Karol Potrzobowski, Kazimierz
Krzemiński, Kazimierz Łojewski
Pytania i odpowiedzi prawne
Palestra 17/4(184), 34-40
P Y T A N I A I O D P O W I E D Z I P R A W N E
1
.
P Y T A N IE :Ob. A. w ytoczył pow ództw o o pozbaw ienie w ykonalności ty tu łu w y konaw czego z w y ro k u zasądzającego a lim e n ty n a rzecz jego nieletnieg o dziecka. W uzasadnien iu pozw u przytoczył, że m atk a dziecka po w y d a n iu w yrok u w yjech ała w ra z z dzieckiem na sta łe za g ranicę i nie p odaje aktualneg o a d re su swego p o b y tu , oraz pow ołał się na in stru k c ję N aro do wego B anku Polskiego zezw alającą na p rzesy łan ie — z ty tu łu a lim e n tów — za granicę k w o ty nie wyższej od 300 zł m iesięcznie. W to k u p ro cesu okazało się, że m iejsce p o b y tu m a tk i oraz dziecka jest znane i że m ieszkają oni w Szw ajcarii.
Pełnom ocnik pozw anej zap y tu je, c z y w ś w i e t l e o k o l i c z n o ś c i s p r a w y , ż ą d a n i e p o z b a w i e n i a t y t u ł u w y k o n a w c z e g o w y k o n a l n o ś c i j e s t u z a s a d n i o n e .
ODPOW IEDZ:
1. P rzed e w szystkim n ależy rozw ażyć, czy dyspozycje a rt. 840 k.p.c. (gdyż n a ty m przepisie dłużnik oparł sw oje powództwo) stan ow ią w opi sanym w yżej stanie fak ty c zn y m p o d staw ę pow ództw a przeciw egzeku - cyjnego.
W edług poglądu p an u jąceg o pow szechnie w d o k try n ie 1 zm iany orze czenia dotyczącego obow iązku alim en tacy jn ego m ożna się dom agać ty lk o w try b ie pow ództw a przew idzianego w a rt. 138 k.r.o. Pow ództw o z a rt. 138 k.r.o. kon su m u je pow ództw o p rzeciw egzekucyjne 1 2, w obec czego nie zachodzi k o n k u ren cja pom iędzy ty m i ś ro d k a m i3.
Dlatego też należy dojść do w niosku, że żądanie pow oda pow inno być rozpoznaw ane w try b ie przew id zian ym w a rt. 138 k.r.o., czem u nie stoi n a przeszkodzie n ad an ie przez pow oda sw em u żądaniu fo rm y po w ództw a przeciw egzekucyjnego. Zgodnie bow iem z u stalo n y m orzecz nictw em jest rzeczą sądu zastosow anie do żądań pozwu, w zw iązku z ich uzasadnieniem , w łaściw ej fo rm y p r a w n e j4.
1 B. D o b r z a ń s k i i i n n i : K o d e k s r o d z in n y i o p ie k u ń c z y — K o m e n ta rz , W a rs z a w a 1966, s. 736; E. W e n g e r e k : P rz e c iw e g z e k u c y jn e p o w ó d z tw a d łu ż n ik a . W a rsz a w a 1967, s. 75. 2 W. S k i e r k o w s k a : M ię d zy n aro d o w e p o stę p o w a n ie c y w iln e w s p ra w a c h a lim e n ta c y jn y c h , W a rsz a w a 1972, s. 187. Z a sa d a p r a w n a u c h w a lo n a p rz e z SN w d n iu 23.X .—16.X I.1954 r. I CO 41/54 (O SN z 1956 r., p oz. 3) z a c h o w a ła sw ą a k tu a ln o ś ć po w e jś c iu w ży c ie n o w e g o k .p .c ., c o s tw ie rd z ił S ąd N a jw y ż s z y w w y r o k u z d n ia 12.IX .1969 r. I II CRN 524/69 (O S N C P z 1970 r., poz. 114).
i E. W e n g e r e k : P o s tę p o w a n ie z a b e z p ie c z a ją c e i e g z e k u c y jn e — K o m e n ta rz , W a r sz a w a 1972, s. 285.
N r 4 (184) P yta n ia i o dpow iedzi praw ne 35
F a k t w y ja z d u na sta łe upraw nionego do alim en tacji do innego k ra ju m oże stanow ić „zm ianę sto su nk ó w ” w ro zum ieniu a rt. 138 k.r.o. A by jed n a k zm iana stosunków m ogła doprow adzić do obniżenia zakresu św iadczeń a lim e n ta cy jn y c h u stalo ny ch w w yrok u, konieczne jest udo w odnienie, że — w p o ró w n an iu ze stan em istn iejący m w chw ili poprzed niego w yrokow ania — p o trzeb y upraw n io neg o do alim en tacji uległy zm niejszeniu albo że w sy tu a c ji m ate ria ln e j rodziców n a stą p iły istotne zm iany, k tó re u zasad n iają obniżenie zakresu św iadczeń zobowiązanego do alim entacji.
Okoliczności ty c h d łu żnik nie próbow ał n aw et w ykazać, a jako pod staw ę fak ty czn ą pow ództw a przeciw egzekucyjnego podał, iż obow iązu jąca in stru k c ja N arodow ego B anku Polskiego uniem ożliw ia p rzek azy w a n ie za g ranicę kw o ty w yższej od 300 zł m iesięcznie na jedno dziecko. Z agadnienie to w y m aga bliższego w y jaśnien ia, gdyż postanow ienia po w yższej in stru k c ji są stosunkow o m ało znane.
2. O bow iązujące przep isy d e w iz o w e 5 przew id ują, że przekazyw anie należności za g ranicę może nastąpić albo w ram ach ogólnych zezwoleń dew izow ych, albo też n a podstaw ie in d y w id ualn ych zezwoleń dewizo w ych.
W odniesieniu do należności a lim en tacy jn y ch ogólne zezwolenie nie zostało w ydane, zasady zaś udzielania zezw oleń in dy w idu aln ych reg u lu je in stru k c ja służbow a N arodow ego B anku Polskiego N r B/20 z czerw ca 1971 r. (nie publikow ana).
Z ezw olenie n a p rzek azan ie za g ran icę p ieniężnych św iadczeń alim en ta c y jn y c h m oże być udzielone ty lk o za czas i w okresie stałego zam iesz k a n ia alim entow anego za g ran icą oraz ty lk o w tedy, gdy alim en ty zostały zasądzone praw om ocnym w yro k iem sądu polskiego lub sąd u obcego, pod legający m w y k o n aniu w Polsce, albo gdy zostały p rzy znan e w ugodzie sądow ej lub pozasądow ej.
W zakresie w ysokości alim entów in stru k c ja p rzew id u je następ u jące k w o ty św iadczeń alim en tacy jn y ch , dopuszczone do przekazu (transferu) za granicę:
a) na rzecz osoby zam ieszkałej w k r a ju członkow skim R W PG — rów now artość k w o ty u stalo n ej w w y ro k u sądow ym lub w ugodzie sądo w ej, a w w y p ad k u alim entów ustalo n y ch w ugodzie pozasądow ej — do 600 zł m iesięcznie,
b) n a rzecz osoby zam ieszkałej w in ny m k ra ju — do 300 zł m ie sięcznie. P rzek azy w an ie alim en tó w n a stę p u je w edług relacji ak tu aln eg o k u rs u ustalonego przez N B P 6.
Zaznaczyć należy, że Polska jest stro n ą k onw encji o dochodzeniu roszczeń a lim e n ta cy jn y c h za granicą, sporządzonej w N ow ym J o rk u w dn iu 20.VI.1956 r. (załącznik do Dz. U. z 1961 r. N r 17, poz. 87). A rty k u ł 10 te j konw encji stanow i, co n astęp u je:
„U m aw iające się stro n y , k tó ry c h u staw odaw stw o zaw iera ograniczenia w przek azy w an iu p ieniędzy za granicę, zapew nią m ożliw ie n a jd a lej idące pierw szeństw o dla p rzek azy w an ia sum p ieniężnych przeznaczonych na * *
5 A r ty k u ły 10, 11 i 19 u s ta w y d e w iz o w e j (Dz. U. z 1952 r . N r 21, poz. 133).
* P o r. ta b e le k u r s ó w d e w iz i p ie n ię d z y z a g r a n ic z n y c h , u s ta la n e w o b w ie s z c z e n ia c h P re z e s a N a ro d o w e g o B a n k u P o ls k ie g o i o g ła s z a n e w M o n ito rz e P o lsk im .
36 P yta n ia i o dpow iedzi p ra w n e N r 4 (184)
zaspokojenie roszczeń alim e n ta cy jn y c h lu b na pokrycie kosztów zw iąza nych z postępow aniem sądow ym na m ocy niniejszej K on w en cji” .
W stosunku do p a ń stw będących u czestnikam i K onw encji now ojor skiej pow yższe postanow ienie stanow i isto tn ą d y rek ty w ę dla udzielania ind yw id u aln y ch zezwoleń dew izow ych. P oniew aż jed n a k S zw ajcaria nie jest stro n ą konw encji, rozw ażania na ten tem a t przek ro czyły by zakres niniejszej odpowiedzi.
3. G dyby n aw et p rzy jąć, że w om aw ianej spraw ie nie zostanie w y dane zezw olenie dew izow e na p rzek azyw an ie do S zw ajcarii k w o ty w y ż szej od 300 zł m iesięcznie, to jed n ak ty lk o ta jed y n a okoliczność nie może spow odow ać w ygaśnięcia obow iązku alim en tacy jn eg o ponad kw otę 300 zł.
N iem ożność uzyskania zezw olenia dewizowego na tra n sfe r za granicę rów now artości kw oty zasądzonej w w alu cie polskiej nie stanow i także p rzy czy n y w ygaśnięcia zobow iązania w ro zum ieniu art. 475 § 1 k.c.
Św iadczenie pow inno być spełnione w form ie w p ła ty kom ornikow i lub złożenia do depozytu sądowego, a w p łata ta pow inna być odprow adzona na tzw. „rach u n ek zablokow any” osoby u p raw n io n ej do alim en tacji w G łów nym Oddziale W alutow o-D ew izow ym N arodow ego B anku Polskiego. Z ra c h u n k u tego m ogłyby być — za zezw oleniem N B P — p o k ry w an e w złotych koszty p rzejazd u i u trz y m an ia u p raw nionego do alim en tacji w okresie czasowego p o bytu w Polsce (np. w okresie u rlo p u czy w a kacji), koszty p o k ry w an ej w złotych a lim e n ta cji rzeczow ej (np. zakup odzieży) itp.
N ależy także podnieść, że § 17 zarządzenia M in istra S p raw ied li wości z dnia 26.IV .1968 r. w sp raw ie biurow ości kom orników 7 przew i d uje przek azy w anie przez ko m ornika całości w yegzekw ow anych n ależ ności a lim en tacy jn y ch na rach u n ek zagraniczny zablokow any w ierzy ciela i przekazy w an ie za granicę jedy n ie rów now artości sum objęty ch in d y w id u aln y m zezw oleniem dew izow ym .
Z p rzep isu tego w ynika, że nie dopuszczona do tra n s fe ru za granicę kw o ta m oże — i pow inna — pozostaw ać n a rac h u n k u zablokow anym do dyspozycji w ierzyciela.
4. T rzeba mieć rów nież n a uw adze, że p rzy zasądzaniu należności na rzecz cudzoziem ców dew izow ych z in n ych ty tu łó w niż alim e n ta cja (w p ra k ty c e — najczęściej sp łat spadkow ych) sądy nie p rz y jm u ją k o n stru k c ji w ygaśnięcia zobowiązań w ty ch w ypadkach, gdy przepisy dew izow e uniem ożliw iają tra n s fe r należności za granicę.
Tak np. a rt. X X III przep. w prow . k.c. n a k a zu je zasądzenie ró w n o w ar tości sp ad k u lub zapisu obyw atelow i p a ń stw a obcego, jeżeli n a w e t p raw a jego do dziedziczenia lub u trz y m an ia zapisu zostały w yłączone albo ograniczone przepisam i szczególnym i dotyczącym i dziedziczenia gospo d a rstw rolnych. W aru n k iem jest jed y nie istnien ie w zajem ności w p a ń stw ie, któ reg o obyw atelem jest u p raw n io n y do spłaty.
W zajem ność w ym agana p rzez przepis a rt. X X III istn ieje m iędzy in n y m i w sto sunkach z A u strią, B razylią, N iem iecką R epub liką F ed e raln ą, S z w a jc a rią 8, nato m iast pow ołana w yżej in stru k c ja bankow a w
7 D z. U rz. M in. S p ra w , z 1968 r., N r 4, p oz. 28.
8 Z b ió r p rz e p isó w i in f o rm a c ji M in is te rs tw a S p ra w ie d liw o ś c i z z a k r e s u o b r o tu p ra w n e g o z z a g ra n ic ą , W a rs z a w a 1971, s. 133.
Nr 4 (184) P yta n ia i o d pow iedzi praw ne 37
p k t 125 nie p rzew id u je w y d aw an ia zezw oleń dew izow ych na tra n s fe r do ty ch k ra jó w należności spadkow ych. Nie je s t m i jed n ak znane żadne orzeczenie sądowe, k tó re b y z tej przy czy ny oddaliło w niosek o zasądzenie spłaty.
5. R easum ując, na zadane p y tan ie należy udzielić n a stęp u jącej od powiedzi:
O graniczenia dew izow e dotyczące p rzek azy w ania za granicę n ależ ności alim e n ta cy jn y c h nie stanow ią p o d staw y do pozbaw ienia w y k o n a l ności ty tu łu w ykonaw czego na podstaw ie art. 840 k .p .c ."
adw. Karol Potrzobowski
a J u ż p o o p r a c o w a n iu n in ie js z e j o d p o w ie d z i S ą d N a jw y ż s z y w u c h w a le z d n ia 18.IV . 1973 r. I I I C Z P 14/73 w y ja ś n ił, co n a s tę p u je :
,,O g ra n ic z e n ie p r z e w id z ia n e w p k t 119 lit. b i n s t r u k c j i słu ż b o w e j N B P N r B/20 w s p r a w ie u d z ie la n ia in d y w id u a ln y c h z e z w o le ń d e w iz o w y c h , w m y ś l k t ó r e j k w o ta p r z e k a z y w a n a za g r a n ic ę (z w y łą c z e n ie m k r a j ó w R W PG ) z t y t u ł u a lim e n tó w n ie m o ż e p r z e k r a c z a ć 300 zł m ie się c z n ie , n ie u z a s a d n ia sa m o p rz e z się u s ta le n ia p rz e z s ą d a lim e n tó w ty lk o w t a k ie j w y s o k o ś c i.”
2.
P Y T A N IE : C z y w s z c z ę c i e s p r a w y r o z w o d o w e j p o w o d u j e z a w i e s z e n i e t o c z ą c e g o s i ę m i ę d z y t y m i s a m y m i s t r o n a m i p o s t ę p o w a n i a o z n i e s i e n i e u s t a w o w e j w s p ó l n o ś c i m a j ą t k o w e j ? OD POW IEDZ:P roces rozw odow y nie pow oduje zaw ieszenia wszczętego i toczącego się m iędzy ty m i sam ym i stro n am i postępow ania o zniesienie ustaw ow ej w spólności m ajątk o w ej.
W procesie rozw odow ym w części dotyczącej zniesienia w spólności m ają tk o w ej nie chodzi o to sam o co w sp raw ie wszczętej w cześniej, k tó rej p rzedm io tem jest ty lk o zniesienie w spólności m ajątko w ej. W s p ra w ie rozw odow ej sąd zagadnieniem zniesienia w spólności m ajątk o w ej w ogóle się nie zajm uje, a jej ustanie jest ty lk o jed n y m z m ate ria ln o - p raw n y c h sk u tk ó w orzeczenia rozw odu. Ja k o następstw o rozw odu w sp ó l ność p rz e sta je istnieć z chw ilą orzeczenia rozw odu, p rzy czym sąd nie jest w ła d n y m o m entu jej u stan ia przesu n ąć n a okres w cześniejszy. T y m czasem w p ostępow aniu o zniesienie wspólności te rm in jej rozw iązania nie jest zw iązany z d atą w y ro k u i może być różnie określany w zależ ności od sta n u faktycznego i żądań stron.
Te zatem dw a postępow ania są dlatego odm ienne i dlatego nie zazę b ia ją się o siebie, że b rak jest podstaw do zaw ieszenia jednego z n ich w zw iązku z rozpoczęciem drugiego.
Je że li w spólność ustaw ow a zostanie rozw iązana w cześniej w o d rę b n y m procesie, to o ty le zm niejszy się zakres skuteczności w yroku. W yrok rozw odow y nie w yw oła u sta n ia w spólności, bo jej w chw ili w y ro k u już nie m a (a w ięc s y tu a c ja taka sam a jak w tedy, gdy stro n y p rz y ję ły u stró j rozdzielności m ajątkow ej).
38 P yta n ia i o dpow iedzi praw ne N r 4 (184)
O dpow iedź w ięc n a postaw ione p y tan ie nie pow inna chyba budzić w ątpliw ości. N a m arg in esie jed n ak p y tan ia i odpow iedzi w y ła n ia ją się dalsze, tru d n ie jsz e ju ż zagadnienia, k tó ry m i w a rto się — choć pokrótce — zająć.
W yobraźm y sobie n astę p u jąc y sta n fakty czn y: sp raw a rozw odow a za kończyła się orzeczeniem rozw odu, a postępow anie o zniesienie w spól ności, chociaż w cześniej w szczęte, jeszcze się toczy. Czy może ono być ko n ty n u o w an e po w y d an iu w y ro k u rozw odowego (praw om ocnego), czy też pow inno ulec um orzeniu? Otóż w y d aje się, że w y rok rozw odowy, m a ją c y c h a ra k te r k o n sty tu ty w n y , m usi w yw ołać w sferze praw n ej istn iejącej w chw ili jego w y d an ia tak ie skutki, jak ie wiąże z n im ustaw a. W tej sferze zn ajd u je się także w spólność ustaw ow a, poniew aż proces 0 jej zniesienie nie został jeszcze zakończony. W spólność m ajątk ow a m usi zatem ustać w dacie w y ro k u rozwodowego. Przeciw ne stanow isko prow adziłoby do sy tu a c ji nie do przyjęcia, m ianow icie tak iej, że w spól ność m ajątk o w a m ałżeńska istn ieje n adal, m im o iż nie m a ju ż m ałżeń stw a; w konsekw encji rzeczy n a b y te przez jed n ego z b. m ałżonków m ogłyby być p o tra k to w a n e jako dorobek m ałżeński.
W ydaje się więc, że trz e b a p rzy ją ć tezę, iż z chw ilą w y d an ia w y ro k u (prawom ocnego) nie m a już w spólności m ajątk o w ej. Skoro zaś w spólność nie istn ieje, to bezprzedm iotow y sta je się proces o jej roz w iązanie. Nie m ożna ustalać w cześniejszej d a ty u s ta n ia wspólności, a to wobec treści w y ro k u rozwodowego, k tó ry jest skuteczny erga om nes.
P onadto należy dodać, że przepis stan ow iący podstaw ę p ra w n ą dla postępow ania o zniesienie w spólności dotyczy sy tu acji, gdy m ałżeń stw o jeszcze trw a. W yraźnie stanow i o ty m ty tu ł rozdziału, w k tó ry m ten przep is się m ieści: „U stanie w spólności m ajątk o w ej w czasie trw a n ia m ałżeń stw a” . Jeżeli więc nie m a ju ż m ałżeństw a, to nie m ożna z tej n o rm y korzystać i nie może ona być podstaw ą do w y d an ia w yroku. G dybyśm y dopuścili m ożliwość ko n ty n u o w an ia procesu w rozw ażanym przez nas w ypad k u , to trzeb a by było tak że przy zn ać m ożność dom aga n ia się — ju ż po w y ro k u rozw odow ym — zniesienia w spólności z d atą w cześniejszą. A jak długo tak ie u p raw n ien ia m ogłyby przysługiw ać?
Do tak ich tru d n o ści p rak ty c zn y c h dojść chyba nie może, gdyż — jak to już w yżej podano — d a ta rozw iązania m ałżeństw a, a tym sam ym 1 d ata u stan ia wspólności, jest niepodw ażalna.
adw. Kazimierz Krzemiński
3.
P Y T A N IE : C z y a d w o k a t w y z n a c z o n y d l a s t r o n y z w o l n i o n e j o d k o s z t ó w s ą d o w y c h , p o s p e ł n i e n i u s w y c h o b o w i ą z k ó w z a s t ę p s t w a w d w u i n s t a n c j a c h s ą d o w y c h , m a d o d a t k o w y o b o w i ą z e k — n a ż ą d a n i e s t r o n y k o r z y s t a j ą c e j z d o b r o d z i e j s t w a p r z y z n a n i a a d w o k a t a z u r z ę d u — p i s a n i a p r o ś b y o r e w i z j ę n a d z w y c z a j n ą , g d y p o n a d t o p r z e k o n a n y j e s t o p r a w i d ł o w o ś c i i s ł u s z n o ś c i w y r o k ó w s ą d u p o w i a t o w e g o o r a z w o j e w ó d z k i e g o ?Nr 4 (184) P yta n ia i odpow iedzi praw ne 39
OD POW IEDZ:
Z treści p y ta n ia nie w y nik a w y raźnie, czy odnosi się ono do adw o k a ta w y stęp u jąceg o w c h a ra k te rz e obrońcy w procesie k a rn y m , czy też do ad w o k ata będącego pełnom ocnikiem stro n y w procesie cyw ilnym . R ozpatrzm y zagadnienie w obu w arian tach .
I. W procesie k a rn y m w m yśl a rt. 75 § 1 k.p.k. obrońca z w y b o r u i obrońca z u r z ę d u m ają p r a w o p odejm ow ania w szelkich czyn ności obrończych w to k u całego postępow ania, w ty m rów nież p o u p r a w o m o c n i e n i u się orzeczenia, jeżeli nie m a w ty m w zględzie ograniczeń.
W m yśl art. 75 § 2 k.p.k. o b r o ń c a z u r z ę d u , m ając p r a w o d okonyw ania czynności po upraw om ocnieniu się orzeczenia, n i e j e s t o b a r c z o n y o b o w i ą z k i e m d o k o n a n i a t y c h c z y n n o ś c i , co w y n ik a z w y k ład n i a contrario zdania I tego przepisu. G d y byśm y n a in te rp re ta c ji tego p rzepisu zakończyli nasze rozw ażania, to odpow iedź b rzm iałaby: obrońca z u rzęd u nie m a w opisanej sy tu a c ji obow iązku w niesienia podania o rew izję n adzw yczajną.
II. Je śli chodzi o pełnom ocnika z u rzę d u w p ostępow aniu cy w il nym , to nie m a p o trzeb y — jak się zdaje — odw oływ ać się do tre śc i odpow iednich przepisów k.p.c., gdyż in te resu jąc a n as m ate ria została w y jaśn io n a a u te n ty c z n ie w uchw ale P re zy d iu m N aczelnej R ady A dw o kackiej z dnia 29 czerw ca 1967 r. („ P a le stra ” n r 7 z 1967 r., str. 53). N aczelna R ada A dw okacka, odpow iadając na p y ta n ie R ady A dw okackiej w Bydgoszczy, u staliła, że:
„w sp raw ach cyw iln y ch adw okat w yznaczony z u rzędu m a te sam e p ra w a i obow iązki co ad w o k at z w yboru, a zatem także w zakresie w n o szenia podań o rew izję n ad zw y czajn ą oraz udziału w p ostępow aniu z te j re w iz ji” .
III. Czy w ym ieniona w yżej uch w ała odnosi się rów nież do p ostępo w an ia karnego? Nie ulega w ątpliw ości, że tak, a może n a w e t ty m b a r dziej do tego postępow ania. Żadne w zględ y nie p rzem aw iają za tym , żeby m im o treści a rt. 75 § 2 k.p.k. ad w o k at-ob roń ca z u rzę d u m ógł odm ówić sk azan em u swej pom ocy do w niesienia podania o rew iz ję n a d zw yczajną. F u n k c ja społeczna a d w o k a tu ry w y raża się m .in. w tym , że osoba po trzeb u jąca pom ocy p raw n e j ze stro n y ad w o kata n i e p o w i n n a n i g d y o d e j ś ć b e z t e j p o m o c y . U chw ała NRA dotyczy więc tej sam ej m a te rii w obu postępow aniach, albow iem ograniczenie p roblem u ty lko do postępow ania cyw ilnego było chyba w ynikiem o g ra niczenia p y ta n ia ty lk o do tego postępow ania przez p y ta ją c ą R adę A dw o kacką.
IV. Z ostaje jeszcze do w y jaśn ien ia o sta tn i człon p y tan ia : Czy ad w o k a t z u rzęd u m a obowiązek w niesienia podan ia o rew izję n adzw y czajn ą w sy tu a c ji, gdy jest p rzek o n an y o praw idłow ości i słuszności w yroków sąd u pow iatow ego i sądu w ojew ódzkiego? Otóż odpowiedź n a to p y ta n ie je s t z a w a rta w tej sam ej u chw ale NRA w tezie II, k tó rą p rzy taczam
in e x te n s o :
„A dw okat z u rzę d u nie może odm ówić n a w e t bezzasadnem u — w edług jego oceny — żąd an iu zastępow anej stro n y w niesienia podania o rew izję nad zw y czajną, dopóki pozostaje w m ocy ustan ow ienie przez sąd dla tej
40 R ecen zje N r 4 (184)
stro n y ad w o kata z urzędu, a on osobiście ty m ad w ok atem z u rzęd u p o z o sta je ”. Ta część u ch w ały odnosi się m.zd. rów nież do postępow ania k a rn e g o z przyczyn p rzytoczonych w p k t III.
U zasadnienia u ch w ały (nb. bardzo in teresującego) nie p rzy taczam i odsyłam w ty m w zględzie p y tają cą K oleżankę oraz w szystkich zain tereso w an y ch do przytoczonego w yżej zeszytu „ P a le s try ” .
adw. Kazimierz Łojewski
R E C E I M Z J E
M. L e o n i e n i , W. M i c h a l s k i : W a run kow e um orzen ie postępo w ania karnego w św ietle u sta w y i p r a k ty k i sądow ej, W yd . Praw nicze, W arszaw a 1972, s. 264.
1. W zw iązku z w prow adze niem do naszego ustaw odaw stw a k arn eg o in sty tu cji w arunkow ego u m orzen ia postępow ania karnego pow stało w teo rii i w p rak ty ce szereg problem ów , któ re w ym aga ją w y jaśn ien ia i rozw iązania. W y m ieniona in sty tu cja jest bowiem in sty tu c ją nową, nie znaną po przedn io naszem u ustaw odaw stw u k a rn e m u , jak k olw iek in sty tu cje o zbliżonym c h a ra k te rz e spotykam y zarów no w ustaw odaw stw ach nie k tó ry c h p ań stw socjalistycznych ja k i b urżu azy jn y ch . P ro b le m a ty ka, ja k a pow stała na tle te j in sty tu c ji, m a c h a ra k te r m ieszany: częściowo p raw n o m aterialn y , częś ciowo praw noprocesow y.
Z zadow oleniem zatem należy pow itać ukazanie się na półkach k sięgarskich recenzow anej m ono grafii.
2. P ra c a podzielona jest na trz y zasadnicze części. Część pierw sza pośw ięcona je s t zagadnieniom p raw n o m a terialn y m tej insty tu cji, część d ru g a — zagadnieniom praw noprocesow ym , a część trz e
cia — zagadnieniom zw iązanym z w ykonaniem orzeczeń sądow ych w arunkow o u m arzający ch postę powanie. W p racy sw ej, p rzy an a lizie poszczególnych zagadnień, o p eru ją a u to rz y całym szeregiem d anych i przykładów w ziętych z p ra k ty k i sądow ej, p rzeb ad ali bo w iem około 200 a k t sp raw pocho dzących z 58 sądów pow iatow ych, w k tó ry ch w ciągu rok u 1970 za padły orzeczenia o w arun ko w ym um orzeniu. D ane te pozw alają na w yciągnięcie w niosków uogólnia jących, dotyczących p ra k ty k i są dowej.
3. Recenzow ana p raca stanow i g ru n to w n e opracow anie p ro ble m aty k i w spom nianej in sty tu c ji i p rez e n tu je stanow isko zajm ow ane przez autorów w poszczególnych kw estiach. Ich poglądy p raw n e są zawsze dobrze uzasadnione i na ogół tra fn e, co — rzecz jasn a — nie w yłącza m ożności rep re z en to w ania w poszczególnych w y p ad kach odm iennego poglądu p ra w nego.
