"Unsere grossen Wörter : Das Alte Testament zu Themen dieser Jahre", Norbert Lohfink, Freiburg-Basel-Wien 1977 : [recenzja]

Józef Wiesław Rosłon

"Unsere grossen Wörter : Das Alte

Testament zu Themen dieser Jahre",

Norbert Lohfink,

Freiburg-Basel-Wien 1977 : [recenzja]

Collectanea Theologica 49/4, 214-215

214

rodzajash niezw ykłych opowieści, o niezw ykłych „mężach Bożych” w po­ gaństw ie jak A p o l o n i u s z z T i a n y , legendach osnutych wokół ich narodzin, życia i śm ierci, porównuje form ę tych opowiadań z relacjam i cudownym i w Starym i w N ow ym Testam encie, znajduje analogie w sposobie opowiadania, środowisku (kult bóstw, przejaw religijnych nadziei i tęsknot za nieśm iertelnością) i celu (wypowiedzenie w ludzkim języku przeżycia rzeczyw istości Bożej na tym św iecie, nadanie niezwykłego charakteru czczonej osobistości).

N asuw a się w niosek o m ałej oryginalności cudów biblijnych. Między cudam i Starego i N ow ego Testam entu jest różnica istotna. Pierw sze ukazują w kraczanie św iata Bożego w ludzką codzienną rzeczywistość, ukazują Jego potęgę i w yw ołują w iarę w Niego. Natom iast drugie m ają o w iele trudniejsze zadanie: uzasadnić roszczenia do tego, że człowiek Jezus Chrystus był Synem Bożym i to w środowisku ściśle m onoteistycznym , żydowskim . Jak mogło dojść do powstania tego rodzaju św iadectw a, dowiadujem y się z trzeciego rozdziału podającego w spółczesne zasady krytycznej herm eneutyki i egzegezy: problem synoptyczny, historię redakcji i metodę historyczno-krytyczną. W następnym rozdziale podano przykładowo egzegezę w spółczesną w ybranych opisów cudów: uleczenie ucha sługi arcykapłańskiego, uzdrowienie chromego w K afam aum , uw olnienie opętanego w Gerazie i uzdrowienie niewidom ego od urodzenia. W każdym wypadku autor stara się w ydobyć istotną m yśl zbawczego orędzia ew angelicznego, stosując po katolicku pojęte odm itologizo­ w anie tekstu przy pomocy krytycznych metod egzegetycznych. W ostatnim rozdziale dochodzi się do wniosku, że cuda stanow iły n ie istotną treść obja­ w ienia (posłannictwa zbawczego), lecz środek łatw iejszego przekazania go, nie sam ą budowę, lecz rusztow anie przy wznoszeniu budowy. Autor rozważa je w odniesieniu do języka B iblii, do prawa naturalnego, w Ich funkcji kerygm atycznej i charakterze znaków, w odniesieniu do kw estii historycznoś- ci i historycznego uw arunkow ania Objawienia. Ostateczny wniosek: dzisiaj do w yrażenia rzeczyw istości Bożej m usim y szukać innych środków, lecz w artość w ypow iedzi o cudach pozostaje, gdy się je interpretuje pod kątem w idzenia ich roli i zadania, jakie m iały w ypełnić w obec wiary.

o. Józef W ie sła w Rosłon OFMConv., Warszawa Norbert LOHFINK, Unsere grossen Wörter. Das A l te Testam ent zu Themen

dieser Jahre, Freiburg-B asel-W ien 1977, Verlag Herder, s. 254.

Autor, znany biblista i ekspert soborowy, wykładowca w Papieskim Instytucie B iblijnym (1966—1970), w San Francisco, B erkeley i Toronto, obecnie profesor egzegezy Starego Testam entu w Sankt Georgen w e Frank­ furcie nad Menem, redaktor czasopisma „Biblica” (Rzym), usprawiedliw ia tytuł niniejszej książki — Nasze w ielkie słowa — osobistym przeżyciem zmian, jakich doznało w iele term inów niem ieckich w czasie jego bytności poza kra­ jem. Treść w ielu słów wzbogaciła się w ostatnim dziesiątku lat. Te wyrazy, zdawać by się mogło, pow szechnie znane i używane, staw iają przede w szyst­ kim przed m łodszym pokoleniem problem y, na które odpowiedzi można i trzeba szukać, analizując je w św ietle autentycznych m yśli hiblijnych, bo w zięte zostały z Pism a św iętego.

Książka stanow i ow oc w ielu w ykładów N. L o h f i n k a , po części już publikowanych w zbiorach Das Siegeslied am Schilfmeer (1964) ł Bibelaus­

legung im Wandel (1967), ale powtórzone zostały w nieco innym , nowym

ujęciu. „W ielkimi słow am i” jest piętnaście słów -tem atów , stanow iących hasła żyw o oddziałujące na w spółczesne życie religijne, a jednocześnie będące kardynalnym i pojęciam i w teologii biblijnej. Rozważane tu są w nurcie odpowiednich tradycji i dokumentów, z których się w yw odzą (deuteronomicz- nej, kapłańskiej, jahw istycznej) i w św ietle Nowego Testamentu, zgodnie

R E C E N Z J E

₂₁₅

z założeniem dobitnie podkreślanym przez L o h f i n k a w herm eneutyce biblijnej, że Stary i N ow y Testam ent przy egzegezie należy brać łącznie jako jedną całość.

Oto te słow a-hasła : Jedność — Pluralizm — Panowanie — Podział w ła d z y — Dzieje zbaw cze — Uwolnienie — Lud B o ż y — Bóg — Proje kcje chorego —

Wzrost — Przyszłość — Czas w o ln y — Przemoc — Miłość — Charyzm at.

Przy każdym z tych zagadnień autor ukazuje, jak z problemem radził sobie i jak go pojm ował człowiek w społeczności wybranych, w Izraelu, następnie jaką postaw ę proponowało w danej k w estii chrześcijaństw o i wreszcie, co my w spółcześnie z tego m ożemy w ziąć dla rozw iązyw ania w łasnych trudności, podchodząc do słowa Bożego egzystencjalnie, gdy w słuchujem y się w nie, jako w prost do nas skierowane, ale jednocześnie troszczymy się o w łaściw e jego zrozumienie, uzbrojeni w e w szystkie instrum enty współczesnej krytyki biblijnej, naukowego narzędzia odczytyw ania m yśli starożytnego autora natchnionego.

Na końcu podana została literatura w oparciu o w ykłady opublikowane już na te tem aty przez N. L o h f i n k a . Książka przedstawia problematykę również i dla nas aktualną i godną przem yślenia.

o. Józef W iesław Rosion OFMConv., W arszawa R alf SCHWARZER (red.), Beraterlexikon. Ein praktisches Nachschlagewerk

für Erziehung und Unterricht, M ünchen 1977, K ö s e l- Verlag, s. 252.

Opracowanie poradnika dla w ych ow aw ców w ydaje się przedsięwzięciem szczególnie trudnym. Podkreśla w e w stępie redaktor om awianego poradnika R alf S c h w a r z e r . Trudność leży przede w szystkim w tym, że poradnik dotyczy dziedziny mało opracowanej od strony naukowej. Nauka o porad­ n ictw ie jest dyscypliną dopiero rodzącą się. Można w niej dostrzec dwie tendencje, a m ianow icie bardziej pedagogiczno-szkolną oraz bardziej socjal­ no-,pedagogiczną. Praca o charakterze encyklopedycznym powinna łączyć te dwie koncepcje. Ważnym jest także przy om awianiu haseł, aby nie faw oryzow ać jakiegoś określonego kierunku pedagogiczno-psychologicznego.

Omawiana publikacja podaje przede w szystkim rzeczową inform ację i propozycję rozwiązań czy też pom ocy w poszczególnych wypadkach. W 71 hasłach podane zostały inform acje odnośnie do pytań na temat diagnozy, poradnictwa, terapii w szkole i innych placów kach w ychow aw czych. Poradnik ten przeznaczony jest dla przygotowujących się i już pracujących w poradnic­ tw ie pedagogiczno-,psychologicznym. Warto tu podkreślić, że w RFN przew i­ dziano na lata 1975—1985 potrojenie liczby psychologów. Liczba natom iast nauczycieli pracujących w poradnictwie ma wzrosnąć sześciokrotnie.

Zgodnie ze sw ym charakterem encyklopedycznym nasz poradnik om awia poszczególne hasła w porządku alfabetycznym . Każde hasło zawiera najpierw określenie pojęcia, a następnie inform acje, które m ają pomóc w poradnictwie. Dla pogłębienia wiadom ości podano po każdym haśle liczną literaturę.

Trudno w krótkim om ówieniu podać charakterystykę pracy, której lista

autorów obejm uje 35 nazwisk. W szyscy autorzy są pracownikami naukowym i

na w yższych uczelniach i kom petentnym i fachowcam i w poruszanej tem atyce. Dla ilustracji om ówim y dwa hasła, a m ianow icie agresję i terapię opartą o grę, zabawę.

Agresja została określona jako rodzaj zachowania, który może innym wyrządzić szkodę (osobom lub rzeczom), osłabić i wprowadzić lęk. W_ tym w łaśn ie leży biologiczne lub psychologiczne znaczenie agresji. ^ Wyróżnia się dw ie grupy agresji, a m ianow icie agresywność w yw ołaną złością, gniewem oraz agresywność instrumentalną.

Pierw sza form a postępow ania agresywnego jest zw ykle bezpośrednią teak cją na prowokację (np. groźby). Wyraża się w takich stanach jak znie­