PRÓBY LECZENIA RZĘSISTKOWICY POCHWY PREPARATEM NYSTERSOL (POLFA)

WIADOMOŚCI PARAZYTOLOGICZNE T. X, Nr 2-3, 1964

PRÓBY LECZENIA RZĘSISTKOWICY POCHWY PREPARATEM NYSTERSOL (POLFA)

ADAM BARTOSZEWSKI, HENRYK KLONOWSKI, TADEUSZ RADOMAŃSKI, STEFAN STĘPKOWSKI

I Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych AM, Lublin

Leczenie stanów zapalnych pochwy wywołanych rzęsistkiem poch- wowym polega na dążeniu do normalizacji i stabilizacji kwasoty po- chwy (pH) oraz stworzeniu jak najlepszych warunków do rozwoju ko- rzystnej i koniecznej flory bakteryjnej pochwy, pałeczek Dóderieina.

Zadanie to spełnione zostanie wtedy, gdy usuniemy szereg czynników sprzyjających zarażeniu i zniszczymy rzęsistka pochwowego wraz z to- warzyszącą mu florą bakteryjną.

Arsenał środków, jakimi obecnie dysponujemy przeciwko rzęsist- kowi, jest bardzo duży. Świadczy to o wielkim zapotrzebowaniu na te leki, a jednocześnie jest wyrazem braku skutecznego środka w leczeniu tego schorzenia.

W poszukiwaniu nowego leku Polski Przemysł Farmaceutyczny wy- produkował preparat o nazwie Nystersol (Polfa). Wytwarzany jest on w formie kołaczyków. Rozmiary i kształt znacznie ułatwiają wprowa- dzenie go do pochwy. Zwilżony w wodzie przed założeniem szybko roz- pada się i po około 10-15 minutach dokładnie wypełnia wszelkie sfał- dowania pochwy oraz pokrywa część pochwową. Obecność Nystersolu w pochwie, a nawet w śluzie szyjkowym stwierdziliśmy po kilkunastu godzinach od wprowadzenia.

W skład Nystersolu wchodzą:

Oksyterracyna 0,1

Nystatyna 100 000 j. m. 0,03

Laktoza 0,48

Acetarsol 0,25

Kwas borny 0,04

Referat zgłoszony na II Sympozjum w sprawie trychomonadozy — Lublin 16-17 XI 1963.

Leki te zostały zestawione w sposób, który gwarantuje wielokierun- kowe działanie farmakologiczne na rzęsistka pochwowego i towarzy- szącą mu patologiczną florę bakteryjną pochwy, stwarzając równocześ- nie pomyślne warunki do rozwoju pałeczek Dóderleina.

Oksyterracyna — antybiotyk o szerokim zakresie działania bakterio- statycznego i bakteriobójczego — ma za zadanie zahamowanie wzrostu i zniszczenie bakterii Gram— i Gram oraz pierwotniaków. Celem zapobiegnięcia rozwojowi grzybów, którym sprzyja wyjałowienie po- chwy przez oksyterracynę, w skład preparatu wprowadzono nystatynę.

Nystatyna — antybiotyk o silnym działaniu fungistatycznym i fungicy- dalnym. Laktoza — uzupełnia niedobór węglowodanów, sprzyja wzro- stowi pałeczek Dóderleina i normalizuje zwichniętą kwasotę pochwy.

Acetarsol — działa niszcząco na krętki i pierwotniaki. Kwas borny — trucizna protoplazmatyczna, o własnościach bakteriobójczych, grzybo- bójczych i pierwotniakobójczych, wzmaga te działania.

W okresie od 1 XI 1962 r. do 1 XI 1963 r. przeprowadziliśmy ba- dania in vitro preparatu Nystersol oraz poddaliśmy leczeniu 38 chorych na rzęsistkowe zapalenie pochwy.

Badania in vitro: zostały przeprowadzone na 3 szczepach rzęsistków pochwowych, których hodowle prowadzono na pożywce CPLM (w modyfikacji Stępkowskiego), z surowicą bydlęcą (20%/0) ogrze- waną przy temperaturze 75°С przez około 10 minut. Trzydniową ho- dowlę tych szczepów najpierw doprowadzono (przez rozcieńczanie świeżą pożywką) do zagęszczenia 1000 rzęsistków w 1 mm?, a następnie doda- wano do hodowli 20% świeżej surowicy. Z kolei wprowadzono rozpusz- czony w jałowej pożywce (ana partes) Nystersol, w różnych ilościach, tak że otrzymywano stężenia: 12,5%/0; 5,0%; 2,50/0; 1,0%/0; 0,5%0; 0,25°/o w hodowlach każdego z poszczególnych 3 szczepów. Po dodaniu Ny- stersolu wszystkie hodowle wraz z kontrolnymi wstawiano do cieplarki.

W pierwszej fazie doświadczenia w odstępach jednogodzinnych, a na- stępnie w odstępach dłuższych obliczano przy pomocy komory Thoma- -Zeissa rzęsistki ruchome, bez uwzględnienia egzemplarzy nie wykazu- jących znamion ruchu (brak ruchu postępowego, ruchu rzęsek oraz bło- ny falującej).

Nystersol w stężeniu 12,507 wykazał silne działanie na rzęsistka, już po jednej godzinie. Ilość ruchomych rzęsistków zmniejszyła się wydatnie w porównaniu z kontrolą. Po 4-5 godzinach w tym stężeniu obserwowano rzęsistki pojedyncze, które nie wykazywały ruchu postę- powego, a jedynie ruch rzęsek i błony fałującej. Po 8-9 i dalszych go- dzinach nie stwierdzono zupełnie w pierwszym stężeniu ruchomych rzęsistków. W stężeniu 0,5% działanie leku było podobne, tylko nieco opóźnione. W malejących stężeniach efekt był wyraźnie słabiej zazna-

LECZENIE RZĘSISTKOWICY 211

ezony, aczkolwiek jeszcze przy stezeniu 0,5°/o zauwazalo sie (wprawdzie słabe, ale nie wzbudzające wątpliwości) działanie hamujące leku na namnażanie się rzęsistków. Dopiero przy stężeniu 0,25%0 wyraźniejszy wpływ Nystersolu na zdolności namnażania się rzęsistka występował tylko w pierwszych kilku godzinach. W późniejszych godzinach obser- wacji działanie to nie było wyraźne, dlatego trudno jest mówić o jakimś wpływie leku na rzęsistka. Natomiast obserwujemy tu wzrost egzem- plarzy ruchomych, prawie że do wartości takich jak w hodowlach kon- trolnych. Prawdopodobnie nastąpiło to w rezultacie zaadoptowania się szczepów.

Badania kliniczne: leczeniu Nystersolem poddaliśmy 38 cho- rych, w tym 8 dziewczynek, u których na podstawie badania ginekolo- gicznego oraz badań laboratoryjnych stwierdziliśmy stan zapalny pochwy wywołany rzęsistkiem pochwowym. Wszystkie chore względnie ich prawni opiekuni (dotyczyło to nieletnich) zostali szczegółowo poinfor- mowani o zastosowaniu u nich nowego leku, na co wyrazili swoją zgodę.

Podczas badania ginekologicznego u wszystkich chorych stwierdzi- liśmy mniej lub bardziej obfite upławy śluzowo-ropne. Powierzchnie wewnętrzne warg sromowych dużych i małych zaczerwienione, obrzę- kłe. U dziewczynek niekiedy stwierdzaliśmy stany zapalne krocza i oko- licy odbytu, powstałe wtórnie w wyniku drażniącego działania wydzie- liny i drapania się. Badaniem we wziernikach, a następnie badaniem kolposkopowym u 14 kobiet stwierdziliśmy nadżerkę na szyjce macicy.

Rozmazy pobrane z ich powierzchni barwione metodą Papanicolaou wykazywały II lub III grupę cytologiczną. Czas trwania procesu cho- robowego określony na podstawie wywiadu był różny i wahał się w gra- nicach od 16 lat do 1 miesiąca. 21 kobiet było już uprzednio leczonych innymi środkami z okresową mniejszą lub większą poprawą względnie bez efektu. 28 chorych skarżyło się na swędzenie lub pieczenie w okolicy sromu i krocza.

U wszystkich chorych przed rozpoczęciem leczenia, w czasie jego trwania i podczas badań kontrolnych po zakończeniu leczenia przepro- wadzaliśmy badanią laboratoryjne na obecność rzęsistka pochwowego:

kadanie w kropli fizjologicznego roztworu soli, w preparatach barwio- nych sposobem Giemsy oraz wysiewanie pobranego materiału na po- żywkę Johnsona i Trussela (w modyfikacji Stępkowskiego). Obrazy mikroskopowe preparatów barwionych metodą Giemsy ocenialiśmy wg Jiroveca, Petera i Malka. W ten sposób sprawdzaliśmy działanie Ny- stersolu nie tylko na rzęsistki pochwowe, ale również na dodatkową florę bakteryjną oraz ewentualne powikłania w postaci rozwoju grzy- bicy.

Kwasotę pochwy (pH) oznaczaliśmy za pomocą uniwersalnego pa-

TABELA 1 Stan chorych przed

Stan przed leczeniem

Obecność rzęsistka ła Ogólna

Stopień czystości ilość dni Grupy Ilość | GTANica |w ргера- pochwy wg Jiroveca, leczenia chorych wieku racie |w posie- Petera, Malka (warto-

bezpo- wie | ści gra-

średnim | niczne)

шир [A | ув | v—C

1

Dziew- | | |

czynki 8 6—14 lat 4 8 5 2 a 1 12—16

Kobiety

pierka lakmusowego, porównując zabarwienie papierka z odpowiednimi testami barwnymi. Tryb postępowania leczniczego i dawkowanie usta- liliśmy na podstawie danych z piśmiennictwa na temat leczenia zapaleń pochwy lekami wchodzącymi w skład preparatu Nystersol. Leczenie polegało na codziennym zakładaniu, na noc w ciągu 3 dni, do pochwy jednego kołaczyka, po uprzednim zwilżaniu go wodą. Czwartego dnia chora wykonywała przepłukiwania pochwy 0,5 Ve roztworem kwasu mle- kowego, naparem Vagosanu (Herbapol) względnie roztworem z proszku de irygacji. Dziewczynkom zakładaliśmy kołaczyki uprzednio rozdrob- nione, a przepłukiwania pochwy wykonywaliśmy strzykawką z nałożo- nym na nią cewnikiem gumowym. U kobiet miesiączkujących staraliśmy się leczenie rozpocząć na kilka dni przed miesiączką, kontynuowaliśmy je w czasie jej trwania, ale już bez przepłukiwań i kończyliśmy w kilka dni po miesiączce. Na kurację zużywaliśmy od 12 do 24 kołaczyków (przeciętnie 12 sztuk). Leczenie trwało od 16 do 28 dni i było zależne od nasilenia procesu chorobowego oraz badań kontrolnych.

Kobietom prowadzącym życie płciowe zalecaliśmy wstrzymanie się od stosunków płciowych na czas trwania leczenia względnie używanie przez partnerów prezerwatyw. Partnerów płciowych nie leczyliśmy.

Każda leczona chora była dokładnie poinstruowana w sprawie utrzy- mywania higieny osobistej (podczas leczenia zalecaliśmy częstszą zmianę bielizny osobistej oraz zmianę bielizny pościelowej).

Stan chorych przed leczeniem i po ukończonym leczeniu uwidacznia tabela 1. Liczbę chorych wyleczonych w zależności od czasu trwania schorzenia przedstawia tabela 2.

Już w czasie leczenia można było zaobserwować dodatni wpływ działania Nystersolu na dolegliwości związane z zarażeniem rzęsistkiem.

LECZENIE RZĘSISTKOWICY 213

i po leczeniu

. Stan po ukończonym leczeniu Wyniki badania kontrolnego

Obecność Obecność

i Stopień czystości i

rzęsistka pochwy wg Jiro= po dniach У ‘ Kontrola rzesistka Stopień czystości pochwy | ,

о |. „| © 5 wg Jiroweca, Petera

Gila REGA, Petera (wartoś- | "8 Е 5 i Malka 8 9 Е i Malka ci grani-| Ś © Е

Ss W | се a я od | @ U

s A о a 2 о < o Q o

e 8] 2 сер шо т

82| в вн нн|р|Р

— — 5 3 = 32—95 — 1 5 2 — | 4 |) — | —

6 9 9 13 8

TABELA 2

Zależność wyleczenia od czasu trwania choroby

Czas trwania schorzenia

Chorz

к do 1 roku | 1—5 ląt | 946 lat

2

Wyleczeni | 18 3 3 24

Nie wyleczeni | 7 4 3 14

Razem | 95 | 7 | 6 | 38

Jednym z pierwszych, znamiennych objawów ustępowania schorzenia było znikanie świądu, pieczenia, a u dziewczynek bólu. Badaniem przed- miotowym stwierdziliśmy ustępowanie zmian zapalnych pochwy, a u dziewczynek ustępowały stany zapalne krocza i okolicy odbytu. Badania kontrolne poddanych leczeniu chorych wykonywane zarówno w czasie, jak też w różnych terminach po ukończeniu leczenia wykazały całko- wite zniknięcie pasożytów u 24 chorych.

W preparatach barwionych sposobem Giemsy stwierdziliśmy ustę- powanie, a nawet w niektórych wypadkach zniknięcie patologicznej flory bakteryjnej pochwy. Obrazy mikroskopowe wykazywały przesu- nięcia w kierunku korzystniejszych grup i podgrup. Kwasota pochwy podlegała normalizacji. U 13 chorych pomimo wyraźnej poprawy stanu klinicznego, ustąpienia objawów ostrych i poprawy stopnia czystości pochwy (zmniejszenie się korzystnej dla rzęsistka flory bakteryjnej) nie uzyskaliśmy zniknięcia rzęsistka. Jest wielce prawdopodobnym, że niepowodzenie w leczeniu tych przypadków było spowodowane powta- rzającą się superinwazją, której źródła nie mieliśmy możliwości zlik-

Wiadomości Parazytologiczne 8

widować (partner, bliska rodzina chorej). W tych wypadkach należy się również liczyć z możliwością przechodzenia rzęsistka z układu mo- czowego. |

U żadnej z leczonych nie stwierdziliśmy objawów ubocznych dzia- łania Nystersolu. Chore znosiły leczenie dobrze. W niektórych wypad- kach zauważyliśmy za płytkie zakładanie kołaczyków, a rozdrabnianie ich i zakładanie u dziewczynek i dziewic sprawiało nieco trudności technicznych.

Z badań wynika, że Nystersol jest lekiem o dość silnym działaniu rzęsistkobójczym. Niszczy patologiczną florę bakteryjną pochwy sprzy- jającą rozwojowi rzęsistka i ułatwiającą jego penetrację w głąb tkanek.

Niezbędnym warunkiem powodzenia w leczeniu wydaje się być sko- jarzone stosowanie Nystersolu i leku o działaniu ogólnym, aby również zniszczyć rzęsistka w układzie moczowym (np. Aminitrozolu). Konieczne jest również leczenie partnera płciowego oraz niedopuszczenie do za- rażenia w inny sposób.

Proponujemy produkcję Nystersolu w formie pręcików dla dziew- czynek i dziewic. Nystersol w swoim składzie powinien zawierać środek pieniący, co jeszcze bardziej ułatwiłoby jego rozprowadzenie w pochwie.

Ilość kołaczyków względnie pręcików w jednym opakowaniu powinna wynosić 12 sztuk (przeciętna ilość zużywana na kurację). Do opakowania z kołaczykami należy dołączyć aplikator, który umożliwiłby głębokie wprowadzenie kołaczyka do pochwy.

Proponujemy przeprowadzenie badań klinicznych nad skojarzónym leczeniem rzęsistkowicy układu moczowo-płciowego przy pomocy Ny- stersolu (miejscowo) i Aminitrozolu (doustnie).

Adres autorów:

Lublin, Lubartowska 81

ATTEMPTS TO TREAT VAGINAL TRICHOMONADOSIS WITH NYSTERSOL (POLFA)

by

A. BARTOSZEWSKI, H. KLONOWSKI, T. RADOMAŃSKI, S. STEPKOWSKI

Nystersol was examined for its efficiency in the treatment of inflammatory conditions of the vagina induced by T. vaginalis. The examinations were made with 3 strains in vitro and the treatment with the drug was instituted in 38 patients (including 8 girls) in whom clinical and laboratory examinations showed trichomonal vaginitis.

The in vitro examinations reveated that Nystersol when given in high concentrations (12.5, 5.0/0) exerts a destroying action on T. vaginalis as early as after 1 hour. With these concentrations, no motile protozoa were found after 8-9

and more hours.

LECZENIE RZĘSISTKOWICY 215 In 38 patients treated with this drug, a tendency to disappear or total regres- sion of clinical symptoms could be observed already during the treatment. Nyster- sol was found to have a deleterious effect on the vaginal bacterial flora which promotes the T. vaginalis infection. The follow-up examinations performed 38 and 72 days after the completion of the therapy showed the presence of the parasite in the vaginal discharge of 14 patients, but the vaginal cleanliness as evaluated according to Jirovec, Peter and Malek was shifted towards more posi- tive groups and subgroups. In the authors’ opinion the therapeutic failure in these patients is accounted for by repeated superinfection from various sources (sexual partners, family, penetration of the parasite from the urinary tract) which could not be brought under control. No side effects of the drug were

seen. *

The authors advocate clinical studies on the combined treatment of tricho- monadosis with Nystersol and a drug with general action.