KSIĄDZ ALFONS SCHLETZ Szkic biograficzny

K S IĄ D Z A L F O N S SCH LETZ Szkic biograficzny

W e wrześniu 1946 roku ukazał się pierwszy numer nowego pe­

riodyku naukowego z zakresu dziejów Kościoła Katolickiego na zie­

miach polskich, zatytułowanego „Nasza Przeszłość” . W myśli jej Założyciela i Redaktora pismo miało mieć daleką i piękną przyszłość.

I obecnie, po dwudziestu pięciu latach, należy stwierdzić, że p rze­

widywania i ambitne plany Księdza Schletza stały się faktem do­

konanym.

Ks. Alfons Schletz urodził się dnia 29 marca 1911 roku w Ostro- witem koło Chojnic, w diecezji chełmińskiej. Rodzice jego: Józef i Anna z domu Berndt dali synowi gruntowne wychowanie ro­

dzinne, w poili umiłowanie Kościoła, owe cechy, które tak często będą dawały znać o sobie w całym jego życiu, jako kapłana i naukowca. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Ostrowitem (1918— 1922) i w Chojnicach w latach 1922— 1927. Po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w Gimnazjum Państwowym typu klasycznego w Chojnicach, odbywając równocześnie studia muzyczne. Od szesnastego roku życia pozostaje związany ze Z g ro ­ madzeniem K sięży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, do którego został przyjęty w roku 1927. W latach 1927— 1928 kontynuował naukę w Małym Seminarium w Wilnie. W roku 1928 w yjechał do Krakowa, gdzie rozpoczął naukę w Pryw atnym Gimnazjum Księży Misjonarzy w Krakow ie na Kleparzu, odbywając w tym samym czasie Seminarium Internum. Dnia 27 września 1930 roku złożył śluby wieczyste. W dwa lata później, 30 maja 1932 roku zdał maturę w Gimnazjum i został studentem Instytutu Filozoficzno- -Teologicznego Księży Misjonarzy w K rakow ie na Stradomiu. Od pierwszych lat studiów dał się poznać jako zapalony propagator misji zagranicznych, szczególnie dobrze rozwijających się wówczas misji Zgromadzenia w Chinach. Zaraz na samym początku studiów filozoficznych zorganizował wespół z Franciszkiem Arciszewskim wystawę misyjną obrazującą działalność członków Zgromadzenia Misji, głów nie w Chinach. W tedy też powstała śmiała myśl w yda­

wania pisma poświęconego sprawom misyjnym. M łody student teologii, Alfons Schletz, razem z księdzem Wacławem Jęczmionką w ydał jeden numer kwartalnika „P rzyjaciel Polskiej Misji w Chi-

nach” . Było to w roku 1933. Jednak następny numer tego pisma już nie ukazał się z przyczyn od redaktorów niezależnych.

Zamiłowania pisarskie Ks. A. Schletza ujawniały się z coraz to większą energią. Będąc jeszcze na studiach teologicznych, w roku 1936, jako kleryk drukował w „M eteorze” swoją pierwszą większą rozprawę pt.: Dwudziestopięciolecie Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy w Krakowie na Stradomiu (1910— 1935). Jego studia teologiczne dobiegały powoli końca.

20 grudnia 1936 roku A lfons Schletz przyjął święcenia kapłań­

skie w kościele na Stradomiu z rąk ks. bpa Stanisława Rosponda.

W kilka miesięcy potem, 24 I I I 1937 roku, opuścił Kraków, tym razem już na dłużej. Z polecenia ówczesnego wizytatora, ks. Jó­

zefa Kryski, miał objąć obowiązki duszpasterskie w e Lw ow ie. P e ł­

nił funkcję wikarego parafii św. Wincentego a Paulo przy kościele św. Zofii, prefekta Gimnazjum Sióstr Benedyktynek, kapelana Szpitala Powszechnego i K lin ik Uniwersyteckich. Lata pracy w e Lw ow ie, napewno jedne z najcięższych w życiu Ks. Schletza, zapisały się na trwałe w Jego pamięci.

Zainteresowania naukowe, tak żyw e w latach odbywania stu­

diów teologicznych i przygotowywania się do kapłaństwa, mógł Ks. Schletz kontynuować w e Lw ow ie. W niedługi czas po przyjeź- dzie na miejsce rozpoczął studia specjalistyczne z zakresu historii Kościoła i zarazem studia z zakresu historii i kultury polskiej na W ydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza. P ro fe­

sorowie z tamtych lat: ks. dr Józef Umiński, dr Kazim ierz Hartleb, dr Stanisław Łempicki, czy też ówczesny rektor uczelni dr Edmund Bulanda — w yw a rli ogromny w p ływ na całą późniejszą działalność naukową i pisarską Ks. Alfonsa Schletza 1.

W roku 1938 uzyskał stopień magistra teologii pod kierunkiem ks. prof. Józefa Umińskiego, za pracę: „Działalność wizytatorska księdza Józefa Jakubowskiego w latach 1796— 1814” . W tym także czasie ukończył studia historyczne pod kierunkiem profesora Łem - pickiego, uzyskując stopień doktora filo zofii za pracę: „Józef Jaku­

bowski, żołnierz i kapłan (1743— 1814)” . Praca ta ukazała się drukiem w roku 1945 jako pierwszy tom założonego przez Ks. Schletza w y ­ dawnictwa studiów pt.: „Analecta Historica Congregationis Missio- nis Prov. Polonorum” .

Wybuch I I w ojny światowej pokrzyżował poważne plany mło­

dego naukowca. Co prawda działania wojenne dotarły do Lw ow a nieco później niż do innych części kraju, niemniej jednak normalny tryb życia uniwersytetu został zakłócony od początku jej wybuchu.

Działalność naukowa Ks. Schletza w tym okresie nie pochła­

niała jednakże całkowicie jego czasu. Okupacja stworzyła nowe warunki pracy, cięższe, wymagające odwagi i wyrobionego zmysłu

1 Por. B ib liogra fię prac Ks. A lfon sa S c h l e t z a .

organizatorskiego. Pewnego rodzaju odskocznią od codziennego, coraz trudniejszego trybu życia, była dla Ks. Schletza praca w za­

łożonej przez siebie w roku 1942 Sodalicji Mariańskiej Żeńskiej przy kościółku św. Zofii. Jej działalność od pierwszych dni istnienia zeszła do podziemi. Założenie tajnego teatru młodzieżowego w So- daliskowie, przedstawienia na strychu domu Sodalicji, niejedno­

krotnie w bardzo prym itywnych warunkach — stwarzały usta­

wiczne niebezpieczeństwo represji ze strony władz okupacyjnych 2.

Praca w Sodaliskowie nie ograniczała się do organizowania przedstawień tajnego teatru i zebrań czy też nabożeństw sodalicyj- nych. Przez okres dwóch lat ukazywał się tajny miesięcznik soda- licyjny pt.: „K rólo w ej S w ej” . Redagowany był przez same soda- liski pod kierunkiem Księdza Moderatora 3. Treść pisma stanowiły prace sodalisek: wiersze, krótkie artykuły, kronika sodalicyjna.

W ten sposób Ks. Schletz dawał możliwość rozwijania się młodym talentom wśród młodzieży. Z ubocza obserwował poczynania pisar­

skie swoich wychowanek, udzielał rad, pomagał, zachęcał. W przed­

mowie do drugiego numeru miesięcznika, w kwietniu 1943 roku, tak oto pisał:

„R ozpoczynając wspólną pracę pióra, winniśm y uświadom ić sobie jasno cel, do którego zdążamy. N a pierw szy plan w ysu w a się tu hasło, przyśw iecające wszystkim naszym w ysiłkom — hasło zw ięzłe, bo z trzech tylko słów złożone, co na ziem i jasne, dobre, czyste i serdeczne: Szerzyć kult M aryi. Co w ięcej jeszcze: to św iatło w ew nętrzne, duchowe, które nie tylk o prom ieniuje z nas na zew nątrz, lecz rów nież i nas samych przem ienia, przeobraża, podnosi. T o szkoła charakteru — a szkoła ta trw ać w in n a przez całe życie. T o w końcu sposobność rozpoczęcia pracy szczególnie m iłej i nęcącej — pracy pióra. K to w ie, czy z talentów odzyw ających się dziś nieśmiało, nie wyrosną kiedyś w ie lk ie i jasne skrzydła. A choćby m iało być inaczej, czy nie słodko nam będzie słu­

żyć, ja k umiemy, T ej, której całe życie przebiegało cicho, w pokorze i skromności. W ysiłku i w y trw a n ia — oto życzenia, które składam na pierw szej karcie nowego pisma” 4.

Mimo w ojny nie zaprzestało działać nauczanie. Ks. Schletz stwo­

rzył zaraz na początku okupacji tajne komplety, na których sam wykładał religię, język niemiecki, historię oraz naukę o Polsce współczesnej. Trw ało to prawie przez całą okupację (do r. 1944).

Zakończenie w ojny przyniosło Ks. Schletzowi nowe pole do pracy naukowej i duszpasterskiej. Po ośmiu i pół latach przyjechał do Krakowa, by podjąć na tym miejscu nową pracę. W paździer­

niku 1945 roku został Ks. dr Alfons Schletz profesorem historii

2 Działalność Ks. Schletza z tego okresu została szeroko om ówiona lis k o w ^ 1^ 6 Danuty S z u l o tajn ym teatrze m łodzieżow ym w Soda-

3

portażu drugiego tajnego pisma pt.: „W y trw a m y ” .

„K r o lo w e j S w e j” , R. I: 1943 nr 2 s. 13, oryg. w Arch. N. P.

Kościoła i metodologii pracy naukowej na Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy w Krakowie. Przez jakiś czas w ykładał także historię sztuki kościelnej, misjologię oraz patrologię. Równocześnie pełnił obowiązki profesora historii w Pryw atnym Gimnazjum K się­

ży M isjonarzy w Krakow ie na Kleparzu (1945— 1946).

W tym czasie powstała myśl zorganizowania specjalnego w y ­ dawnictwa poświęconego zagadnieniom historii Kościoła K atolic­

kiego na ziemiach Polskich i kultury katolickiej w Polsce. Ks. dr Schletz rozpoczął starania, które przyniosły oczekiwany rezultat.

W e wrześniu 1946 roku uzyskano pozwolenie władz państwowych i kościelnych. Pierw szy tom nowego wydawnictwa, aczkolwiek przedtem przyjmowanego z rezerwą, zyskał dla „Naszej Przesz­

łości” od samego początku licznych zwolenników w gronie history­

ków zarówno świeckich, jak i duchownych.

Ks. dr Józef Umiński tak pisał o tym wydarzeniu naukowym w roku 1946 w „Tygodniku Warszawskim” :

„N iesłychanie ważną rzeczą dla Polaka jest znać dobrze historię- K ościoła w Polsce i historię kultury, która się u nas pod tchnieniem kościelnym rozw ijała. Z w ielk ą zatem radością należy w itać wszystko, cokolw iek tę historię rozśw ietla i zrozum ienie je j ułatwia. Redaktorem tego w yd a w n ictw a jest m łody, energiczny i pracow ity historyk ko­

ścielny, profesor Instytutu Teologicznego K sięży M isjon arzy w K r a ­ kow ie, ks. dr A lfon s Schletz. Przypuszczam y, że niezadługo ukaże się jego I I tom. Życzym y, aby nie tylko zachow ały ten sam poziom, na jakim stanął pierw szy tom, ale owszem, aby go jeszcze podniosły” 5.

Założyciel i redaktor „Naszej Przeszłości” jasno i dobitnie spre­

cyzował swoje plany wydawnicze i pisarskie w przedmowie do pierwszego tomu:

„W yd a w n ictw o »Nasza Przeszłość« będzie zaw ierała studia z dzie­

jó w Kościoła i kultury katolickiej w Polsce. B ędziem y zamieszczać roz­

p ra w y z dziedziny historii Kościoła w Polsce, historii zakonów, historii teologii, d ziejów pracy m isyjnej w kraju naszym i za granicą, rozp raw y ogólniejszej natury, teologiczne, filozoficzn e, historyczno-prawne, spo­

łeczne zw iązane z kulturą polską, znajdą rów n ież m iejsce na łamach naszego w ydaw nictw a. Pragniem y m ianow icie przyczynić się w m iarę sił naszych do grom adzenia i przygotow yw an ia m ateriałów przed św ię­

tem ze wszech m iar uroczystym, jakim będzie Tysiąclecie Chrztu P olsk i” 6.

5 Ks. J. U m i ń s k i , „ N a sz a P rz e s z ło ś ć ” , „T ygod n ik W arszaw ski” , nr 1 5 V 1947 r.; ponadto por.: R. Z i e l i ń s k i , „N asza P r z e s z ło ś ć " u c z y h istorii K o ś cio ła , „H ejn ał M ariack i” R. 6 : 1962 nr 10; Ks. K . K a n t a k ,

„ N a sza P rz e s z ło ś ć ” , W iadom ości” (Londyn) 5 I X 1963 r.; W. M y s ł e k ,

„N a sz a P r z e s z ło ś ć ” o roli K o ś cio ła k a tolick ieg o na Z ie m ia c h Z a ch od n ich i P ó łn o c n y c h , „F ak ty i M yśli” nr 23 1— 15 X I I 1965 r.; [W. J. G r a b s k i ] J. W i e s i o ł o w s k i , „Nasza P rz e s z ło ś ć ” , „K ieru n k i” R. 11:1966 nr 39.

6 „Nasza Przeszłość” , t. 1 : 1946, ss. 3— 4.

1.Uczestnicy SeminariumHistoriiKościoła w Polscew rokuakad. 1970/71 Siedząodprawej:W. Piszczek, J.Fluderski,Ks. Prof.A. Schletz, Z. Jakubowski. Stojąodlewej:B. Gurowski,T. Porembski,M. Dębiński,J.Woźniak, B. Henel, B. Sieńczak, M. Piwko, S. Kania

Domcentralny i Instytut Teologiczny KsiężyMisjonarzyw Krakowie

[5]

K S . A . S C H L E T Z — S Z K IC B IO G R A F IC Z N Y

25

W jedenaście la t potem , w styczniu 1957 roku, z okazji w znow ie­

nia „Naszej Przeszłości”, Ks. Schletz o swoich m ilenijnych planach pisał:

„Wznawiamy nasze studia z zakresu historii Kościoła i kultury katolickiej w Polsce. Uważam y rów nież za słuszne i potrzebne, by na zbliżające się m illennium przygotować szereg prac analitycznych i przy­

c z y n k ó w źródłowych, naśw ietlających przeszłość K ościoła polskiego na w s k r o ś katolicką w sposób obiektyw ny, z w ielkim um iłowaniem praw dy, podkreślając równocześnie pierw iastek transcendentalny, o którym n ie wolno zapominać historykowi Kościoła i badaczowi kultury k atolickiej” 7.

W latach 1946—1948 ukazały się cztery pierw sze tom y w ydaw ­ nictwa. P rzez następnych dziewięć la t nie ukazyw ało się ono. Dopiero w roku 1957 w yszedł tom piąty, pow itany z radością przez zespół historyków polskich.

W chwili, kiedy nie było w arunków do w ydaw ania „Naszej Przeszłości”, kiedy prace redak to rsk ie zostały zawieszone, Ks.

Schletz prow adził pracę naukow ą i dydaktyczną na innych odcin­

kach. W latach 1947—1950 dojeżdżał z w ykładam i do Wyższego S e ­ m inarium Duchownego w Kielcach, gdzie równocześnie prow adził sem inarium naukow e historii Kościoła w Polsce.

„Powierzając W. P. Księdzu Profesorow i katedrę Historii Kościoła w W yższym Sem inarium Duchownym w Kielcach — pisał w ów czas ks.

bp Czesław Kaczmarek — mam niezłom ne przekonanie, iż głęboka w ie ­ dza Księdza Profesora, zdobyta pod kierunkiem w ytraw nych m istrzów, wiedza połączona z gorącym um iłowaniem Kościoła Św iętego i prawdy o tym K ościele, daje rękojm ię skutecznego oddziaływania na chłonne dusze m łodych adeptów kapłaństw a” 8.

W ro k u 1953 Ks. Schletz zapadł na zdrow iu i przebyw ał jakiś czas n a leczeniu szpitalnym w W arszawie. D nia 2 czerw ca 1953

7 Po d ziew ięciu latach, „Nasza Przeszłość”, t. 5 : 1957, s. 5.

8 List Ks. bpa Czesława K a c z m a r k a do Ks. A lfonsa Schletza z dnia 3 IX 1947 r., oryg. w Arch. N. P. Na sem inarium naukowym historii Kościoła K atolickiego w Polsce, prowadzonym przez Ks. Schletza zarówno w Seminarium Kieleokim jak i w Instytucie Teologicznym w Krakow ie powstało w iele prac ukazujących nieznane dotąd dzieje tych zakonów, których przedstaw iciele byli studentam i Ks. Schletza.

Z grona Jego uczniów w yszli m. in.: ks. Ludwik Stefaniak C. M., ks.

Andrzej Boksiński, ks. Gerard Brum irski Sch. P., ks. Stan isław Mędala C. M., ks. Tadeusz Salw a C. M., o. Grzegorz W iśniowski O. F. M., o. Henryk Czerwień Z. P., o. Janusz Zbudniewek Z. P., ks. Zbigniew Sroka C. M., ks. W ładysław Bomba C. M., o. Anzelm Szteinke O. F. M..

ks. Stanisław Janaczek C. M. i ks. Zbigniew Jakubowski C. R. L. U czest­

nicy seminarium naukowego ks. Schletza m ieli możność korzystania z bogatych zbiorów, liczących bez m ała 6000 tomów, które przez lata swojej naukowej i pisarskiej działalności zgromadził. Nie brakowało im tez ze strony Ks. Profesora gorącej zachęty do pracy pisarskiej. W ięk­

szość z Jego uczniów po ukończeniu studiów specjalistycznych oddaje się studium nad dziejami Kościoła w Polsce.

ro k u u d ał się do Zielonki koło W arszaw y, gdzie pracow ał do ro ­ k u 1956 pod pseudonim em księdza d ra A dam a Sosnowskiego, jako k ap e la n Państw ow ego Dom u Rencistów (dawne Schronisko dla N auczycielek)9.

Z chw ilą, gdy otw orzyła się możliwość w znow ienia w y d a w n ic­

tw a, n atychm iast pow rócił do K rakow a i podjął na nowo p rz e r­

w ane dzieło. W rozm ow ie z bliskim i sobie ludźm i zw ykł podkreślać, że często w życiu musi zaczynać od nowa, nieraz zupełnie od pod­

staw . Jeszcze w roku 1947 zajęcia profesorskie i p raca naukow a nie pochłaniała całkowicie czasu Ks. P rofesora Schletza. W tym w łaśnie ro k u habilitow ał się n a W ydziale Teologicznym U n iw er­

sy te tu W arszaw skiego w oparciu o pracę: „W spółpraca M isjonarzy z K om isją E dukacji N arodow ej”. P rac a ta ukazała się drukiem w roku 1946.

Znajom ość zagadnień dziejów ośw iaty w Polsce, w yrobiona po­

zycja naukow a, spraw iły, że dnia 21 listopada tegoż samego roku (1947) Ks. P rofesor Schletz został m ianow any Członkiem K om isji do Dziejów O św iaty i Szkolnictw a w Polsce przy Polskiej A kade­

m ii U m iejętności. Już po w znow ieniu pracy redaktorskiej, w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych przyszły now e w yróżnienia n a u ­ kowe: i ta k 29 kw ietnia 1959 roku Ks. Schletz został C złonkiem K orespondentem W ydziału Historyczno-Filologicznego T ow arzystw a N aukow ego K atolickiego U niw ersy tetu a w roku 1960 został w y ­ b ra n y Członkiem In sty tu tu G eografii H istorycznej Kościoła w P ol­

sce przy Tow arzystw ie N aukow ym KUL-u.

R edaktorska działalność Ks. Schletza, której dziełem jest 35 to­

mów „Naszej Przeszłości”, cieszyła się od samego początku nie tylko żyw ym zainteresow aniem , ale i czynnym poparciem Episko­

p a tu Polski, a w szczególny sposób K siędza P ry m asa S tefana W y­

szyńskiego. K iedy 27 w rześnia 1960 roku odwiedził on re dakcyjny pokój Ks. Schletza, powiedział:

„»Nasza Przeszłość« jest jedyną pozycją, która przekazuje św ietlane dzieje naszej historii kościelnej. Dzięki Bogu, że znalazł się tak ener­

giczny człow iek, który pokonuje te olbrzymie trudności. W tej pracy trzeba mu okazać w iele serca i życzliw ości” ,0.

Obok p racy naukow ej i redaktorskiej, od 1957 r. ks. A. Schletz sp ra w u je pieczę duszpasterską nad dom em zakonnym sióstr augus- tian ek w K rakow ie przy ul. Skałecznej.

Na przestrzeni k ilku ostatnich la t w ydarzeniem o w ielkim zna­

czeniu w życiu Ks. Schletza b y ła podróż do krajów E uropy Za-

m a Sosnow skiego”, rkps w Arch. N. P. M ateriały dotyczące kaplicy w Zielonce 1953— 1956, oryg. w Arch. N. P.

10 N otatki w Arch. N. P.

chodniej oraz A m eryki Północnej i P o łu d n io w e jł l . P odróż n auko­

wa trw a ją c a od 25 lutego 1968 do 19 czerwca 1969 roku, w czasie której Ks. R edaktor zwiedził S tany Zjednoczone A m eryki Północ­

nej, B razylię, P aragw aj, W łochy i Niem iecką R epublikę F ederalną, przyniosła obfity plon. Jej owocem jest 40 tom ów archiw aliów zebranych za granicą przez Ks. Schletza, głównie odnośnie dziejów polskiej em igracji w S tanach Zjednoczonych A m eryki Północnej i Brazylii, oraz pracy polskich m isjonarzy na tam tejszych te re ­ nach i2. Ponadto Ks. Schletz w ygłosił za granicą w iele przem ów ień, kazań i prelekcji na tem at dziejów Kościoła katolickiego na zie­

miach polskich. Uczestniczył w licznych spotkaniach naukow ych w gronie historyków w zagranicznych uniw ersy tetach i in sty tu tac h naukow ych, np. w Bonn, F ran k fu rcie, W iirzburgu i innych. D nia 14 m aja 1969 roku Ks. A lfons Schletz został przy jęty n a pry w atn ej audiencji przez papieża P aw ła VI. Słow a papieża na tem at w y d aw ­ nictw a „Nasza Przeszłość”, określające dotychczasowy dorobek Ks. R edaktora jako docum entum fidei, świadczą dobitnie o sto­

sunku Stolicy Apostolskiej do przedsięw zięć jego Założyciela i R e ­ daktora.

Obecny, jubileuszow y tom „Naszej Przeszłości” pozw ala P rz y ­ jaciołom, Sym patykom , A utorom i Czytelnikom bliżej zapoznać się z dorobkiem naukow ym , duszpasterskim i pisarskim jej Założy­

ciela i R edaktora, Ks. A lfonsa Schletza.

W jednym ze swoich listów doc. A ndrzej F eliks G rabski stw ierdził:

„Rola »Naszej Przeszłości« w naszym powojennym piśm iennictw ie nie ma precedensu w całych dziejach naszej historiografii kościelnej.

Przed w ojną, powiedzm y to sobie, nie było pism a historyczno-kościel- nego o tak poważnym profilu, o takim rozmachu i takiej objętości. Jest to bodaj jedyny wypadek, że udało się uczynić aż tyle” 13.

C harakteryzując zaś sylw etkę Ks. Schletza, doc. G rabski pisał:

„Pamiętajm y — jest to uczony, który dla NP m usiał zrezygnować

z

głoby powstać, gdyby m ógł pracować, jak się to mówi „dla siebie”, dla­

tego, by zaznaczyć sw e im ię w nauce tak, jak go na to stać. Jeżeli stw orzył NP, to nie dlatego by m iał gdzie pisać sam em u — jest to robota m isjonarska i zakonna, dawać pierw szeństw o innym. D latego

11 Ks. Alfons S c h l e t z , „Dziennik z podróży i pobytu zagranicą 25 II 1968 — 19 IV 1969”, rkps w Arch. N. P.

12 Członkowie Zgromadzenia K sięży Misjonarzy św. W incentego a Paulo pracuja na terenie Stanów Zjednoczonych i Brazylii od roku 1903.

13 U s t Doc. Andrzeja Feliksa G r a b s k i e g o do ks. Zbigniewa Jakubowskiego z dnia 10 II 1971 r., oryg. u adresata.

należy się Księdzu Profesorowi Schletzow i godny upom inek — nie tylko- jako Redaktorowi, ale jako C z ł o w i e k o w i i U c z o n e m u” 14.

U kazaliśm y tylko niektóre frag m en ty działalności Księdza R e­

dak to ra A lfonsa Schletza. Dzięki rozległej w iedzy i zaletom Jego c h a ra k te ru zyskał sobie uznanie i szacunek w świecie n auki i po­

śród uczniów — kapłanów , k tó ry m przekazuje swoje wiadomości.

O dając do d ru k u jubileuszow y tom „Naszej Przeszłości” sk ła­

dam y Mu zyczenia: dalszych osiągnięć na polu naukow ym oraz:

sukcesów w p racy redaktorskiej — dla dobra Kościoła i Ojczyzny-

14 jw