Kontrola i nadzór
KONTROLA
Definicja:
- Badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanym;
- Ustalenia przyczyn oraz zakresu rozbieżności;
- Przekazanie wyników kontroli podmiotowi
kontrolowanemu.
KONTROLA
MIERNIKI KONTROLI:
- Legalność;
- Celowość;
- Rzetelność;
- Gospodarność.
KONTROLA
Różnorodność kryteriów kontroli jest związana z różnorodnością kontroli
- Prawodawca pozostawia wykładnię tych pojęć podmiotom kontrolującym.
Tendencją było ograniczenie kryteriów kontroli, tak aby ograniczyć niejasność ich
sformułowania.
KONTROLA
KONTROLA PRAWNA Kontrola regulowana prawem
- Kontroli tej podawani są wszyscy obywatele oraz administracja publiczna
- Kontrola ta ma szeroki zasięg A. przedmiotowy
B. podmiotowy
KONTROLA
Administracja publiczna, a kontrola:
- Administracja publiczna może być:
A. Kontrolowanym;
B. Kontrolującym.
KONTROLA
Cel kontroli:
- Zwiększenie sprawności administracji publicznej;
- Minimalizowanie zjawisk patologicznych w administracji publicznej;
- Prewencyjne zapobieganie powstanie tych
zjawisk.
KONTROLA
Treść działania kontrolnego:
- Ustalenie zasięgu i przyczyn rozbieżności pomiędzy stanem istniejącym a stanem postulowanym.
Stanem istniejącym (kontrolowanym) może być:
A. Stan faktyczny;
B. Stan prawny.
KONTROLA
Przedmiotem działania jest:
- Sposób prowadzenia działań;
- Efekty działań.
KONTROLA
Kontrola powinna zakończyć się przekazaniem wyników kontroli podmiotowi
kontrolowanemu.
- W celu wyeliminowania rozbieżności – podmiot kontrolujący nie może samodzielnie
wyeliminować tych rozbieżności.
KONTROLA
- Problem ingerencji podmiotu kontrolującego.
Kontrola czysta:
- Oznacza brak bezpośredniego wpływu na działalność kontrolowanego.
Ingerencja:
- Powinna być oparta na wyraźnej podstawie
prawnej.
KONTROLA
PODMIOT KONTROLI:
- Kontrola zewnętrzna – prowadzona przez podmioty spoza administracji pub.
- Kontrola wewnętrzna – prowadzona przez
podmioty w strukturze administracji pub.
KONTROLA
Kontrola sprawowana przez społeczeństwo:
- Wykonywana przez obywateli – kontrola społeczna;
- Wykonywana przez przedstawicieli
społeczeństwa – kontrola parlamentarna,
podobnie kontrola sprawowana przez OSiK jst.
KONTROLA
Kontrola może być sprawowana przez:
- Sprawowana przez sądy administracyjne;
- Sprawowane przez organy administracji publicznej (Prezes NIK);
- Kontrola prokuratorska;
- Kontrola RPO.
KONTROLA
Kontrola sprawowana przez organy wewnątrz adm. pub.
- np. kontrola sprawowana przez inspekcje powoływane w ramach pionów
organizacyjnych lub pomiędzy tymi pionami.
KONTROLA
Zakres kontroli:
- Kontrola zupełna – obejmuje wszystkie działania jednostki kontrolowanej;
- Kontrola ograniczona – dotyczy konkretnego działania jednostki kontrolowanej.
Kontrola ograniczona to np.:
1. Kontrola decyzji administracyjnej;
2. Wg określonej kategorii wykonywanych działań.
KONTROLA
Wg. czasu wykonywania kontroli:
- Kontrola wstępna – ex ante – ma prewencyjne znaczenie;
- Kontrola faktyczna – jest podejmowana równolegle;
- Kontrola następcza – ex post – po zakończeniu
czynności kontrolowanej.
KONTROLA
Wg. inicjatywy przeprowadzonej kontroli:
- Kontrola przeprowadzona z urzędu;
- Kontrola przeprowadzona na wniosek innego podmiotu – np. uruchomiona w ramach
kontroli społecznej – inicjatywna obywateli w
zakresie rozpoczęcia kontroli.
KONTROLA
Cechy kontroli:
- Bezstronność – obiektywność – np. najlepiej jest widoczna w przypadku kontroli sądowej Bezstronność jest związana np. z brakiem
odpowiedzialności organu kontrolującego za
działania organu kontrolowanego
KONTROLA
Cechy kontroli:
- Fachowość – kontrolujący powinien mieć
większą wiedzę / doświadczenie niż podmiot kontrolowany.
Z tej przyczyny kontrola społeczna jest jedynie
inicjowana przez obywateli, a nie przez nich
przeprowadzona.
KONTROLA
Cechy kontroli:
- Efektywność – prawodawca powinien określić instrumenty służące prowadzeniu efektywnej kontroli.
W tym przypadku – zbyt duży zakres tych
instrumentów prowadzi do zmiany kontroli w
nadzór.
KONTROLA
Cechy kontroli
- Proporcjonalna – kontrola nie powinna
uniemożliwiać bieżącego działania podmiotu
kontrolowanego.
KONTROLA
Kontrola parlamentarna:
- Kontrola Sejmu nad rządem – polityczny charakter.
W trakcie:
1. Debaty budżetowej;
2. Udzielania rządowi absolutorium;
3. Prac komisji sejmowych;
4. Działalności poszczególnych posłów.
KONTROLA
Kontrola sprawowana przez NIK:
- Prezes NIK ma obowiązek przedkładać Sejmowi – informacji o wynikach
przeprowadzonych kontroli.
- Organy administracji rządowej / samorządowej
są obowiązane do współpracy z NIK.
KONTROLA
Kontrola sprawowana przez NIK:
- Kontrola jest wykonywana w toku
postępowania kontrolowanego określonego w ustawie o NIK
- NIK przekazuje kierownikowi jednostki
kontrolowanej / jednostki nadrzędnej
wniosków pokontrolnych.
KONTROLA
Kontrola sądów i trybunałów:
- Sądy administracyjne;
- Sądy i trybunały.
Kontrola aktów normatywnych;
Kontrola organów administracji publicznej.
KONTROLA
Kontrola prokuratorska:
- Udział prokuratora w postępowaniu administracyjnym.
- Udział prokuratora w postępowaniu
sądowo-administracyjnym
KONTROLA
Kontrola sprawowana przez RPO
- Kontrola związana z naruszeniem praw / wolności człowieka
RPO może:
- Żądać wszczęcia postępowań;
- Wnieść skargę do sądu administracyjnego;
NADZÓR
Definicja:
Nadzór obejmuje:
1. Kontrolę;
2. Połączoną z pomocą, modyfikacją działań
podmiotu nadzorowanego.
NADZÓR
Podział nadzoru ze względu na:
- Podmiot nadzorujący;
- Podmiot nadzorowany.
Nadzór obejmuje:
1. Nadzór nad administracją rządową;
2. Nadzór nad działalnością jst;
3. Nadzór policyjny.
NADZÓR
Ad. 1 Nadzór nad administracją rządową - adm. rząd. – jest zcentralizowna
- Układy nadrzędności / podporządkowania są ujęte w formie nadzoru hierarchicznego –
nazywanego inaczej kierownictwem
NADZÓR
ad. 2 Nadzór nad działalnością jst.
- Samodzielność prawna jst;
- Ograniczenie samodzielności przez prawo.
Swoistość tego nadzoru - Nadzór weryfikacyjny;
- Kryterium nadzoru – zgodność z prawem
NADZÓR
ad. 2 Nadzór nad działalnością jst. C.D.
Organy nadzoru:
- Prezes RM - Wojewoda - RIO
Organy spełniające funkcje nadzorcze:
- Sejm
- Minister właściwy ds. adm. pub.
