Andrzej Nowakowski
Działalność uczniowskich klubów
sportowych w Polsce w świetle
prawa
Prace Naukowe. Kultura Fizyczna 4, 59-67
Andrzej Nowakowski
DZIAŁALNOŚĆ UCZNIOWSKICH KLUBÓW SPORTOWYCH W POLSCE W ŚWIETLE PRAWA
1. Uwagi wstępne
O bow iązująca K onstytucja RP z 2 IV 1997 r.1 w przepisie art. 68 ust. 5 stw ierdza, iż w ładze publiczne (rządow e i sam orządow e) p re fe ru ją rozw ój kultury fizycznej w śród dzieci i m łodzieży. W spom niany przepis ustaw y za sadniczej form ułuje pew ne zasady polityki pań stw a w zakresie ochrony zd ro w ia ludności i pokrew nych dziedzin. Ta dy spozycja u strojodaw cy podkreśla, że w spom niany obszar życia publicznego należy do obszarów chronionych przez ustaw odaw stw o zw ykłe, ze w zględu na racje natury biologicznej i sp o łecznej2.
U staw a z 18 I 1996 r.3 o kulturze fizycznej, m im o iż je s t przedkonstytu- cyjnym aktem norm atyw nym , w iele uw agi p ośw ięca kulturze fizycznej uczniów 4, tj. osób podlegających obow iązkow i szkolnem u. Poza o b lig ato ry j nym wf., którego m inim alne w ym iary — ja k w iadom o — zostały zw iększone, w spom niana ustaw a w ym ienia inne struktury szkolnej kultury fizycznej. O prócz stow arzyszeń kultury fizycznej o charakterze ogólnopolskim , w tym Szkolnego Zw iązku S portow ego, czy stow arzyszeń o ch arakterze regionalnym
1 Dz. U. Nr 78, poz. 483. Zob. ponadto: K. Pawłowska, A. N ow akow ski, P roblem atyka kultury
jiz y c zn e j w polskich konstytucjach. Na dziew ięć d ziesięcio lecie sportu akadem ickiego w Polsce.
Praca zbiorowa pod red. B. M aksim owskiej, A. N ow akow skiego, J. Rodziewicz-Gruhn, C zęsto chow a 1999, s. 25 - 29.
2 Zob. np.: L. Garlicki, Polskie p ra w o konstytucyjne. Z arys wykładu. W arszawa 1998, s. 112. 3 Tekst jednolity: Dz. U. 2001 Nr 81, poz. 889, zm.: Nr 102, poz. 1115.
4 A. Nowakowski, W ychowanie fizy czn e uczniów i studen tów w św ietle n ow ej ustaw y o kulturze
60 A n d r ze j N o w a k o w sk i
i lokalnym , ustaw a z 1996 r. w prow adza now y typ stow arzyszenia su i g en e ris d ostosow anego do zadań system u edukacyjnego oraz potrzeb i zain teresow ań sam ych uczniów . S ą to uczniow skie kluby sportow e (cyt. dalej ja k o : uks), w ym ienione w przepisie art. 7 cytow anej ustawy. U staw ow a ranga tych k lu bów je s t znaczna, skoro ustaw odaw ca uznał za stosow ne um ieszczenie przepi sów dotyczących ich działalności w rozdziale 2 ustawy z 1996 r. dotyczącym struktury organizacyjnej kultury fizycznej, przed przepisam i pośw ięconym i klubom i zw iązkom sportow ym , PK O L, Polskiem u K om itetow i P arao lim p ij- skiem u i pozostałym stow arzyszeniom kultury fizycznej5.
Z sam ej ustaw ow ej definicji uks w ynika ich specyficzny ch arak ter pośród pozostałych stow arzyszeń kultury fizycznej. Uks je s t stow arzyszeniem kultury fizycznej, gdyż ustaw odaw ca przew idział, iż do je g o działalności m a ją za sto sow anie przepisy ustaw y z 7 IV 1989 r. — P raw a o sto w arzy szen iach 6, z w yłączeniem przepisów dotyczących rejestracji stow arzyszeń (art. 7 ust. 2 ustaw y z 1996 r.). W niniejszym artykule zostanie om ów ione — tw orzenie uks, w łaściw ość organów i tryb tw orzenia uks oraz nadzór nad ich d ziała ln o ścią, a także ustaw ow e gw arancje chroniące ich działalność przed a rb itra ln o śc ią organów adm inistracyjnych.
2. Tworzenie uczniowskich klubów sportowych
Zarów no ustrojodaw ca w przepisach art. K onstytucji RP — ja k ró w nież ustaw odaw ca we w spom nianej ogólnej ustaw ie z 1989 r. zapew nili sw obodę tw orzen ia stow arzyszeń, z w yjątkiem szczególnych sytuacji, w których ze w zględu na dobro ogółu, ich tw orzenie podlega ograniczeniom 7. Ta g en eraln a uw aga odnosi się rów nież do stow arzyszeń kultury fizycznej pod rządam i ustaw y z 1996 r., w tym do uks. Przepis art. 7 ust. 3 tejże ustaw y stan ow i, że członkam i uks m ogą być „w szczególności” uczniow ie, rodzice i n auczyciele, a w ięc te osoby fizyczne, które sk ład ają się na społeczność szkolną, w ro z u m ieniu przepisów ustaw y z 7 IX 1991 r. o system ie o św iaty8. N ie je s t to w y li czenie w yczerpujące, stąd też należy przyjąć, że członkam i uks m o g ą być inne osoby z zew nątrz szkoły, naw et nie zw iązane z ośw iatą, w tym przede w szy st kim czynnie w spom agające d an ą szkołę, np. przedstaw iciele organu sam o rzą du tery torialneg o prow adzącego szkołę, sponsorzy czy p rzed staw iciele rad
5 Zob. odpow iednie hasła dotyczące tychże pojęć zawarte w W ielkiej en cyklopedii p ra w a , pod red. E. Sm oktunowicza, Białystok 1999, s. 401 i n.
6 Tekst jednolity: Dz. U. 2001, Nr 79, poz. 855.
7 E. Sm oktunowicz. P ra w o zrzeszan ia się w Polsce, Warszawa 1992, s. 84 - 89. 8 Tekst jednolity: Dz. U. 1996 Nr 67, poz. 321 z późn. zm.
patronackich. Z treści w spom nianego przepisu w ynika, że członkam i zw y kły mi uks m o g ą być tylko osoby fizyczne.
P oniew aż ustaw a nie zaw iera żadnych ograniczających rozw iązań, m ożna w nioskow ać, że w praktyce je s t m ożliw e istnienie uks, o bejm ującego swym zasięgiem dw ie lub w ięcej szkół w danej m iejscow ości. Taka sytu acja m oże m ieć m iejsce zw łaszcza w ów czas, gdy te szkoły ko rzy stają z je d n e g o obiektu sportow ego, tej sam ej kadry nauczycielskiej, bądź gdy zain teresow ania sp o r tow e sam ych uczniów są zbliżone. K lub — w zależności od m iejscow ych w arunków i potrzeb — m oże być klubem je d n o - lub w ielosekcyjnym , po w o łanym d la upraw iania jed n ej lub w ięcej dyscyplin sportu, w tym m inidyscy- plin, pozo stając pod opieka w łaściw ego zw iązku sportow ego.
W celu założenia uks zaw iązuje się kom itet założycielski, w liczbie co najm niej 15 osób, który uchw ala statut klubu, pow ołuje tym czasow e w ładze, u p ow ażniając sw oich przedstaw icieli do w ykonania niezbędnych czynności zw iązanych z w pisem klubu do ew idencji. P oniew aż — ja k ju ż w spom niano — przepisy ustaw y z 1996 r. o d sy łają w tym w zględzie do ogólnych rozw ią zań zaw artych w Praw ie o stow arzyszeniach z 1989 r., toteż czynności założy cielskie uks re g u lu ją przepisy ustaw y z 1989 r.
W m yśl przepisu art. 10 Praw a o stow arzyszeniach statut każdego sto w a rzyszenia, w tym uks, w inien zaw ierać niezbędne dane, w tym je g o nazw ę, siedzibę i teren działania, regulow ać kw estię członkostw a, finansów i w ładz stow arzy szenia oraz sposób d okonyw ania zm ian statutu tu dzież rozw iązania stow arzyszenia. O soby praw ne m ogą być jed y n ie członkam i w spierającym i uks.
P rzep is art. 11 P raw a o stow arzyszeniach zaw iera dom niem anie stw ier dzające, iż n ajw yższą w ładzą uchw ałodaw czą je s t w alne zebranie sto w arzy szenia. W przypadku uks najw yższą w ładzą m oże być rów nież — w zależn o ści od je g o liczebności — w alne zebranie delegatów . K ażde stow arzyszenie, łącznie z uks, w inno posiadać bieżący organ w ykonaw czy (zarząd) oraz organ kontroli w ew nętrznej (kom isję rew izy jn ą albo sąd koleżeński).
P rzed dokonaniem wpisu do ew idencji uks, zgodnie z przepisem art. 12 P raw a o stow arzyszeniach, kom itet założycielski składa w niosek w raz ze sta tutem , listą założycieli zaw ierającą dane stw ierdzające ich tożsam ość, w łasn o ręczne podpisy założycieli, protokół z w yboru kom itetu założycielskiego oraz ty m czaso w ą siedzibę uks (z reguły będzie to m iejscow a szkoła). N azw a d an e go uks w iąże się zw ykle z m iejsco w ą tradycją, nazw ą albo patronem szkoły albo m iejscow o ścią, w której działa. D ane niepełne bądź nieścisłe p o d leg ają uzupełn ien iu przed dokonaniem w pisu do ew idencji uks.
W spom nian e P raw o o stow arzyszeniach w art. 3 przew iduje og ran iczen ia w zakresie członkostw a osób m ałoletnich. W m yśl teg oż przepisu praw o za
62 A n d r ze j N o w a k o w sk i
kładania stow arzyszeń przysługuje je d y n ie obyw atelom polskim , m ającym p ełn ą zdolność do czynności praw nych (pełnoletnim ) i nie pozbaw ionych praw publicznych. W stow arzyszeniach typu uks m ożem y w praktyce m ieć do czynienia z następującym i sytuacjam i: 1. Jeżeli dany uks zrzesza w yłącznie m ałoletnich (uczniów ), w ów czas p o siad ają oni bierne i czynne praw o w y b o r cze. B ędzie to rzadka sytuacja, poniew aż ustaw a z 1996 r. w ym ienia kategorie osób pełnoletnich, m ogących należeć do uks. 2. Jeżeli zrzesza on m ałoletnich poniżej 16 roku życia, w ów czas m ogą oni należeć do uks za w y raźną (p isem n ą zgodą) sw ych przedstaw icieli ustaw ow ych (rodziców , opiekunów ), jed n ak ż e bez praw a udziału w głosow aniach na w alnych zebraniach oraz bez biernego i czynnego praw a w yborczego. O pisana tu sytuacja m oże m ieć m iejsce w szkołach podstaw ow ych i gim nazjach. 3. Jeżeli w składzie uks są m ałoletni pom iędzy 16 a 18 rokiem życia, to m im o iż w św ietle praw a cyw ilnego p o sia d a ją oni o graniczo ną zdolność do czynności praw nych, to m o g ą oni nie tylko sam odzielnie przystępow ać do uks, lecz rów nież korzystać z biernego i czyn nego praw a w yborczego, z tym że w zarządzie uks w iększość (50% + 1) m u szą stanow ić osoby pełnoletnie. Ta sytuacja m a w praktyce m iejsce w szko łach średnich (ponadgim nazjalnych).
3. Właściwość organów i tryb postępowania wobec uczniowskich klu
bów sportowych
O b ow iązująca K onstytucja RP w art. 58 ust. 3 stw ierdza, że ustaw a ro z strzyga, które stow arzyszenia (zrzeszenia) są rejestrow ane na drodze sądow ej. Tak w ięc ustaw a zasadnicza przekazuje te kw estię do rozstrzygnięcia u staw o daw cy zw ykłem u. N iem niej je d n a k w polskim ustaw odaw stw ie od 1989 r. sądow y tryb rejestracji stow arzyszeń uw aża się za dom inujący.
Jakie było zatem ratio legis ustaw odaw cy? Już pod rządam i poprzednio obow iązującej ustaw y z 3 VII 1984 r. o kulturze fizycznej9 pow staw ały uks, będące zarejestrow anym i stow arzyszeniam i kultury fizycznej. Były one w ów czas rejestrow ane i nadzorow ane przez w łaściw ych w ojew odów , lecz decyzje o ich rejestracji zaw ierały liczne elem enty uzn an iow e10. P ow staw ały one po to, aby ułatw ić, zw łaszcza dzieciom szkół podstaw ow ych, upraw ianie now ych popularnych dyscyplin sportow ych. U staw odaw ca, w ustaw ie z 1996 r., d o szedł do w niosku, że droga p ostępow ania przed organem adm inistracji p u blicznej będzie bardziej od form alizow ana i mniej uciążliw a niż droga sądow ej re jestracji. Jest ona w praw dzie bardziej dem okratyczna, lecz za to zbyt c z aso
9 Dz. U. Nr 34, poz. 181 z późn. zm.
10 L. Jaczynowski, K ierow an ie i d ziałaln ość w organ izacjach społecznych , Warszawa 1995, s. 1 3 0 - 132.
chłonna, w iążąc się ponadto z opłatam i sądow ym i w toku postępo w an ia re je stracyjnego. Tak w ięc pod rządam i ustaw y z 1996 r. uks stan o w ią je d y n y w polskim ustaw odaw stw ie przykład stow arzyszenia z o so b o w o ścią p ra w n ą art. 7 ust. 5 cyt. ustaw y), które je s t kreow ane w drodze pozasądow ej. D zięki tej mało skomplikowanej procedurze liczba uks zwiększyła się z 1550 w 1995 r. do 3300 w 1997 r."
Pierw otnie organem dokonującym w pisu uks do ew idencji był — w edłu g przepisu art. 7 ust. 4 cyt. ustaw y o kulturze fizycznej — w łaściw y w ojew oda. Jednak w w yniku ustaw y z 24 VII o w prow adzeniu zasadniczego tró jsto p n io
-12
w ego podziału terytorialnego państw a odtw arzającej pow iatow y szczebel zarządzania, z m ocą ob ow iązu jącą od 1 I 1999 r., nastąp iła zasadn icza zm ian a kom petencji. N a m ocy przepisu art. 111 tzw. dużej ustaw y kom petencyjnej z 24 V II 1999 r 13. — organem rzeczow o w łaściw ym do prow adzenia ew id e n cji uks je s t starosta w łaściw y ze w zględu na siedzibę klubu (w łaściw ość m iej scow a). W ykonuje on to zadanie, odm iennie niż spraw ow anie bieżącego, tzw. sy gnalizacyjnego nadzoru nad pozostałym i stow arzyszeniam i kultury fizy c z nej, ja k o zadanie w łasne, a nie zlecone przez adm inistrację rządow ą.
Jeżeli w niosek w spraw ie uks czyni zadość ogólnym w ym ogom P raw a o stow arzyszeniach, starosta dokonuje w pisu do ew idencji uks. P oniew aż w pis ten kreuje n ow ą osobę praw ną, posiada on charak ter konstytutyw ny. R ozstrzygnięcie starosty w przedm iocie w pisu uks do ew idencji n astęp uje w yłącznie w drodze decyzji adm inistracyjnej, gdyż to orzeczenie rozstrzyga co do istoty spraw y o upraw nieniach i obow iązkach now ego podm iotu p raw a (art. 104 § 1 K odeksu postępow ania ad m in istracy jn eg o )14. Przy czym staro sta nie m oże odm ów ić w pisu uks do ew idencji, je ś li nie zach o d zą w yraźne p rz e słanki negatyw ne określone ustaw ow o. Zatem je g o d ecyzja nie m a ch arakteru decyzji w ydanej na zasadzie tzw. sw obodnego uznania. D ecyzja o w p isan iu uks do ew idencji w inna zapaść niezw łocznie, w zasadzie je d n a k nie później niż w ciągu 1 m iesiąca od daty złożenia w niosku (art. 35 § 3 k.p.a.). O so b o w ość p raw n ą nabyw a uks z ch w ilą upraw om ocnienia się decyzji o w p isie do
11 O rgan izacja kultury fizyczn ej. T. I: O gólne uw arunkowania, Praca zbiorow a pod red. L. Jaczy- now skiego, Warszawa 1999, s. 54. Zob. ponadto: A. N ow akow ski, Status p ra w n y uczniow skich
klubów sportow ych w Polsce, „Zeszyty Naukow e W SZ w C zęstochow ie 2001, nr 3(15), s. 5 -
- 15.
'- D z . U. Nr 96, poz. 603.
13 Dz. U. Nr 106, poz. 668. Zob. ponadto: A. Nowakowski, U praw nien ia sam orządu teryto ria ln e
g o w dziedzin ie kultury fizy c z n e j w św ietle ustaw sam orządow ych i ustaw y kom petencyjnej z 1998 r., „W ychowanie F izyczne i Sport” t. XL1II, 1999 nr 3, s. 153 - 156.
14 Zob.: E. Sm oktunowicz, O rzeczn ictw o Sądu N ajw yższego i N aczelnego Sądu A dm in istracyjn e
64 A n d r z e j N o w a k o w sk i
ew idencji, tj. w term inie 14 dni od daty doręczenia decyzji w nioskodaw com (art. 129 § 2 k .p .a.)15.
D ecyzja odm ow na w przedm iocie w pisu uks do ew idencji m oże zapaść w yłącznie w ów czas, jeże li uks nie spełnia w arunków określonych w ustaw ie (P raw ie o stow arzyszeniach, ustaw ie o kulturze fizycznej w zględnie innych aktach norm atyw nych rangi ustaw y). Takie rozstrzygnięcia, w ynika z treści art. 14 P raw a o stow arzyszeniach. P ojęcie n iespełnienia w arunków o k reślo nych w ustaw ie m ożna rozum ieć jak o : 1. niespełn ien ie w arunków n atu ry for m alnej, jeże li nie p o d leg ają one sanacji (np. udow odnienie przez organ, że założycielam i są osoby fikcyjne), albo nie dające się usunąć w ady bądź luki w niosku, 2. w zględy natury m erytorycznej, je śli np. okazałoby się, że m ający pow stać uks je s t w rzeczyw istości innym podm iotem praw a, w zg lęd nie je g o pow stanie zagrażałoby porządkow i praw nem u. Przy w ystąpieniu jed n ej z pow yższych przesłanek, starosta je s t zobligow any w ydać decyzję odm ow ną.
Od takiej decyzji służy w nioskodaw com odw ołanie do w łaściw eg o sam o rządow ego kolegium odw oław czego za pośrednictw em starosty, w term inie dni 14 od daty doręczenia decyzji. O rganem odw oław czym (II instancji) w przypadku uks pozostaje kolegium , gdyż ta kw estia należy do kategorii zadań w łasnych staro stó w 16. D ecyzja w ojew ody, będącego organem II instan cji je s t decy zją o stateczn ą w rozum ieniu przepisu art. 16 § 1 k.p.a. Ze w zględu na znikom ą kontrow ersyjność zagadnień praw nych zw iązanych z p o w staw a niem uks, decyzje negatyw ne organów I instancji oraz w drożenie toku odw o ław czego będ ą z p ew nością należeć do rzadkości.
4. Nadzór nad działalnością uczniowskich klubów sportowych
W przypadku działalności uks w łaściw y starosta skupia w jed n y m ręku funkcje organu: 1) kreującego, 2) spraw ującego bieżący nadzór na d ziała ln o ścią klubu. W ram ach sw ych upraw nień nadzorczych, starosta p o siad a cały w achlarz środków praw nych, przew idzianych w Praw ie o stow arzyszeniach (rozdz. 3, art. 25 - 32). Stosow anie tych środków podlega gradacji — od żą dania odpisów uchw ał (w yjaśnień) od w ładz klubu, udzielania upom nień, poprzez nakładanie grzyw ien (jednorazow o do 5000 zł), uchylanie uchw ał (sprzecznych z praw em i statutem ) — aż do skreślen ia uks z ew id encji, co stanow i odpow iednik rozw iązania stow arzyszenia zarejestro w an ego . Środek o stateczny w postaci skreślenia uks z ew idencji m oże m ieć zastosow anie je d y n ie wtedy, je ż e li klub w ykazuje rażące i uporczyw e naruszenie praw a albo
15 K odeks p o stę p o w a n ia adm in istracyjnego. Tekst ujednolicony na dzień 1 stycznia 1999 r. z komentarzem do ostatnich zmian D. K ijow skiego, Białystok 1999, s. 15 i n.
postanow ień statutu i nie ma w arunków do przyw rócenia działalności zgodnej z praw em . Przed podjęciem tego ostatecznego środka, starosta m oże — w ja k najszerszym zakresie — zobow iązać w ładze uks do usun ięcia n iep raw id ło w o ści w określonym term inie.
W myśl przepisu art. 30 P raw a o stow arzyszeniach je ż e li uks nie p osiada zarządu zdolnego do działań praw nych, w ów czas starosta ustan aw ia kuratora. K urator w inien w ciągu 6 m iesięcy zw ołać w alne zebranie (zebran ie d eleg a tów ), w celu w yłon ienia zarządu zdolnego do bieżącej d ziałalności.
Starosta je s t w ładny w ydać decyzję o skreśleniu uks z ew idencji nie tylko ja k o środek represyjny, lecz rów nież w przypadkach określonych przepisem art. 31 Praw a o stow arzyszeniach, jeże li: 1. liczba członków zm niejszyła się poniżej m inim alnego quorum 15 osób, 2. klub nie p osiada przew idzianych w statucie w ładz i nie m a w arunków do ich w yłon ienia w okresie nie d łu ż szym niż rok. Ten przepis m a na celu zapobieżenie bezczynności i bezw ładow i organizacyjnem u stow arzyszeń, w tym rów nież uks.
W szystkie ro zstrzygnięcia nadzorcze starosty w obec uks z a p ad ają w y łącznie w drodze decyzji adm in istracyjn ej, z odpow iednim praw nym i fak tycznym uzasadnieniem , z praw em w n iesien ia odw ołania do w łaściw ego sa m orządow ego kolegium odw oław czego, o czym w spom niano w ust. 3 n in iej szego opracow ania. W praktyce — w odniesieniu do uks — rozstrzy gn ięcia 0 charakterze nadzorczym , zw łaszcza najbardziej dolegliw e — b ęd ą zapadać niezm iernie rzadko.
N adto w szystkie ostateczne decyzje kolegiów dotyczące d ziałalności uks, p o d le g a ją — na ogólnych zasadach — zaskarżeniu do N S A , w tryb ie i na w a runkach przew idzianych w ustaw ie z 11 V 1995 r. o N aczelnym Sądzie A dm i n istracyjnym 17. W aktualnym stanie praw nym , na zasadzie tzw. generalnej klauzuli kom petencyjnej, w szystkie decyzje organów adm inistracji publicznej w zakresie nadzoru nad stow arzyszeniam i, w tym stow arzyszeniam i kultury fizycznej, łącznie z uks, p o d leg ają kom petencji tego są d u 18. W ten sposób rów nież w od niesieniu do uks m a zastosow anie droga sądow a, w przypadku kw estionow ania przez organy adm inistracyjne legalności je g o działania.
W przypadku rozw iązania uks (sam orozw iązania uchw ała w alnego ze b ra nia członków , bądź skreślenia z ew idencji), je g o m ajątek (zw ykle gotów ka 1 m ienie ruchom e), przeznacza się na cel określony w statucie, uchw ale o rozw iązaniu, bądź — w przypadku braku takich w skazań — na określony
17 Dz. U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm. Zob. ponadto: J. Św iątkiew icz, K om en tarz do ustaw y
o N aczelnym Sądzie A dm inistracyjnym , Warszawa 1995, s. 32 i n.
18 Por.: A. N ow akowski, P roblem atyka kultury fizy cz n e j w o rzeczn ictw ie N aczeln ego Sądu A dm i
66 A n d r ze j N o w a k o w sk i
cel społeczny (art. 38 Praw a o stow arzyszeniach.). L ikw idację uks p rz ep ro w adza zarząd (w przypadku sam orozw iązania), zaś w przypadku sk reślenia uks z ew idencji, likw idatora w yznacza starosta.
5. Wnioski końcowe
U staw a z 1996 r. ujęła żyw iołow o ro zw ijający się ruch sportu szkolnego, przejaw iający się w form ule uks w odpow iednie ram y praw noorganizacyjne. P oniew aż w polskim praw ie począw szy od 1989 r. o bow iązuje zasada p lu rali zm u ruchu stow arzyszeniow ego, toteż ta zasada m a pełne zastosow anie do stow arzyszeń kultury fizycznej, w tym szkolnej kultury fizycznej. O prócz uks — w szkołach m ogą działać szkolne stow arzyszenia sportow e, w spom niane w przepisie art. 56 w spom nianej ustaw y z 1991 r. o system ie ośw iaty. Ponadto dzieci i m łodzież, z ograniczeniam i w ynikającym i z ogólnych norm P raw a o stow arzyszeniach, m ogą rów nież należeć do pozaszkolnych stow arzyszeń prom ujących kulturę fizyczną, w tym do gniazd „S o ko ła” , od radzającego się po 1989 r.
Jednak w praktyce uks s ą instytucjon aln ie najbardziej pow iązane ze strukturam i zarządzania ośw iatą, zw łaszcza w m ikroskali, realizując w sw ych statutach i praktycznej działalności cele tożsam e w celam i edukacyjno- ośw iatow ym i reform ow anej polskiej szkoły. N ależy też w spom nieć, że kadra instruktorsko-trenerska zatrudniona w uks korzysta z praw i obow iązków przysługujących nauczycielom , zgodnie z przepisam i ustaw y z 26 I 1982 r. — K arta N au czy ciela.19
Po pięciu latach (1996 - 2001) obow iązyw ania aktualnej ustaw y o k u ltu rze fizycznej, m ożna w yprow adzić w niosek, iż uczniow skie kluby sportow e stały się trw ałym i nieodzow nym składnikiem instytucjonalnej infrastruktury kultury fizycznej w P olsce.
SUMMARY
A n d r z e j N o w a k o w s k i
LEGAL STATUS OF PU PILS’ SPORT CLUBS IN POLAND
Democratic changes in Poland began in 1989 and gave rise to the pluralism of all kinds of associations, including physical culture associations. Pupils’ sport clubs were organized in Polish schools, in order to increase the educational influence of school on children and youth, as well as to popularize new disciplines of sport. The Act on Physical Culture of the 18th of January 1996, institutionalized the existence of pupils’ sport clubs. They are registered in a special Registration Book kept by local starosts (heads of Polish local administration units). Students’ sports clubs have become a strongly established element of physical culture in Poland.
