• Nie Znaleziono Wyników

Dlaczego i po co utworzono oraz czym jest Nadgoplański Park Tysiąclecia

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dlaczego i po co utworzono oraz czym jest Nadgoplański Park Tysiąclecia"

Copied!
12
0
0

Pełen tekst

(1)

Roman Wróblewski

Dlaczego i po co utworzono oraz

czym jest Nadgoplański Park

Tysiąclecia

Studia Lednickie 4, 11-21

1996

(2)

STUDIA LEDNICKIE IV

Poznań — Lednica 1996

I. REFERATY Z KONFERENCJI

PT. „PARKI KRAJOBRAZOWE

— NADGOPLAŃSKI I LEDNICKI

— STRATEGIA OCHRONY ICH ZASOBÓW

PRZYRODNICZYCH I KULTUROWYCH”

R O M A N W R Ó B L E W SK I

N ad g oplański Park T y siąclecia

K ruszw ica

DLACZEGO I PO CO UTWORZONO

ORAZ CZYM JEST NADGOPLAŃSKI PARK TYSIĄCLECIA

N ie m a ch y b a w Polsce dziecka, które n ie słyszałoby o K ruszw icy. Jednak dla

w iększości, nie tylko d zieci ale i dorosłych, K ruszw ica kojarzy się z p ierw szą legen­

darną sto licą Polan. K ażdy praw ie zna legendy zw iązane z P opielem i M y sią W ieżą,

daw na K ruszw ica to dobry P iast K ołodziej z g ościnną R zepichą i ich syn Ziem ow it.

M ało je d n a k osób w ie, że K ruszw ica i jej okolice w raz z p rzepięknym je z io re m G opło

to od 1967 roku N adgoplański P ark T ysiąclecia.

Idea utw orzenia N adgoplańskiego P arku T ysiąclecia, ja k o żyw ego pom nika, nu r­

to w ała św iatłe um ysły od szeregu lat. Jednak dopiero po zakończeniu drugiej w ojny

św iatow ej zaczęła ona p rzybierać realne kształty. B rak m iejsca nie p o zw ala n a szersze

om ów ienie tego tem atu w ięc w ym ienię tylko k ilk a nazw isk inicjatorów je g o utw orzenia.

G łów nym m otorem by ł inż. K azim ierz S zulisław ski — W ojew ódzki K onserw artor

P rzyrody w B ydgoszczy, którego sw ym i autorytetam i w spierali prof. Jerzy Rem er,

prof. Jan W alas i prof. Jó z e f M ikulski.

Pow ojenną historię przedstaw iam ró w n ież w w ielkim skrócie. P ierw szym do k u ­

m entem , m ów iącym o ochronie terenów nadgoplańskich, do którego udało się dotrzeć

je s t Z arządzenie W ojew ody P om orskiego P ana W o jciech a W ojew ody z 22 p aźd ziern ik a

1947 roku, w którym lasy nad je z io re m G opło uznano za lasy ochronne. W protokole

z K onferencji, k tó ra odbyła się w dniu 31 m aja 1951 roku w P ow iatow ej R adzie

N arodow ej w Inow rocław iu, znajduje się w ystąpienie inż. K azim ierza S zulisław skiego,

w którym po raz pierw szy spotykam y o kreślenie N adgoplański P ark T ysiąclecia. P re­

zydium W ojew ódzkiej R ady N arodow ej w B ydgoszczy na sw ym posiedzeniu w dniu

9 kw ietnia 1960 roku p odjęło U ch w ałę nr 12/60 o pow staniu N adgoplańskiego Parku

T ysiąclecia, k tó rą na sesji w yjazdow ej W o jew ódzka R ada N arodow a przyjęła i za­

tw ierdziła. O dbyło się to 5 czerw ca 1960 roku w K ruszw icy. U chw ała ta brzm iała:

W zw iązku z inauguracją obchodów m ilenijnych tw orzy się N adgoplański P ark T y ­

siąclecia ja k o żyw y p o m nik 1000-lecia P aństw a Polskiego. K olejnym dokum entem

(3)

12

R O M A N W R Ó B L E W S K I

sankcjonującym N adgoplański Park, a jed n o cześn ie określającym cele, granice, zakazy

i nakazy w nim obow iązujące, je s t Z arządzenie M inistra L eśnictw a i Przem yślu D rzew ­

nego z 15 w rześnia 1967 roku w spraw ie uznania za R ezerw at Przyrody N adgoplań-

skieggo P arku T y siąclecia. Jednak dopiero po 23 latach tereny te doczekały się Z a­

rządcy. D zięki in icjatyw ie m gr inż. M arka W ilcza — W ojew ódzkiego K onserw atora

Przyrody w Bydgoszczy, utw orzono w T ucholskim Parku K rajobrazow ym stanow isko

głów nego specjalisty do spraw N adgoplańskiego Parku T y siąclecia. Już w styczniu

1991 roku odbyło się w siedzibie N adgoplańskiego Parku T ysiąclecia spotkanie do­

ty czące p o w ołania R ady S połeczno-N aukow ej, k tó rą w dniu 1 czerw ca 1991 roku,

d ziałając w porozum ieniu pow ołali W ojew odow ie B ydgoski, K oniński i W łocław ski.

P rzew odniczącym Rady został prof. Jan B ednorz. N astępny etap to działania zm ie­

rzające do usam odzielnienia . N ie było to w brew pozorom w cale takie proste. Po

długich uzgodnieniach przede w szystkim praw nych W ojew oda Bydgoski sw ym R oz­

p orządzeniem n r 252/92 z dnia 10 g rudnia 1992 roku utw orzył p ark krajobrazow y

pod nazw ą N adgoplański Park T ysiąclecia.

R ejon G opła je s t kolebką P aństw a Polskiego. To w tym rejonie, ja k podają źródła

legendarne, piastow scy tw órcy P aństw a Polskiego tw orzyli dalekosiężne plany pań-

stw ow o-tw órcze. T ereny te były w tym okresie naturalnym łącznikiem m iędzy n ad ­

bałtycką północą a śródziem nom orskim południem i stanow iły dogodną drogę w ym iany

dóbr kulturow ych i surow ców . Przez M a re P o lo n o ru m prow adził słynny w staro ży t­

ności szlak bursztynow y a później solny. M a re P o lo n o ru m to w łaśnie nasze G opło

— nazw ane tak przez Jana D ługosza ze w zględu na jeg o w ażność. D la tw órców Parku

cele historyczne były bardzo w ażne. Ich ideałem m iało być stw orzenie pew nego rodzaju

m uzeum na w olnym pow ietrzu, w którym m ożna by pokazyw ać istniejące zabytki

stałe i ruchom e w kulturalnym i estetycznym otoczeniu. W tym sw oistym m uzeum

społeczeństw o, a przede w szystkim m łodzież, m iałaby uczyć się zrozum ienia w artości

historycznych i kulturalnych czerpiąc z nich w artości tw órcze. O becnie nasze działania

idą rów nież w kierunku tw orzenia m uzeum . Jednak nie typow e m uzeum historyczne,

w którym m ożna się będzie zapoznać z rozw ojem K ujaw i ich rolą w tw orzeniu się

P aństw a Polskiego z m ateriałów archeologicznych i historycznych, lecz M uzeum Hi-

storyczno-P rzyrodnicze, nie m uzeum z którego zapam ięta się szereg gablot i filcow e

laczki, lecz m uzeum , w którym będzie tętniło życie.

Prow adzone przez d r W ojciecha D zieduszyckiego badania archeologiczne w yka­

zały, iż pierw sze grupy ludzi przybyw ały na te tereny około 13 tysięcy lat tem u. Byli

to łow cy reniferów . N a ich obozow iska natrafiano na półw yspie A m eryka. O koło 8

tysięcy lat przed naszą erą tereny te naw iedzane były przez w ędrow ne grupy ludności

trudniącej się łow iectw em , rybactw em i zbieractw em . Ślady po nich znaleziono w re ­

jo n a c h A m eryki, R usinow a, G ocanow a i Popow a. R olnicy zaczęli się osiedlać n a terenie

dzisiejszego G ocanow a, R usinow a, Tarnów ka, Ł agiew nik, P olanow ie i Z łotow a w po­

łow ie okresu atlantyckiego, czyli ja k ie ś 6,5 tysiąca lat tem u. W iększe skupiska ludności

— bardziej trw ałe osady pow stały w 8 w ieku p.n. erą. B yły to osady w K ruszw icy,

L achm irow icach, O strow ie, G ocanow ie i M ielnicy, zaś około 2.650 lat tem u na terenie

O strow a R zepow skiego pow stał gród w raz z siecią otaczających go osad. C o tych

naszych porzodków ciągnęło? C o ich zatrzym ało? W pierw puszcze pełne zw ierzyny,

jezio ro z rozm aitością ryb oraz niezliczone ilości runa leśnego. N astępny etap to

(4)

roi-D L A C Z E G O I Г О С О U T W O R Z O N O N A roi-D G O P L A Ń S K I P A R K T Y S IĄ C L E C IA

13

nictw o zw iazane z urodzajną grubą w arstw ą czarnoziem u. Położenie osad pod G opłem

to bardzo praktyczne rozw iązanie transportu i łączności pom iędzy osadam i, czy też

innym i regionam i.

C oraz intensyw niejsza g o spodarka rolna pociągała za sobą rad y k aln ą zm ianę szaty

roślinnej. L asy zam ieniono na pola upraw ne i to do praw ie ostatecznego ich w ynisz­

czenia. T ylko tu i ów dzie zachow ały się na podłożu w ilgotnym , nie nadające się

w zasadzie pod upraw ę grunty z resztkam i drzew , czy też drobne skupienie lasów .

O bszar daw nych puszcz i lasów stał się obszarem bezleśnym , praw ie że stepow ym .

Stąd też zrozum iałe się staje nasze tw arde stanow isko d otyczące likw idacji naw et

m ałych fragm entów leśnych. M am y nadzieję, że resty tu cja zadrzew ień na K ujaw ach,

zadrzew ień m ądrych, prow adzonych na podstaw ach naukow ych, przyczynić się będzie

do zatrzym ania procesu stepow ienia. S ą je szcze nad jezio rem G oplo, nad je g o brzegam i,

przepiękne lasy n adbrzeżne w stanie praw ie naturalnym z bujną roślinnością w p o d ­

szyciu. O sobliw ością pod w zględem przyrodniczym je s t cypel półw yspu P otrzym iech,

je szcze trudno dostępny i z tego pow odu dość dobrze zachow any. Jest on rów nież

m iejscem lęgow ym rzadkich gatunków ptactw a błotnego, w odnego i śpiew ającego,

które z dalekich nieraz stron ciągnie na rozległy teren G o p ła i okolic, aby tutaj się

zagnieździć. U n ik ato w a roślinność, stare to rfo w isk a itp. są rów nież k o p aln ią m ogącą

dać w iele m ateriału do badań. U chronienie tych skarbów pozw ala na prow adzenie

prac przedstaw icielom szeregu dyscyplin nauki, m iędzy innym i w zakresie ornitologii,

socjologii roślin, archeologii, ekologii, gospodarki w odnej, hydrobiologii, rybactw a,

ochrony przyrody, etnografii i szeregu innych.

W ażn ą d zied zin ą działania służb p arku je st kształcenie, a raczej w ychow yw anie

m łodego pokolenia w duchu odczucia piękna, zrozum ienia i p o kochania przyrody, do

p oszanow ania naszych państw ow ych korzeni, które P iastow ie zapuścili tu nad G opłem ,

n a naszej kujaw skiej ziem i.

W 1993 r. w ram ach działalności dydaktycznej p racow nicy N adgoplańskiego Parku

zorganizow ali:

— spotkania w salce dydaktycznej w siedzibie Z arządu, w których uczestniczyło

510 uczniów ,

— spotkania w szkołach położonych nad G opłem , w których w zięło udział 1.200

uczniów ,

— jed n io d n io w e spotkania z przyrodą w terenie i tą form ą objęto około 500

uczniów ,

— pobyty 3 i 7 dniow e w strażnicy R ysiów ka dła 304 uczestników .

W celu lepszego poznania ziem i nadgoplańskiej Z arząd N PT w ydaje m agazyn

ekologiczny W iadom ości znad G opła, m ożna się zapoznać z 45 m inutow ym film em

Ptaki N PT o raz zakupć książkę pt. G opło przyroda i człow iek.

Pow yższe nasze działania w ynikają z faktu, iż stosunek człow ieka do przyrody był

od najdaw niejszych czasów odbiciem św iadom ości społecznej. P rzyroda to dziedzina

rzeczyw istych i m ożliw ych w pływ ów techniki ludzkiej. To człow iek m usi m yśleć o j u ­

trze, które pow staje ju ż dzisiaj. M usi planow ać przyszłość w yobrażalną i przew idyw ać

tak pozytyw ne, ja k i negatyw ne skutki sw oich poczynań, a nie działać na zasadzie

ja k o ś to będzie. W ostatecznym rachunku chodzi przecież o to, aby ludzkość nie zabiła

się sama. O chrona przyrody stała się w ięc nakazem , który m usi wyjść od człow ieka

(5)

14

R O M A N W R Ó B L E W S K I

i przez niego być realizow any. Praw dy te najlepiej trafiają do dzieci, to one kiedyś nas

zastąpią i m iejm y nadzieję, że zaprzestaną destruktyw nego działania w przyrodzie. Do

naszych zadań należy rów nież opiniow anie planów przestrzennego zagospodarow ania

gm in. N a tym odcinku nie zaw sze spotykam y się ze zrozum ieniem drugiej strony. S a­

m orządy chciałyby od razu i praw ie w szędzie m ieć sw obodę działania. Stąd też nasze

w ym ysły i ograniczenia w pierw szej kolejności budzą uprzedzenia. P otrzeba dużo cier­

pliw ości i w yjaśnień, aby przede w szystkim działacze sam orządow i i radni zrozum ieli

istotę i cel naszego, takiego w łaśnie postępow ania. N asze opinie uzasadniam y na p o ­

siedzeniach kom isji ochrony środow iska i sesjach rad gm innych tych terenów .

P rzy Z arządzie działa Straż O chrony Parku. Jej działalność polega przede w szystkim

na działaniach profilaktycznych, pouczających i dyscyplinujących. D użo czasu w ym aga

w alka z w ypalaniem trzcin. C hyba przyjęty sposób działania je s t w łaściw y, gdyż zja­

w isko z ro k u na rok je s t m niej groźne. L ata 8 9 - 9 1 to rocznie 8 - 1 0 pożarów trzcin,

a na sz częście w bieżącym roku do chw ili obecnej pożaru nie notow aliśm y. T eren

całego N adgoplańskiego Parku T ysiąclecia (12.683 ha) podzielono na 3 obw ody, do

każdego przypisany je s t strażnik w raz z zakresem czynności i obow iązków . Ponadto

przeprow adzane są w spólnie z P aństw ow ą S trażą Rybacką i Policją i S trażą O chrony

Przyrody patrole terenow e. W roku ubiegłym np. na terenie gm iny K ruszw ica patroli

takich b yło 65, w gm inie Jeziora W ielkie 51, w gm inie P iotrków K ujaw ski (woj.

w łocław skie) 41, a w gm inie Skulsk (woj. konińskie) 35. W trakcie kontroli tylko

w ubiegłym roku zlikw idow ano 7 w ontonów , 4 żaki, zdjęto 153 w nyki, zasypano 12

w ilczych dołów , nałożono 26 m andatów i pouczono 57 osób. Z roku na rok nasila

się ruch turystyczny na terenach N adgoplańskiego Parku. W yznaczono trzy m iejsca,

w których m ożna rozbijać nam ioty i są to T opoliki w Rzepow ie, Z łotow o koło prom u

i Połajew o. K ażdy pragnie rozbić swój nam iot w terenie dziew iczym . Jednak choć

G opło je s t d la ludzi, ja k m ów i nasz P rzew odniczący Rady Społeczno-N aukow ej prof.

Jan B ednorz, m usim y tych ludzi kierow ać tak, aby m ieli gdzie rozbijać nam ioty i w

przyszłości. G dy nie skutkuje persw azja i w yjaśnienia w przypadkach obozow isk

w m iejscach nie dozw olonych m usim y karać m andatam i. R ów nież tem at w ędkarzy

je s t cały czas odgrzew any. Od początku istnienia Parku, a w ięc od 1967r. istnieje

grupa osób, która pragnie w ędkow ać na całym G ople. N ie d o cierają do nich żadne

argum enty. Pisali i piszą do różnych instytucji. Jednak po w yraźnym oznakow aniu od

strony w ody co gdzie w olno, coraz rzadziej dochodzi do spięć.

T yle o je z . G opło pow iedziałem , lecz nie um iejscow iłem go w terenie. Jezioro to

położone je s t na W ysoczyźnie K ujaw skiej w dorzeczu N oteci W schodniej, w tzw.

rynnie G oplańskiej, przebiegającej w kierunku zbliżonym do południow ego. Je st to

najw iększe je z io ro K ujaw , na liście krajow ej znajduje się na m iejscu dziew iątym (zło­

śliw i tw ierdzą że na jed en asty m ). P ow ierzchnia zw ierciadła wody w ynosi około

2.167 ha. O koło, gdyż zależna je s t ona od poziom u w ody w jezio rze. P ow ierzchnia

w ysp to 25,5 ha. D ługość z południa do Przew ozu w ynosi do 25 km . Linia brzegow a

niszy je z io ra m a długość 87,5 km , a w ysp 4 km. Średnia głębokość je z io ra 3,6 m,

choć na toni w Z atoce Łuszczew skiej sięga ona 16,6 m. S zerokość G opła od 2.000 m

do 2.500 m na Szerzaw ach. C ałkow ita pojem ność niszy je z io ra sięga 78,5 tys. m3.

Z lew nia je z . G opło to około 650 km 2 od ujścia N oteci do K anału B achorza i zlew ni

N oteci w padającej do tego jeziora, czyli następne 455 k m 2.

(6)

D L A C Z E G O [ P O C O U T W O R Z O N O N A D G O P L A Ń S K I P A R K T Y S IĄ C L E C IA

15

Z przeprow adzonych przez W .IO .Ś. w B ydgoszczy b adań w ynika,że ju ż od 1967r.

stan czystości je z io ra je s t zły, a w ody m ają charakter pozaklasow y. N otow ane są

w niej ślady siarkow odoru, podw yższone są w artości w skaźnika zanieczyszczeń or­

ganicznych, a także zw iązków azotu i fosforu. Ponadto w ody je z io ra m ają nieciekaw e

w arunki sanitarne. W oda je s t m ętna z d u żą ilością zaw iesin, dno w przew ażającej

części m uliste, a d u ża ilość w ystępującej roślinności św iadczy o żyzności w ody. C zyli

stw ierdza się p o stę p u ją cą eutrofizacją tego zbiornika w odnego. Do takiego stanu do­

prow adziły je z . G opło ścieki z 29 zlokalizow anych źródeł zanieczyszczeń m iędzy in ­

nym i z K ruszw icy, R adziejow a, D obrego, Piotrkow a K ujaw skiego, S kulska i Strzelna.

D o G opla, o p ró cz ścieków z zakładów przem ysłu rolno-spożyw czego i kom unalnych

d o sta ją się ró w n ież resztki naw ozów i środków chem icznych stosow anych w rolnictw ie.

N a obszarze zlew ni pracuje 24 o czyszczalnie ścieków , a tym m iejska biologiczno-m e-

chaniczna w K ruszw icy o w ydajności 10m3/dobę. Przeprow adzane system atycznie ba­

dania w ykazują n iekiedy 4 - 5 krotne p rzekroczenie dopuszczalnych stężeń w o dpro­

w adzanych ściekach. Bardzo pilne, a w ręcz palące, staje się w yłączenie w szystkich

ścieków p rzem ysłow ych i kom unalnych. Po ich odcięciu, m ożna przystąpić do o czy ­

szczania je z io ra w rejonie K ruszw icy poprzez napow ietrzania, a następnie bagrow ania.

K roki w tym kierunku podjął Z arząd M iasta i G m iny w K ruszw icy z nadzieją, że

w niedalekiej przyszłości przybyw ający tutaj turyści nie tylko zw iedzą ro m ań sk ą K o­

legiatę i M ysią W ieżę, ale b ęd ą m ogli odbyw ać w ędrów ki w zdłuż czystego G opła.

A G opło w łaśnie zdefiniow ać należy ja k o dziedzictw o kulturow e i naturalne o niepo-

w rażalnych w artościach . W artościach, które znalazły trw ałe m iejsce w tradycji i historii

narodu polskiego. W g źródła z IX w. zw anego G eografem B aw arskim tu nad G opłem

b yła siedziba p lem ien ia G oplan. M ity, legendy i przypow ieści znad G opła to elem enty

tradycji, w ykorzystyw ane w ielokrotnie w literaturze. Początki państw a p olskiego i ta ­

je m n ic a p o ch o d zen ia narodu polskiego fascynow ały wielu znakom itych pisarzy. K ru­

szw ica i G opło b yły je d n y m i z najw iększych m otyw ów rom antyzm u polskiego, kiedy

G opło zw ano słow iańską w odą pam ięci, a pam ięć o przeszłości stanow iła istotę prze­

trw ania. W ładysław Sperczyński w sw ojej książce, pt. G opło i K ruszw ica pisał —

„Tu nad G opłem po w in ien każdy uśw iadom ić sobie, że stoi na ziem i uśw ięconej historią

i ow ianej m item , że stąd w zięły się p oczątek narodu polskiego” .

M yślę, że odpow iedzi na p y tan ie dlaczego pow stał i funkcjonuje N adgoplański

P ark T ysiąclecia, w fo rm ie bardzo skróconej udało się udzielić. Jeszcze tylko krótko

o celu istnienia N adgoplańskiego Parku T ysiąclecia?

W Z arządzeniu z dnia 15 w rześn ia 1967 r. M in ister L eśnictw a i P rzem ysłu D rzew ­

nego określił w sposób jed n o zn acz n y , że rezerw at przyrody pod n azw ą N adgoplański

Park T ysiąclecia tw orzy się w celu:

— zachow ania ze w zględów naukow ych i dydaktycznych licznych m iejsc lęgo­

w ych ptactw a w odnego, błotnego i lądow ego oraz ochrony ptaków przelotnych.

— zab ez p ie czen ia w artości historycznych tego regionu zw iązanych z początkam i

P ań stw a Polskiego.

— ochrony n aturalnych w łaściw ości środow iska przyrodniczego i sw oistych cech

krajobrazu.

N atom iast W ojew oda Bydgoski w Rozporządzeniu N r 252/92 z 10 grudnia 1992r.

uznaje ponadto za zgodną objęcia ochrony ciekaw ą florę, która obfituje w interesującą

(7)

16

R O M A N W R Ó B L E W S K J

roślinność, zw łaszcza w apnio i słonolubną. W ojew oda Bydgoski staw ia przed Zarządem

N adgoplańskiego Parku Tysiąclecia zadania polegające na podejm ow aniu now ych badań

naukowych, a następnie ich koordynacji. N a tej podstaw ie W ojew oda zaleca opracow anie

szczegółow ego planu ochrony, który w sw ym założeniu będzie dotyczył rów nież zago­

spodarow ania turystycznego oraz rekreacyjno-w ypoczynkow ego rezerw atu i parku.

I odpow iedź na ostatnie p ytania postaw ione w tytule tego w ystąpienia: co to je st

N adgoplański P ark T ysiąclecia? C zęsto z tym pytaniem zw racają się do nas uczniow ie

i ich nauczyciele, turyści i radni. R ów nież m y często na zakończenie zielonych spotkań

i w różnego typu konkursach staw iam y takie pytanie. M oim zdaniem pełna odpow iedź

pow inna być taka:

N adgoplański Park T ysiąclecia to rezerw at przyrody, obejm ujący obszar gruntów ,

lasów , bagien i nieużytków oraz jezio ro G opło, położonych w w ojew ództw ie byd g o ­

skim (gm ina K ruszw ica i Jeziora W ielkie), w gm inie Skulsk woj. K onin oraz w gm inie

Piotrków K ujaw ski w w oj. W łocław ek, o łącznej pow ierzchni 12.683.76 ha. O chroną

rezerw atow ą objęto 2.313.76 ha i w skład tego rezerw atu w chodzą: je z io ro G opło

w raz z w yspam i o pow. 2.167.63 ha, bag n a i nieużytki Bachorzy o pow ierzchni 80

ha oraz lasy o pow ierzchni 66.13 ha. Pozostałe 10.370 ha uznane zostało ja k o obszar

o chrony krajobrazow ej. P onadto na terenie tego rezerw atu w yróżnia się następujące

obszary o szczególnym znaczeniu:

1. T rzciny G iżew skie — to pas trzcin na przestrzeni 3.600 m. i pow ierzchni 53 ha.

2. Z atocha S ucha z w yspą Sucha G óra oraz staw U nin z trzcinam i o pow ierzchni

58 ha.

3. K ąty K ickow skie — to 4 .2 0 0 m pas trzcin o pow ierzchni 47 ha w raz z p rzy ­

ległym Staw em T arnow czyńskim .

4. Bąbule — to trzciny o pow ierzchni 52 h a na północnym szczynie półw yspu

P otrzym iech w raz z w yspą M ała Bąbula.

5. Z ato k a B iała O soba — to 26 ha trzciny na zachodnim brzegu Potrzym iecha

od Babuli M ałej do toni S krzynna Duża.

6. Bachorze to 80 ha bagien potorfow iskow ych, m oczary i nieużytki położone

w południow o-zachodniej części Potrzym iecha.

7. Potrzym ionek — obejm uje pas trzcin i szuw arów o pow ierzchni 81 ha w p o ­

łudniow ej części Z atoki P ięciu W ysp oraz w y sp a Potrzym ionek w raz z otaczającym

j ą pasem trzcin o łącznej pow ierzchni 24 ha.

W szystkie te obszary zaznaczone są w załączonym szkicu, określającym jednocześnie

ich geograficzne i adm inistracyjne położenie. A by odpow iedź była pełna należy jeszcze

tylko dodać, że od 10 ХП 92 r. część położona w woj. bydgoskim je s t jednocześnie

Parkiem K rajobrazow ym o takiej samej nazw ie, czyli: N adgoplański Park Tysiąclecia

N a zakończenie w nioski, które w ynikają z pracy w terenie, spotkań z ludźm i tu

m ieszkającym i i przebyw ającym i oraz dyskusji podczas K onferencji:

— Istnieje pilna potrzeba ustalenia jed n o lity ch , choć nie identycznych dla w szy ­

stkich parków krajobrazow ych, planów ochrony.

— U regulow anie rozporządzeniam i statusu, praw i obow iązków strażników parków

krajobrazow ych.

— M ożliw ość reg u lo w an ia szkód w yrządzanych przez zw ierzyną (poza łow ną)

w upraw ach polow ych. D otyczy to w przypadku N PT przede w szystkim gęsi i żuraw i.

(8)

D L A C Z E G O [ P O C O U T W O R Z O N O N A D G O P L A Ń S K I P A R K T Y S IĄ C L E C IA

17

— W prow adzenie zakazu połow u ryb agregatam i na terenie całej Polski.

— Jednoznaczne określenie działań pracow ników parku dotyczące zanieczyszczeń

środow iska, (przyjazd ekip PIO Ś z Bydgoszczy celem pobrania prób w ody po kilku

godzinach, czy dniach to tylko zbyteczna form alność).

N asz adres:

8 8 - 150 K ruszw ica

ul. W odna 9, tel.415

ROZPORZĄDZENIE Nr 256/92

W O JE W O D Y B Y D G O S K IE G O

z dnia 10 g ru d n ia 1992r.

w sp raw ie utw o rzen ia p arku krajo b razo w eg o pod n a z w ą N ad g oplański P ark T y siąclecia

N a p o d staw ie art. 24 ust. 4 u staw y z d n ia 16 paźd ziern ik a 1991r. o o ch ronie przyrody (D z. U N r 114,

poz. 4 92), art. 14 u staw y z d n ia 5 sty czn ia 1 9 9 Ir. p raw o bu d żeto w e (D z. U . N r 4, poz. 18) o raz Z arząd zen ia

M inistra L eśn ictw a i Przem y słu D rzew n eg o z d n ia 15 w rześn ia 1967r. w sp raw ie uzn an ia z a rezerw at przyrody

o b szar gru n tó w , lasów , b ag ien i n ieużytków o raz je z io ra G opło.

zarząd zam , c o następuje:

§ 1

.

T w o rzy się park krajo b razo w y pod nazw ą N ad g oplański Park T y siąclecia zw any w dalszej części roz­

p o rząd zen ia P arkiem ja k o p ań stw o w ą je d n o stk ę bu d żeto w ą w celu och ro n y śro d o w isk a przy ro d n iczeg o ,

sw o isty ch cech krajo b razu o raz w artości h istorycznych tego reg ionu zw iązan y ch z początk am i P ań stw a

Polskiego.

§ 2

P oło żen ie, po w ierzch n ia oraz granice

1) Park o b ejm uje w całości lub w części:

— na o b szarze g m in y K ruszw ica: m iasto K ruszw icę o raz w sie: Ł ag iew n ik i, R zepow o, G iżew o,

B aranow o, R acice, L ach m iro w ice, G rodztw o, G ocanow o, R usinow o, Jan o cin , T arn ów k o , K icko, O strow o

nad G opłem , P opow o, Z ło tow o , M ietlica i O strów ek.

— na o b szarze g m in y Jezio ra W ielk ie, wsie: S iem io n k i, W ło sto w o , K ościeszki, R zeszynek, R zeszyn,

L u b stó w ek i K rzyw e K olano.

2) P ow ierzch n ia Parku w ynosi 8.89 7.9 6 ha, w tym:

— w m ieście i gm inie K ru szw ica 6 .677.16 ha,

— w g m inie Jezio ra W ielkie 2 .2 2 0 .8 0 ha.

3) G ranica Parku przeb ieg a n astępująco: o d M ysiej W ieży w K ruszw icy gran ica biegnie w k ierunku

w schodnim po łud n io w y m skrajem drogi publicznej K ruszw ica — R adziejów , przek racza m ost dro g o w y na

G o p le i dochodzi do ro zw id len ia dróg B ródzki — G o canow o. W tym p u n kcie granica sk ręca w kierunku

po łu d n io w o -w sch o d n im i biegnie w schodnim skrajem drogi w kieru n k u m iejsco w o ści G o can o w o d o punktu,

w którym d ro ga ta sty k a się z północn o -zach o d n im naro żnik iem parku p o d w o rsk ieg o w G ocanow ie. O d tego

punktu g ran ica b iegnie półn o cn y m , a następ n ie w schodnim i p o łu d n io w y m skrajem tego parku do punktu,

w k tó ry m połud n io w o -zach o dn i n arożnik p arku sty k a się z d ro gą z G o can o w a w k ierunku m iejscow ości

R usinow o. W tym p u n k cie g ranica sk ręca w k ierunku po łud n io w y m i b iegnie w sch o d nim skrajem tej drogi

aż d o ro zw id lenia dróg R usinow o — T arnów ko, g dzie sk ręca w k ierunku p o łudniow o-w schodnim i biegnie

pó łn o cno-w schodnim skrajem drogi d o punktu przecięcia się tej drogi z d ro g ą bieg n ącą do m iejscow ości

(9)

18

R O M A N W R Ó B L E W S K I

Kicko. O d tego punktu g ranica skręca w k ierunku p o łu d n iow o-zachodnim i b iegnie p o łudniow ym skrajem

drogi do m iejscow ości K icko, g d zie sk ręca w k ierunku p o łudniow ym i b iegnie w schodnim skrajem drogi

p rzez m iejscow ość O rpikow o aż d o drogi prow adzącej z m iejscow ości Z ło to w o d o Brześcia. W tym p u n kcie

g ranica sk ręca w k ierunku w schodnim i b ieg n ie na o dcinku 120 ni w zdłuż p ó łnocnego skraju d ro g i, po czym

sk ręca w k ierunku p o łudniow ym , a n astępnie p o łu d niow o-w schodnim i b iegnie w schodnim skrajem drogi do

punktu przecięcia się jej z g ran icą w o jew ództw a w ro cław skiego. Dalej b ieg n ie tą gran icą w k ierunku za­

ch odnim p rzez m iejscow ość M ietlicę do je z io ra G opło. Stąd dalej na zach ó d i p o łudniow y zach ó d p o granicy

z w o jew ództw em k onińskim p rzez m iejscow ość O stró w ek i K rzyw e K olano d o szosy Skulsk-K ruszw ica.

N astęp n ie g ran ica b iegnie w k ierunku p ó łnocnym zachodnim skrajem tej drogi p rzez m iejsco w o ść K rzyw e

K olano, R zeszyn, R zeszynek, W łostow o, C h rosno, G iżew o, R zepow o, Ł agiew niki d o K ruszw icy, g d zie uli­

cam i P o zn ańską i Z am k o w ą dochodzi do M ysiej W ieży.

§ 3

N a teren ie Parku obow iązu ją zak azy w y szczególnione w Z arząd zen iu M inistra L eśnictw a i Przem ysłu

D rzew n eg o z dnia 15 w rześnia 1967r. (M. P N r 5 3 , poz. 263).

§ 4

W y k o n an ie R ozp o rząd zen ia zaleca się d y rektorow i N ad g o p lań sk ieg o Parku T y siąclecia w o jew ódzkiem u

k onserw atorow i przy ro d y o raz dy rek to ro m w ydziałów : O chrony Ś ro d o w isk a, R egionalnej Polityki G o spo­

darczej, O rgan izacy jn eg o U rzędu W o jew ódzkiego w B ydgoszczy.

§

5

R o zp o rządzenie p o d lega o g łoszeniu w D zienniku U rzęd o w y m W o jew ó d ztw a B ydgoskiego.

§ 6

R o zp o rządzenie w chodzi w życie p o upły w ie 14 dni o d dnia og ło szen ia w D zienniku U rzęd o w y m W o je­

w ództw a B ydgoskiego.

D E R L A N D S C H A F T S P A R K „ N A D G O P L A Ń S K I PA R K T Y SIĄ C L E C IA ” — W A R U M U N D W O ZU

D E R L A N D S C H A F T S P A R K „N A D G O P L A Ń S K I P A R K T Y S IĄ C L E C IA ” G E G R Ü N D E T W U R D E

U N D W A S E R IST

Z u s a m m e n f a s s u n g

D e r L and sch aftsp ark “N ad g oplański P ark T y siąclecia” w urde a u f dem G eb iet von drei W ojew odschaften:

B ydgoszcz, K onin und W ło cław ek g egründet. Seine Fläche beträgt 12.683 ha. D er M ittelp u n k t des Park s ist

d er G o pło-S ee m it 2.167 ha Fläche.

D ie G rün d u n g sziele des Park s w aren und sind:

— E rhalten fü r w issenschaftliche und d idaktische Z w eck e zah lreich er B rutstellen des W asser-, Sum pf-

und L and g eflü g els und S chu tzstellen fü r Zugvögel,

— Sicherung historischer, m it den A nfängen des polnischen S taates verbundenen W erte dieses G ebietes,

— S chutz d e r U m w elteigenschaften sow ie d e r ein zigartigen Landschaftseigenschaften.

(10)

D L A C Z E G O I P O C O U T W O R Z O N O N A D G O P L A Ń S K I P A R K T Y S IĄ C L E C IA

19

M O N I T O R P O L S K I

DZIENNIK URZĘDOWY POLSKIE) RZECZYPOSPOLITE! LUDOWEI

W a r s z a w a , d n ia 29 w r z e ś n ia 1967 r.

N r 53

t r e ś ć :

Po ł:

Z A R Z Ą D Z E N I E 263 — M lnlitr« Leśnictw a I Przem yślu D rzew nego r dnia 15 września 1967 :

O B W I E S Z C Z E N I A :

284 — P o lsk ieg o Kom itetu N orm alizacyjnego г dnia 19 w rześnia 1967

r.

w »prawie ogłoszenia uslanowioirvcb

norm branżowych 570

265 — P o lsk ieg o Kom itetu N orm alizacyjnego з dr.ia i& w r z e śn ił 1967 r. w spraw ie ogłoszenia jjU inow ionyeh Pol­ skich N o n n ... . . ... 5 '<

263

Z A R Z Ą D Z E N IE M IN IS T R A L E Ś N IC T W A I P R ZEM Y SŁU D R Z E W N E G O z d n ia 15 w r z e ś n ia 1967 i.

w spraw ie uznania za rezerw a! przyrody.

N a p o d s t a w ie a r t. 13 u s t a w y 7. d n ia 7 k w ie t n ia 1S49 r. 0 o c h r o n ie p r z y r o d y (O z. U . N r 25, p o z . ISO) z a r z ą d /a s ię , c o n a s t ę p u j e :

1. U z n a je s ię za r e z e r w a t p r z y r o d y p o d n a z w ą „ N a d g o ­ p la ń sk i F’ark T y s ią c le c ia " o b sza r g r u n tó w , la s ó w , b a g ie n 1 n ie u ż y t k ó w o r a z j e z io r o

Gopîo.

p o ło ż o n y c h w p o w ia ta c h : in o w r o c ła w s k im , r a d z ie jo w s k im I m o g ile ń s k im w o je w ó d z tw a b y d g o s k ie g o oraz. w p o w ie c ie k o n iń s k im w o j e w ó d z t w a po­ z n a ń s k ie g o , o łą c z n e j p o w ie r z c h n i 12.683,76 h a, w ly m o b ­ sza r o b j ę t y o c h r o n ą r e z e r w a to w ą o p o w ie r z c h n i 2-3J3.76 ha I o t a c z a j ą c y 00 o b szar o c h r o n y k r a jo b r a z o w e j o p o w ie r z c h n i 10.370 h a. VV s k ła d o b sz a r u o c h r o n y r e z e r w a t o w e j w c h o d z ą : je z io r o G o p ło w r a z z w y s p a m i o p o w ie r z c h n i 2 .1 6 7 ,6 3 ha, b a g n a ! n ie u ż y t k i o p o w ie r z c h n i Я0.ГНТ ha о п т / la s y o p o ­ w ie r z c h n i 6 6 ,1 3 lia. o b e jm u ją c e o d d z ia ły 2 7 8 ł 279, w e d łu g o z n a c z e ń p r z y j ę t y c h w p la n ie u r z ą d z e n ia g o s p o d a r s tw a l e ­ ś n e g o N a d le ś n ic t w a G n ie w k o w o na la ta 1i'59di0— 1968'69. 2 . G ra n ica o b sz a r u o c h r o n y k r a jo b r a z o w e j p r z e b ie g a n a ­ s t ę p u j ą c o : o d M y s ie j W ie ż y w K r u s z w ic y g r a n ic a b ie g n ie w k ie r u n k u w s c h o d n im p o łu d n io w y m s k r a je m d r o g i p u b lic z ­ n e j K r u sz w ic a — R a d z ie jó w , p r z e k r a c z a m o s t d r o g o w y n a C o ­ p ie i d o c h o d z i d o r o z w id le n ia d r ó g B ro d zi:i— G o c o n o w o . W ty m p u n k c ie g r a n ic a s k r ę c a w k ie r u n k u p o łu d n io w o - w s c h o d n im 1 b ie g n ie w s c h o d n im s k r a je m d r o g i w k ie r u n k u m ie j s c o w o ś c i C o c a n o w o d o p u n k tu , w k tó ry m d r o g a to s t y ­ k a s ię z. p 0 łn o c n o - z a c h o d n ;m n a r o ż n ik ie m p ark u p o d w o r s k ie ­ g o w C o c a n o w ä c . O d t e g o p u n k tu g r a n ic a b ie g n ie p ó łn o c n y m ,

a

n a s t ę p n ie w s c h o d n im ł p o łu d n io w y m sk r o jr m l e g o p arku d o p u n k tu , w k tó r y m p o łu d n io w o -z a c h o d n i n a r o ż n ik p arku s ty k a s i ę z d r o g ą b ie g n ą c ą z G o c a n o w a w k ie r u n k u m ie j s c o ­ w o ś c i R usinów «». W ty m p u n k c ie g r a n ic a s k r ę c a w k ie r u n k u p o łu d n io w y m i b ie g n ie w s c h o d n im sk r a je m t e j d r o g i aż, d o r o z w id le n ia d r ó g R u s in o w o —T a r n ó w k o , g d z ie s k r ę c a w k ie ­ ru n k u p o łu d n io w o -w s c h o d n im i b ie g n ie p ó łn o c n o -w s c h o d n im sk r a je m d r o g i d o p u n k tu p r z e c ię c ia s i ę te j d r o g i z d r o g ą b ie ­ g n ą c ą d o m i e j s c o w b ic i K ic h o . O d l e y o p u n k tu g r o n k a s k r ę ­ c a w k ie r u n k u p o łu d n io w o - z a c h o d n im I b ie g n ie p o łu d n io w y m sk r a je m d r o g i d o m ie j s c o w o ś c i K ic k a . g d z ie s k r ę c a w k ie ­ ru n k u p o łu d n io w y m i b ie g n ie w s c h o d n im sk r a je m d r o g i p rzez m ie j s c o w o ś ć Ö r p ik o w o aż. d o d r o g i p r o w a d z ą c e j r m ie j s c o ­ w o ś c i Z ło to w o d o B r z e śc ia . W ly m p u n k c ie g r a n ic a s k r ę t a w k ie r u n k u w s c h o d n im i b ie g n ie na o d c in k u 120 ш w z d łu ż p ó łn o c n e g o s k r a j u d r o g i, p o c z y m s k r ę c a w k ie r u n k u p o łu d ­ n io w y m , a n a s t ę p n ie p o łu d n io w o -w s c h o d n im i b ie g n ie w s c h o d ­ nim sk r a je m d r o g i d o p u n k tu p r z e c ię c ia s i ę je j z g r a n ic ą p o w ia t ó w r a d z ie j o w s k ie g o i in o w r o c ła w s k ie g o . O d t e g o p u n k ­ tu g r a n ic a b ie g n ie w k ie r u n k u p o łu d n io w y m na o d c in k u 6 0 0 m w sc h o d n im s k r a je m d r o g i g r u n to w e j, a n a s tę p n ie sk r ę c a w k ie r u n k u p o łu d n io w o -z a c h o d n im i b ie g n ie n a o d ­ cin k u 1.200 m p o łu d n io w y m sk r a je m d r o g i p r o w a d z ą c e j d o m ie j s c o w o ś c i P o ła j e w e k , p o c z y m s k r ę c a w k ie r u n k u p o łu d ­ n io w o -w s c h o d n im . a n a s tę p n ie p o łu d n io w y m I b ie g n ie w s c b o d - nint sk r a je m d r o g i p : z e z m ie j s c o w o ś c i B y s z e w o , P o ła j e w o S ta r e i P o ta jcw 'o N o w e . g d z ie s k r ę c a w k ie r u n k u p o łu d n io ­ w o -z a c h o d n im i b ie g n ie na o d c in k u 1.ÜC0 m w z d łu ż p o łu d n io ­ w o - w s c h o d n ie g o ' s k r a ju d r o g i p r o w a d z ą c e j d o m ie j s c o w o ś c i P r z e w ó z . Od t e g o p u n k tu g r a n ic a b ie g n ie w z d łu ż p r o s to p a ­ d łe j lin ii d o l e j d r o g i w k ie iu n k u p o łu d n io w o -w s c h o d n im przez, g r u n t y o r n e . *ż d o z a c h o d n ie g o s k r a ju -zabudow ań m ie j s c o w o ś c i R r.cpisk a i d a le j w k ie r u n k u p o łu d n io w o -z a ­ ch o d n im w s c h o d n im sk r a je m d r o g i p r o w a d z ą c e j p r z e z m ie j­ s c o w o ś ć P r z e w ó z d o s z o s y S k u ls k — P r z e w ó z . N a s : ę p n .e g r a ­ n ic a b ie g n ie w k ie r u n k u z a c h o d n im p o łu d n io w y m s k r a je m le j s z o s y , w z d łu ż m o stu na r z e c e N o t e c i łd o c h n d z l d o s k r z y ­ ż o w a n ia z d r o g ą w io d ą c ą d o m ie j s c o w o ś c i M ie ln ic a D uża, g d z ie s k r ę c a w k ie r u n k u p ó łn o c n y m I b o g n ie za c h o d n im sk r a je m d r o g i p r z e c h o d z ą c e j p r z e z m ie j s c o w o ś ć M ie ln ic a D u ­ ż a aż, <ïo r o z g a łę z ie n ia d ró g , p o ło ż o n e g o w le j m ie j s c o w o ś c i. O d t e g o p y n k tu g r a n ic a s k r ę c a 5 b ie g n ie w k ie r u n k u z a c h o d ­ n im p o łu d n io w y m s k r a je m d r o g i az. d o p u n k tu p r z e c ię c ia s ię je j z d r o g ą S k u ls k — C e lis /c w 'o . W ly m p u n k t ie g r a n ic a s k r ę ­ t a i b ie g n ie n a o d c in k u 1.1C0 m w k ie r u n k u p o łu d n io w o -z a - c h o d n in i w z d łu ż p o łu d n io w o - w s c h o d n ie g o s k r a ju d r o g i w io ­ d ą c e j rio m ie j s c o w o ś c i S k u lsk . N a s t ę p n ie g r a n ic a s k r ę c a w k ie r u n k u - p o łu d n io w y m 1 b ie g n ie p rz e z g r u n ty o r n e w z d łu ż lin ii łą c z ą c e j d w a w ia tr a k i, p r z e c in a d r o g ę S k u ls k — W ło d z i­ m ie r a i d o c h o d z i d o s z o s y S k u ls k — K o n in . O d t e g o p u n k !u g r a n ic a b ie g n ie w k ie r u n k u p o łu d n io w y m w s c h o d n im s k r a ­ je m l e j s z o s y , p r z e z m ie j s c o w -ości S ta r o s tw o ! lis c - w o d o p u n k tu p r z e c ię c ia si»; s z o s y г d r o g ą p o tn ą w io d ą c ą w k ie ­ r u n k u m ie j s c o w o ś c i C z.artow o. g d z ie sk r ę c a i b ie g n ie w sc h ó d * n im s k r a je m w y m ie n io n e j d r o g i p o ln e j w k ie r u n k u p o łu d ­ n io w o - z a c h o d n im , o n a s t ę p n ie p ó łn o c n o -z a c h o d n im d o p u n k ­ tu p r z e c ię c ia s i ę te j d r o g i /. d r o g ą p r o w a d z ą c ą d o m ie j s c o ­ w o ś c i p M r t o w o , O d t e g o sk r z y ż o w a n ia g r a n ic a s k r ę t a i b ie ­ g n ie w k ie r u n k u p ó łn o c n y m za c h o d n im s k r a je m drorii Ь ю - g n ą c c j p r z e z m ie j s c o w o ś c i C z a i I o w o i S k u ls k a ie ś d o

(11)

2 0 R O M A N W R Ó B L E W S K I c m e n ta r z a w S k u ls k u , p r z e c in a g r a n ic ę w o j e w ó d z t w p o z n a ń ­ s k i e g o i b y d g o s k ie g o i b i e g n i e z a c h o d n im s k r a j e m d r o g i w io ­ d ą c e j p rzez m ie j s c o w o ś c i K r z y w e K 'c len o . R z e s z y n , R z e s z y - n e k , W ło s t o w o , C h r o sn o , G iż e w o , R z e p o w o , Ł a g ie w n ik i d o K r u s z w ic y , g d z ie u lic a m i P o z n a ń s k ą i Z a m k o w ą d o c h o d z i d o M y s ie j W ie ż y . 3 . G r a n ic e o b s z a r ó w o b j ę t y c h o c h r o n ą r e z e r w a t o w ą o r a z o b s z a r ó w o c h r o n y k r a j o b r a z o w e j, z o s t a ły o z n a c z o n e n a g r u n ­ c i e i na m a p ie r e z e r w a tu w s k a li 1 : 3 0 .000, s t a n o w ią c e j za­ łą c z n ik d o o d p o w ie d n ie j p o z y c j i r e j e s t r u t w o r ó w p r z y r o d y p o d d a n y c h p o d o c h r o n ą . 4 . R e z e r w a t t w o r z y s i ę w c e lu : — z a c h o w a n ia z c w z g lą d ó w n a u k o w y c h i d y d a k t y c z n y c h lic z n y c h m ie j s c lą g o w y c h p t a c t w a w o d u e g o * b ło t n e g o i lą d o w e g o o r o z p e b r o n y p ta k ó w p r z e lo t n y c h , — z a b e z p ie c z e n ia w a r t o ś c i h is t o r y c z n y c h t e g o r e jo n u z w ią z a n y c h z p o c z ą tk a m i P a ń s tw a P o ls k ie g o , — o c h r o n y n a tu r a ln y c h w ł a ś c iw o ś c i ś r o d o w is k a p r z y ­ r o d n ic z e g o i s w o i s t y c h c e c h k r a jo b r a z u . 5 . N a o b s z a r z e o b ją ty m och ro n ą , r e z e r w a t o w ą w y r ó ż n ia e tą n a s t ę p u j ą c o o b s z a r y o s z c z e g ó ln y m z n a c z e n iu : 1) „ T r z c in y G lz e w s k lo " {o z n a c z o n y n a m a p ie c y tr ą I). o b e j­ m u ją c y p a s t r z c in o p o w ie r z c h n i 5 3 ha n a p r z e s tr z e n i 3 .0 0 0 m , p o c z ą w s z y o d z a d r z e w ie n ia p o ło ż o n e g o na p ó l- n c c n y - w s c b ó d o d m i e j s c o w o ś c i R z e p o w o d o p o łu d n io w e ­ g o c y p la z a d r z e w ie n ia p o ło ż o n e g o na w s c h ó d o d m ie j­ s c o w o ś c i R e c :c e ; 2) „ Z a to k a S u c h a “ . (o z n a c z o n y n a m a p ie c y f r ą II), o b e jm u ­ j ą c y p a s t r z c in o p o w ie r z c h n i 58 h a, c ią g n ą c y s i ę w z d łu ż w s c h o d n i e g o b r z e g u j e z io r a G o p ło n a o d c in k u 2.8C0 m o d p o łu d n io w e g o s k r a j u p ó łe n k ia w y ś r ó d le ś n e j d o p u n k ­ tu p o ło ż o n e g o na b r z e g u j e z io r a w o d le g ło ś c i 5 0 0 m na p o łu d n ie o d p o łu d n io w e g o c y p la w y s p y S u c h a G ó ro : d o o b sz a r u „ Z a to k a S u c h a " n a le ż y p o n a d to w y s p a S u c h a G ó r a w r a z z o t a c z a j ą c y m ją p a se m tr z c in o r a z p o ło ż o n y w o d l e g ł o ś c i 150 m n a z a c h ó d o d sz o s y ’ K r u s z w ic a — G o - c s n o w o s ł a w U a in w r a z z p r z y le g ły m i b a g n a m i ł ą c z ą c y ­ m i s i ę z Z a to k ą Suchą.-3) „ K ą ty K ic łc o w s k ic ” ( o z n a c z o n y n a m a p ie c y fr ą П1 j, o b e j- m a j ą c y p a s t r z c in o p o w ie r z c h n i 47 h a, c ią g n ą c y s ię w z d łu ż b r z e g u je z io r a G o p lo n a o d c in k u 4 .2 0 0 m , p o ­ c z y n a j ą c o d p o łu d n io w e g o c y p la la s u r u s in o w s k ie g o . i o b e jm u ją c y b r z e g i r o z w id lo n e j z a t o k i w r a z z p r z y le ­

g ły m S t a w e m T a r n o w c z y ń s k im p o ło ż o n y m w o d le g ło ś c i 3 0 0 m na p ó łn o c n y - z a c h ó d o d w s i K ic k o , p o łą c z o n y m z j c z io r p m p a s e m ' b a g ie n ; p o łu d n io w ą g r a n ic ą t e g o o b ­ s z a r u s t a n o w i p ó łn o c n y sk r a j la s u o s tr o w s k o - p o p o w - s k ie g o j 4) „ B ą b u łe" ( o z n a c z o n y nn m a p ie c y f r ą IV ), o b e j m u j ą c y p a s tr z c in o p o w ie r z c h n i 52 h a, p o r a s t a j ą c y c h p ó łn o c n y c y p e l p ó łw y s p u P o tr z y m ic c h i c ią g n ą c y c h s ię n a o d c in ­ k u 5 .2 0 0 m w z d łu ż b r z e g ó w t e g o p ó łw y s p u o d p u n k tu p r z e c ię c ia s i ę g r a n ic y p o w ia t ó w in o w r o c ła w s k ie g o i m o ­ g i l e ń s k i e g o z e w s c h o d n im b r z e g ie m z a c h o d n ie j o d n o g i je z io r a G o p ło d o p u n k tu J e ż ą c e g o n a z a c h o d n im b rze­ g u w s c h o d n ie j o d n o g i j e z io r a G o p lo . n a w y s o k o ś c i p o ­ ł u d n i o w e g o c y p l a łz w . P o p o w s k ic h G ó r e k , p o ło ż o n y c h n a p o łu d n io w y z a c h ó d o d m ie j s c o w o ś c i P o p o w o ; d o o b ­ sz a r u „ B ą b u le " n a le ż y r ó w n ie ż w y s p a B ą b u la M a ła o p o ­ w ie r z c h n i 0 ,2 3 ha w r a z z o ta c z a ją c y m jq p a s e m tr z c in , p o ło ż o n a w e w s c h o d n ie j o d n o d z e j e z io r a G o p ło n a w y ­ s o k o ś c i m ie j s c o w o ś c i P o p o w o ; 5) „ Z a to k a B ia ła O so b a " ( o z n a c z o n y n a m a p ie c y f r ą V ), o b e j m u j ą c y p a s t r z c in o p o w ie r z c h n i 26 h a. c ią g n ą c y s i ę w z d łu ż w s c h o d n ie g o b r z e g u z a c h o d n ie j o d n o g i j e ­ z io r o G o p ło na o d c in k u d łu g o ś c i 2 .0 0 0 m o d p u n k t u p o ­ ło ż o n e g o n a b r z e g u j e z io r o G o p ło w o d le g ło ś c i 150 m n a p o łu d n ie o d p r o m u w m i e j s c o w o ś c i L o c h m ir o w ic e d o

p u n k tu z a ła m a n ia lin ii b r z e g o w e j p o ło ż o n e g o na w y s o ­ k o ś c i w y s p y B ą b u la M a ła ; 6) „ B a c h o r z e " (o z n a c z o n y n a m a p ie c y f r ą V I), o p o w ie r z c h ­ n i 8 0 . h a. o b e j m u j ą c y b a g n a p o to r fo w r s k o w e , m o c z a r y i n ie u ż y t k i le ż ą c o w p o łu d n io w o - z a c h o d n ie j c z ę ś c i p ó ł­ w y s p u P o lr z y m io n e k . G r a n ic o t e g o o b s r a n i p r z e b ie g a n a s t ę p u j ą c o : od p u n k tu p r z e c ię c ia s i ę g r a n ic y p o w ia t ó w in o w r o c ła w s k ie g o i m o g ile ń s k ie g o z lin ią b r z e y o w ą j e ­ z io r a G o p ło g r a n ic a b ie g n ie w z d łu ż g r a n ic y t y c h p o w ia ­ t ó w w k ie r u n k u p ó łn o c n y m , a n a s t ę p n ie p ó łn o c n o - w s c h o d ­ n im do p u n k tu p o ło ż o n e g o n a w y s o k o ś c i d r o g i g r u n to ­ w e j p r o w a d z ą c e j d o m ie j s c o w o ś c i O s t r ó w e k . W ty m p u n k c ie g r a n ic a s k r ę c a i b ie g n ie w k ie r u n k u w s c h o d n im d o r o z g a łę z ie n ia d r ó g g r u n t o w y c h , g d z ie s k r ę c a i b ie g n ie w k ie r u n k u p o łu d n io w y m w s c h o d n im sk r a je m d r o g i p r o ­ w a d z ą c e j d o m ie j s c o w o ś c i O s tr ó w e k d o p u n k tu l e ż ą c e g o w o d l e g ł o ś c i 1 .000 m o d t e j m ie j s c o w o ś c i. W ty m p u n k ­ c i e g r a n ic a s k r ę c a i b ie g n ie w k ie r u n k u p o łu d n io w o - z a ­ c h o d n im d o b r z e g u j e z io r a G o p ło . a n a s t ę p n ie w ty m s a ­ m y m k ie r u n k u b r z e g ie m je z io r a d o p u n k tu p r z e c ię c ia s i ę z g r a n ic ą p o w ia t ó w in o w r o c ła w s k ie g o i m o g ile ń s k ie g o ; 7) ..P otT zym ion ek ''1 ( o z n a c z o n y n a m a p ie c y f r ą V II), s t a n o ­ w i ą c y p o łu d n io w ą c z ę ś ć z a c h o d n ie j o d n o g i j e z io r a G o ­ p ło , o b e jm u ją c y p a s t r z c in i s z u w a r ó w o p o w ie r z c h n i 81 h a , c i ą g n ą c y s i ę w z d łu ż b r z e g ó w te j c z ę ś c i je z io r a n a o d c in k u d łu g o ś c i 6 .800 m o d p u n k tu le ż ą c e g o n a z a ­ c h o d n im b r z e g u z a c h o d n ie j o d n o g i j e z io r a G o p ło p rzy d a w n e j p r z e p r a w ie p r o m o w e j v.'e w s i R z e s z y n e k d o p u n k tu p r z e c ię c ia s i ę g r a n ic y p o w ia t ó w in o w r o c ła w s k ie ­ g o i m o g i l e ń s k i e g o z lin ią b r z e g o w ą j e z io r a G o p ło na p o łu d n io w o -z a c h o d n im c y p lu p ó łw y s p u P o tr z y m ic c h : d o o b sz a r u „ P o lr z y m io n e k " n a l e ż y r ó w n ie ż w y s p o P o tr z y - m io n e k o lin ii b r z e g o w e j d łu g o ś c i 1.500 m w r a z z o t a c z a ­ j ą c y m Ją p a s e m tr z c in o łą c z n e j p o w ie r z c h n i 24 ho. 6 .' N a o b s z a r z e o b ję ty m o c lu o n ą r e z e r w a t o w ą z a b r o ­ n i o n e są : 1) z a n ie c z y s z c z a n ie w o d y i te r e n u o r a z w z n ie c a n ie o g n ia , 2 ) z m ia n a s t o s u n k ó w w o d n y c h b e z p o z w o le n ia w o d n o p r a w - n e g o w y d a n e g o p r z e z w ła ś c i w y d o s p r a w g o s p o d a r k i w o d n e j o r g a n p r e z y d iu m r a d y n a r o d o w e j w p o r o z u m ie ­ n i u z w o j e w ó d z k im k o n s e r w a to r e m p r z y r o d y ; z m ia n a s t o s u n k ó w w o d n y c h n a o b s z a r z e o b ję ty m o c h r o n ą r e z e r ­ w a t o w ą tn o ż c n a s t ą p ić t y lk o p o d w a r u n k ie m , ż e n ie s p o ­ w o d u j e o n a z a s a d n ic z e j z m ia n y w b io t o p ie , 3 ) ł o w i e n i e r y b n a o b s z a r a c h o k r e ś lo n y c h w u s t. 5 p k t 1— 4 i 7 sp r z ę te m c i c h e g o p o ło w u o d 1 Jip ca d o 30 w r z e ­ ś n ie , z ty m ż e z e z w a la s i ę na w y c in a n ie ś c i e ż e k w tr z c i­ n o w is k a c h w c e lu s ta w ia n ia n a r z ę d z i c i c h e g o p o ło w u ; m ie j s c a w y c ią g u s p r z ę tu c ią g n i o n e g o w y z n a c z y P a ń s tw o ­ w e G o s p o d a r s t w o R y b a c k ie y/ K r u s z w ic y w p o r o z u m ie ­ n iu z w o j e w ó d z k im k o n s e r w a to r e m p r z y r o d y , 4) ł o w i e n i e r y b w ę d k ą , z w y j ą t k ie m o d c in k a j e z io r a G o p ło m ię d z y m ia s te m K r u s z w ic ą a la k z w a n ą „ W y s p ą S ta r ­ to w ą " , z lą d u i ło d z i, a w p o łu d n io w e j c z ę ś c i C o p ia na o d c in k u o d tz w . P o p o w s k ic h G ó r e k d o m ie j s c o w o ś c i P r z e w ó z — w y ła .c z n ie z lą d u , 5 ) w y k a s z a n i e trz.cin n a o b s z a r a c h o k r e ś lo n y c h w u st. 5, z ty m ż e : a ) n a t e r e n ie o k r e ś lo n y m w p k t 1 d o p u s z c z a s i ę k o ­ s z e n i e tr z c in y n a o d c in k u od p ó łn o c n e j g r a n ic y tr z c i­ n o w is k a d o m ie j s c o w o ś c i G iż e w o w fo r m ie k u lis n io s z e r s z y c h n iż 8 0 m, b) n a t e r e n ie o k r e ś lo n y m w p k t 2 d o p u s z c z a s i ę k o ­ s z e n i e tr z c in y n o c a ły m tr z c in o w is k u „ Z a to k a S u c h a " , z w y j ą t k ie m s t a w u U n in , w f o r m ie k u lis n i e s z e r ­ s z y c h n iż 8 0 m , c ) n a t e r e n ie o k r e ś lo n y m w p k t 3 z a k a z d o t y c z y t y lk o s t a w u K ic k o , g d z ie r o z m ia r k o s z e n ia tr z c in y b ę d z ie _ z a le ż n y o d p o t r z e b g o s p o d a r k i r y b a c k ie j .

(12)

D L A C Z E G O 1 P O C O U T W O R Z O N O N A D G O P L A Ń S K I PA R K T Y S IĄ C L E C IA

21

M o n ito r P o ls k i "Nr 53 1) P N 7C -04562 W o d a d o p ic ia .- d o c e l ó w g o s p o d a r c z y c h 1 p r z e m y s ło w y c h . O z n a c z a n ie z a w a r to ś c i jo n u m a g n e z o w e g o w p o s ta c i p ir o lo s fo - ranu", 2) P N /C -0 4 5 7 3 „ — O z n a c z a n ie z.awarto-ścl jo n u m a g n e z o ­ w e g o zo p o m o cą ż ó łc ie n i ty ta n o w e j" , 3) P N 'C -04574 — O z n a c z a n ie z a w a r to ś c i jo n u m a g n e z o ­ w e g o za p o m o c ą 8- h y d r o k s y c h in o lin y . ^ * M e to d a m ia r e c z k o w a " — z a t w ie r d z o n e p ie r w s z e d w ie Jako z a le c a n e , a tr z e c ią Jako o b o w ią z u j ą c ą ro z p o r z ą d z e n ie m P r z e w o d n ic z ą c e g o P a ń s tw o w e j K o m isji P la n o w a n ia G o s p o d a r c z e g o z d n ia 16 s ie r p n ia 1955 r. w sp r a w ie z a tw ie r d z e n ia n o rm pań­ s t w o w y c h u s ta lo n y c h p r ze z P o ls k i K o m ite t N o r m a liz a ­ c y j n y . d o t y c z ą c y c h c h e m ii (D z. U . N r 35, p oz. 222). 8. N o rm a w y m ie n io n a w § 1 Ip. J9 z a s tę p u j e norm ę P N /C -0 4 3 3 2 „ A n a liz a te c h n ic z n a w ę g la . O z n a c z a n ie z d o ln o ś c i s p ie k a n ia m e to d ą R ogi" , z a tw ie r d z o n ą j o k o o b o w ią z u ją c ą r o z p o r z ą d z e n ie m P r z e w o d n ic z ą c e g o P a ń s tw o w e j K o m isji Pta- t ^ B t n i a G o s p o d a r c z e g o z d n ia 20 m aja 1954 r. w s p r a w ie za­ t w ie r d z e n ia norm p a ń s tw o w y c h u s ta lo n y c h prz.ez P o ls k i K o­ m ite t N o r m a liz a c y jn y w z a k r e s ie c h e m ii (Dz. U . N r 27, poz. 107).

9 . N o rm a w y m ie n io n a w § 1 lp. 2 0 z a s tę p u j e n o rm ę P N -5 7 /M -8 0 0 0 2 „P róba p r z e g in a n ia d ru tu

i

w a lc ó w k i" , u sta ­ n o w io n ą Jako o b o w ią z u ją c ą p r z e z P o lsk i K o m ite t N o r m a li­ z a c y j n y d n ia 23 m a ja 1957 r. (M o n ito r P o ls k i N r 74, p o z . 454). 10. N o r m a w y m ie n io n o w § 1 jp. 21 z a s tę p u j e n o rm ę P N /P -0 4 6 3 3 „ K o n tr o la j a k o ś c i w y r o b ó w w łó k ie n n ic z y c h . T k a ­ n in y . W y z n a c z a n ie w lo s k o w a t o ś d '', z a tw ie r d z o n ą ja k o z a ­ le c a n ą r o z p o r z ą d z e n ie m P r z e w o d n ic z ą c e g o P a ń s tw o w e j K o­ m isji P lo n o w a n ia G o s p o d a r c z e g o z d n ia 9 lu t e g o 1954 r. w s p r a w ie z a t w ie r d z e n ia n o r m p a ń s tw o w y c h , u s t a lo n y c h p rzez P o ls k i K o m ite t N o r m a liz a c y jn y , d o t y c z ą c y c h w łó k ie n ­ n ic t w a (Dz. U . N r 9, p oz. 28). 11. N o r m a w y m ie n io n a w $ I lp . 2 2 z a s tę p u je n o rm ę P N -56/P -04888 „ K o n tr o la ja k o ś c i w y r o b ó w w łó k ie n n ic z y c h . W y r o b y p o ń c z o s z n ic z e . W y z n a c z a n ie w y tr z y m a ło ś c i s z w u na r ^ w w a n i e " , z a tw ie r d z o n ą j a k o o b o w ią z u ją c ą ro zp o r z ą d z c - m W i P r z e w o d n ic z ą c e g o P a ń s t w o w e j K o m isji P la n o w a n ia G o ­ s p o d a r c z e g o z d n ia 19 g ru d n ia 1856 r. w s p r a w ie z a tw ie r d z e ­ n ia n o rm p a ń s t w o w y c h (Dz. 17. N r 61. poz. 296). § 4. T racą m o c n a s t ę p u j ą c e P o ls k ie N o r m y : 1) z d n iem o g ło s z e n ia o b w ie s z c z e n ia : a) PN -547C -13051 „Szjcło la b o r a to r y jn e . C y lin d r y m ie r ­ n ic z e " , z a tw ie r d z o n a ja k o o b o w ią z u j ą c a r o z p o r z ą d z e n ie m P r z e w o d n ic z ą c e g o P a ń s tw o w e j K o m isji P la n o w a n ia G o s p o d a r c z e g o z d n ia 27 c z e r w c a 1955 r. w sp r a w ie z a tw ie r d z e n ia norm p a ń s tw o w y c h u s ta lo n y c h p r zez P o ls k i K o m it e t N o r m a liz a c y jn y , d o t y c z ą c y c h c h cm i} (Dz. V . N r 2 8. p oz. 168), b) P N -53/A -74C 28 »*) P r z e tw o r y z b o ż o w e . M ą k a p s z e n ­ n a „ p o śle d n ia " ty p 1450 z p r z e ­ m ia łu h a n d lo w e g o « , c ) P N -5 3 /A -7 4 0 2 9 » — M ą k a p sz e n n a „ ra z o w a " t y p 2000 z p r z e m ia łu h a n d lo w e g o « , d) P N -5 3 /A -7 4 0 3 1 » — M ą k a p s z e n n a „ s itk o w a " ty p 1400 z p r z e m ia łu h a n d lo w e g o « P o z. 265 — z a tw ie r d z o n e jo k o z a le c a n e r o z p o r z ą d z e n ie m P rze­ w o d n ic z ą c e g o P a ń s tw o w e j K o m isji P la n o w a n ia G o ­ sp o d a r c z e g o /. d n ia 14 p a ź d z ie r n ik a 1955 r. w sp r a w ie z a tw ie r d z e n ia norm p a ń s tw o w y c h , u s ta lo n y c h p r zez Poisfci K o m iłe t N o r m a liz a c y jn y , d o t y c z ą c y c h p ro d u k ­ tó w r o J n ic z o -ż y w n o ś c io w y c h (Dz. U . N r 42, p o z . 2G7),

e)

P N -5 3 /G -7 9 0 3 6 „ S ło je sz k la n e d o a r ty k u łó w s p o ż y w ­ c z y c h . S ło j e z a m y k a n e z a k r y w k o m i m e ta lo w y m i" , .

z a tw ie r d z o n a ja k o z a le c a n a rozp o rzą d z.en iem P rze ­ w o d n ic z ą c e g o P a ń s tw o w e j K o m isji P la n o w a n ia G o­ s p o d a r c /c g o z d n ia 12 c z e r w c a 1956 r. w s p r a w ie z a ­ t w ie r d z e n ia norm p a ń s tw o w y c h (Dz. U. N r 29, p o z . 132), I) P N -5 9 /C -8 0 2 7 5 „ O d c z y n n ik i. S ia r c z a n c y n k o w y u w o d ­ n io n y " .

u s ta n o w io n a ja k o o b o w ią z u ją c a p r zez P o ls k i K om i­ t e t N o r m a liz a c y jn y d n ia 26 s t y c z n ia 1959 r. (M o n i­ tor P o ls k i N r 3U, poz. 143),

g ) P N -6 2 /B -1 1126 „ E le m e n ty k a m ie n n e . P ły ty o k ła d z in o ­ w e z e w n ę tr z n e i w e w n ę tr z n e " , u s ta n o w io n a p r z e z P o lsk i K o m ite t N o r m a liz a c y jn y d n ia 31 g ru d n ia 1962 r. (M o n ito r P o ls k i z 1963 r. N r 29. p o z . 151),

h)

P N -6 3 /R -6 4 8 0 7 „ P a sz e . K iszo n k i" .

u sta n o w io n a p rzez P o ls k i K o m ite t N o r m a liz a c y jn y d n ia 23 m a rca 1963 r. (M o n ito r P o ls k i N r 41, p oz. 205). 1) w 7,a k r c s io s k ó r y o b u w io w e ] w ie r z c h n ie j PN -62/P -22201 „ S k ó r y w y p r a w io n e . K la sy fik a c ja " , u s ta n o w io n a przez P o łs k i K o m ite t N o r m a liz a c y jn y d n ia 29 c z e r w c a 1962 r. (M o n ito r P o ls k i N r 61, p o z . 294), 2) z d n ie m 30 w r z e ś n ia 1967 r.: a) P N -5 8 /M -5 3 5 1 8 „ M a n o m e tr y p r z e m y s ło w e . W s k a z ó w ­ k i d o m a n o m e tr ó w i te r m o m e tr ó w m a n o m e tr y c z n y e h o ta r c z a c h w sp ó l- ś r o d k o w y c h " .

u sta n o w io n a ja k o o b o w ią z u ją c a p r z e z P o lsk i K o m i­ te t N o r m a liz a c y jn y d n ia 19 c z e r w c a 1958 r. (M o n ito r P o ls k i Nr 67, p o z. 395),

b)

P N -6 3 /R -6 6 9 0 0 „ C h m ie l p iw o w a r s k i" ,

u s ta n o w io n a p r zez P o ls k i K o m ite t N o r m a liz a c y jn y d n ia 17 g r u d n ia 1963 r. (M o n ito r P o ls k i z 1964 r. N r 16, p o z . 77),

3) z d n ie m 31 p a ź d z ie r n ik a 1967 j .:

a) P N -54A V *98000 „*) B u d o w le i u m o c n ie n ia r e g u la c y j n e iz.e-k. B r z c g o s ło n y p ła s k ie . W y m a - ' g a n ia te c h n ic z n e " , b) P N -5 4 /W -9 8 0 0 I „ — B r z e g o s lo n y k r y te . W y m a g a n ia t e c h n ic z n e " — z a t w ie r d z o n e Jako o b o w ią z u j ą c e r o z p o r z ą d z e n io m P r z e w o d n ic z ą c e g o . P a ń s tw o w e j K o m isji P la n o w a n ie G o s p o d a r c z e g o z d n ia 27 c z e r w c a 1955 r. w sp r a w ie z a tw ie r d z e n ia norm p a ń s t w o w y c h u s ta lo n y c h p rzez P o ls k i K o m ite t N o r m a liz a c y jn y , d o t y c z ą c y c h k o m u ­ n ik a c ji (D z. U , N r 2 8 , p o z . 166), 4) г d n ie m 31 g r u d n ia 1967 г.: P N -60/P -9700C „ W y tw o r y p a p ie r n ic z e . P o d ło ż e na papier ś w ia t ło c z u ły " , u s ta n o w io n a ja k o o b o w ią z u ją c e p r z e z P o ls k i K o m ite t N o r m a liz a c y jn y d n ia 2 c z e r w c a I9 6 0 r. (M o n ito r P o l­ s k i N r 72, p o z . 334),

Cytaty

Powiązane dokumenty

Staw to najbliz˙szy parkowi obszar jako to, co przed parkiem lub za parkiem, co moz˙e jest wste˛pem do parku, a moz˙e jego wykon´czeniem, kiedy przechodzi sie˛ łagodnie z

WychowawcQ Narodu. W Jozefia Pilsudskim sttpi rozwi,zanie poebodu. sali Sierocn1C8 akademje, poczQtek ktorej wy- bina - poemat, etuda. Debussy'ego polska klasa robotnicza czci

W kamienicach zamykających plac od strony Starego Miasta osiedlili się przeważnie zacni robotnicy (bo przecie było to na owe czasy miejsce elitarne, więc nie dla byle kogo).. Trochę

Skoro w percepcji religijnej człowiek dostrzegł przedm iot religijny jako osobiście go dotyczące dobro, jako osobistą w artość (zwykle jako w artość

A czy wiesz, że w języku Słowian „leto” było nazwą całego roku i dlatego mówi się „od wielu lat” a nie „od wielu roków”..

Treści zadań nie trzeba przepisywać, ale należy zapisać numer karty, tematykę i numer zadania.. Rozwiązania muszą być

W tej sytuacji naturalne stało się zainteresowanie krajowych kół hodowlanych mięsnymi rasami bydła, ale ciągle głównie dla produkcji buhajów do krzyżowania

Także główne intencje edukacji kulturalnej odwołują się m.in. do dzie- dzictwa kulturowego. Dziedzictwo jest więc obecnie nie tylko narzędziem na- uki. Ważna jest też jego