MichaÙȱGranicaȱ
IIȱrokȱSS2ȱEkonomiaȱPolitykaȱGospodarczaȱiȱStrategiaȱPrzedsi¿biorczoïciȱ
Handelȱwysokichȱcz¿stotliwoïciȱȱ aȱinwestorzyȱindywidualniȱ
Wst¿pȱ
Handelȱ wysokichȱ cz¿stotliwoïciȱ (ang.ȱ Highȱ Frequencyȱ Tradingȱ –ȱ HFT),ȱ czyliȱ handelȱ papieramiȱ wartoïciowymiȱ naȱ gieÙdachȱ zȱ wykorzystaniemȱ algorytmówȱ komputerowych,ȱ bezȱ udziaÙuȱ czÙowieka,ȱ przyȱ podejmowaniuȱ decyzjiȱ kupnaȱ sprzedaČy,ȱnaȱzawszeȱzmieniÙȱwszystkieȱgieÙdyȱïwiata.ȱGraȱgieÙdowaȱjuČȱnieȱodȬ bywaȱ si¿ȱ naȱ zatÙoczonychȱ parkietach,ȱ aleȱ naȱ serwerachȱ komputerowych.ȱ Jestȱ toȱ procesȱ bardzoȱ skomplikowany,ȱ doȱ zrozumieniaȱ któregoȱ potrzebaȱ wiedzyȱ dotyȬ czcejȱ zarównoȱ zagadnieÚȱ zwizanychȱ informatyk,ȱ szybkimȱ przetwarzaniemȱ danychȱ orazȱ telekomunikacjȱ zaȱ poïrednictwemȱ Ùczyȱ ïwiatÙowodowych,ȱ jakȱ iȱstandardowymȱdziaÙaniemȱgieÙd.ȱJestȱtoȱwiedza,ȱktórȱposiadaȱbardzoȱniewieluȱ inwestorówȱ indywidualnych,ȱ kierujcychȱ si¿ȱ wȱ swoichȱ decyzjachȱ zazwyczajȱ inȬ formacjamiȱ naȱ tematȱ przedsi¿biorstwa,ȱ któregoȱ akcjeȱ chcȱ kupi°ȱ bdĊȱ sprzeda°.ȱ Wȱ artykuleȱ przebadano,ȱ czyȱ fakt,ȱ Čeȱ cz¿stoȱ stronamiȱ zawieranychȱ przezȱ graczyȱ transakcjiȱgieÙdowychȱsȱnieȱinniȱludzie,ȱaleȱprogramyȱkomputerowe,ȱjestȱczymïȱ pozytywnym,ȱ czyȱ moČeȱ zjawiskiemȱ niekorzystnym,ȱ przedȱ którymȱ powinniȱ si¿ȱ oniȱzabezpiecza°.ȱTematȱtenȱstaÙȱsi¿ȱgÙoïnyȱwȱStanachȱZjednoczonychȱzaȱsprawȱ ksiČkiȱ „Flashȱ Boys”,ȱ wȱ Polsceȱ opublikowanejȱ podȱ tytuÙemȱ „BÙyskotliwiȱ chÙopȬ cy”1,ȱwȱktórejȱautorȱMichaelȱLewisȱjednoznacznieȱprzedstawiÙȱtenȱsposóbȱhandluȱ jakoȱszkodliwyȱdlaȱrynku.ȱPrzedsi¿biorstwaȱzajmujceȱsi¿ȱHFTȱsȱrównoczeïnieȱ waČnymiȱpartneramiȱgieÙd.ȱToȱnaȱichȱpotrzebyȱsȱtworzone,ȱnowe,ȱcorazȱszybszeȱ iȱbardziejȱ efektywneȱ systemy.ȱ Procesȱ tenȱ post¿pujeȱ równieČȱ wȱ Polsce.ȱ GPWȱ zaȬ znaczaȱ toȱ naȱ swojejȱ stronieȱ internetowejȱ poïwi¿conejȱ systemowiȱ UTPȱ (Universalȱ Tradingȱ Platform):ȱ „wi¿kszaȱ przepustowoï°ȱ systemuȱ transakcyjnego,ȱ aȱ wi¿cȱ jegoȱ zdolnoï°ȱdoȱobsÙuČeniaȱznacznieȱwi¿kszejȱliczbyȱzleceÚȱwȱkrótkimȱczasie,ȱpowoȬ duje,ȱČeȱhandelȱalgorytmicznyȱnaȱplatformieȱUTPȱuzyskaȱzupeÙnieȱinneȱjakoïcioȬ woȱ ïrodowisko”2.ȱ GwaÙtownyȱ rozwójȱ handluȱ prowadzonegoȱ automatycznieȱ przezȱ programyȱ komputeroweȱ jestȱ przypisywanyȱ czynnikomȱ technicznym,ȱ taȬ kimȱ jakȱ rozwójȱ technologiiȱ przesyÙaniaȱ danychȱ komputerowychȱ iȱinformatyki,ȱ
1ȱȱ M.ȱLewis,ȱBÙyskotliwiȱchÙopcy.ȱRewoltaȱnaȱWallȱStreet,ȱWydawnictwoȱSoniaȱDraga,ȱKatowiceȱ2014.ȱ
2ȱȱ StronaȱinternetowaȱGieÙdyȱPapierówȱWartoïciowych,ȱhttps://www.gpw.pl/faqȱ[dost¿p:ȱ28.11.2016].ȱ
któraȱ pozwalaȱ naȱ tworzenieȱ zestawówȱ instrukcjiȱ warunkujcychȱ podejmowanieȱ decyzjiȱoȱkupnieȱbdĊȱsprzedaČyȱdanegoȱwaloruȱautomatycznieȱiȱautonomicznie,ȱ bezȱudziaÙuȱbdĊȱkontroliȱpojedynczychȱdecyzjiȱprzezȱczÙowieka3.ȱ
Wȱpierwszejȱcz¿ïciȱtekstuȱzostanieȱprzybliČonaȱzasadaȱdziaÙaniaȱnajpopularȬ niejszejȱ strategiiȱ inwestowaniaȱ HFT,ȱ aȱwȱ kolejnejȱ zostanȱ opisaneȱ wadyȱ iȱ zaletyȱ omawianegoȱ zjawiskaȱ zȱ punktuȱ widzeniaȱ inwestoraȱ indywidualnego.ȱ Wȱ cz¿ïciȱ trzeciejȱ sformuÙowanoȱ wnioskiȱ iȱ przedstawionoȱ opini¿ȱ naȱ tematȱ analizowanegoȱ zjawiskaȱ orazȱ moČliwejȱ przyszÙejȱ roliȱ programówȱ komputerowychȱ naȱ rynkachȱ gieÙdowych,ȱjakȱiȱinwestowaniaȱtradycyjnego.ȱ
1.ȱDefinicjaȱHandluȱWysokichȱCz¿stotliwoïciȱ(HFT)ȱ
Jednoznacznaȱdefinicjaȱ handluȱwysokichȱcz¿stotliwoïciȱwedÙugȱcz¿ïciȱbadaȬ czy4ȱ jestȱ trudna,ȱ poniewaČȱ terminȱ tenȱ moČeȱ odnosi°ȱ si¿ȱ doȱ wieluȱ procesówȱ zaȬ chodzcychȱ naȱ gieÙdach,ȱ wȱ któreȱ sȱ zaangaČowaneȱ algorytmyȱ komputerowe.ȱ MoČeȱ by°ȱ onȱ uČywanyȱ zarównoȱ wȱ odniesieniuȱ doȱ handluȱ automatycznegoȱ zȱduČȱ cz¿stoïciȱ zleceÚ,ȱ jakȱ teČȱ doȱ operacjiȱ gieÙdowychȱ oȱduČejȱ wraČliwoïciȱ naȱ szybkoï°ȱ wykonywaniaȱ zleceÚ.ȱ Innymiȱ cechami,ȱ któreȱ charakteryzujȱ gr¿ȱ gieÙȬ dowȱ tegoȱ typu,ȱ sȱ zastosowanieȱ iȱ kluczoweȱ znaczenieȱ najnowszejȱ technologiiȱ telekomunikacyjnejȱ orazȱ duČaȱ zmiennoï°ȱ papierówȱ b¿dcychȱ wȱ posiadaniuȱ inȬ stytucjiȱ zaangaČowanychȱ wȱ tenȱ proceder.ȱ WyróČnikiemȱ tejȱ metodyȱ jestȱ równieČȱ relatywnieȱ maÙa,ȱ wȱ porównaniuȱ doȱ innychȱ sposobówȱ inwestowaniaȱ wartoï°ȱ pozycjiȱotwartychȱnaȱkoniecȱkaČdejȱsesjiȱgieÙdowej.ȱI.ȱAldridgeȱtwierdzi,ȱČeȱHFTȱ opieraȱ si¿ȱ naȱ analizieȱ fundamentalnej,ȱ czyliȱ prognozujcejȱ przyszÙeȱ ruchyȱ kursuȱ naȱpodstawieȱinformacjiȱzgromadzonychȱwȱprzeszÙoïci,ȱjednakȱwȱduČoȱkrótszychȱ przedziaÙachȱczasowych,ȱnazywanychȱ„mikrostrukturȱrynku”5.ȱTenȱtypȱanalizyȱ zostaÙȱ zapocztkowanyȱ badaniamiȱ B.ȱ Grahamaȱ iȱ D.ȱ Dodda6.ȱ Aldridgeȱ definiujeȱ HFTȱwȱnast¿pujcyȱsposób:ȱ„handelȱwysokichȱcz¿stotliwoïciȱjestȱtoȱmetodologiaȱ handluȱ [papieramiȱ wartoïciowymi]ȱ rozumianaȱ jakoȱ analizaȱ iloïciowaȱ umieszȬ czonaȱ wȱ komputerowychȱ systemachȱ przetwarzaniaȱ danychȱ orazȱ wykonywanieȱ opartychȱnaȱtejȱanalizieȱdecyzjiȱhandlowychȱzȱduČȱszybkoïci,ȱbezȱpozostawiaȬ niaȱotwartychȱpozycjiȱnaȱkoniecȱkaČdejȱsesjiȱgieÙdowej”7.ȱ
3ȱȱ P.ȱ Gomber,ȱ B.ȱ Arnd,ȱ M.ȱ Lutad,ȱ T.ȱ Uhleȱ HighȬFrequencyȱ Trading,ȱ s.ȱ 7,ȱ https://papers.ssrn.com/ȱ sol3/papers.cfm?abstract_id=1858626ȱ[dost¿p:ȱ17.11.2016].ȱ
4ȱȱ R.ȱLizenberger,ȱJ.ȱCastura,ȱR.ȱGorelickȱTheȱImpactsȱofȱAutomationȱandȱHighȱFrequencyȱTradingȱonȱMarȬ ketȱ Quality,ȱ „Annualȱ Reviewȱ ofȱ Financialȱ Economics”ȱ 2012,ȱ t.ȱ 4,ȱ s.ȱ 3;ȱ http://www.qȬgroup.org/wpȬ content/uploads/2014/01/arfe2012.pdfȱ[dost¿p:ȱ10.11.2016].ȱ
5ȱȱ I.ȱ Aldridge,ȱ Highȱ Frequencyȱ Trading:ȱ Aȱ Practicalȱ Guideȱ toȱ Algorithmicȱ Strategiesȱ andȱ Tradingȱ Systems,ȱ WileyȱTrading,ȱHobokenȱ2010,ȱs.ȱ14.ȱ
6ȱȱ I.ȱAldridge,ȱB.ȱGraham,ȱD.ȱDodd,ȱSecurityȱAnalysis,ȱMcGrawȬHillȱCompanies,ȱNewȱYorkȱ1934,ȱs.ȱ36.ȱ
7ȱI.ȱAldridge,ȱHighȱFrequencyȱTrading:ȱAȱPracticalȱGuide…,ȱs.ȱ14.ȱ
Naȱ rysunkuȱ 1ȱ zostaÙyȱ przedstawioneȱ skumulowaneȱ przychodyȱ podmiotów,ȱ zajmujcychȱsi¿ȱHFTȱwȱStanachȱZjednoczonychȱwȱlatachȱ2009–2014.ȱ
ȱ Rysunekȱ1.ȱPrzychodyȱfirmȱHFTȱwȱStanachȱZjednoczonychȱwȱmldȱUSDȱ
ródÙo:ȱ Stronaȱ internetowaȱ Deutscheȱ Bankȱ Researchȱ Briefing,ȱ Highȱ Frequencyȱ Trading.ȱ Reachingȱ theȱ Limitsȱ24ȱmajaȱ2016,ȱhttps://www.dbresearch.comȱ[dost¿p:ȱ17.02.2017].ȱ
Jakȱ moČnaȱ zauwaČy°ȱ naȱ rysunkuȱ 1ȱ przychodyȱ firmȱ tegoȱ typuȱ zacz¿Ùyȱ stopȬ niowoȱspada°ȱwȱlatachȱpoȱïwiatowymȱkryzysieȱfinansowym.ȱNajprawdopodobȬ niejȱmoČnaȱtenȱfaktȱprzypisa°ȱznacznieȱzmniejszonymȱwahaniomȱcenȱaktywów.ȱ PrzyczyniaÙyȱsi¿ȱoneȱdoȱzwi¿kszonegoȱprawdopodobieÚstwaȱwystpieniaȱróČnicȱ pomi¿dzyȱnimiȱnaȱgieÙdach.ȱWȱkolejnychȱlatachȱnastpiÙaȱstabilizacjaȱcenȱiȱspadekȱ tempaȱichȱzmian,ȱcoȱsprawia,ȱČeȱcenyȱtegoȱsamegoȱwaloruȱsȱjednakoweȱnaȱwi¿kȬ szoïciȱrynków,ȱnieȱmaȱwi¿cȱsposobnoïciȱdoȱkupieniaȱakcjiȱtaniejȱiȱsprzedaniaȱjejȱ droČejȱkilkaȱmilisekundȱpóĊniejȱinnemuȱgraczowi.ȱOpierajcȱsi¿ȱnaȱprzedstawioȬ nychȱdanychȱmoČnaȱprzypuszcza°,ȱČeȱznaczenie,ȱaȱwi¿cȱiȱzyskiȱprzedsi¿biorstwȱ HFT,ȱrównieČȱwȱprzyszÙoïciȱb¿dȱrosÙyȱwȱlatachȱkryzysu,ȱwyprzedaČyȱiȱniepewȬ noïciȱ naȱ rynkachȱ finansowych.ȱ Tworzyȱ toȱ motywacj¿ȱ dlaȱ tegoȱ typuȱ przedsi¿Ȭ biorstwȱ doȱ wpÙywaniaȱ naȱ zwi¿kszenieȱ zmiennoïciȱ cenȱ walorów,ȱ coȱ jestȱ zjawiȬ skiemȱ niekorzystnymȱ dlaȱ pozostaÙychȱ inwestorów,ȱ poniewaČȱ utrudniaȱ planowanieȱ dÙugoterminowychȱ strategiiȱ inwestycyjnych.ȱ Problemȱ tenȱ zostaÙȱ poȬ ruszonyȱwȱcz¿ïciȱ4.ȱ
ȱ ȱ ȱ
2.ȱZnaczenieȱszybkoïciȱwȱHFTȱ
Nazwaȱtegoȱrodzajuȱinwestowaniaȱsygnalizujeȱkluczowȱrol¿ȱszybkoïciȱprzeȬ twarzaniaȱiȱskÙadaniaȱzleceÚȱgieÙdowych.ȱJestȱtoȱspowodowaneȱstrategiami,ȱjakieȱ decydujȱsi¿ȱwykorzystywa°ȱfirmyȱhandlujceȱzȱwysokȱcz¿stotliwoïci.ȱOpierajȱ si¿ȱ oneȱ naȱ analizieȱ okreïlonychȱ typówȱ zdarzeÚ,ȱ zarównoȱ finansowych,ȱ jakȱ teČȱ niefinansowych,ȱ wȱ celuȱ przewidzeniaȱ ichȱ przebiegu.ȱ Abyȱ przeprowadzi°ȱ takieȱ prognozy,ȱzacz¿toȱstosowa°ȱmodeleȱstatystyczne,ȱ przygotowywaneȱprzezȱmateȬ matyków,ȱ fizykówȱ iȱ statystyków,ȱ coȱ daÙoȱ pocztekȱ arbitraČowiȱ statystycznemu.ȱ Wȱ momencie,ȱ gdyȱ naȱ znaczeniuȱ zyskiwaÙyȱ kwantyfikowalneȱ wartoïciȱ opisaneȱ liczbowo,ȱzacz¿toȱodchodzi°ȱodȱstrategiiȱopartychȱnaȱdoïwiadczeniuȱiȱprzeczuciuȱ zarzdzajcychȱ funduszami.ȱ ByÙoȱ toȱ powodemȱ pojawieniaȱ si¿ȱ popytuȱ naȱ corazȱ szybszeȱ komputery,ȱ poniewaČȱ czasȱ przeprowadzeniaȱ obliczeÚȱ koniecznychȱ doȱ prognozowaniaȱ zmianȱ ruchówȱ cenȱ staÙȱ si¿ȱ kluczowȱ zmiennȱ determinujcȱ sukcesȱinwestora.ȱHandelȱwysokichȱcz¿stotliwoïciȱznaczcoȱróČniȱsi¿ȱteČȱodȱklaȬ sycznychȱstrategiiȱgieÙdowychȱïrednimȱczasemȱotwarciaȱdanejȱpozycji,ȱczyliȱokreȬ sem,ȱwȱktórymȱinwestorȱposiadaȱdanyȱwalorȱ(pozycjaȱdÙuga),ȱbdĊȱteČȱpoČyczyÙȱ goȱ (pozycjaȱ krótka).ȱ Dlaȱ HFTȱ moČeȱ by°ȱ onȱ liczonyȱ nawetȱ wȱ uÙamkachȱ sekund.ȱ KluczoweȱjestȱwȱnichȱmonitorowanieȱprzychodzcychȱzleceÚȱgieÙdowych,ȱbyȱmócȱ zagra°ȱ przeciwkoȱ nimȱ zanimȱ zostanȱ wykonane.ȱ Przewagaȱ wȱ pr¿dkoïciȱ wykoȬ nywaniaȱzleceÚȱmaȱswojeȱĊródÙoȱnieȱtylkoȱwȱtechnicznejȱdoskonaÙoïciȱwykorzyȬ stywanychȱ komputerówȱ iȱ urzdzeÚȱ transmisyjnych,ȱ aleȱ równieČȱ wȱ usÙugachȱ oferowanychȱprzezȱgieÙdyȱpapierówȱwartoïciowych.ȱ
Kluczowaȱdlaȱuzyskaniaȱznaczcejȱprzewagiȱnadȱinnymiȱuczestnikamiȱrynkuȱ jestȱusÙugaȱkolokacji.ȱKolokacjaȱjestȱtoȱumieszczenieȱkomputerówȱwykonujcychȱ algorytmȱhandlowyȱwȱbudynkuȱgieÙdyȱwȱbezpoïredniejȱbliskoïciȱsilnikaȱgieÙdy,ȱ aȱwi¿cȱ komputeraȱ dopasowujcegoȱ ofertyȱ kupnaȱ iȱsprzedaČy,ȱ gdzieȱ faktycznieȱ odbywaȱ si¿ȱ caÙyȱ handelȱ gieÙdowy.ȱ Takȱ maÙaȱ odlegÙoï°ȱ pomi¿dzyȱ komputeremȱ firmyȱ handlujcejȱ metodȱ wysokichȱ cz¿stotliwoïciȱ aȱ gieÙdȱ pozwalaȱ naȱ szybszeȱ odȱinnychȱgraczyȱrynkowychȱwykonywanieȱzleceÚ.ȱJestȱtoȱkluczoweȱwȱstrategiiȱ latencyȱarbitrageȱ(ang.ȱarbitraČȱopóĊnieÚ).ȱZasadaȱtakiegoȱdziaÙaniaȱzostaÙaȱprzedȬ stawionaȱwȱnast¿pnejȱcz¿ïciȱartykuÙu.ȱȱ
3.ȱWpÙywȱHFTȱnaȱinwestorówȱindywidualnychȱ
Wȱ tymȱ podrozdzialeȱ omówionoȱ argumentyȱ zarównoȱ zwolenników,ȱ jakȱ iȱprzeciwnikówȱ gieÙdowegoȱ handluȱ automatycznego.ȱ Doȱ gÙównychȱ zarzutówȱ stawianychȱ HFTȱ moČnaȱ zaliczy°ȱ wzrostȱ zmiennoïciȱ cenȱ walorów,ȱ coȱ znaczcoȱ utrudniaȱ inwestoromȱ indywidualnymȱ planowanieȱ dÙugofalowychȱ strategii.ȱȱ X.F.ȱZhangȱstwierdza,ȱČeȱistniejeȱpozytywnaȱkorelacjaȱpomi¿dzyȱhandlemȱautoȬ
matycznymȱ aȱ zmiennoïciȱ cen.ȱ ZauwaČa,ȱ Čeȱ efektyȱ sȱ silniejszeȱ wȱ przypadkuȱ papierówȱ popularnych,ȱ posiadanychȱ przezȱ wielkichȱ inwestorówȱ instytucjonalȬ nych,ȱ takichȱ jakȱ funduszeȱ emerytalne8.ȱ Dziejeȱ si¿ȱ takȱ zȱ powoduȱ charakterystykiȱ zleceÚȱ kupna/sprzedaČyȱ skÙadanychȱ przezȱ takȱ duČeȱ podmioty.ȱ Zȱ powoduȱ skaliȱ ichȱ dziaÙalnoïci,ȱ skÙadaneȱ zleceniaȱ dotyczȱ zazwyczajȱ wielkichȱ wolumenów,ȱ coȱ sprawia,ȱ Čeȱ nieȱ jestȱ moČliweȱ wykonanieȱ caÙoïciȱ zleceniaȱ poȱ jednejȱ cenie,ȱ zeȱ wzgl¿duȱ naȱ niedostatekȱ pÙynnoïciȱ wȱ Čdanejȱ cenie.ȱ Dlategoȱ teČȱ takieȱ zleceniaȱ muszȱby°ȱdzieloneȱnaȱduČoȱmniejszeȱpakiety.ȱIchȱobecnoï°ȱjestȱwykrywanaȱnaȬ tychmiastowoȱ przezȱ programyȱ komputerowe,ȱ któreȱ stosujȱ wȱ takichȱ okolicznoȬ ïciachȱstrategi¿ȱarbitraČuȱopóĊnieÚ.ȱSkÙadajȱoneȱzleceniaȱkupnaȱszybciej,ȱniČȱjestȱ jeȱ wȱ stanieȱ wykona°ȱ funduszȱ emerytalny,ȱ wpÙywajcȱ naȱ wzrostȱ cenyȱ waloru.ȱ Handlarzȱwysokichȱcz¿stotliwoïciȱ(aȱwÙaïciwieȱb¿dcyȱjegoȱwÙasnoïciȱprogramȱ komputerowy)ȱ poȱ zakupieniuȱ waloruȱ poČdanegoȱ przezȱ funduszȱ emerytalny,ȱ natychmiastȱprzyst¿pujeȱdoȱjegoȱodsprzedaČyȱpoȱnowej,ȱwyČszejȱcenieȱrynkowej9.ȱ Takieȱ sameȱ procesyȱ mogȱ zachodzi°ȱ wȱprzypadkuȱ dziaÙaÚȱ podejmowanychȱ przezȱinwestoraȱindywidualnego10.ȱ
Zastosowanieȱ takiejȱ strategiiȱ wywieraȱ równieČȱ efektȱ psychologiczny.ȱ InweȬ storzyȱmogȱczu°ȱsi¿ȱzniech¿ceniȱdoȱhandlowaniaȱnaȱgieÙdzie,ȱnieȱmogcȱwykoȬ na°ȱ swoichȱ zleceÚȱ poȱ zamierzonejȱ cenie,ȱ wȱ wynikuȱ dziaÙaÚȱ systemówȱ handluȱ wysokichȱ cz¿stotliwoïci.ȱ Zgodnieȱ zȱ badaniamiȱ N.Hȱ Hirshey’a,ȱ wȱwynikuȱ przeȬ wagiȱ wȱ szybkoïci,ȱ HFTȱ moČeȱ dziaÙa°ȱ demotywujcoȱ naȱ inwestorówȱ wȱ zakresieȱ zdobywaniaȱ nowychȱ informacji,ȱ majcychȱ wpÙywȱ naȱ cen¿ȱ waloru11.ȱ Sprawiaȱ to,ȱ Čeȱ gieÙdaȱ przestajeȱ peÙni°ȱ swojȱ waČnȱ gospodarczoȱ rol¿ȱ Ùcznikaȱ pomi¿dzyȱ inȬ westoramiȱ zȱ nadmiaremȱ kapitaÙuȱ aȱprzedsi¿biorstwamiȱ cierpicymiȱ naȱ jegoȱ nieȬ dostatek,ȱ stajcȱ si¿ȱ rodzajemȱ gry,ȱ wȱ którejȱ horyzontȱ czasowyȱ jestȱ cz¿stoȱ krótszyȱ niČȱmrugni¿cieȱokiem.ȱ
Argumentemȱprzemawiajcymȱnaȱkorzyï°ȱHFTȱjestȱznaczcaȱredukcjaȱspreaȬ duȱ bidȬask,ȱ coȱ pozwalaȱ inwestoromȱ indywidualnymȱ handlujcymȱ maÙymiȱ woȬ lumenami,ȱuzyskiwa°ȱwyČszeȱzwrotyȱnettoȱzȱkaČdejȱtransakcji.ȱOpróczȱzakupówȱ akcjiȱnaȱrachunekȱwÙasny,ȱprzedsi¿biorstwaȱinwestujceȱmetodamiȱHFTȱzajmujȱ si¿ȱtakČeȱwykonywaniemȱzleceÚȱprzekazanychȱimȱprzezȱbrokerów.ȱJestȱtoȱprzyȬ
8ȱȱX.F.ȱ Zhang,ȱ HighȬFrequencyȱ Trading,ȱ Stockȱ Volatility,ȱ andȱ Priceȱ Discovery,ȱ s.ȱ 34,ȱ http://mitsloan.mit.ȱ edu/groups/template/pdf/Zhang.pdfȱ[dost¿p:ȱ22.11.2016].ȱ
9ȱȱS.ȱArnuk,ȱJ.ȱSaluzzi,ȱLatencyȱArbitrage:ȱTheȱRealȱPowerȱBehindȱPredatoryȱHighȱFrequencyȱTrading,ȱThemisȱ TradingȱLLCȱWhiteȱPaper,ȱGrudzieÚȱ2009,ȱs.ȱ2,ȱhttp://www.finanzaonline.com/forum/attachments/ȱ econometriaȬeȬmodelliȬdiȬtradingȬoperativo/1492195d1318422149ȬperȬrobertoȬcrenȬthemis_trading_ȱ white_paper_Ȭ_latency_arbitrage_Ȭ_december_4__2009.pdfȱ[dost¿p:ȱ01.11.2016].ȱ
10ȱȱ A.ȱ Kwan,ȱ R.ȱ Philip,ȱ HighȬfrequencyȱ tradingȱ andȱ executionȱ costsȱ s.ȱ 14,ȱ http://www.aut.ac.nz/__ȱ data/assets/pdf_file/0009/596745/581062ȬAȬKwanȬHFTExecutionCosts.pdfȱ[dost¿p:ȱ08.11.2016].ȱ
11ȱȱ N.H.ȱ Hirschey,ȱ Doȱ HighȬFrequencyȱ Tradersȱ Anticipateȱ Buyingȱ andȱ Sellingȱ Pressure?,ȱ s.ȱ 7,ȱ https://reseȬȱ arch.mbs.ac.uk/accountingȬfinance/Portals/0/docs/Do%20HighȬFrequency%20Traders%20AnticiȬȱ pate%20Buying%20and%20Selling%20Pressure.pdfȱ[dost¿p:ȱ20.11.2016].ȱ
pisywaneȱlikwidacjiȱkosztówȱzwizanychȱzȱaktywnoïciȱludzi,ȱdotychczasȱpracuȬ jcychȱ przyȱ przyjmowaniuȱ zleceÚȱ iȱ starajcychȱ si¿ȱ znaleĊ°ȱ najlepszȱ moČliwȱ cen¿.ȱȱ
BrokerzyȱprzekazujȱzleceniaȱzakupuȱbdĊȱsprzedaČyȱwalorówȱnaȱrynkuȱfirȬ momȱ takimȱ jakȱ Citadelȱ Securietesȱ orazȱ innymȱ podmiotomȱ specjalizujcymȱ si¿ȱ wȱHFT.ȱFirmyȱteȱpÙacȱbrokeromȱzaȱmoČliwoï°ȱwykonywaniaȱzleceÚȱwȱprocesieȱ znanymȱ jakoȱ „pÙatnoï°ȱ zaȱ przepÙywȱ zleceÚ”ȱ (ang.ȱ payingȱ forȱ orderȱ flow).ȱ Opróczȱ niewielkiejȱ prowizjiȱ zaȱ znalezienieȱ najlepszegoȱ wykonaniaȱ zlecenia,ȱ któreȱ moČeȱ by°ȱrozumianeȱróČnorodnie,ȱponiewaČȱmoČeȱtoȱby°ȱzarównoȱwykonanieȱnajszybȬ sze,ȱpoȱnajlepszejȱcenieȱlubȱbra°ȱpodȱuwag¿ȱinneȱczynniki,ȱprzedsi¿biorstwaȱHFTȱ uzyskujȱinn,ȱcennȱwartoï°ȱȬȱinformacjeȱnaȱtematȱbieČcegoȱpopytuȱiȱpodaČyȱnaȱ konkretneȱ waloryȱ naȱ rynku.ȱ Daneȱ teȱ stanowiȱ podstaw¿ȱ dziaÙaniaȱ posiadanychȱ przezȱnieȱalgorytmówȱprognostycznych,ȱumoČliwiajcychȱwykonywanieȱstrategiiȱ arbitraČuȱopóĊnieÚ12.ȱTakiȱsystemȱrozliczeÚȱwzbudzaȱrównieČȱwtpliwoïciȱetyczȬ ne,ȱ poniewaČȱ istniejeȱ ryzyko,ȱ Čeȱ brokerȱ doȱ wykonaniaȱ zleceniaȱ swojegoȱ klientaȱ wybierzeȱ toȱ przedsi¿biorstwo,ȱ któreȱ zapÙaciȱ zaȱ toȱ najwi¿cej.ȱ Wȱ efekcieȱ brokerȱ przestanieȱdziaÙa°ȱwȱinteresieȱswojegoȱklienta,ȱaȱzacznieȱwȱswoimȱwÙasnym.ȱ
4.ȱPropozycjeȱwyrównaniaȱszansȱ
RóČniceȱ wȱ czasieȱ dost¿puȱ doȱ informacjiȱ gieÙdowejȱ naȱ poziomieȱ milisekund,ȱ spowodowaneȱ przezȱ kolokacjeȱ iȱ udost¿pnianieȱ podglduȱ arkuszaȱ zleceÚȱ przezȱ gieÙdy,ȱ stanowiȱ problem,ȱ któregoȱ kilkaȱ teoretycznychȱ rozwizaÚȱ juČȱ zaprezenȬ towano.ȱJednymȱzȱnichȱjestȱuČycieȱhandluȱwȱczasieȱdyskrecjonalnymȱaȱnieȱtakȱjakȱ dotychczas,ȱcigÙym13.ȱPomysÙȱpolegaȱnaȱtraktowaniuȱzleceÚȱprzybyÙychȱdoȱserȬ werówȱ gieÙdyȱ wȱ danymȱ przedzialeȱ czasowym,ȱ jakoȱ przybyÙychȱ jednoczeïnieȱ iȱwybieraniuȱnajkorzystniejszychȱrynkowoȱzȱkaČdejȱ„paczki”ȱ(ang.ȱbatch).ȱMetod¿ȱ t¿ȱ nazwanoȱ Metodȱ Aukcjiȱ Cz¿stychȱ Pakietów14,ȱ aȱ zaproponowanymȱ przedziaȬ Ùemȱczasowymȱjestȱ100ȱmilisekund.ȱȱ
Wspomnianaȱ naȱ pocztkuȱ artykuÙuȱ ksiČkaȱ Flashȱ Boysȱ koncentrujeȱ si¿ȱ rówȬ nieČȱnaȱinnymȱsposobieȱredukcjiȱprzewagiȱfirmȱstosujcychȱstrategieȱHFT,ȱpoleȬ gajcejȱ naȱ utworzeniuȱ gieÙdy,ȱ któraȱ b¿dzieȱ przetwarzaÙaȱ przychodzceȱ zleceniaȱ zȱopóĊnieniem,ȱ równymȱ dlaȱ wszystkichȱ graczyȱ gieÙdowychȱ wynoszcymȱȱ 350ȱ mikrosekund,ȱ takȱ byȱ uniemoČliwi°ȱ arbitraČȱ opóĊnieÚ.ȱ Samaȱ gieÙdaȱ nazywaȱ tenȱ mechanizmȱ Architekturȱ POPȱ (ang.ȱ POPȱ Architecture).ȱ Wȱ czasieȱ tegoȱ opóĊȬ
12ȱȱ N.H.Hirshey,ȱDoȱHighȬFrequency…,ȱs.ȱ35.ȱ
13ȱȱ E.ȱ Budish,ȱ P.ȱ Cramton,ȱ J.ȱ Shim,ȱ Theȱ Highȱ Frequencyȱ Tradingȱ Armsȱ Race:ȱ Frequentȱ Batchȱ Auctionsȱ asȱ MarketȱDesignȱResponse,ȱ„TheȱQuarterlyȱJournalȱofȱEconomics”ȱ2015ȱs.ȱ1547.ȱ
14ȱȱ TÙumaczenieȱwÙasneȱsformuÙowaniaȱfrequentȱbatchȱauctions.ȱȱ
nieniaȱjejȱwÙasneȱserweryȱmogȱwyliczy°ȱcen¿ȱwaloruȱrównȱdlaȱwszystkichȱzainȬ teresowanych15.ȱ
Podsumowanieȱ
DziaÙalnoï°ȱ firmȱ zajmujcychȱ si¿ȱ handlemȱ wysokichȱ cz¿stotliwoïciȱ maȱ nieȬ wielkiȱwpÙywȱnaȱinwestorówȱindywidualnychȱwȱzakresieȱbezpoïredniegoȱzakuȬ puȱiȱsprzedaČyȱmaÙychȱiloïciȱpapierówȱwartoïciowychȱnaȱwÙasnyȱrachunek.ȱȱ
Dzi¿kiȱ automatyzacjiȱ iȱ efektywnoïciȱ zleceniaȱ inwestorówȱ mogȱ by°ȱ wykoȬ nywaneȱprzezȱbrokerówȱtaniejȱiȱszybciej.ȱȱ
Sytuacjaȱzmieniaȱsi¿,ȱkiedyȱweĊmiemyȱpodȱuwag¿ȱzyskiȱtegoȱsamegoȱinweȬ stora,ȱlokujcegoȱswojeȱïrodkiȱwȱpodobneȱlubȱnawetȱteȱsameȱinstrumenty,ȱaleȱzaȱ pomocȱfunduszuȱinwestycyjnego,ȱbdĊȱemerytalnego.ȱWielkieȱzleceniaȱskÙadaneȱ przezȱtegoȱtypuȱinstytucjeȱmogȱsta°ȱsi¿ȱcelemȱfirmȱHFTȱpoprzezȱarbitraČȱcenoȬ wy,ȱcoȱzwi¿kszaȱkosztyȱfunkcjonowaniaȱtakiegoȱfunduszu,ȱgenerujcegoȱwȱefekȬ cieȱniČszeȱstopyȱzwrotuȱdlaȱwÙaïcicieliȱjegoȱjednostek.ȱȱ
Podniesionaȱ zmiennoï°ȱ cenȱ walorówȱ znaczcoȱ utrudniaȱ dÙugoterminoweȱ planowanieȱ zarzdzajcymȱ portfelamiȱ inwestycyjnymi,ȱ zwÙaszczaȱ funduszyȱ emerytalnych,ȱcoȱrównieČȱgroziȱniČszymiȱzyskamiȱdlaȱkapitaÙoȱdawców.ȱȱ
Bibliografiaȱ
AldridgeȱI.,ȱHighȱFrequencyȱTrading:ȱAȱPracticalȱGuideȱtoȱAlgorithmicȱStrategiesȱandȱTradingȱ Systems,ȱWileyȱTrading,ȱ2010.ȱ
ArndȱB.,ȱGomberȱP.,ȱLutadȱM.,ȱUhleȱT.,ȱHighȬFrequencyȱTrading,ȱSSRN,ȱ2011.ȱ
Arnukȱ S.,ȱ Saluzziȱ J.,ȱ Latencyȱ Arbitrage:ȱ Theȱ Realȱ Powerȱ Behindȱ Predatoryȱ Highȱ Frequencyȱ Trading?,ȱThemisȱTradingȱLLCȱWhiteȱPaper,ȱgrudzieÚȱ2009.ȱ
Budishȱ E.,ȱ Cramtonȱ P.,ȱ Shimȱ J.,ȱ Theȱ Highȱ Frequencyȱ Tradingȱ Armsȱ Race:ȱ Frequentȱ Batchȱ AuctionsȱasȱMarketȱDesignȱResponse,ȱ„TheȱQuarterlyȱJournalȱofȱEconomics”ȱ2015.ȱ Casturaȱ J.,ȱ Gorelickȱ R.,ȱ Lizenbergerȱ R.,ȱ Theȱ Impactsȱ ofȱ Automationȱ andȱ Highȱ Frequencyȱ
TradingȱonȱMarketȱQuality,ȱ„AnnualȱReviewȱofȱFinancialȱEconomics”2012,ȱt.ȱ4.ȱ HirscheyȱN.H.,ȱDoȱHighȬFrequencyȱTradersȱAnticipateȱBuyingȱandȱSellingȱPressure?,ȱSSRN,ȱ
2016.ȱ
Kwanȱ A.,ȱ Philipȱ R.,ȱ HighȬfrequencyȱ tradingȱ andȱ executionȱ costs,ȱ EFMAȱ Annualȱ Meetingsȱ 2015,ȱAmsterdamȱ2015.ȱ
LewisȱM.,ȱBÙyskotliwiȱchÙopcy.ȱRewoltaȱnaȱWallȱStreet,ȱWydawnictwoȱSoniaȱDraga,ȱKatowiȬ ceȱ2014.ȱ
ZhangȱX.F.,ȱHighȬFrequencyȱTrading,ȱStockȱVolatility,ȱandȱPriceȱDiscovery,ȱSSRNȱ2010.ȱ StronaȱinternetowaȱDeutscheȱBankȱResearchȱBriefing,ȱwww.dbresearch.com.ȱ
15ȱȱ StronaȱinternetowaȱIEXȱhttps://iextrading.com/trading/trueprice/ȱ[dost¿p:ȱ15.11.2016].ȱ
StronaȱinternetowaȱIEX,ȱiextrading.com.ȱ
StronaȱinternetowaȱGieÙdyȱPapierówȱWartoïciowych,ȱhttps://www.gpw.pl.ȱ
Streszczenieȱ
Wȱartykuleȱautorȱbadaȱproblematyk¿ȱwpÙywuȱautomatycznegoȱhandluȱkomputerowegoȱ naȱ gieÙdachȱ papierówȱ wartoïciowychȱ naȱ inwestorówȱ indywidualnych.ȱ Wskazanoȱ naȱ zagroČeniaȱ pÙynceȱ zȱ tegoȱ typuȱ dziaÙaÚȱ omawiajcȱ zagadnienieȱ arbitraČuȱ opóĊnieÚ.ȱ Jednoczeïnieȱ zauwaČono,ȱ Čeȱ automatyzacjaȱ handluȱ gieÙdowegoȱ przyczyniÙaȱ si¿ȱ doȱ znacznegoȱ spadkuȱ kosztówȱ zȱ nimȱ zwizanych,ȱ zarównoȱ dlaȱ inwestorówȱ indywidualȬ nych,ȱ jakȱ iȱinstytucjonalnych.ȱ Opisanoȱ równieČȱ dwaȱ wariantyȱ rozwizaniaȱ problemuȱ nierównegoȱdost¿puȱdoȱinformacjiȱoȱcenachȱwalorów.ȱȱ
SÙowaȱ kluczowe:ȱ handelȱ wysokichȱ cz¿stotliwoïci,ȱ gieÙdaȱ papierówȱ wartoïciowych,ȱ handelȱalgorytmicznyȱ
HIGHȱFREQUENCYȱTRADINGȱANDȱRETAILȱINVESTORSȱ Summaryȱ
Inȱthisȱarticleȱtheȱauthorȱexploresȱtheȱimpactȱofȱcomputerizedȱtradingȱofȱstocksȱandȱotherȱ securitiesȱonȱretailȱinvestors.ȱHeȱconcludesȱthatȱHighȱFrequencyȱTradingȱcanȱbeȱseenȱasȱ aȱ kindȱ ofȱ aȱ predatoryȱ practicesȱ dueȱ toȱ latencyȱ arbitrage.ȱ However,ȱ automatizationȱ ofȱ tradingȱalsoȱleadsȱtoȱaȱsignificantȱdecreaseȱinȱcostsȱofȱtradingȱforȱinstitutionalȱasȱwellȱasȱ retailȱinvestors.ȱHeȱalsoȱpointsȱtoȱtwoȱsolutionsȱofȱunequalȱaccessȱtoȱpriceȱinformation.ȱ ȱ
