ZATRUCIA U NASTOLATKÓW
Dr n. med. Katarzyna Plewa
Informacje ogólne na temat zatruć
Stan owią potencjalną przyczynę nagłego zatrzymania krążenia;
U starszych dzieci najczęściej mamy do czynienia z zatruciami świadomymi, samobójczymi oraz z przedawkowania, a w przypadku małych dzieci zatruciami przypadkowymi;
Najczęstsze przyczyny zatruć to narkotyki i alkohol, leki, środki gospodarstwa domowego;
Należy pamiętać o substancjach psychoaktywnych (narkotyki, leki, zioła, grzyby, „dopalacze” ) stosowanych w celach stymulujących lub odurzających;
Częstą przyczyną zgonów u zatrutych osób jest utrata przytomności z wtórnym bezdechem oraz zaburzenia układu krążenia;
Należy zwrócić uwagę na zaburzenia pH, elektrolitowe, środki działające na ośrodki oddechowe.
Zasady postępowania leczniczego w ostrych zatruciach
1.Przerwanie trwającego narażenia (wyniesienie chorego ze skażonej atmosfery, zdjęcie skażonej odzieży, zmycie skóry)
2.Podtrzymanie podstawowych funkcji życiowych
3. Usunięcie trucizny z miejsca wchłaniania
(prowokowanie wymiotów, płukanie żołądka, węgiel aktywowany, środki przeczyszczające, płukanie jelit, forsowna diureza, hemoperfuzja, hemodializa)
4. Przyśpieszenie eliminacji trucizny z organizmu
5. Stosowanie odtrutek
Postępowanie wstępne :
Oceń oddech i saturację - udrożnij drogi oddechowe
Oceń stan świadomości
Monitoruj funkcje życiowe: czynność serca, ciśnienie tętnicze, saturację, temperaturę, gazometrię, pH
Załóż 2 dojścia dożylne lub doszpikowe
Postaraj się pogłębić wywiad od członków pogotowia ratunkowego, rodziny, świadków zdarzenia
Wykonaj podstawowe badania laboratoryjne oraz toksykologiczne
Zastosuj leczenie objawowe
Rozpocznij dekontaminację : wymioty, płukanie żołądka, przyspieszony pasaż jelitowy, węgiel aktywowany 1g/kg masy ciała
W przypadku zaburzeń świadomości, oddychania, odruchów obronnych rozważ intubację przed dekontaminacją
Monitoruj stan chorego
Rozważ podanie swoistych odtrutek
Poproś o konsultację toksykologiczną, anestezjologiczną, kardiologiczna, inną
W przypadku nagłego zatrzymania krążenia rozważ potencjalnie odwracalne przyczyny
Prowokowanie wymiotów
Wykonujemy bezpośrednio po spożyciu trucizny, u przytomnego pacjenta.
Bezwzględnie przeciwskazane jest po spożyciu
substancji żrących lub węglowodorów;
Przeciwwskazania do podawania węgla lekarskiego
Węgiel lekarski jest odtrutką nieswoistą.
Są jednak sytuacje kiedy jego podawanie jest przeciwskazane. Nie stosujemy go w przypadku zatruć kwasami i zasadami, niedrożności jelit, przy zaparciach, przy zatruciu jonami Fe
2+i innymi metalami
ciężkimi, jodem, bromem, potasem, litem,
alkoholami.
Płukanie żołądka
Polega na wprowadzeniu sondy do żołądka i
naprzemiennym podawaniu i aspirowaniu małych objętości płynu, wody lub soli fizjologicznej w celu usunięcia trucizny obecnej w żołądku
Wykonujemy je do 60 minut od zatrucia
pacjenci z zaburzeniami świadomości i osłabieniem odruchów gardłowych powinni być przed zabiegiem zaintubowani
przeciwskazane po spożyciu węglowodorów (duże
ryzyka aspiracji), substancji żrących, po przebytych
niedawno operacjach przewodu pokarmowego
Zespoły specyficznych objawów klinicznych (toksydromy)
1. Zespół cholinergiczny
Spowodowany nadmiernym pobudzeniem
przywspółczulnego układu nerwowego. Dochodzi do zwiększenia ilości wydzielanej Acetylocholiny.
Objawami zespołu są:obfite ślinienie, łzawienie, wąskie źrenice, nietrzymanie moczu i stolca, bradykardia, skurcz oskrzeli, nadmierne wydzielanie oskrzelowe;
Drżenia mięśniowe, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia świadomości, drgawki;
Może być spowodowany przez związki
fosforoorganiczne, karbaminiany, gazy bojowe, pilokarpinę
Zespoły specyficznych objawów klinicznych (toksydromy)
2. Zespół cholinolityczny
-zespół objawów klinicznych wynikających z kompetycyjnego blokowania przez ksenobiotyk działania acetylocholiny na receptory muskarynowe i nikotynowe
- objawami klinicznymi w tym zespole są: szerokie źrenice, suchość śluzówek i skóry, zaczerwienienie skóry, wzrost temperatury, pobudzenie i halucynacje
Ksenobiotykami, które wywołują ten zespół są: atropina,
bieluń dziędzierzawa, lulek czarny, pokrzyk wilcza jagoda, leki p/histaminowe, trójpierścieniowe leki p/depresyjne
Jako odtrutkę specyficzną stosuje się salicylan fizostygminy
Zespoły specyficznych objawów klinicznych (toksydromy)
3. Zespół sympatykomimetyczny
Wynika z bardzo silnego pobudzenia układu współczulnego
-objawami zespołu są:szerokie źrenice, skurcz naczyń krwionośnych, wzrost ciśnienia
tętniczego, przyśpieszenie akcji serca,
wzmożona potliwość, pobudznie, halucynacje, hipertemia
- ksenobiotyki powodujace ten zespół: kokaina,
amfetamina, efedryna, ekstazy, LSD, kofeina
Zespoły specyficznych objawów klinicznych (toksydromy)
4. Zespół serotoninowy
-zespół różnorodnych objawów wynikających z pobudzenia przekaźnictwa serotoninergicznego w Ośrodkowym Układzie Nerwowym i tkankach obwodowych
- objawy, które występuja w tym zespole to dezorientacja, splatanie, pobudzenie, śpiączka, hipertermia, wzmożona potliwość, tachykardia, tachypnoe, rozszerzenie źrenic, mioklonie, wzmożenie odruchów ścięgnistych, sztywność mięśniowa, drżenia, ataksja, zab. koordynacji ruchów ;
-ksenobiotyki wywołujace ten zespół to: selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny( SSRI), inhibitory
monoaminooksydazy, lewodopa, bromokryptyna, amantydyna, buspiron
Zespoły specyficznych objawów klinicznych (toksydromy)
5. Zespół opioidowy/narkotyczny
-objawami są: wąskie szpilkowate źrenice, depresja OUN, hipowentylacja, obniżone ciśnienie tętnicze, osłabienie odruchów ścięgnistych, zaburzenia świadomości, śpiączka
-ksenobiotyki, które wywołują ten zespół to
leki nasenne, barbiturany, benzodwuazepiny,
opioidy
Substancja trująca -odtrutka
Paracetamol- N acetylocysteina
Pestycydy fosforoorganiczne, karbaminiany- atropina, obidoksym
Glikol metylenowy, metanol- etanol
Benzodwuazepiny- Flumazenil
Beta-blokery, antagoniści wapnia, leki hipoglikemizujące- glukagon
Opioidy- nalokson
Metale ciężkie- dimerkaprol BAL
Żelaz0- deferoksamina
Ołów-wersenian wapniowo-disodowy
Muchomor sromotnikowy- penicylina krystaliczna