WPISUJE ZDAJCY
KOD PESEL
Miejsce na naklejk
z kodem
Ukad graficzny © CKE 201
EGZAMIN MATURALNY
Z BIOLOGII
POZIOM ROZSZERZONY
Instrukcja dla zdajcego
1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 19 stron
(zadania 1 – 38). Ewentualny brak zgo
przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy kadym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Podczas egzaminu moesz korzysta z linijki.
7. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejk z kodem.
8. Nie wpisuj adnych znaków w czci przeznaczonej dla egzaminatora.
MAJ 2012
Czas pracy:
150 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 60
Mitochondria to struktury wewntrzkomórkowe, w których odbywa si synteza ATP.
Oce prawdziwo informacji dotyczcych mitochondriów. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli liter P, jeli informacja jest prawdziwa, lub liter F, jeli informacja jest faszywa.
P / F 1. Mitochondria wystpuj we wszystkich komórkach eukariotycznych.
2. Liczba mitochondriów w komórkach jest zmienna i zaley od funkcji oraz aktywnoci metabolicznej tkanki.
3. Podziay mitochondriów mog odbywa si wycznie w czasie podziau komórki.
Zadanie 2. (2 pkt)
Na schematach A i B przedstawiono w uproszczeniu dwa rodzaje transportu substancji przez bony komórkowe.
A B
Na podstawie: M. Mleczko, Biologia 1, Wrocaw 2002.
Scharakteryzuj rodzaje transportu przedstawione na schematach. Wpisz w tabeli numery waciwych informacji, wybierajc je z poniszych.
Rodzaj transportu
1. bierny 2. aktywny 3. wspomagany Opis transportu
I – przemieszczanie si czsteczek z obszaru stenia niszego do miejsca stenia wyszego przy udziale biaek przenonikowych i energii
II – przemieszczanie si czsteczek z obszaru stenia wyszego do miejsca stenia niszego przy udziale biaek przenonikowych i bez udziau energii
III – przemieszczanie si czsteczek z obszaru stenia wyszego do miejsca stenia niszego bez udziau biaek przenonikowych i nakadu energii
Schemat Rodzaj transportu Opis transportu A
W komórkach wielu pierwotniaków wystpuj wodniczki ttnice, penice istotn rol
w utrzymaniu staoci ich rodowiska wewntrznego.
Uzasadnij, e wodniczki ttnice w komórkach pierwotniaków sodkowodnych peni
funkcj adaptacyjn do rodowiska. W odpowiedzi uwzgldnij stenie roztworu wewntrzkomórkowego pierwotniaków i rodowiska, w którym yj.
…...
...
...
...
Zadanie 4. (2 pkt)
Promienie UV przenikaj przez ciany komórkowe bakterii. S one pochaniane zarówno przez biaka, jak i DNA tych komórek. Promienie UV rozrywaj w tych zwizkach róne wizania chemiczne, uszkadzajc tym samym ich struktur.
W szpitalach i przychodniach stosuje si lampy wytwarzajce promieniowanie UV, które unieszkodliwiaj drobnoustroje chorobotwórcze.
Na podstawie powyszych informacji, wyjanij wpyw promieniowania UV na a) metabolizm bakterii
...
...
...
b) rozmnaanie si bakterii.
...
...
...
Zadanie 5. (1 pkt)
Skóra zabezpiecza organizm czowieka przed wnikaniem do jego wntrza rónych czynników szkodliwych, np. drobnoustrojów, substancji chemicznych i innych cia obcych.
Podaj cech skóry, na przykadzie której uzasadnisz, e skóra moe peni funkcj
skutecznej bariery dla drobnoustrojów.
...
...
Nr zadania 1. 2. 3. 4a) 4b) 5.
Maks. liczba pkt 1 2 1 1 1 1
Wypenia
Na schemacie przedstawiono katalityczne dziaanie pewnego enzymu.
Na podstawie: P. Hoser, Fizjologia organizmów z elementami anatomii czowieka, Warszawa 2000.
a) Sporód wymienionych waciwoci enzymu zaznacz dwie, które mona okreli
wycznie na podstawie schematu.
A. Nie zuywa si w trakcie reakcji.
B. Nie wpywa na równowag reakcji.
C. Wykazuje du aktywno katalityczn.
D. Przypiesza przebieg reakcji chemicznej.
E. Jest specyficzny wzgldem substratu dziki koenzymowi.
b) Zaznacz rodzaj enzymu, który katalizuje przedstawion na schemacie reakcj
enzymatyczn.
A. Transferaza – enzym przenoszcy grupy chemiczne z jednego zwizku na drugi.
B. Liaza – enzym powodujcy niehydrolityczny rozpad czsteczek substratu.
C. Ligaza – enzym katalizujcy czenie si dwóch czsteczek.
D. Hydrolaza – enzym biorcy udzia w reakcjach hydrolizy.
Zadanie 7. (2 pkt)
Stwierdzono, e pewna reakcja enzymatyczna zachodzi zawsze w temperaturze ok. 20 °C.
Okrel i uzasadnij, jaki wpyw na przebieg tej reakcji bdzie miao 1. podwyszenie temperatury do 70 °C
...
...
2. obnienie temperatury do 5 °C.
W wielu komórkach powstaje, szkodliwy dla komórki, nadtlenek wodoru (H2O2). Jego neutralizacja odbywa si dziki specyficznemu enzymowi – katalazie.
Wykonano dowiadczenie, w którym do dwóch soików wlano jednakow ilo 3% roztworu H2O2 (wody utlenionej). Do jednego ze soików woono kawaek wieej, surowej wtroby bydlcej. Na rysunku przedstawiono wyniki tego dowiadczenia.
Na podstawie: J. Chisholm, D. Beeson, Biologia, Wyd. Penta, Warszawa 1991.
a) Sformuuj problem badawczy do powyszego dowiadczenia.
...
b) Podaj, na czym polega neutralizacja nadtlenku wodoru przez komórki wtroby ssaka.
...
...
...
Zadanie 9. (2 pkt)
Jednym z rodzajów leukocytów we krwi czowieka s granulocyty obojtnochonne – neutrofile. Peni one funkcje obronne, gównie przeciwbakteryjne. Substancje chemiczne wydzielane przez drobnoustroje chorobotwórcze wyzwalaj u granulocytów zdolno
do przechodzenia przez nieuszkodzone ciany naczy wosowatych, co umoliwia tym komórkom przemieszczanie si do ognisk zapalnych (skupisk bakterii). Tam fagocytuj
drobnoustroje chorobotwórcze i nastpnie trawi je dziki enzymom zawartym w lizosomach.
Na podstawie: G. Góralski, W. Hada, J. Kasza, A. Ky, R. Konieczny, M. Osioek, M. Popielarska, A. Wojtusiak, Encyklopedia szkolna. Biologia, Kraków 2006.
a) Na podstawie powyszych informacji podaj dwie cechy granulocytów obojtnochonnych, które umoliwiaj im skuteczn walk z bakteriami.
1. ... 2. ...
b) Wybierz i podkrel dwie cechy opisanej odpornoci organizmu.
swoista, nieswoista, wrodzona, nabyta
Nr zadania 6a) 6b) 7. 8a) 8b) 9a) 9b)
Maks. liczba pkt 1 1 2 1 1 1 1
Wypenia
H2O2
(woda utleniona)
pcherzyki gazu wtroba
Zaznacz dwie odpowiedzi, które mog by poprawnym dokoczeniem poniszego zdania.
Podobiestwem w budowie ttnic i y jest A. obecno zastawek.
B. trójwarstwowo cian.
C. jednakowy ksztat przekroju.
D. obecno ródbonka.
E. jednakowa grubo miniówki.
Zadanie 11. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono fragment ukadu pokarmowego czowieka.
Na podstawie: J. Chlebiska, Anatomia i fizjologia czowieka, WSiP, Warszawa 1981.
a) Podaj nazw struktury oznaczonej na rysunku liter B i okrel jej funkcj
w ukadzie pokarmowym czowieka.
...
...
b) Zapisz liter, któr na rysunku oznaczono struktur produkujc wydzielane do dwunastnicy enzymy trawienne. Podaj jej nazw.
...
Zadanie 12. (1 pkt)
Przeyk jest uminion rur, której ciana zbudowana jest z dwóch warstw mini, dziki którym moliwe jest przesuwanie pokarmu w kierunku odka.
Uwzgldniajc rol mini przeyku, wyjanij, jak to jest moliwe, e czowiek stojcy na gowie moe je.
...
...
...
C A
B
dwunastnica
Na wykresie przedstawiono rozmieszczenie receptorów – czopków i prcików – w siatkówce oka czowieka. Badano ich zagszczenie w rónych odlegociach od doka rodkowego.
Odlegoci okrelono w stopniach odchylenia od osi optycznej oka.
Na podstawie: http //www.swiatlo.tak.pl/pts/pts-oko-proces-widzenia.php
a) Na podstawie informacji przedstawionych na wykresie opisz doek rodkowy (plamk ót), uwzgldniajc rodzaje i ilo receptorów.
...
...
b) Podaj nazw miejsca X na wykresie i wyjanij, dlaczego w tym miejscu nie ma
adnych receptorów.
...
...
...
c) Podaj nazw receptorów, których jest najwicej w siatkówce oka, oraz okrel ich rol
w procesie widzenia.
...
...
Nr zadania 10. 11a) 11b) 12. 13a) 13b) 13c)
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1 1
Wypenia
Przeprowadzono obserwacje, których celem byo ustalenie rozmieszczenia receptorów dotyku w rónych miejscach skóry czowieka. Do pobudzania receptorów dotyku posuono si
cyrklem, którym dotykano skóry równoczenie dwoma jego ramionami. Moment, w którym jednoczenie odczuwano dotyk obu ramion cyrkla oznacza podranienie dwóch ssiednich receptorów, czyli pokazywa odlego midzy nimi.
Na poniszych rysunkach przedstawiono urednione wyniki obserwacji zebrane z kilku prób.
Na podstawie: J. Chlebiska, Anatomia i fizjologia czowieka, WSiP, Warszawa 1981.
Zaznacz poprawny wniosek, który sformuowano na podstawie analizy wyników przeprowadzonych obserwacji.
A. Zagszczenie receptorów dotykowych w skórze rónych czci ciaa czowieka jest wszdzie takie samo.
B. Receptory dotykowe wystpuj w rónych miejscach ciaa czowieka i s równomiernie rozmieszczone na ich powierzchni.
C. Receptory dotykowe s nierównomiernie rozmieszczone w skórze czowieka w rónych czciach jego ciaa, w jednych miejscach jest ich wicej ni w innych.
D. Im wiksza jest odlego midzy podranionymi punktami na skórze, tym wicej receptorów dotykowych znajduje si midzy nimi.
Zadanie 15. (1 pkt)
Neurotransmitery s odpowiedzialne za przekazywanie impulsów nerwowych przez neurony.
Wiele tzw. leków psychotropowych wpywa na ilo neurotransmiterów w szczelinie synaptycznej. W przypadku chorób, w których wystpuje nadmiar neurotransmiterów, odpowiedni lek moe np. zablokowa ich receptory w synapsie.
Wyjanij, dlaczego nie wolno prowadzi samochodu po zayciu leku o dziaaniu opisanym w tekcie.
...
...
...
Ogólnie dziaanie hormonów polega na stymulacji lub hamowaniu pewnych mechanizmów w komórkach narzdów docelowych. Wiele hormonów ma dziaanie wzajemnie antagonistyczne.
Sporód niej wymienionych hormonów wybierz dwa, które dziaaj wzajemnie antagonistycznie, i podaj, na czym polega antagonizm ich dziaania.
insulina, wazopresyna, kalcytonina, glukagon, adrenalina
...
...
...
Zadanie 17. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono cykl yciowy jednego z krkopawów.
Na podstawie: L. Hausbrandt, W. Kot, M. Wiechetek, Biologia dla techników i liceów ogólnoksztaccych dla pracujcych, Warszawa 1995.
Korzystajc z rysunku, dokonaj korekty poniszych zda, wykrelajc w kadym z nich okrelenie nieprawdziwe.
1. Meduzy rozmnaaj si pciowo / bezpciowo.
2. Zapodnienie u przedstawionego krkopawa jest zewntrzne / wewntrzne.
3. W cyklu yciowym krkopawów oba pokolenia – meduza i polip – s haploidalne / diploidalne.
Zadanie 18. (2 pkt)
Poniej przedstawiono cechy dotyczce budowy i fizjologii ryb.
1. opywowy ksztat ciaa 2. oddychanie tlenem rozpuszczonym w wodzie 3. wydzielanie luzu przez gruczoy luzowe skóry 4. krótkowzroczno oczu
5. obecno linii nabocznej 6. obecno pcherza pawnego Podaj oznaczenia cyfrowe
a) dwóch cech, które stanowi przystosowanie ryb do pokonywania duego oporu wody ...
b) cechy, która uatwia rybom regulowanie gbokoci ich zanurzenia. ...
Nr zadania 14. 15. 16. 17. 18a) 18b)
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1
Wypenia
Cech budowy szkieletu ptaka jest obecno grzebienia na mostku. Na drodze ewolucji niektóre z ptaków grzebie ten wtórnie utraciy.
Na rysunkach przedstawiono przykady rónych ptaków: A – kazuar, B – pingwin, C – myszoów.
Uwaga: nie zachowano proporcji wielkoci ptaków.
A B C
Na podstawie: B. Koszewska, T. Zabocka, Zoologia. Jedno i rónorodno zwierzt, WSiP, Warszawa 1997.
Podaj, które z przedstawionych ptaków maj grzebie na mostku i jak rol odgrywa ta struktura w sposobie poruszania si kadego z nich.
...
...
...
...
Zadanie 20. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono dziobaka i kolczatk, które nale do ssaków.
ródo: T. Umiski, Biologia cz. 2. Podrcznik do klasy drugiej LO, Warszawa 1998.
a) Podaj nazw kontynentu, na którym yj dziobak i kolczatka.
...
b) Podaj jedn cech wystpujc u dziobaka i kolczatki, która odrónia te zwierzta od wszystkich pozostaych ssaków.
kolczatka dziobak
Pcha ludzka jest pasoytem zewntrznym czowieka. Cakowity rozwój tego owada trwa zalenie od warunków zewntrznych od 18 do 332 dni. Zapodnione samice po napiciu si
krwi czowieka skadaj jaja, z których rozwijaj si beznogie, ruchliwe i robakowate larwy,
ywice si resztkami organicznymi. Po dwukrotnym linieniu nastpuje przeobraenie larwy w poczwark, z której powstaje imago. Imago yje od 3 do 4 miesicy i ywi si krwi.
a) Podaj nazw typu przeobraenia wystpujcego w cyklu rozwojowym pchy ludzkiej.
...
b) Uzupenij schemat cyklu rozwojowego pchy ludzkiej, wpisujc wszystkie stadia rozwojowe wymienione w tekcie.
Zadanie 22. (2 pkt)
Na proces fotosyntezy skadaj si reakcje zalene i reakcje niezalene od wiata.
Sporód poniszych zda zaznacz dwa, które zawieraj prawdziwe informacje dotyczce przebiegu i lokalizacji reakcji fotosyntezy.
A. Wykorzystanie energii wietlnej w procesie fotosyntezy umoliwiaj czsteczki chlorofilu zgrupowane w tzw. fotoukadach, w stromie chloroplastu.
B. Produkcja ATP i NADPH jest rezultatem inicjowanej przez wiato wdrówki elektronów przez acuch przenoników oraz fotolizy wody.
C. W czasie reakcji fosforylacji cyklicznej, odbywajcej si w tylakoidach chloroplastów, zachodzi synteza ATP poczona z powstawaniem NADPH.
D. Wytworzone NADPH jest wykorzystywane w cyklu Calvina do syntezy cukru (aldehydu 3-fosfoglicerynowego), jako czynnik utleniajcy i jako ródo energii.
E. W cyklu Calvina przeksztacanie dwutlenku wgla w cukier (aldehyd 3-fosfoglicerynowy) rozpoczyna si przyczeniem czsteczki dwutlenku wgla do czsteczki piciowglowego zwizku organicznego.
Nr zadania 19. 20a) 20b) 21a) 21b) 22.
Maks. liczba pkt 2 1 1 1 1 2
Wypenia
zapodnione jajo
1 2
1 – pierwsze linienie 2 – drugie linienie
Wykonano dowiadczenie, którego celem byo zbadanie roli procesu transpiracji w transporcie wody u rolin. W soju z wod umieszczono kilka lici selera naciowego.
Na powierzchni wody naniesiono cienk warstw oleju i zaznaczono poziom wody. Sój umieszczono w ciepym pomieszczeniu. Po trzech godzinach zaobserwowano, e poziom wody w soju obniy si, co zilustrowano na poniszym rysunku.
Na podstawie: J. Chisholm, D. Beeson. Biologia. Wyd. Penta, Warszawa 1991.
a) Sformuuj hipotez badawcz potwierdzon wynikiem dowiadczenia.
...
b) Wyjanij znaczenie warstwy oleju na powierzchni wody w tym dowiadczeniu.
...
Zadanie 24. (1 pkt)
W tabeli zamieszczono dane dotyczce prdkoci przewodzenia wody w drewnie u wybranych grup rolin.
Grupa rolin Maksymalna prdko przewodzenia wody w drewnie (cm/min)
Iglaste (nagonasienne) 2
Drzewiaste dwulicienne 73
Zielne jedno- i dwulicienne 100
Na podstawie: E.P. Solomon, L.R. Berg, D.W. Martin, C.A. Ville, Biologia, Wyd. Multico, Warszawa 2007.
Wyjanij, czym uwarunkowana jest rónica w prdkoci przewodzenia wody u rolin iglastych i dwuliciennych. W odpowiedzi uwzgldnij rónice w budowie ich drewna.
...
warstwa oleju
po 3 godzinach dowiadczenia woda
blaszka liciowa
ogonek liciowy
Azot i potas wywieraj najwikszy wpyw na wysoko i jako plonów (zawarto sacharozy w korzeniach) buraków cukrowych. Badano wysoko plonów buraków cukrowych nawoonych dwoma rónymi dawkami azotu w zalenoci od odpowiednich dawek potasu.
Wyniki przedstawiono w tabeli.
Plony buraków cukrowych w t/ha przy dawkach azotu Ilo potasu (w formie K2O)
w kg/ha
120 kg/ha 180 kg/ha
bez potasu 50 51
80 53 55
160 56 58
240 58 60
Na podstawie: Buraki cukrowe, http://www.kali-gmbh.com.pl
Zadanie 25. (2 pkt)
Na podstawie powyszych danych narysuj diagram supkowy, ilustrujcy wpyw stosowanego nawoenia na wysoko plonów buraków cukrowych. Zastosuj jeden ukad wspórzdnych i ponisz legend.
Legenda: 120 kg/ha azotu 180 kg/ha azotu
Zadanie 26. (1 pkt)
Azot jest pierwiastkiem niezbdnym m.in. do wytwarzania chlorofilu u rolin.
Wyka zaleno midzy niedoborem azotu a nisk zawartoci sacharozy w korzeniach buraków cukrowych.
...
...
...
Nr zadania 23a) 23b) 24. 25. 26.
Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1
Wypenia
Przeprowadzono dowiadczenie, którego celem miao by sprawdzenie, czy podczas kiekowania zachodz w nasionach procesy metaboliczne. Termos napeniono kiekujcymi nasionami (ziarnami) pszenicy i szczelnie zamknito korkiem. W korku umieszczono termometr w sposób umoliwiajcy odczyt temperatury. Pomiary temperatury rejestrowano co 3 godziny w cigu 24 godzin trwania dowiadczenia. Stwierdzono stopniowy wzrost temperatury w próbie badawczej.
a) Podaj, jak powinna wyglda próba kontrolna do tego dowiadczenia.
...
...
b) Zaznacz bdn interpretacj wyników powyszego dowiadczenia.
A. W czasie kiekowania nasion wzrasta ilo wydzielanego ciepa.
B. W czasie kiekowania nasion wzrasta intensywno reakcji oddychania.
C. W czasie kiekowania nasion wzrasta intensywno przemian anabolicznych.
Zadanie 28. (3 pkt)
Na schemacie przedstawiono proces translacji.
Na podstawie: H. Krzanowska, A. omnicki, J. Rafiski, H. Szarski, J. Szymura, Zarys mechanizmów ewolucji, PWN, Warszawa 2002.
Na podstawie analizy schematu i wasnej wiedzy wykonaj ponisze polecenia.
a) Oce prawdziwo zda dotyczcych procesu translacji. Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli liter P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub liter F, jeli zdanie jest faszywe.
P/F 1. Kady tRNA posiada wolny koniec, do którego przyczany jest aminokwas.
2. Kolejno kodonów na mRNA decyduje o kolejnoci aminokwasów w wytwarzanym biaku.
3. Proces translacji zachodzi w jdrze komórkowym.
b) Podaj zestawienie nukleotydów w antykodonie tRNA przenoszcym tyrozyn (Tyr).
...
c) Podaj znaczenie obecnoci porów w otoczce jdrowej dla procesu translacji.
Wikszo genów eukariotycznych jest podzielona na eksony i introny.
Napisz, czy mutacja w obrbie intronu okrelonego genu, która nie wpywa na sposób jego wycinania, moe prowadzi do zmiany waciwoci biaka kodowanego przez ten gen. Odpowied uzasadnij.
...
...
...
Zadanie 30. (2 pkt)
Stwierdzono, e pewien organizm jest heterozygot Aa wzgldem jednej z cech, a drug
cech warunkowan przez allel B posiada w formie dominujcej. Nie wiadomo jednak, czy pod wzgldem tej cechy jest homozygot, czy heterozygot. Obie cechy dziedzicz si
jednogenowo i niezalenie.
a) Zapisz wszystkie moliwe genotypy opisanego organizmu.
...
b) Zaznacz takie zestawienie genotypów obojga rodziców, których cae potomstwo bdzie miao cechy organizmu opisanego w tekcie. Uzasadnij odpowied , rozwizujc odpowiedni krzyówk genetyczn.
Genotypy rodziców Krzyówka A. aaBb, aaBb
B. aaBb, AaBB C. aabb, AAbb D. aaBb, AABB
Zadanie 31. (1 pkt)
Poniej przedstawiono fragment rodowodu, obrazujcy pojawianie si u ludzi pewnej choroby, determinowanej przez allel recesywny.
Na podstawie analizy schematu okrel, czy allel warunkujcy t chorob jest sprzony z pci. Odpowied uzasadnij.
...
...
...
Nr zadania 27a) 27b) 28a) 28b) 28c) 29. 30a) 30b) 31.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Wypenia
Myszy o genotypie ByB maj sier ót, a myszy o genotypie BB – sier czarn. Allel By wpywa jednoczenie na przeywalno zarodków i w ukadzie homozygotycznym ByBy jest letalny (myszy o tym genotypie gin przed urodzeniem). Uznaje si, e zalenie od cechy fenotypowej, na któr wpywa, allel By moe wykazywa waciwoci dominujce lub recesywne w stosunku do allelu B.
Na podstawie: P.C. Winter, G.I. Hickey, H.L. Fletcher, Krótkie wykady. Genetyka, PWN, Warszawa 2006.
a) Podaj stosunek liczbowy ywych myszy ótych i czarnych w potomstwie krzyówki myszy ótych.
myszy óte : myszy czarne – ... : ...
b) Okrel, ze wzgldu na któr cech allel By jest recesywny. Odpowied uzasadnij.
...
...
...
Zadanie 33. (1 pkt)
Na wykresie przedstawiono uprawy GMO na wiecie w latach 1996-2006.
http://www.biotechnolog.pl/gmo-15.htm/2010.
Na podstawie wykresu okrel tendencj zmian powierzchni upraw GMO na wiecie i podaj prawdopodobn jej przyczyn.
...
...
W wielu hodowlach do celów gospodarczych i laboratoryjnych stosuje si krzyowanie zwierzt blisko ze sob spokrewnionych, czyli tzw. chów wsobny. O ile przynosi ono korzyci hodowcom, o tyle w warunkach naturalnych jest to zjawisko niekorzystne dla zwierzt.
a) Przedstaw zalet kojarzenia krewniaczego w hodowli zwierzt.
...
...
b) Uzasadnij, e w warunkach naturalnych krzyowanie si osobników blisko spokrewnionych jest zjawiskiem niekorzystnym wród zwierzt.
...
...
...
Zadanie 35. (1 pkt)
Przeprowadzono dowiadczenie dotyczce wzajemnych stosunków midzy populacjami dwóch gatunków orzsków (gatunek 1 i gatunek 2). Orzski z gatunku 2 poloway na przedstawicieli gatunku 1. Zastosowano dwa warianty dowiadczenia (hodowla A i hodowla B), w których obserwowano zmiany liczebnoci populacji obu gatunków w zalenoci od tego, czy ofiary znajdoway schronienie, czy te nie.
Na rysunkach przedstawiono wyniki obu wariantów opisanego dowiadczenia.
Na podstawie: J.H. Postlethwait, J.H. Hopson, R.C. Vernes, Biology. Bringing science to life, Oxford 1991.
Opisz zmiany liczebnoci populacji drapienych orzsków tylko w tym dowiadczeniu, w którym ofiary nie znalazy schronienia. Uwzgldnij przyczyny i skutki tych zmian.
...
...
...
...
Nr zadania 32a) 32b) 33. 34a) 34b) 35.
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1
Wypenia
Dzicio duy wystpuje w lasach i parkach, w caej Europie. eruje, wydobywajc owady, ich larwy i poczwarki spod kory starych drzew. W okresie zimowym odywia si te
nasionami, np. sosny.
Podaj dwa poziomy troficzne w acuchu pokarmowym, do których mona zaliczy
dzicioa duego.
1. ... 2. ...
Zadanie 37. (1 pkt)
W naturze dwa gatunki paki – wskolistna i szerokolistna – róni si miejscem wystpowania w zbiornikach wodnych. Paka wskolistna ronie zawsze w gbszej wodzie ni paka szerokolistna. Przeprowadzono eksperyment, który wykaza, e paka szerokolistna posadzona osobno nie ronie w wodzie gbokiej. Natomiast paka wskolistna posadzona osobno ronie dobrze zarówno w wodzie pytkiej, jak i gbokiej.
Na podstawie: http:/www.wsipnet.pl/serwisy/prnaucz/gbxxir.pdf/
Na podstawie powyszych informacji sformuuj wniosek dotyczcy wpywu konkurencji midzygatunkowej na nisz ekologiczn paki wskolistnej.
...
...
...
Zadanie 38. (1 pkt)
W styczniu 2010 roku opublikowano wyniki bada polskich paleontologów, którzy odkryli skamieniaoci i odciski stóp tetrapodów (uznawanych za przodków krgowców ldowych), starszych o okoo 18 milionów lat od najstarszych tego typu skamieniaoci, znanych w nauce. Powszechnie uwaa si, e tetrapody wyewoluoway z ryb poprzez stadium przejciowe w postaci elpistostegidów (grupa kopalnych ryb trzonopetwych). Przedstawiciel tych zwierzt posiada petwy piersiowe, które zginay si w poowie, umoliwiajc mu czoganie si na ldzie. Polskie znalezisko jest starsze od skamieniaoci elpistostegidów o okoo 10 milionów lat.
Na podstawie: http://fakty.interia.pl/nauka/news/, http://www.radio.kielce.pl
Czy w wietle przedstawionych informacji mona uzna elpistostegidy za przodków tetrapodów? Swoj opini uzasadnij jednym argumentem.
...
...
...
Nr zadania 36. 37. 38.
