Kazimierz Askanas
Uwagi na marginesie tworzenia
nowej izby adwokackiej
Palestra 19/11(215), 59-61
N O T A T K I
KAZIMIERZ ASKANAS
Uwagi na marginesie
tworzenia nowej izby adwokackiej
Z m ia n a do k o n an a w za k re sie podziału ad m in istra cy jn e g o k ra ju , m a ją c a na •celu u sp raw n ie n ie o rg an iz ac ji w ład z terenow ych, stanow i jed en z głów nych p rz e
ja w ó w procesu zbliżania w ład z do obyw atela. Z w iązan a z ty m i zm ian a m i p rz e b u dow a nie m ogła oczyw iście pom inąć ad w o k a tu ry , k tó ra stopniow o będzie m u siała zw iększyć liczbę izb do liczby istn iejący c h w ojew ództw .
P rz y szła Izba płocka (ob ejm u jąca te re n w o jew ództw a płockiego i ciechanow skiego), w sk ła d k tó re j w chodzi duże liczebnie grono ad w okackie z te re n u d aw n e j Izby w arsza w sk ie j, a ta k ż e Izby łódzkiej (K utno i Łęczyca) oraz Izby o lsztyńskiej (Działdowo), b ardzo żyw o p rz y ję ła p ro je k ty zarysow ującej się p rzebudow y. N ie w ą tp liw ie bow iem u tw o rze n ie w łasn ej izby ad w okackiej m usi być tra k to w a n e ja k o isto tn y aw an s środow iska. N ależy je d n a k m ieć n a uw adze, że łączą się z tym pow ażne obow iązki, zw iązane z sam odzielnym decydow aniem o k sz ta łto w a n iu się i ro zw o ju ad w o k a tu ry d ziała ją cej n a te re n ie d w u m azow ieckich w ojew ództw .
J e s t rzeczą godną p o d k reślen ia, że a d w o k a tu ra z te re n u daw nego w ojew ó d ztw a w arszaw sk ieg o (stanow iąca zasadniczy trzo n now ej izby) nigdy nie w alczy ła o o d e r w a n ie się od R ady W arszaw skiej, choć w ielokrotnie, acz nie zaw sze z w łaściw ym sk u tk iem , p o d k reśla ła konieczność resp e k to w an ia odm iennej niż w W arszaw ie p ro b le m a ty k i zespołów z te re n u w ojew ództw a.
H istoryczne i trw a łe p o w iąz an ie organ izacy jn e a d w o k a tu ry płockiej z Izbą w arsza w sk ą, n ajp o w a żn iejsz ą w k r a ju ze w zględu n a sw ą liczebność, trad y c ję, d ośw iadczenie i im p o n u jące n ie je d n o k ro tn ie fo rm y d ziała n ia (np. w z a k resie szko leniow ym ), u p ew n ia nas w tym , że dotychczasow e w ęzły nie zo stan ą przecięte i że p rzyszła R ad a P ło ck a n a d a l będzie k o rzy sta ła z opieki i pom ocy sw ej izby m a cie rz y ste j. Pom oc ta p o w in n a dotyczyć zw łaszcza szkolenia ap lik an tó w , zo rg a n i zow anie bow iem takiego szkolenia dla k ilk u osób n a te re n ie now ej izby byłoby b ard z o u tru d n io n e , a p ra k ty c z n ie — ze w zględów finansow ych — w ręcz n iem o ż liw e.
D oskonalenie zaw odow e a d w o k a tó w pow inno być organizow ane w zasadzie n a te re n ie k aż d ej izby, a w p ew n y m zak resie n aw e t n a te re n ie zespołów czy w śró d g ru p rad có w p raw n y ch . W ydaje się je d n ak , że w tym za k re sie głów ny c ię ż a r obow iązków w zw iązk u z zorganizow aniem odpow iednich k o n fe re n c ji szko
leniow ych sp a d n ie n a N aczelną R adę A dw okacką, ale w pew nej m ierze ta k że na izby m acierzyste.
N ad z ieje n a u sp ra w n ie n ia w p rac y ad w o k a tu ry , ja k ie w p rzed ed n iu zorganizo w a n ia now ej ra d y p o w sta ją w w ojew ództw ie płockim i ciechanow skim , zw iązane s ą ściśle z pozycją, ja k ą N aczelna R ada A dw okacka zajm ie w sto su n k u do p rzy sz łej R ady P łockiej i w ogóle do w szystkich now o tw orzonych rad .
N ie m a żadnej w ątpliw ości, że R ad a P łocka n ie p rę d k o dorobi się ta k w ysokiego a u to ry te tu , ja k im od d aw n a cieszyła się dotychczasow a R ad a W arszaw ska. S topień,
60 N o ta tk i N r 11 (215) w ja k im N aczelna R a d a A dw okacka p rz e ja w i sw ą pom oc i opiekę w sto su n k u do now ych ra d , będzie je d n y m z czynników decydujących o ich p restiżu , w a r u n k u ją cy m pozy ty w n e osiągnięcia w pracy.
Ż a d n a je d n a k pom oc nie zapew ni now ej R adzie w łaściw ej pozycji bez osobistych w y siłk ó w całej ad w o k a tu ry now ej Izby. O tym , ja k a będzie n o w a R a d a i ja k ie u zn a n ie zdobędzie w te re n ie, zadecyduje — obok w y n ik ó w p rac y całego śro d o w isk a — działalność członków R ady, odpow iedzialnych za n a d a n ie w łaściw ego k ie r u n k u działalności społecznej i u sp raw n ie n iu p racy zaw odow ej.
J a k ie re p e rk u sje n a polu zaw odow ym spow oduje fu n k cjo n o w a n ie now ej R ady — tru d n o a priori przew idzieć. M ożna jed y n ie przypuszczać, że podobnie ja k k aż d e zbliżenie w ładzy do obyw atela, now e ra d y będ ą m iały m ożność szybszego i w łaściw szego rea g o w a n ia n a a k tu a ln e p otrzeby społeczne i zaw odow e oraz n a p o ja w iają ce się niep raw id ło w o ści w pracy. W ydaje się, że będzie u ła tw io n a rów nież k o n tro la d ziałalności zespołów. Szczupłość Izby płockiej w sto su n k u do ogrom nej d aw n iej Izby w arsza w sk ie j p ow inna też pozwolić n a w iększą in d y w id u a liz ac ję po trzeb sp o łecznych i w y m ag a ń a d w o k a tu ry w zak resie p ro b lem aty k i s tr u k tu r a ln e j i fu n k c jo n a ln e j poszczególnych zespołów.
Z ałożenie dotyczące zachodzących w ad w o k a tu rze zm ian, a m ian o w icie że „zm ia ny te nie m ogą m ieć tylk o form aln eg o c h a ra k te ru p rzy sto so w an ia o rg an izacji sam o rz ą d u i o rg an izacji zaw odu, lecz m uszą w yrażać treści polityczne, ja k ie legły u p o d sta w dokonanej refo rm y a d m in istra c ji państw ow ej, a w ięc m u szą u s p r a w n i ć i u l e p s z y ć z a r z ą d z a n i e s p r a w a m i n a s z e g o z a w o d u , u c z y n i ć g o s p o ł e c z n i e b a r d z i e j e f e k t y w n y m ” *, w sk a z u ją n a to, że te w łaśn ie założenia b ę d ą stan o w iły w ęzłow e p roblem y now o p ow stałych izb.
Ś rodow isko te re n u płocko-ciechanow skiego już obecnie w id zi m iędzy ty m i z a g a d n ie n ia m i — ja k o szczególnie w ażny — p roblem w łaściw ego rozm ieszczenia ad w o k a tów w poszczególnych zespołach.
W czasie o b rad pow ołanej przez pełnom ocnika Rady A dw okackiej w W arszaw ie k o m isji o rg an iz ac y jn ej R ady P łockiej w yłoniły się ju ż obecnie różne problem y z w ią zane ze sk u tk a m i now ego podziału ad m in istra cy jn e g o k r a ju (na p rzy k ła d : w y stą p iły tru d n o śc i n a tle licznego zespołu w Łęczycy, k tó ry pozbaw iony znacznej części te r y to ria ln eg o zaplecza, nie byłby w sta n ie u trzy m ać się w ra m a c h dotychczasow ej liczebności; sondaż dotyczący zespołu w D ziałdow ie w y k az ał n a to m ia st p ełn e m o ż li w ości p rac y m im o skaso w an ia w D ziałdow ie sądu). Z ag ad n ien ie zm ian w zak resie liczebności zespołów i ew e n tu a ln e tw orzenie doraźnych p u n k tó w pom ocy p ra w n e j (p u n k t ta k i działa ju ż przy Zespole A dw okackim N r 1 w P ło ck u n a te re n ie S ierpca) będ ą sta n o w iły je d n o z n ajp iln ie jsz y ch zad ań now ej R ady. Z m ian y te m uszą być dokon y w an e pod k ątem potrzeb społeczeństw a w jego p o stęp u jący m rozw oju, a w ięc z niew ielkim , lecz n ie w ą tp liw y m w yprzedzeniem istn iejący ch potrzeb.
Ż ad n e pow ażniejsze zm iany społeczne nie d okonują się bez kosztów w łasnych. N ie m ożna przeto w yłączyć tego, że zachodzące w a d w o k a tu rze zm iany, d o k o n y w a n e pod k ątem po trzeb społecznych, m ogą w pew nych w y p ad k a ch pow odow ać w iększe niż dotychczas obciążenia zespołów. Ju ż obecnie n ie bud zi w ątp liw o ści fa k t, że dość kosztow ne — ze w zględu n a zak res agend — u trzy m a n ie now ej Izby o d b ije się w pow ażny sposób n a b u d żetach zespołów, fin an so w a n y ch przecież w y łącznie przez adw okatów . R óżnorodne zagad n ien ia społeczne i zaw odowe, ja k ie b ęd ą m u siały postaw ić i rozstrzy g n ąć now e rad y , ro k u ją tym w iększe szanse ich
* Z d z is ła w C z e s z e j k o - S o c h a c k i : N o w y p o d z ia ł a d m in is tr a c y jn y k r a j u a o r g a n i z a c ja s a m o rz ą d u a d w o k a c k ie g o , „ P a l e s t r a ” n r 7—6 z 1975 r., s. 1 i n a s t.
№ 11 (215) P yta n ia i odpowiedzi praw ne 61 w łaściw ego rozw iązania, im w iększe b ęd ą m ożliw ości d ziała n ia ty c h rad . C z y n n ik a m i decy d u jący m i b ę d ą tu : dośw iadczenie, ro zw ag a i w łaściw e w y w ażen e środków prow adzących do re a liz a c ji rozlicznych zadań, ja k ie s ta n ą przed a d w o k a tu rą nowo tw orzących się izb.
P Y T A N I A I O D P O W I E D Z I P D A Wl\IE
P Y T A N I E :
P e w n a o so b a z m a r ła b e z d z ie tn ie p o z o s ta w ia ją c Je d y n ie m ę ż a . W s p o rz ą d z o n y m te s ta m e n c ie n o ta r ia ln y m z a p is a ła s ta n o w ią c y je j w ła s n o ść p la c i d o m w m ie śc ie n a rz e c z s w e j s io s trz e n ic y . C z te re j b r a c ia i tr z y s io s try z m a r łe j n ie ż y ją , a le p o z o s ta ły p o n ic h d zieci.
W te s ta m e n c ie s p a d k o d a w c z y n i o ś w ia d c z y ła w o b e c n o ta r iu s z a , że w y d z ie d z ic z a sw e g o m ę ż a , p o n ie w a ż p rz e z c a ły o k r e s t r w a n ia je j m a łż e ń s tw a n ie d o p e łn ia ł w z g lę d e m n ie j o b o w ią z k ó w r o d z in n y c h , a w sz c z e g ó ln o śc i ź le j ą tr a k t o w a ł i n ie z a p e w n ia ł ż a d n e j o p ie k i.
T e s ta to r k a z m a r ła 23 m a r c a 1975 r. T e s ta m e n t z o s ta ł o t w a r t y i o g ło sz o n y w P B N . S p a d k o b ie rc z y n i w y s tą p iła do s ą d u z w n io sk ie m o s tw ie rd z e n ie n a b y c ia s p a d k u z te s ta m e n tu , p o w o łu ją c ja k o u c z e s tn ik a m ę ż a s p a d k o d a w c z y n i. S ą d z o b o w ią z a ł w n io s k o d a w c z y n ię d o z g ło s z e n ia ja k o u c z e stn ik ó w 7 p o s tę p o w a n ia d a lsz e g o r o d z e ń s tw a , t j . d z ie c i z m a r ły c h b r a c i i s ió s tr s p a d k o d a w c z y n i.
P o w staje w zw iązku z tym pytan ie, czy n a tle opisanego w yżej s ta n u fa k ty c z nego sp raw y zachodzi konieczność zgłoszenia dalszych zstępnych w te j spraw ie, skoro n a s tę p u je pow ołanie do sp a d k u z te sta m e n tu , n ie m a tu bow iem dziedzicze n ia ustaw ow ego.
N a s u w a ją c a się w ą tp liw o ś ć co do s ta n o w is k a s ą d u w y d a je się c h y b a u z a s a d n io n a n a tle u w a g z a m ie s z c z o n y c h w K o m e n ta r z u do k .c . ( p ra c a z b io ro w a , t. 3, W y d a w n ic tw o P ra w n ic z e 1072) d o a r t . 926 § 1, 926 § 2 i 3 i 959 k .c ., s to s o w n ie do k tó r y c h je ż e li k to ś j e s t s p a d k o b ie rc ą te s ta m e n to w y m i p o w o ła n ie d o s p a d k u n a s t ę p u j e z te s ta m e n tu , t o w ó w c z a s w y łą c z a się d z ie d z ic z e n ie u s ta w o w e co d o c a ło śc i s p a d k u .
O D P O W I E D Ź :
D ziedziczenie polega n a su k cesji u n iw ersa ln ej, pociągającej za sobą n astęp stw o p ra w n e sp ad k o b iercy w ogół m ajątk o w y c h p r a w i obow iązków zm arłego, a w ięc w stąp ien ie spadkobiercy w cały splot stosunków p raw nych. Z a in te re so w a n a je st w tym — z tych czy in n y c h pow odów — te o re ty cz n ie nieograniczona, a p ra k ty c z n ie n ie je d n o k ro tn ie duża liczba osób, w obec czego konieczne było stw o rze n ie p o stę p o w ania, w k tó ry m by sp a d k o b ierca z jed n ej stro n y zn alazł pew ne śro d k i ochrony u ła tw ia ją c e m u dochodzenie sw ych p ra w w ra z ie ich n aru sz en ia , a z d ru g ie j stro n y został p o ddany w p ew n e j m ierze w in te re sie innych osób k o n tro li organów państw ow ych. I ta k np. istn ie je n ie w ą tp liw ie potrzeb a stw o rzen ia d la sp ad k o b iercy m ożliw ości uzy sk an ia decyzji sądow ej stw ie rd z ając ej, że je st on rzeczyw iście sp a d kobiercą. D ecyzja ta u ła tw i m u potem w y k o n y w an ie i dochodzenie poszczególnych p ra w n ależących do spadku.
Ze w zględu n a to, że s k u tk i dziedziczenia dotyczą nie ty lko osoby spadkobiercy, ale m a ją znaczenie ta k że dla znacznej liczby innych osób, trz e b a było decyzjom sądow ym w y d an y m w to k u p ostępow ania spadkow ego, zw łaszcza p o stan o w ien iu o stw ie rd z en iu n ab y c ia sp a d k u , przyznać m oc bezw zględną (skuteczność w zględem w szystkich). B ezw zględna skuteczność decyzji sądow ych w y danych w p o stępow aniu
