Abstrakty referatów z konferencji "Jurassica IV", Baltów, 27-29 września 2004 161
Architektura depozycyjna parasekwencji w utworach marginalno-morskich
Grzegorz
PieńkowskiPaństwowy Instytut Geologiczny, Warszawa
Analiza sedymentologiczna i sekwencyjna epikontynentalnych utworów dolnej jury w Polsce, przeprowadzona na wielkiej
ilościdanych
pochodzącychz
różnychsystemów depozycyjnych,
pozwoliłana stwierdzenie,
żeparasekwencje (podstawowe
składnikisekwencji)
charakteryzują się odmiennąarchitek-
turą depozycyjną
w
zależnościod tego, czy
są związane bezpośrednioz facjami
przybrzeżnymiotwartego morza szelfowego, czy z podobnymi facjami
półzamkniętychzbiorników brakicznych
rozwijających sięw epoce wczesnej jury
wzdłużbruzdy
środkowopolskiej.Parasekwencje w profilach
położonychblisko otwartego zbiornika morskiego (pomorski segment bruzdy
śródpolskiej) sągeneralnie
zbliżonedo klasycz- nego modelu
"gwałtownaretrogradacja
związanaz
powierzchniązalewu- stopniowa progradacja coraz
płytszych
facji", aczkolwiek
często występujecienki pakiet osadów transgresywnych (retrogradacyjnych).
Z kolei parasekwencje
związanez
wybrzeżami półzamkniętego, płytkiegozbiornika brakicznego
(świętokrzyski segment bruzdy
śródpolskiej) wykazująraczej
architekturę depozycyjną zbliżonądo "minisekwen- cji" - stopniowa retrogradacja facji, maksymalny zalew w parasekwencji i stopniowa progradacja coraz
płytszych
facji. Powierzchnia zalewu nie ma zwykle tak
wyraźnego,kontrastowego charakteru,
najczęściej wyraża siępodtopieniem utworów pedogenicznych i
następstwemfacji lagunowych. Ma to istotne znacze- nie dla identyfikowania parasekwencji, a
obowiązującystyl prostej interpretacji sukcesji odwróconych np:
na podstawie
karotaży sąniewiarygodne w tego typu basenach sedymentacyjnych. Z
architekturądepozy-
cyjną
parasekwencji w
półzamkniętychzbiornikach brakiczno-morskich
wiąże się teżproblem rangi granic
"węgiel
- klastyki", które to granice
najczęściej sąinterpretowane jako
ważnekorelacyjnie powierzchnie zalewu lub transgresji. Wykazano,
żeprogradacja systemów deltowych przerabianych przez falowanie
może dawać
w efekcie kilka
różnych rangągranic
"węgiel-klastyki"w
obrębiejednej
"zwykłej",autocyklicz- nej sukcesji progradacyjnej, a tylko nieliczne z tych granic
mają rangępowierzchni zalewu lub powierzchni transgresji -
decydująo tym kryteria regionalne. Z kolei
możliwajest identyfikacja korelatywnych granic dla powierzchni transgresji w utworach kontynentalnych - równi deltowych i aluwialnych, Przedstawione fakty
sąistotne dla interpretacji parasekwencji i analizy sekwencyjnej i co za tym idzie, dla korelacji czasowych opartych o
metodykęstratygrafii sekwencyjnej.
Formacja zagajska w regionie świętokrzyskim - zapis zdarzenia tektonicznego na przełomie triasu i jury
Paweł Brański
Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa
Wczesnojurajskie przyspieszenie subsydencji tektonicznej
byłosygnalizowane w niektórych publika- cjach (Hakenberg i
Świdrowska1997; Poprawa 1997;
Brański2002). Zdaniem autora
miałoono miejsce na
przełomietriasu i jury, a
zapisało sięszczególnie w rozwoju kontynentalnej, aluwialno-limnicznej forma- cji zagajskiej. Wspomniana formacja stanowi w regionie
świętokrzyskimodpowiednik czasowy inicjalnej fazy transgresji, zapisanej w sekwencji depozycyjnej hetangu
(Pieńkowski1991, 2004).
Sytuacjępaleotekto-
niczną
w formacjach
najniższejjury zinterpretowano na podstawie analizy map
miaższościowychi litofa- cjalnych,
przesłaneksedymentologicznych oraz krzywych subsydencji i wykresów tempa akumulacji.
Analizując
gradienty
miąższościformacji zagajskiej oraz
porównującprzebieg izopachyt i granic litofacjalnych, zidentyfikowano szereg uskoków synsedymentacyjnych,
przeważnieo kierunku NW-SE
(równoległych
