• Nie Znaleziono Wyników

""Irydion" jako dramat psychiczny. Studyum literackie", E. Zorjan, Lwów 1912 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share """Irydion" jako dramat psychiczny. Studyum literackie", E. Zorjan, Lwów 1912 : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Stanisław Łempicki

""Irydion" jako dramat psychiczny.

Studyum literackie", E. Zorjan, Lwów

1912 : [recenzja]

Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce

literatury polskiej 11/1/4, 230-231

(2)

2 3 0 Recenzye i spraw ozdania.

wojowa nie przedstawia się czytelnikowi jasno, utworów się nawet nie wymienia, łączy się nieraz rzeczy rozbieżne. Z innych usterek wym ie­ niamy: parę drobnych błędów rzeczowych, ogromną przesadę w stawia­ niu Krasińskiego ponad wszystkimi innymi wieszczami jako „najbardziej polskiego“ (str. 10, 14 i 26), za długi wywód o słowianofilstwie, parę gramatycznych uchybień. Poza tem dziełko to godne polecenia.

Lwów.

Stanisław Łempicki.

Z o rja n E.. Irydion jako dramat psychiczny. Studyum literackie.

We Lwowie. Nakł. Księgarni Zienkowicza i Chęcińskiego. 1912.

δ-о., s. 53.

Autorowi chodziło w wymienionej pracy o rozważenie arcydzieła Krasińskiego z tej strony, która istotnie dotychczas może nie całkiem wyczerpująco przez krytykę poruszoną została ; ma tu p. Z. na myśli „ludzką naturę bohaterów poem atu“, ich walki psychiczne, kolizye idei z uczuciami ludzkiemi, z sercem. „Irydion“, zdaniem krytyków i samego poety, jest przedewszystkiem dramatem idei, idee się tam więcej ruszają, aniżeli ludzie ; autor omawianego studyum nie przeczy temu, lecz za­ znacza słusznie, że poemat ten „nie jest tragedyą abstrakcyi, że jego aktorzy żyją, oddychają piersią ludzką, ludzkie mają serca i do serc naszych silnie przemawiają“. „Ze wszystkich dzieł Krasińskiego“ pisze Zorjan „Irydion ma najsilniej rozwiniętą stronę psychiczną, najwięcej tam spotykamy ludzi z krwi i kości. Idee władają tymi ludźmi silnie, lecz człowieczeństwa w nich nie zacierają“. Zapatrywaniu temu nie możemy zaprzeczyć. Wsłuchać się w bijące po ludzku tętno serc tych ludzi, wczuć się w ich dusze, gdy słabną i chwieją się pod brzemieniem walk, wydobyć z bohatera elementy blizkiego nam człowieczeństwa i wskazać ich piękno, urok nieprzeparty — oto zadanie studyum p. Z., napisanego z dużem zacięciem literackiem, z wielką swadą językową, nieraz porywająco. Trzy postaci (Irydion, Elsinoe, Kornelia), najpięk­ niejsze w poemacie, analizuje autor, uwydatniając z niemałą przenikli­ w ością psychologiczną (w miarę rozwoju akcyi) wszystkie owe momenty,

edy natura ludzka, czująca, spragniona indywidualnego szczęścia, pełna w łasnych namiętności, bólów, targania się... odzywa się „wówczas, gdy dokoła wre walka zacięta o życie m ilionów “. Chwile „upadku“, w któ­ rych hart ducha Irydionowego mdleje, a marzenie, tkliwość, liryzm ogarnia bohatera, rozpatrywa p. Z. kolejno, dochodząc niekiedy do wyników bardzo zajmujących, chwytając bystro bardzo delikatne nawet, wymykające się odcienie uczucia ; zwrócono też uwagę na psychologię postaci pomniejszych (Alexandra, Heliogabala, Simeona, Mammei). Jeden

(3)

Recenzye i spraw ozdania. 2 3 ł

tylko M assynissa — przyznaje p. Z. — „nie jest człowiekiem i nic ludz­ kiego w sobie nie ma“.

Temat traktowany »po literacku«, a więc bez pretensyi do nau­ kowego aparatu. Wszelako, dziełko to nie powinno przejść bez uwagi, gdyż w literaturze o »Irydionie« nie będzie ono ostatniem. Krasiński-; psycholog zyskuje dzięki p. Z. niemało.

Lwów.

Stanisław Lempicki.

R zepecka H e le n a: Kim jest Zygmunt Krasiński? Ku uczczeniu

wieszcza w setną rocznicę urodzin napisała... Poznań, 1912. Na­

kładem i czcionkami Drukarni i Księgarni św. Wojciecha 8°, s. 64.

Ruchliwy komitet poznański jubileuszu Krasińskiego wydał śwież© broszurkę p. Rzepeckiej, mającą posłużyć komitetom prowincyonalnyru, urządzającym obchody ku czci poety, za materyał do odczytów. Autorka przytacza najważniejsze momenty z życia poety, poświęcając więcej miejsca młodości K-o, — przyczem zwraca głównie uwagę na stosunek poety dla ojca, — krócej natomiast załatwia się z dalszemi łatami. Z utworów uwzględnia tylko najważniejsze (Nieboska komedyę, Irydiona, Przedświt i Psalmy przyszłości), uwydatniając ich myśl przewodnią i znaczenie; w ostatnim wreszcie ustępie odpowiada na pytanie, kim jest Krasiński. Zaletą książeczki jest zręczne opanowanie przedmiotu i odpowiednie zastosowanie opowiadania do pojęć słuchaczy i czytelni­ ków (sfer mieszczańskich i ludu). Wyjątków z pism poety jest stosu n ­ kowo mało, autorka jednak odsyła w kilku miejscach książeczki do mo­ kotowskiego wydania dzieł Krasińskiego. Do książeczki dodane są cztery ryciny: Wincentego Krasińskiego, Maryi Krasińskiej, poety samego według Ary Scheffera i Elżbiety Krasińskiej według Franciszka Winterhaltera1.

Lwów. W iktor Hahn.

B alicki A ntoni E u zeb iu sz: Zygmunt Krasiński. W setną rocznicę

urodzin. Kraków, W ydawnictwo Komitetu ku czci Zygm. Krasiń­

skiego. Spółka W ydawnicza Polska, 1912, 8°, s. 80.

Wychodząc ze słusznego przekonania, że książeczka popularńa o Krasińskim powinna przedewszystkiem uprzystępnić szerszym warstwom znajomość jego dzieł, poświęca autor wymienionej w nagłówku książki główną uwagę najważniejszym poematom K-o, zachowując w podawaniu szczegółów biograficznych należytą miarę: mimoto kreśli wizerunek po­ ety wyraziście, uwypuklając główne jego cechy. Bardzo dobrze

Cytaty

Powiązane dokumenty

lej niż Payen, k tó ry problem atykę h i­ storyczną skoncentrow ał w pierwszym rozdziale swej książki, a trzy dalsze rozdziały poświęcił zagadnieniom

W razie otrzymania od któregokolw iek z kolegów adwokatów w Polsce pism a z prośbą o inform acje co do stanu prowadzonej przez danego adwo­ kata sprawy 'na

Wiele zespo³ów badawczych analizowa³o ró¿ne formy patologicznego œmiechu (Delalande, Fohlen 2003). Zjawisko to jest interesuj¹ce z kli- nicznego punktu widzenia oraz ze wzglêdu

Партнерство с православной Церковью Несмотря на то, что формально белорусское законодательство провозглашает равенство всех Церквей,

Wyniki grupowania powiatów za pomocą miary syntetycznej oraz metody Warda ze względu na stopień zagrożenia ubóstwem w latach 2007- 2009.. Podziała

Stan gospodarki regionalnej i uwarunkowań makroekonomicznych działalności sektora małych i średnich przedsiębiorstw w regionie można określić na podstawie danych statystycznych

Wiedza na temat zmienności obciążeń występujących w różnych grupach odbior- ców energii elektrycznej jest bardzo istotna, z punktu widzenia prawidłowego za- rządzania

W ostatnich latach właściwie praktyki już nie wykonywał, gdyż stan zdrowia nie pozwalał mu na to.. Utrzymywał jednak w dalszym ciągu ścisłe stosunki