Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu – CCCLXXXIII (2007)
Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 41-44
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
MAŁGORZATA GOLCZ-POLASZEWSKA, PAWEŁ ADLER
WPŁYW ODCZYNU PODŁOŻA NA WZROST CYPRYŚNIKA BŁOTNEGO (TAXODIUM DISTICHUM (L.) RICH.)
UPRAWIANEGO W POJEMNIKACH
Z Katedry Dendrologii i Szkółkarstwa
Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu
ABSTRACT. Bald cypress (Taxodium distichum (L.) Rich.) was grown on a substrate of highmoor peat and pine bark (1:1, v:v) with varying pH. It was shown that sustrate with pH = 5.5 was most advantageous for the cultivation.
Key words: bald cypress, cultivation, acidity, pH
Wstęp
Cypryśnik błotny (Taxodium distichum (L.) Rich.) to drzewo należące do gromady roślin nagozalążkowych (Gymnospermae). W trzeciorzędzie z jego drewna tworzyły się pokłady węgla brunatnego (Hrynkiewicz-Sudnik i in. 1999, Szymanowski 1958).
Najbardziej charakterystyczną, a zarazem oryginalną i efektowną cechą Taxodium są pneumatofory (korzenie oddechowe), które wyrastają pionowo z korzeni podziemnych ponad powierzchnię gruntu i mogą osiągać wysokość nawet do 1 m. Gatunek ten ma miękkie jasnozielone igły, które w okresie jesienno-zimowym przebarwiają się na rudo- brązowo i opadają wraz z całymi gałązkami.
W stanie naturalnym drzewo występuje w południowo-wschodnich stanach USA, gdzie zasiedla głównie tereny zalewowe, podmokłe i bagienne, osiągając wysokość do 35 m (Wilhite i Toliver 1990). W introdukowaniu i aklimatyzacji tego gatunku w Pol- sce nie przeszkodziły ostrzejsze warunki klimatyczne i mniejsza ilość opadów w po- równaniu ze stanowiskami naturalnymi. W kraju spotykamy cypryśniki głównie w ko- lekcjach ogrodów botanicznych i arboretach. Jak podają Czekalski i Wilanowski (1986) oraz Hrynkiewicz-Sudnik i in. (1999), szyszki (i nasiona) w Polsce nie dojrze- wają.
M. Golcz-Polaszewska, P. Adler 42
W literaturze brak danych dotyczących doboru podłoża o właściwych parametrach fizykochemicznych dla uprawy tego gatunku. Odczyn pH podłoża jest uważany za jeden z głównych czynników wpływających na dostępność składników pokarmowych dla roślin (Kabata-Pendias i Pendias 1999), stąd też w zaleceniach nawozowych dla poszczególnych gatunków roślin podaje się jego optymalny zakres (Korszun i Bykow- ski 2003, Korszun i Kolasiński 2000, Korszun i Zalewska 2003).
Materiał i metody
Doświadczenie założono w 2005 roku w szklarni Katedry Dendrologii i Szkółkar- stwa Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu.
Materiał do badań otrzymano w roku poprzedzającym uprawę – przez rozmnażanie z nasion. Mierzono wtedy wysokość roślin oraz długość i liczbę korzeni. Brak istotnych różnic między siewkami umożliwił użycie ich do dalszych badań. Rośliny posadzono do doniczek o pojemności 1 dm3, w mieszaninie torfu wysokiego i kory sosnowej (1:1) o pH 4,5 (w H2O), które stanowiło kontrolę. W kolejnych czterech kombinacjach różni- cowano odczyn podłoża co 0,5 jednostki, pH 5,0; 5,5; 6,0 i 6,5, stosując CaCO3 kolejno w dawkach: 0; 1,3; 2,3; 3,5 oraz 6,0 g·dm-3 podłoża ustalonych na podstawie krzywej neutralizacji. Jednorazowo, przed posadzeniem roślin, do każdej doniczki dodano na- wóz wolno działający Lo-Start w dawce 3 g·dm-3 podłoża. Analizę podłoża wykonano dwukrotnie, a odczyn pH (w H2O) oznaczano oddzielnie dla wszystkich kombinacji.
Doświadczenie składało się z pięciu kombinacji, każda z nich miała cztery powtó- rzenia po 10 roślin, obserwacje przeprowadzono zatem na 200 roślinach. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie, stosując test Duncana na poziomie istotności α = 0,05.
Wyniki i dyskusja
Ocena wizualna roślin oraz wysokości, jakie uzyskały, były wyznacznikami doboru podłoża optymalnego dla uprawy Taxodium. Wysokość roślin mierzoną w dwóch ter- minach przedstawiono w tabeli 1. Zróżnicowanie odczynu istotnie wpłynęło na zróżni- cowanie wysokości roślin.
Wysokość roślin uprawianych w pojemnikach mierzona w pierwszym terminie wa- hała się w kombinacjach od 7,8 do 13,8 cm. W II terminie największe były rośliny uprawiane w podłożu organicznym o pH 5,5, natomiast najmniejsze w podłożu o od- czynie pH 6,5. Również dynamika przyrostu między terminami pomiarów była naj- większa w podłożu o pH 5,5 i istotnie różniła się od pozostałych kombinacji (ryc. 1).
Kolasiński (2004) w badaniach odczynu podłoża w uprawie metasekwoi chińskiej (Metasequoia glyptostroboides Hu et Cheng.), gatunku należącego również do rodziny Taxodiaceae, uzyskał podobne wyniki. Stwierdził, że najbardziej optymalnym odczy- nem podłoża dla wzrostu roślin jest pH 5,5.
Wpływ odczynu podłoża na wzrost cypryśnika błotnego... 43
Tabela 1 Wpływ odczynu podłoża na wysokość roślin w dwóch terminach
The effect of substrate reaction on the height of plants in two terms Wysokość roślin (cm)
Plant height (cm) pH (H2O)
I termin pomiaru I time of measurement
II termin pomiaru II time of measurement
4,5 10,2 bc 28,5 bc
5,0 9,7 b 27,7 ab
5,5 13,8 d 35,5 d
6,0 10,9 c 30,3 c
6,5 7,8 a 25,5 a
Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie na poziomie istotności α = 0,05.
Means indicated by the same letters do not differ significantly at level of α = 0.05.
Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie na poziomie istotności α = 0,05.
Means indicated by the same letters do not differ significantly at level of α = 0.05.
Ryc. 1. Wpływ odczynu podłoża na różnicę wysokości roślin w trakcie i na końcu sezonu wegetacyjnego
Fig. 1. The effect of substrate reaction on the average difference of plants height in the process and at the end of vegetative season
17,7 a
19,4 a
21,7 b
18,0 a
18,3 a
0 5 10 15 20 25
4,5 5,0 5,5 6,0 6,5
pH (H2O) podłoża – pH (H2O) substrate Różnica wysokości (cm) Difference height (cm)
M. Golcz-Polaszewska, P. Adler 44
Wnioski
W uprawie Taxodium distichum w pojemnikach najbardziej optymalnym odczynem podłoża dla wzrostu roślin jest pH 5,5 (w H2O).
Literatura
Czekalski M., Wilanowski P. (1986): Cypryśnik błotny i możliwości jego uprawy w Polsce.
Ogrodnictwo 1: 21-23.
Hrynkiewicz-Sudnik J., Sękowski B., Wilczkiewicz M. (1999): Rozmnażanie drzew i krzewów nagozalążkowych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Kabata-Pendias A., Pendias H. (1999): Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk.
PWN, Warszawa.
Kolasiński M. (2004): Wpływ odczynu podłoża na wzrost metasekwoi chińskiej (Metasequoia glyptostroboides Hu et Cheng) uprawianej w pojemnikach. Folia Univ. Stetin. 236, Agric. 94:
65-70.
Korszun S., Bykowski G. (2003): The influence of substrate pH on growth of Rocky Mountain juniper (Juniperus scopulorum Sarg.) ‘Blue Arrow’ in container cultivation. Electr. J. Pol.
Agric. Univ. (EJPAU) 6, Hortic. 2. www.ejpau.media.pl.
Korszun S., Kolasiński M. (2000): Wpływ odczynu podłoża na wzrost i rozwój cisa pospolitego odmiany irlandzkiej w uprawie pojemnikowej. Rocz. AR Pozn. 327, Ogrodn. 32: 9-16.
Korszun S., Zalewska J. (2003): The influence of growing substrate pH on growth of Taxus baccata ‘Overeynderi’ in container culture. Sci. Pap. Agric. Univ. Pozn. Forestry 6: 23-32.
Szymanowski T. (1958): Cypryśnik błotny (Taxodium distichum Rich.) i jego występowanie w naszych parkach. Rocz. Dendrol. 12: 225-237.
Wilhite L.P., Toliver J.R. (1990): Taxodium distichum (L.) Rich., baldcypress. W: Silvics of North America. Vol. 1. Red. R.M. Burns, B.H. Honkala. Conifers. Agric. Handbook, Was- hington.
THE EFFECT OF SUBSTRATE REACTION ON THE GROWTH OF BALD CYPRESS (TAXODIUM DISTICHUM (L.) RICH)
GROWN IN A CONTAINER
S u m m a r y
In 2005 at the Department of Dendrology and Nursery Science, August Cieszkowski Agricul- tural University of Poznań an experiment was conducted on bald cypress (Taxodium distichum (L.) Rich). Seedlings were grown in the substrate of highmoor peat and pine bark (1:1, v:v) with varied pH. The pH value ≥ 4.5 (control) and 5.0, 5.5, 6.0 and 6.5 was monitored by adding 0, 1.3, 2.3, 3.5 and 6.0 g·dm-3 CaCO3 of substrate. During the cultivation the plant height was measured twice. The results indicated that substrate with pH 5.5 was the best for the cultivation of bald cypress.
