOSiR, Jednostki pomocnicze Realizowanie programów służących: zdiagnozowaniu
problemu uzależnienia od alkoholu, udzieleniu wsparcia dla rodzin z problemem alkoholowym oraz promujących zdrowy tryb życia.
GOPS według
potrzeb
GKRPA, Straż Miejska
Organizowanie festynów, imprez sportowo-rekreacyjnych i kulturalnych, promujących zdrowy tryb życia i integrujących rodziny.
GOPS, GKRPA według
potrzeb KP Wrocław- Rakowiec, Straż Miejska, GCK, GOSiR, Jednostki
Podnoszenie kwalifikacji osób realizujących programy profilaktyczne na terenie gminy (kursy, szkolenia) oraz dla kadry pedagogicznej w jednostkach oświatowych.
GOPS, Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum
według
potrzeb GKRPA
Zakup materiałów informacyjno-edukacyjnych i pomocy
dydaktycznych z zakresu uzależnień od alkoholu. GOPS według
potrzeb GKRPA
Organizowanie akcji informacyjno – edukacyjnych związanych z przeciwdziałaniem nietrzeźwości kierowców na drogach (szkolenia, ulotki)
GOPS według
potrzeb GKRPA, Policja, Straż Miejska, ośrodki szkolenia kierowców, firmy szkoleniowe
4.Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych:
Sposób realizacji Jednostka
realizująca Termin
realizacji Jednostki współdziałające
1 2 3 4
Wspieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służących profilaktyce i rozwiązywaniu problemów alkoholowych.
GOPS według potrzeb GKRPA
Wspieranie funkcjonowania klubów abstynenckich. GKRPA według potrzeb GOPS Współpraca z organizacjami pozarządowymi, w tym
przekazanie do realizacji zadań z zakresu profilaktyki, zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
GOPS Zgodnie z
ustawą o pożytku publicznym i wolontariacie
GKRPA, Urząd Miejski
5.Inicjowanie działań zmierzających do kształtowania polityki lokalnej dotyczącej obrotu napojami alkoholowymi:
Sposób realizacji Jednostka
realizująca
Termin realizacji
Jednostki współdziałające
1 2 3 4
Stanowienie przez Radę Miejską, w formie uchwał, przepisów gminnych w zakresie liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5%
alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.
Gmina Siechnice według potrzeb GKRPA
Opiniowanie przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wniosków o udzielenie zezwolenia z uwzględnieniem warunków zawartych w uchwale Rady Miejskiej.
GKRPA cały rok-
według potrzeb Urząd Miejski, Straż Miejska
Szkolenia sprzedawców w zakresie obowiązujących
przepisów i zasad sprzedaży napojów alkoholowych. GKRPA cały rok-
według potrzeb GOPS, Straż Miejska Prowadzenie działań kontrolno-interwencyjnych w
zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych ( w tym badanie dostępności sprzedaży alkoholu nieletnim)
GKRPA cały rok-
według potrzeb Straż Miejska, KP Wrocław-Rakowiec Firma
badawczo/szkoleniowa
Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
GKRPA cały rok-
według potrzeb Straż Miejska, KP Wrocław- Rakowiec
IV. Realizatorzy Programu
Realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2013 powierza się Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Siechnicach.
V. Źródło Finansowania
Program realizowany będzie w ramach środków finansowych planowanych w budżecie gminy, stanowiących dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych.
VI. Przewidywane efekty realizacji programu
1. Udzielenie pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym.
2. Podniesienie świadomości dzieci, młodzieży i dorosłych – mieszkańców Gminy Siechnice o skutkach nadużywania alkoholu.
3. Wspieranie inicjatyw promujących zdrowy tryb życia.
VII. Ewaluacja Programu Wskaźniki monitoringu
1. Liczba wniosków skierowanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
2. Liczba wniosków skierowanych przez GKRPA do sądu o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego.
3. Liczba osób przyjętych przez Punkt Konsultacyjny.
4. Liczba dzieci, młodzieży i dorosłych objętych działaniami profilaktycznymi, edukacyjnymi i informacyjnymi w szkołach.
5. Liczba dzieci korzystających ze wsparcia w świetlicach środowiskowych.
6. Liczba i efekty kontroli punktów obrotu napojami alkoholowymi.
VIII. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
1. Przewodniczący Komisji, za organizowanie i przewodniczenie pracy Komisji, otrzymuje za każde posiedzenie wynagrodzenie w wysokości 140,00 zł brutto.
2. Członek Komisji, za przygotowanie i udział w posiedzeniu Komisji otrzymuje za
przewodniczącego Komisji list obecności stwierdzających udział członków w posiedzeniach.
4. Wynagrodzenie będzie wypłacone w terminie 14 dni od daty przedłożenia list obecności na posiedzeniach Komisji.
UZASADNIENIE
Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi (tj. Dz.U.z 2007 r. Nr 70 poz. 473 ze zmianami) nakłada na Gminę obowiązek przeciwdziałania wszelkim przejawom patologii społecznej związanej z nadużywaniem alkoholu oraz przemocy w rodzinie. Zadanie to jest realizowane poprzez Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Cele oraz sposoby realizacji podejmowanych działań zawarte zostały w Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Siechnice na rok 2013.
