Vox Pat mm 6 /1 9 8 6 / z . 10
ĆWICZENIA Z PATROLOGII
(Wybór tekstów źródłowych)*
W p r o w a d z e n i e
ć w ic z e n ia z p a t r o l o g i i razem z wykładami tw orzą z a j ę c ia z te g o p rzedm iotu jak o c z ę ś ć atudium t e o l o g i i o g ó ln e j . P lan doboru tek atów źródłow ych wyznaozony z o s t a ł programem wykładów. O gólnie modna go nazwaó r a o z e j zarysem p a t r o l o g i i ozy t e ż podstawami pa t r o l o g i i . Wymiar czasowy ty c h z a j ę ó / 2 god zin y tygodniowo na I I I roku s t u d ió w / n ie pozw ala na r e a l i z a o j ę c a ł o ś c i p a t r o l o g i i , t a k j e ś l i ch o d zi o z a k re s ozasowy / t o j e s t , w trad yoyjn ych p odręcz n ik ach ramach czasow ych: do Jana z Damaszku na W schodzie i Izyd ora z Ś e w illł n a Z a c h o d z ie /, ja k rów n ież j e ś l i ch od zi o c a ło ś ó zagad n ień t e o lo g ic z n y c h l i t e r a t u r y p a t r y s t y c z n e j . S tu d en t t e o l o g i i w Semi narium pow inien w ię c zapoznać s i ę z tw ó r o z o śc lą n a jw y b itn ie jsz y c h Ojców K o ś c io ła oraz z n ajw a żn iejszy m i zagad n ien iam i t e o lo g ic z n y m i. Ramy czasow e z o s t a ły w ię c z a c ie ś n io n e do ok resu u k sz ta łto w a n ia s i ę s z k ó ł t e o lo g ic z n y c h na p oczątk u V w ieku na W schodzie oraz do tw ó r c z o ś c i św . Augustyna na Z ach od zie. W program ie wykładów, a w ię c i w te k s ta c h źró d ło w y ch ,p o m in ięto c a ły s z e r e g zagadnień p a t r o l o g i i 1 te k stó w . Mimo t o , program wydaje s i ę o b s z e r n ie j s z y , n, dobór tek stó w do ćw iczeń w y s ta r c z a ją c y . Wśród n a jw a żn ie jsz y ch tematów programu z a j ę ó p rzew id u je s i ę po dwu wykładach w stępnych / i . P o j ę c ie p a t r o l o g i i , j e j p rzedm iot i c e l e ; 2 . H is t o r ia p a tr o
l o g i i , s t a n a k tu aln y 1 śr o d k i / o p isa n e n iż e j tem aty. Ojcowie apo s t o l s c y p ozw alają zapoznać s i ę n ie t y lk o z początkam i l i t e r a t u r y
* Indeks wybranych fragmentów opracowany w o p a rciu o sk ryp t k s . W incentego Myszora /P a t r o lo g i a . Wybór tek stó w źródłowych do ćw ic ze ń , K atow ice 1984, Wyższe Ś lą s k i e Seminarium Duchowne, s . 1 0 + 5 + 3 2 4 / u ło ż y ł k s . S ta n isła w L ongosz, k tó r y rów nież u z u p e łn ił b rak ującą tam lo k a lt z a o j ę źródłow ych tek stów w ory g in a le według n a jb a r d z ie j doetępnyoh s e r i i w ydawniczych; noże s i ę ona przydać podczas przygotow yw ania a n a liz f ilo lo g i c z n y c h na p a tr y sty c z n y c h sem in a ria ch naukowych.
80
-p a t r y s t y c z n e j ,a l e rów nież z okresem bardzo ważnym w k s z ta łto w a n iu s i ę t e o l o g i i i ż y c ia k o ś c ie ln e g o w o k r e s ie p o a p o sto lsk im , c z y l i po Nowym T estam en cie. A p o lo g eci g r e c c y oraz a k ta męczenników w iążą s i ę w tematem p r z e n ik a n ia c h r z e ś c ija ń s tw a do różnych warstw s p o łe cznych oraz p o ja w ie n ia s i ę p ierw szy ch problemów t e o lo g ic z n y c h tak u w yk ształcon ych c h r z e ś c ij a n , jak i p r o sty c h w ier n y c h . W zw iązku z rozwojem ż y c ia k o ś c ie ln e g o program p rzew id u je z a j ę c i e s i ę p rzy najm niej w o d n ie s ie n iu do p oczątków , l i t e r a t u r ą anonimową, k tó r a wprawdzie n ie n a leż y fo rm a ln ie do prźedm iotu p a t r o l o g i i /r a c z e j do h i s t o r i i K o ś c io ła w s t a r o ż y t n o ś c i / stan ow i jednak bardzo ważne św iadectw o tak zwanej "małej t e o l o g i i " ś c i ś l e zw iązanej z d u sz p asterstw em , nauczaniem K o ś c io ła i życiem c h r z e ś c ij a n . P ierw sze próby p o g łę b ia n ia t e o lo g ic z n e g o te g o n au czan ia p o ja w iły s i ę w p i s a r s tw ie Ir e n e u sz a z Lyonu 1 t o w w a lce z f a łs z y w ą g n ozą, c z y l i p s e u d o - t e o lo g lą . W wyborze "tekstów n a le ż a ło , t u ja k i w n astępnych d z ia ła c h , p r z y to c z y ó ź r ó d ła l i t e r a t u r y n ie o r to d o k s y jn e j , c h r z e ś c ij a ń s k ic h gnostyków /w d a lsz y c h r o z d z ia ła c h ,n p . M arcjona, N e s to - r i u s z a / .
P o c z ą tk i l i t e r a t u r y 1 t e o l o g i i w jęz y k u ła c iń s k im łą c z ą s i ę z tw ó r c z o śc ią T e r t u lia n a , k tó r y jak o p o le m is ta k s z t a łt o w a ł rów nież sw oje poglądy w k o n f r o n ta c ji z gnostycyzmem 1 marcjonlzmem, sam s t a j ą c s i ę m o n ta n lstą . Związek t e o l o g i i z d u szp asterstw em zazn a c z y ł s i ę n a to m ia st s i l n i e w tw ó r c z o śc i Cypriana z K a r ta g in y . Jedno c z e ś n ie na W schodzie, w r e j o n ie ję z y k a g r e c k ie g o , w sp ó łcz esn y T e rtu lta n o w l Klemens A lek sa n d r y jsk i s t a r a ł s i ę w pozytywny sposób w ykorzystań tak f i l o z o f i ę , ja k 1 gnozę d la p o tr z e b t e o l o g i i k o ś c i e l n e j . P ierw szy pełny wyraz system u t e o l o g i i k a t o l i c k i e j , i t o * w u j ę c iu jakby oderwanym od p o lem ik i i k o n f r o n ta c ji,p o d a ł w sw ojej
ogromnej s p u ś c lź n ie l i t e r a c k i e j O rygenes. I w ła ś n ie na nim zamyka s i ę program z a j ę ó z p a t r o l o g i i w pierwszym s e m e s tr z e ,a je d n o c z e ś n ie w o d n ie s ie n iu do ok resu p r z e d n lo e js k ie g o .
Po p rzeło m ie K onstantyna t e o l o g i a k o ś c ie ln a z y sk u je na p ersp ek tyw ie d z ie jo w e j, stą d t e ż , mimo ż e H uzebiusz z C ez a re i i j e go k ontynu atorzy n a le ż ą r a c z e j do przedm iotu h i s t o r i i K o ś c io ła w s t a r o ż y t n o ś c i , w p a t r o lo g ii n a leż y s i ę nim i z a ją ó przede w szy stk im jak o twórcami t e o l o g i i h i s t o r i i i h i s t o r i i r e l i g i l . W zu p e łn ie in n e j s y t u a c j i z n a la z ła s i ę t e o l o g i a w o k r e s ie sporów a r ia ń s k ic h . I lu s t r u j e t o n ie t y lk o tw órczośó A tan azego, a l e rów
-81
h i e ż k o l e j e je g o ż y c i a . W iele p odobieństw do A tanazego n ie p r z y padkowych d la teg o o k resu , w ykazuje p o s ta ć H ila re g o w l i t e r a t u r z e ł a c i ń s k i e j . Na p r z y k ła d z ie tw ó r c z o śc i H ila r e g o możemy rów nież ob serwować, ja k t e o l o g i a ła c iń s k a ,d o t ą d w m iarę sa m o d z ieln a , za czy n a ła nawiązywać b ezp o śr ed n io do m y śli g r e c k i e j . Wiek czwarty, s z c z e g ó ln ie b ogaty w l i t e r a t u r z e p a tr y s ty c z n e j ,u k a z u j e w ie l e kierunków t e o l o g i i p a t r y s t y c z n e j . Wskazujemy t y lk o na n a jw a ż n ie jsz e z n ic h , a s z c z e g ó ln ie na Jed en , ważny d la p r z y s z łe g o d u s z p a s te r z a , a mia n o w ic ie zw iązek t e o l o g i i z p rak tyk ą, z d u szp asterstw em . Ma t o uka z a ć tem at wykładów i ćw iczeń z C yryla J e r o z o lim s k ie g o . Związek t e o l o g i i z innym i przejawam i ż y c ia k o ś c ie ln e g o , na p rzyk ład z mo- nastyoyzmem, z polem iką p rzeciw poganom 1 h eretykom , z życiem s y nodalnym, społecznym K o ś c io ła , z o s t a ł św iadomie p o m in ię ty . S ą d z i my ró w n ież, ż e tem aty t e n a le ż ą b a r d z ie j do h i s t o r i i K o ś c io ła . W ielką s y n te z ą jednak ty c h w sz y s tk ic h kierunków b y ła tak zwana S z k o ła Kapadocka. A le i t u , w o d n ie s ie n iu do w ie l k ic h , B a z y le g o , G rzegorza z N azjanzu 1 Grzegorza z N y ssy , musimy s i ę za d o w o lić wy borem i t o tek stó w n a jw a ż n ie jsz y c h . S zk o ła t a w n io s ła jednak bar dzo w ie l e d la t e g o , co nazywamy k u ltu r ą c h r z e ś c ij a ń s k ą , z w ła sz c z a l i t e r a c k ą . N ieco in a c z e j u k ła d a ją s i ę sprawy na Z a c h o d zie, w l i t e r a tu r z e ł a c i ń s k i e j . P o sta ć Ambrożego w skazuje na r o l ę b isk n p a , ja k o n a u c z y c ie la i d u s z p a s te r z a . Hieronim n a to m ia st p ozostaw ał w większym d y s t a n s ie do d u sz p a ste r stw a ,b ę d ą c r a c z e j lit e r a t e m , eru d y tą 1 e g z e g e tą .
S zk o łę A ntlooh eń ską przedstawiam y w osobach Jana C h ryzosto ma, Teodora z M opsuęsty i N e s t o r lu s z a . Na p ierw szy p lan wykładów 1 ćw iczeń wysuwa s i ę tem atyka c h r y s t o l o g i i 1 e g z e g e z y . N ie pomi n i ę t o jednak związków z d u szp a sterstw em . Jan Chryzostom z o s t a j e ukazany przede w szystk im ja k o w sp an iały mówca, m o r a lis ta 1 sp o łe c z n ik , Teodor ż Mopsuęsty jak o t e o l o g i d u s z p a s t e r z . C h r y sto lo g ia s ta n o w iła oentrum m y śli t e o lo g i c z n e j na p oczątk u V w ieku na W schodzie. Te za g a d n ie n ia wysuwają s i ę na p ier w szy p la n w z a j ę c ia c h p a t r o l o g i i z tem atu S zk oły A le k s a n d r y js k ie j, c z y l i tw ó r c z o ś c i Cy r y l a A le k sa n d r y jsk ie g o przede w szy stk im . C yryl A lek sa n d r y jsk i za c z ą ł s i ę j u ż w większym sto p n iu p o słu g iw a ć metodą t e o lo g i c z n ą , k tó r ą można nazwać metodą p a tr y s ty c z n ą , z a c z ą ł s i ę t e ż powoływać na a u to r y te t sw oich poprzedników , rep rezen tan tów k o ś c ie ln e j t e o l o g i i , ł y d a j e s i ę , że możemy to p r z y ją ć jak o k ryteriu m końca ep o k i p a t r y
-- 82
s t y c z n e j oraz ja k o zapow iedź t e o l o g i i ś r e d n io w ie c z n e j. O sta tn ią w ie lk ą i sa n o d z ie ln ą s y n te z ą t e o lo g ic z n ą w s t a r o ż y t n o ś o i j e s t tw ór c z o ś ć św. A ugustyna. Na A u gu stynie z p ew n ością nośna za k o ń czy ć mi n im a ln ie p o ję ty za r y s p a t r o l o g i i . T eksty śrćd łow e do ćw iczeń z pa t r o l o g i i i l u s t r u j ą w pewnym ogólnym z a r y s ie z a m ie r z e n ia programowe wykładów. W program ie tym w y su n ię to na p ierw szy p la n z a g a d n ie n ia t e o lo g i c z n e . N ie p om in ięto jednak c a łk o w ic ie l i t e r a t u r y , a w ięc tak b i o g r a f i i Ojców k o ś c i o ł a , ja k 1 ic h d z i e ł , a ta k ż e ic h z n a cz e n ia d la h i s t o r i i k o ś c io ł a , k u ltu r y c h r z e ś c i j a ń s k i e j , d u s z p a s te r stw a .
P o szc ze g ó ln e t e k s t y p o d z ie lo n e według o g ó ln ie j s z y c h tematów n oszą t y t u ł y , k tó r e jednak n ie powinny sugerow ać t y lk o jed n eg o k i e runku ic h a n a liz y w c z a s ie ów iozeń . P r z e c iw n ie , m iędzy programem wykładów naszkicowanym wyżej a doborem tek stó w źródłow ych i s t n i e j e
swobodny n a rg in ee Innego p otrak tow an ia te k s tó w , w y k o r zy sta n ia ic h ta k ż e do n ie c o in a c z e j u k szta łto w a n eg o programu. M y ślę, że dysku s j a nad k r y te r ia m i doboru tek stó w źródłow ych uświadomi nam h ar d z ie j p o tr z e b ę p rzygotow ania programu wykładów z p a t r o l o g i i , co z k o l e i p ozw oli przygotow ać le p s z y dobór tek stó w źródłow yoh . Wybór podany w n in ie jsz y m sk r y p c ie j e s t t y lk o p ie r w s z ą , rob oczą w e r s ją , a w lęo b a r d z ie j z a c h ę tą d o d y s k u s j i nad samym prooesem z a j ę ć z pa t r o l o g i i , n iż p od ręczn ik iem . Trzeba w lęo przypom nieć, że t e k s t y ma j ą s łu ż y ć do ćw iczeń z p a t r o l o g i i a n ie do le k tu r y Ojców K o ś o lo ła . To z a ło ż e n ie b y ło s z c z e g ó ln ie tru dn e do r e a l i z a c j i . D z ie ła Ojców K o ś c io ła s ą zb y t r o z w le k łe , nawet d la le k t u r y , a oóż d o p ie r o d la ćw ic ze ń . Trudno b y ło z n a le ź ć w ypow iedzi k r ó t k i e ,a j e d n o c z e ś n ie na tem at związany z programem wykładów. Z d r u g ie j str o n y wybór tek stów n ie pow inien być zbiorem k r ó tk ic h s e n t e n c j i , wyrażeń ilu s t r u ją o y o h z góry za ło żo n ą j u ż t e z ę programową, św iadom ie zatem dobrano t e k s t y r o z s z e r z a ją c e , nawet w k ierunku drobnych sz c z e g ó łó w program wykładów, t e k s t y prowokujące do pytań i a n a liz y / s t ą d ta k ż e t e k s t y n le o r t o d o k s y j n e ,/, t e k s t y , k tó r e n ie s ą t y lk o i l u s t r a c j ą wykładów. Na w ie lk o ś ć tek stów oraz ic h i l o ś ć za sa d n io zy wpływ m iał a sp ek t c z a s u , ć w ic z e n ia z p a t r o l o g i i , ja k ju ż za zn a czy liśm y odbywają s i ę t y lk o p rzez jed n ą god zin ę tygod n iow o. Na p od staw ie j u ż przeprowa dzonych ćw iczeń wydaje s i ę , że i l o ś c i 1 o b j ę t o ś c i tek stó w n ie można zw ię k s z y ć . Ć w iczenia mają na c e lu p o g łę b ie n ie zagad n ień przed staw ian ych na w y k ła d z ie , z a s to so w a n ie zd ob ytych w iadom ości oraz ic h
8 3
-p o w lą za n ie z Innymi w iadom ościam i. ć w ic z e n ia -p rzygotow ują do k ry ty c z n e g o i owocnego c z y t a n ia tek stó w Ojców k o ś c io ł a /choćby d la le k t u r y duchownej odpow iodnioh c z y ta ń B r e w ia r z a ,/, do u m ie ję tn e j a n a liz y tek stó w t r e ś c i t e o lo g i c z n e j końcu w ię k sz o śó z a j ę ó z t e o l o g i i p o le g a na u m ie ję t n o ś c i komentowania tekstów ^ św ie ż e n ia z pa t r o l o g l i powinny ta k ż e z a c h ę c ió do zap ozn an ia s i ę z Ojcami k o ś c io ł a w c a ł o ś c i . Prócz celów d ydaktycznych ó w io ze n ia z p a t r o l o g i i , po d o b n ie ja k ó w io z e n ia z in nych przedm iotów t e o lo g i c z n y c h ,s łu ż ą c e lom wychowawczym. Są ok a zją do sy ste m a ty c z n e j p r a cy , u czą samokon t r o l i , pracy z e s p o ło w e j , a zapewne mogą byó rów n ież p o d n ie tą do g łę b s z e j r e f l e k s j i z za k re su " ż y c ia w ew nętrznego".
ć w ic z e n ia s ą ró w n ież p o ży tec zn e d la w yk ład ającego p a t r o lo g ię P ozw alają mu k on trolow aó w t r a k c ie z a j ę ó z p a t r o l o g i i sam p roces dydaktyczny 1 wychowawozy, korygować w łasn e b łęd y bez c z e k a n ia na egzam in , dostosow ań zad a n ia dydak tyczn e do m o żliw o śc i danej grupy s t u d e n c k ie j . Spodziewamy s i ę ró w n ież , że ś w ie ż e n ia , a w ięc k orzy s t a n i e z te g o wykazu, p r z y c z y n ią s i ę do u d o sk o n a len ia je g o n a stę p nych wydań.
Wybór tek stó w źródłow ych, k tó r y t e r a z przedstaw iam y, p ow stał w c z a s i e ć w ic z e ń , t o znaczy z a j ę ó z p a t r o l o g i i w roku akademickim 1 9 8 3 /8 4 w Wyższym ś lą s k im Seminarium Duchownym w k atow lcach /p o d o b n ie ja k przygotow ane przed 10 l a t y : Wprowadzenie do p a t r o l o g i i , o p r . W.Myszor, B .S ta n u la , kraków 1 9 7 4 /. P rzygotow anie sk ryp tu w c z a s i e , w którym n a le ż a ło j u ż z n ie g o k o r z y s ta ć , spowodowało w ie l e n ie d o k ła d n o ś c i red a k cy jn y ch , błędów maszynowych. P o z w o liło jednak na u z y sk a n ie je d n e j bardzo ważnej cech y: w s z y s tk ie t e k s ty z o s t a ł y poddane ćw iczeniom , tak że można z c a łą p ew nością s t w ie r d z i ć , że a n i n ie może ic h j u ż być w ię c e j ,a n i n ie mogą być o b sz e r n i e j s z e . P r z e s z ło 250 tek stó w "przećw iczono" w g ru p ie ponad 80 stu d en tó w . N ie sp osób zatem w yk orzystać c a ło śc io w o o b s z e r n ie j s z go wyboru te k s tó w . Otwartą k w e s tią p o z o s t a je n a to m ia st ic h do bór m erytoryczn y. T eksty źródłow e p rzy to czo n o n a j c z ę ś c ie j według d o stęp n y ch tłu m a c z e ń ,a w ię c s e r i i : "Pisma Ojców k o ś c io ła " /PCK/, Poznań 1924; "Pisma S ta r o c h r z e ś c ija ń s k ic h P isa r zy " /P S P /, Warsza wa 1969; k s . A ndrzeja Bobera, A n t o lo g ii P a tr y sty c z n e j /A P /, k ra ków 1965; k s . Mariana M ic h a lsk ie g o , A n t o lo g ii L ite r a tu r y P atry s t y c z n e j /A L P /, Warszawa, tom I 1975, tom I I 1982 oraz Innych zb iorów tłum aczeń Ojców k o ś o l o ł a . Wyjątkowo n ie k tó r e t e k s t y z o s t a
84
-ły przetłumaczone specjalnie dla tego skryptu. Teksty podano bez komentarza, w wersji publikacji. Komentarz do tekstów ma między innymi powstać w czasie ćwiczeń. W przyszłości przewi duje sig jednak przygotowanie co najmniej polskiej literatury prze dnlotu.
Uwagi praktyczne do ćwiczeń
Z ogólnej teorii ćwiczeń audytoryjnych najważniejsze zasady wydają się następujące:
1. Przygotowanie do ćwiczeń. Podstawą przygotowania się do ćwiczeń jest a/ zapoznanie się z trećolą wykładu, do którego na wiązują ćwiczenia: b/ uważne przeczytanie odpowiednich tekstów źródłowych; c/ przeprowadzenie analizy tekstów pod kątem tematy ki wyznaczonej przez prowadzącego ćwiczenia, względnie pod ką tem związków danego tekstu z wykładem.
Dalsze przygotowanie do ćwiczeń obejmuje także lekturę podanej literatury przedmiotu, przestudiowanie odpowiedniego materiału w podręczniku patrologii, wyszukanie odpowiednich wyjaśnień rze- ozowych, dat, pojęć, określeń technicznych występujących w te kstach.
2. Sprawdzanie przygotowania do ćwiczeń dokonuje się za po mocą tekstów dydaktycznych /na przykład: testu wyboru wielokrot nego, testu luk, testu oceny prawdziwości ltp./Sprawdzenlu może podlegać także treść wykładu, lektura literatury pomoonlczej. Tes ty mogą być zastosowane również dla sprawdzania wyników samych ćwiczeń.
3. Ćwiczenia odbywają się bądź w grupach ćwiczeniowych, bądź indywidualnie. W grupach ćwiczeniowych analizę tekstu przeprowa dza cała grupa, dyskutując nad danym zagadnieniem. Praca indywi dualna studenta polega na rozwiązaniu danych zagadnień samodzie lnie. Wyniki ćwiczeń zapisują studenci w notatkach z ćwiczeń. Konkretne formy ćwiczeń zależne są od celów dydaktycznych, które podawane są przed ćwiczeniami. Poza testami w czasie ćwiczeń sto suje się również inne formy sprawdzania i oceny.
8 5 -p r z y g o t o w a n i a d o ć w i c z e ń , u d z i a ł u w ć w i c z e n i a c h o r a z w y n ik ć w ć w i - o z e ń . W r a z i e n i e u z y s k a n i a z a l i c z e n i a ć w i c z e ń s t u d e n t z o b o w i ą z a n y j e s t d o k o l o k w i u m p o p r a w k o w e g o . Z a l i c z e n i e ć w i c z e ń w c a ł o ć c i j e s t p o d s t a w ą d o p u s z c z e n i a d o e g z a m i n u . W y b ó r t e k s t ó w OJCOWIE KOŚCIOŁA IR N a j s t a r s z y k a t a l o g b i s k u p ó w r z y m s k i c h I r e n e u s z , P r z e c i w h e r e z j o m I I I 3 , 3 , SCh 2 1 1 , 3 2 - 3 8 . B o b e r , AP s . 3 9 . 2 . L i s t K l e m e n s a R z y m s k ie g o H i e r o n i m , O z n a k o m i t y c h m ę ż a c h 1 6 , PL 2 3 , 6 3 1 - 6 3 4 . PSP 5 , 4 3 . 3 . P o r z ą d e k K o ś c i o ł a K le m e n s H z y m s k i, L i s t d o K o r y n t i a n 4 0 - 4 2 , 4 4 , SCh 1 6 7 , 1 6 6 - 1 7 4 . M i c h a l s k i , ALP I s . 2 2 - 2 3 ; POK 1 , 1 4 4 - 1 4 7 , 1 4 8 . 4 . I g n a c y z A n t i o c h i i H i e r o n i m , O Z n a k o m i t y c h m ę ż a c h 1 6 , PL 2 3 , 6 3 3 - 6 3 6 . PSP 6 , 4 5 - 4 6 . 5 . P r a g n i e n i e m ę c z e ń s t w a I g n a c y z A n t i o c h i i , L i s t d o R z y m ia n 4 - 7 , SCh 1 0 , l i O - 1 1 6 M i c h a l s k i , ALP I s . 2 5 - 2 6 ; POK 1 , 2 2 8 - 2 3 0 . 6 . N i e p o k o j e b ł ę d n y c h n a u k I g n a c y z A n t i o c h i i , L i s t d o F i l a d e l f l a n 3 - 8 , SCh 1 0 , i 2 2 - i 2 8 . M i c h a l s k i , ALP I s . 2 7 - 2 8 ; POK 1 , 2 3 3 - 2 3 5 . 7 . T a j e m n i c a C h r y s t u s a i K o ś c i o ł a I g n a c y z A n t i o c h i i , L i s t d o E f e z j a n 1 8 , 2 - i 9 , 3 , SCh 1 0 , 7 2 - 7 6 , o r a z L i s t d o T r a l l ó w 2 , 1 - 3 ; 3 ; 6 - 9 , SCh 1 0 , 9 6 , 9 8 - 1 0 2 . POK 1 , 2 1 3 - 2 1 4 , 2 2 1 - 2 2 2 , 2 2 2 - 2 2 3 . 8 . M o d l i t w a c h r z e ś c i j a n I g n a c y z A n t i o c h i i , L i s t d o M a g n e z j a n 6 - 7 , SCh 1 0 , 8 2 - 8 6 POK 1 , 2 1 7 - 2 8 8 . 9 . P o l i k a r p z e S m y r n y I r e n e u s z , P r z e c i w h e r e z j o m I I I 3 , 4 , SCh 2 1 1 , 3 8 - 4 4 . B o b e r , AP s . 4 0 . <
- 8 6 1 0 ? H erm a s H i e r o n i m , 0 z n a k o m i t y c h m ę ż a o h 1 0 , PL 2 3 , 6 2 6 . P SP 6 , 3 6 . 1 1 . P r o b le m y p o k u t y w e d ł u g H erm a a a P a s t e r z , W i z j a I 1 - 2 ; W i z j a V ; P r z y k a z a n i e I V , SC h 5 3 , 7 6 - 8 2 , 1 6 0 - 1 4 4 , 1 5 2 - 1 6 2 . M i c h a l s k i , ALP I s . 3 3 - 3 4 , 3 8 - 3 9 ; PCK 1 , 2 8 0 - 2 8 3 , 3 1 4 - 3 1 6 , 3 2 0 - 3 2 2 . 1 2 . W obeo S t a r e g o P r z y m i e r z a L i s t P s e u d o - B a r n a b y 4 ; 1 0 ; 1 6 / f r g . / , SCh 1 7 2 , 9 6 - 9 8 , 1 4 8 - 1 5 3 , 1 8 8 - 1 9 4 . M i c h a l s k i , ALP I s . 3 0 - 3 2 ; POK 1 , 5 8 - 5 9 , 7 2 - 7 4 , 8 5 - 8 7 . 1 3 . K a t e c h i z m D l d a c h e . N a u k a D w u n a s t u A p o s t o ł ó w 1 - 2 , SC h 2 4 8 , 1 4 0 - 1 5 0 . M i c h a l s k i , ALP I s . 1 6 - 1 7 ; POK 1 , 2 2 - 2 6 . 1 4 . C h r z e s t i E u c h a r y s t i a D l d a c h e . N a u k a D w u n a s tu A p o s t o ł ó w 7 , 9 - 1 0 , 1 4 , SC h 2 4 8 , 1 7 0 - 1 7 2 , 1 7 4 - 1 8 2 , 1 9 2 . M i c h a l s k i , ALP I s . 1 8 - 2 0 ; POK 1 , 3 1 - 3 5 , 3 8 . 1 5 . U s t r ó j g m in y D l d a c h e . N a u k a D w u n a s t u A p o s t o ł ó w 1 1 - 1 4 , SCh 2 4 8 , 1 8 2 - 1 9 2 M i c h a l s k i , ALP I s . 1 9 - 2 0 ; POK 1 , 3 5 - 3 8 .
APOLOGECI I AKTA MĘCZENNIKÓW
1 6 . O s z c z e r s t w a n a t e m a t o h r z e ó c i j a n J u s t y n , A p o l o g l a I 2 - 3 , PG 6 , 3 2 9 - 3 3 2 . M i o h a l s k i , ALP I s . 9 1 - 9 2 ; POK 4 , 4 - 6 . 1 7 . J u s t y n H i e r o n i m , O z n a k o m i t y c h m ę ż a c h 2 3 , PL 2 3 , 6 4 1 - 6 4 4 . P SP 6 , 5 0 - 5 1 . 1 8 . B ó g c h r z e ś c i j a ń s k i c h f i l o z o f ó w A r y s t y d e s , A p o l o g l a , E .H e n n e c k e , D i e A p o l o g i e d e s A r l s t l - d e s . M e z e n s l o n u n d B e k o n s t r u k t l o n d e s T e k t e s , TU 4 , 3 , L e i p z i g 1 8 9 3 . B o b e r , AP s . 2 O . 1 9 . P l l o z ó f i a d r o g ą d o c h r z e ś c i j a ń s t w a J u s t y n , D i a l o g z Żydem T r y fo n e m 2 1 7 , PG 6 , 4 7 6 - 4 7 7 , 4 9 2 . M i c h a l s k i , ALP I s . 9 9 - 1 0 0 1 1 0 2 ; POK 4 , 9 9 - 1 0 1 , 1 0 8 - 1 0 9 .
8 7 -2 0 . L ogos Boży J u s t y n , D ia lo g z Żydem Trytonem 6 1 - 6 2 , PG 6 , 6 1 2 -6 2 0 . M ic h a l s k i , ALP I s . 1 0 7 -1 0 8 ; POK 4 , 2 0 7 -2 1 1 . 2 1 . J e z u s C h r y s tu s - L ogos Boży J u s t y n , A p o lo g ia 1 2 2 , 3 0 , 4 6 , 5 9 , PG 6 , 3 6 1 - 3 6 4 . 3 7 3 - 3 7 6 . 3 9 7 - 4 0 0 , 4 1 6 - 4 1 7 . M io h a l s k i , ALP I s . 9 4 - 9 6 ; POK 4 , 2 8 - 2 9 , 3 5 , 5 3 - 5 4 , 6 7 -6 8 2 2 . C h r z e s t 1 E u c h a r y s t ia J u s t y n , A p o lo g ia I 6 1 , 6 5 - 6 7 , PG 6 , 4 2 0 - 4 2 1 , 4 2 8 - 4 3 2 . D ia lo g z Żydem Trytonem 1 1 7 , PG 6 , 7 4 5 - 7 4 9 . M ic h a l s k i , ALP I s . 9 6 - 9 7 , 1 0 8 -1 0 9 ; POK 4 , 6 9 - 7 1 , 7 5 - 7 8 , 3 0 6 - 3 0 8 . 2 3 . ś w ia d e c tw o A te n a g o r a s a P o s ł a n i e w o b r o n ie c h r z e ś c i j a n 1 0 , PG 6 , 9 0 8 - 9 0 9 . B o b er, AP s . 2 7 ; S .K a lin k o w s k l/A te n a g o r a s z A te n , P ro śb a z a c h r z e ś c i j a n a m i , Warszawa 1 9 8 5 /, s . 3 8 - 3 9 . 2 4 . C h r z e ś c i j a n i e w obec ś w ia t a L i s t do D lo g n e ta 1 , 5 - 6 , SCh 3 3 , 5 2 , 6 2 - 6 6 . M ic h a l s k i , ALP I s . 1 1 7 -1 1 9 ; POK 1 8 ,1 1 , 1 4 - 1 5 . 2 5 . T a c ja n S y r y jc z y k H ie r o n im , 0 zn a k o m ity c h m ężach 2 9 , PL 2 3 ,6 4 5 . PSP 6 , 5 3 . 2 6 . O d rzu cen ie f l l o z o l l i g r e c k i e j T a c ja n , Przemowa do Greków 2 , PG 6 , 8 0 5 - 8 0 9 . M ic h a l s k i , ALP I s . 1 1 0 . 2 7 . S p r z e c z n o ś c i t l l o z o t ó w H e r m ia sz , S a t y r a na t l l o z o t ó w p o g a ń s k ic h 1 - 2 , 1 0 , PG 6 , 1 1 6 9 -1 1 7 2 , 1 1 8 0 . M ic h a l s k i , ALP I s . 1 2 1 -1 2 2 , 124; POI 1 8 , 1 2 9 -1 3 0 , 1 3 6 . 2 8 . C h r z e ś c i j a n i e i Ż yd zi J u s t y n , D ia lo g z Żydem T rytonem 8 - 1 1 , PG 6 , 4 5 7 - 4 6 4 . M ic h a l s k i , ALP I s . 1 0 3 -1 0 4 ; POK 4 , 2 8 4 -2 8 8 . 2 9 . A k ta m ęczenników S c y l l i t a ń s k l c h C .K lr e h , E n c h lr i d io n to n tlu m h l s t o r i a e e c c l e s l a s t l c a e a n t i ę u e , P r e lb u r g 1 9 6 5 , 5 3 -5 4 ; Muiz B ueno, A c ta s de l o s M a r t l r e s , M adrid 1 9 5 1 , 3 4 9 -3 5 5 ; H .M u s u r lllo , The A c ts o t t h e C h r i s t i a n M a r ty r s , O ztord 1 9 7 2 , 8 6 - 8 8 . M ic h a l s k i , ALP I s . 1 3 7 -1 3 8 ; B o b er, AP s . 8 0 - 8 2 . 3 0 . M is ty k a m ęczeń stw a M ęozeństw o św . P e r p e tu y 1 F e l i c y t y 1 0 , 1 8 , 2 0 - 2 1 , H.Musu r i l l o , The A c ts o t t h e C h r i s t i a n M a r ty r s , s . 1 1 6 -1 1 8 , 124 1 2 6 , 1 2 8 -1 3 0 . M io h a l s k i , ALP I s . 1 4 0 -1 4 2 .
88
NAJSTARSZE ZABYTKI PATRYSTYCZNE ZWIĄZANE Z ŻYCIEM GMINY CHRZEŚCI JAŃSKIEJ
31. Symbole chrzcielne
a. Najstarsze wyznanie wiary /II w./
Testamentum Domini nostri Jesu Christi 14, PO 9, 189. J.Szymuslak, Breviarlum fidei, Poznań 1964, 722. b. Wyznanie wiary z papirusu Der-Balyzeh,
Th.Schermann, Der liturgische Papyrus von Der-Balyzeh, Leipzlg 1910 /TU 36/, DACL II 2, 1884.
Szymuslak, Brevlarlum fidel s.723.
c. Najstarsze ormiańskie wyznanie wiary /IV w./
A.Halin, Bibliothek der Symbole und Glaubensregeln der alten Kirche, Hildesheim 1962, nr 136, s.151.
Szymuslak, Brevlarium fidel s.723.
d. Wyznanie wiary św. Grzegorza Cudotwórcy /III w./
Grzegorz z Nyssy, Żywot ów. Grzegorza Cudotwórcy, PG 46, 912-913, lub A.Hann, Bibliothek der Symbole s.253-255. Szymuslak, Breviarlum fidei s.725-726.
32. Najstarsza homilia grecka
Tzw. II List Klemensa Rzymskiego do Koryntian i4, 16-17, F.X.Funk, Patres Apostollci, I, Tubingae 1901, 200-202, 204-206.
Michalski, ALP I s.78-79; POK 1, 190-191, 192-194. 33. Meliton z Sardes
Homilia Paschalna 1-2; 6, SCh 123, 60-69, 92-94. Michalski, ALP I s.80-82.
34. Najstarsza Homilia łacińska
Pseudo-Cyprian, Przeciw Żydom 1-2, 29-34, 43-45, 60-63, D. van Demme, Pseudo-Cyprlanus, Adversus Judaeos, Frel- burg 1966.
W.Myszor, STV 17/1979/, nr 2, 248-250. 35. Pieśni 1 inskrypcje
a. Pieśń wieczorna
Phos hllaron, Rouet de Journel, Enchlrldion Patrlsticum, Frelburg 1969, nr 108, s.39.
Bober, AP s.486-487. b. Inskrypcja Abercjusza
89 a u t i q u a e , F r e ib u r g 1 9 6 5 , nr 1 5 5 , a . 9 3 - 9 5 . Muł e r , AP s . 4 8 9 . c . I n s k ł y p c j a P e k t o r iu s z a K ił o h , E n c h lr l d io n fo n tlu m . . . nr 2 3 6 , e . 1 4 3 - 1 4 4 . B o t e r , AP s . 4 9 1 - 4 9 2 . 3 8 . L is t y a . L i s t o m ę c z e ń s tw ie P o lik a r p a M ęczeń stw o P o lik a r p a 1 , 4 - 5 , 1 9 - 2 0 , SCh 1 0 , 2 1 0 - 2 1 2 , 2 1 4 - 2 1 6 , 2 3 2 - 2 3 4 . M ic h a l s k i , ALP I s . 1 3 3 , 1 3 6 - 1 3 7 . b . L i s t K o ś c io łó w G a l i i do K o ś c io łó w F r y g i l 1 A z j i E u z e b iu s z , H i s t o r i a K o ś c i o ł a V, 1 , 1 - 6 ; 1 1 -1 2 ; 5 5 - 5 6 ; 6 2 - 6 3 , SCh 4 1 , 6 - 7 , 9 , 2 0 - 2 1 , 2 2 - 2 3 . POK 3 , 1 9 3 -1 9 4 , 2 0 6 - 2 0 8 . APOKRYFY 3 7 . Fragm ent M u r a to r ie g o o a p o k r y fa c h R ouet d e J o u r n e l, E n c h lr l d io n P a t r i s t l c u m , nr 2 6 8 , s . 1 0 6 - 1 0 7 .
A p ok ryfy Nowego T e sta m e n tu , I : E w a n g e lie a p o k r y f i c z n e , r e d . M .S t a r o w ie y s k i, L u b lin 1 9 8 0 , s . 3 8 .
3 8 . L o g o l J e z u s a
P a p ir u s .z O zyrynchos 6 5 4 . J .A .F i t z m e y e r , The O zyrynchos L o g o l o f J e s u s and t h e C o p tlc G o sp el a c c o r d ln g t o Thomas, " T h e o lo g ic a l S t u d ie s " 2 0 / 1 9 5 9 / 5 0 5 - 5 6 0 .
A p ok ryfy NT, 1 , 9 0 - 9 2 . 3 9 . E w a n g e lia Tomasza z Nag Hammadi
E w a n g e lia Tomasza 1 - 6 ; 2 2 , J .E .M e n a r d , L 'E v a n g lle s e ł o n Thomas = Nag Hammadi S t u d i e s , V, L e ld e n 1 9 7 5 , 5 5 - 5 6 , 6 0 . A pokryfy NT, I , 1 2 3 -1 2 4 , 1 2 6 .
4 0 . A g ra fa
P seu d o -K lem en s, t z w . I I L i s t do K o r y n tia n 5 , 2 -4 1 1 2 , 2 , PG 1 ,3 3 6 i 3 4 5 , l u b . F .K .F u n k , P a t r e s A p o s t o l i c l , I , T u b in gae 1 9 0 1 , 1 8 8 -1 9 0 1 1 9 9 .
A pokryfy NT, I , 110 lu b POK 1 , 181 i 1 8 8 . 4 1 . E w a n g e lia D z ie c iń s t w a Tomasza
E v a n g ellu m Thomae 1 - 1 1 , K .T is c h e n d o r f , E v a n g e lia a p o cry p h a , L e lp z i g 1853 / r e p r . H ild e s h e im 1 9 6 6 /, s . 1 3 4 -1 3 5 .
A p ok ryfy NT, I , 2 5 8 . 4 2 . P r o t o e w a n g e lla Jakuba
X III-X IV ; X V II I, K .T is c h e n d o r f , E y a n g e lia a p o cry p h a , s . 2 4 - 2 7 , 3 2 - 3 4 .
9 0 -Apokryfy NT, I, 195-196, 43. Ewangelia Piotra IX 34 - X I V 60, SCh 201, Apokryfy NT, I, 416-419. 44. Dzieje Piotra Męczeństwo Piotra 33-35, Apostolorum apocrypha, I, 1959/, s.84-88. Michalski, ALP I s.61-62. 199-200. 56-66.
R.A.Llpsius - M.Bonnet, Acta Leipzig 1891 /repr. Hildesheim
45. Apokalipsa Piotra
1-2; 15-17, E.Hennecke, Neutestamentliche Apocryphen, Bd II: Apostoliches Apocryphen und Verwandtes, THblngen 1964, 471-473, 481—483 /ze wskazaniem wydań krytycznych/ Michalski, ALP I s. 68-69, 71-72.
POLEMIKA Z FAŁSZYWA GNOZA. ZNACZENIE TEOLOGII ŚW. IRENEUSZA
46. Niebezpieczeństwo fałszywej gnozy
Ireneusz, Przeciw herezjom I wstęp, SCh 264, 18-26. Michalski, ALP I s.160.
47. Postępowanie gnostyków
Ireneusz, Przeciw herezjom III, 15,2, SCh 211, 278-282. W.Myszor /Patrologia. Wybór tekstów źródłowych do ówiczeń, Katowice 1984/, s.55-56.
48. Gnostycka nauka o Bogu
Świadectwo prawdy. Gnostyckl utwór z IX kodeksu z Nag Hammadi /frg./.
W.Myszor /Patrologia. Wybór tekstów źródłowych/, s.56.
* -S
49. Dobra nowina w ujęciu chrześcijańskich gnostyków
Ewangelia Prawdy z I kodeksu z Nag Hammadi, Evangelium Veritatis, ed. M.Mallnlne, ZHrlch 1956.
PSP 20, 143-168 /fragmenty/.
50. Czym jest zmartwychwstanie według gnostyków
Wypowiedź o zmartwychwstaniu z I kodeksu z Nag Hammadi De resurrectióne /Epistoła ad Rheginum/, ed. M.Mallnlne, ZHrlch-Stuttgart 1963 /frg./.
PSP 20, 193-198.
51. Podstawy prawdziwej nauki chrześcijańskiej
Ireneusz, Przeciw herezjom III, wstęp 1-2, SCh 211, 16-19. Michalski, ALP I s.166-167.
52. Tradycja Apostolska
91
M ic h a l s k i , ALP I s . l 6 7 - i 6 8 . 5 3 . K a t o li c k a nauka o Bogu
I r e n e u s z , Dowód p ra w d ziw o ści n au k i a p o s t o l s k i e j 3 - 8 , SCh 6 2 , 3 i —44 / t ł u m .f r a n o . z a r m e ń s k ie g o /.
M ic h a l s k i , ALP I s . i 7 i - i 7 2 . 5 4 . J e z u s C h ry stu s Syn Boży
I r e n e u s z , Dowód p r a w d z iw o śc i n au k i a p o s t o l s k i e j 3 0 - 3 i , SCh 6 8 , 7 9 - 8 8 . M ic h a l s k i , ALP I s . i 7 4 . 5 5 . T e o r ia r e k a p i t u l a c j i I r e n e u s z , P r z e c iw h erezjo m I I I i 8 , 1—2 ; 2 i , i 0 , SCh 2 1 i , 3 4 2 - 3 4 4 , 4 2 6 -4 3 0 . B o b er, AP s . 4 5 i 4 7 . 5 6 . E u c h a r y s tia i zm artw ych w stan ie
I r e n e u s z , P r z e c iw h e r e z jo m IV i 8 , 5 ; V 2 , 3 , SCh ŁOO, 610- 6 i 2 ; SCh i 5 3 , 3 4 - 4 0 . B o b er, AP s . 5 0 i 5 3 . 5 7 . Ewa - M aria I r e n e u s z , P rz e c iw h erezjo m I I I 2 2 ,4 ; V i 9 , i , SCh 2 i i , 438 4 4 4 ; SCh i 5 3 , 2 4 8 -2 5 0 . B o b er, AP s . 4 8 i 5 4 . 5 8 . Etapy d r o g i d o s k o n a le n ia c z ło w ie k a I r e n e u s z , P rz e c iw h erezjo m V 3 i , i —2 / f r g . / , SCh i 5 3 , 388 W^Myszor / P a t r o l o g i a . Wybór te k s tó w ź r ó d ło w y c h /, s . 6 4 - 6 5 . 5 9 . D osk on ały c z ło w ie k
I r e n e u s z , P rz e c iw h erezjo m V 6 , i ; 9 , 1 , SCh 1 5 3 , 7 2 —8 0 , 1 0 6 -1 0 8 . B ob er, AP s . 5 3 —5 4 . 6 0 . Prawdziwa gnoza I r e n e u s z , P r z e c iw h erezjo m IV 3 3 , 8 , SCh 1 0 0 , 8 1 8 -8 2 0 . B ob er, AP s . 5 i .
TERTULIAN I POCZĄTKI LIERATURY W JĘZYKU ŁACIŃSKIM 6 1 . Wobec f i l o z o f i i p o g a ń s k ie j T e r t u l i a n , P r e s k r y p c ja p r z e c iw h eretykom 7 , CCL 1 , 1 9 2 - M ic h a l s k i , ALP I s . 2 2 0 -2 2 1 ; PSP 5 , 4 5 - 4 6 . 6 2 . Obrona c h r z e ś c i j a n T e r t u l i a n , A p o lo g ety k 1 , 1—5 , CCL 1 , 8 5 —8 6 . POK 2 0 , 3 - 5 .
92 6 3 . 6 * . 6 5 . 6 6 . 6 7 . 6 8 . 6 8 . 7 0 . 7 1 . 7 2 . 7 3 . 7 * . D usza z n a tu ry j e s t c h r z e ś c i j a ń s k a T e r t u l i a n , 0 ś w ia d e c tw ie d u szy 1 , 5 - 2 , 2 , CCL 1 , 1 7 5 -1 7 6 PSF 2 9 , 1 0 1 -1 0 2 . d e g u ła w ia ry /w d y s k u s j i z h e r e ty k a m i/ T e r t u l i a n , F r e s k r y p c ja p r z e c iw heretyk om 1 3 - 1 4 , CCL 1 , 1 9 7 -1 9 9 . FSP 5 , 5 1 - 5 3 .
Nauka o Bogu /p r z e c iw poglądom M a rcjo n a /
T e r t u l i a n , F r z e c lw M arcjonow l I 3 , CCL 1 , 4 4 3 - 4 4 4 . M ic h a ls k i, ALP I s . 2 2 8 -2 2 9 .
M arcjon i j e g o p o g lą d y
T e r t u l i a n , P r z e c iw M arcjonow l I 1 - 2 , CCL i , 4 4 1 -4 4 3 . M ic h a ls k i, ALP I s . 2 2 6 -2 2 8 .
" P resk ry p cja " w d y s k u s j i z h erety k a m i
T e r t u l i a n , P r e s k r y p c ja p r z e c iw heretyk om 2 1 , CCL 1 , 2 0 2 - 2 0 3 . PSP 5 , 5 7 . W szy stk o , e o i s t n i e j e , j e s t " ciałem " T e r t u l i a n , 0 d u szy 7 , CCL 2 ,7 9 0 . M ic h a ls k i, ALP I s . 2 3 5 -2 3 6 . P o w sta n ie c z ło w ie k a /t r a d u o jo n iz m T e r t u l l a n a / T e r t u l i a n , 0 d u szy 2 7 , CCL 2 ; 8 2 2 - 8 2 4 . M ic h a ls k i, ALP I s . 2 4 1 -2 4 2 .
Sprawa montanlzmu i m odalizm u
T e r t u l i a n , P rzeciw k o P r a k se a sz o w i 1 - 2 , CCL 2 , 1 1 5 9 -1 1 6 1 . M ic h a ls k i, ALP I s . 2 5 8 -2 5 9 . Z a g a d n ie n ie T r ó jc y św . 1 z a g a d n ie n ia c h r y s t o l o g i c z n e T e r t u l i a n , P rzeciw k o P r a k se a sz o w i 2 7 , CCL 2 , 1 1 9 8 -1 2 0 0 . M ic h a ls k i, ALP I s . 2 6 2 -2 6 3 . C h r z e st /z n a c z e n i e j e g o l i t u r g i i / T e r t u l i a n , 0 c h r z c i e 6 - 8 , CCL 1 , 2 8 2 -2 8 3 . PSP 5 , 1 3 9 -1 4 0 . P okuta T e r t u l i a n , 0 p o k u c ie 9 , CCL i , 3 3 6 . PSP 5 , 1 8 8 -1 8 9 . C h r z e ś c ij a n in wobec ś w ia t a T e r t u l i a n , 0 w id o w isk a ch 1 , CCL 1 ,2 2 7 . PSP 5 , 7 9 - 8 0 .
- 9 3 7 5 . T e r t u l l a n r y g o r y s t a T e r t u l i a n , 0 u c i e c z c e p o d c z a s p r z e ś la d o w a n ia 4 , CCL Z, 1 1 3 9 - i l 4 1 . M i c h a l s k i , ALP I S .Z 4 8 - Z 4 9 . 7 6 . T e r t u l i a n m o n t a n is t a o K o ś c i e l e i m a łż e ń s t w ie T e r t u l i a n , Z a c h ę t a d o c z y s t o ś c i T , Z - 9 , 2 , CCL Z , 10Z 4-10Z T PSP Z 9, 1 7 2 - 1 7 6 . 7 7 . T e r t u l i a n m o n t a n is t a o p o k u c ie T e r t u l i a n , 0 c z y s t o ś c i 1 , 6 - 3 , 6 , CCL Z , l Z 8 1 - i 2 8 6 . M i c h a l s k i , ALP I s . 2 5 2 - 2 5 4 .
CYPRIAN Z KARTAGINY: TEOLOGIA I DUSZPASTERSTWO
7 8 . N a w r ś c e n ie
P o n c j a n , Żyw ot C e c y l l u s z a C y p r ia n a Z , CSEL 3 / 3 , K C I-K C III. PCK 1 9 , 6 7 - 5 8 .
7 9 . A k ta p r o k o n s u la r n e ś w . C y p r ia n a
CSEL 3 / 3 , CX-CXIV; H .M u s u r i l l o , The A c t s o f t h e C h r i s t i a n M a r t y r s , s . l 6 8 - i 7 4 : PL 3 , 1 4 9 7 - 1 6 0 6 . M i c h a l s k i , ALP I s . l 4 Z - i 4 4 ; POK 1 ^ , 7 7 - 8 0 . 8 0 . C y p r ia n j a k o d u s z p a s t e r z C y p r ia n , L i s t 5 , PL 4 , Z 3 1 -Z 3 5 . M i c h a l s k i , ALP I S .Z 8 4 ; PSP 1 , 3 7 - 3 8 . 8 1 . J e d n o ś ć K o ś c i o ł a C y p r ia n , O j e d n o ś c i K o ś c i o ł a K a t o l i c k i e g o 4 —6 , CSEL 3 / 1 , Z 1 Z -2 1 4 ; PL 4 , 4 9 8 - 5 0 1 . M i c h a l s k i , ALP I S .Z 7 8 ; POK 1 9 , 1 7 3 - 1 7 5 . 8 Z . Dram at u p a d ły c h C y p r ia n , 0 u p a d ły c h 5 : 8 —1 0 , CSEL 3 / 1 , Z 4 0 , 2 4 2 —2 4 4 ; PL 4 4 6 8 - 4 6 9 , 4 7 Z - 4 7 4 . M i c h a l s k i , ALP I 2 7 3 - 3 7 3 ; POK 1 9 , 1 9 9 , 2 0 1 - 2 0 4 . 8 3 . J a k n a l e ż y w s t a w ia ć s i ę z a u p a d ły m i C y p r ia n , L i s t 1 5 / 1 0 / , PL 4 , 2 5 3 - 2 5 6 . M i c h a l s k i , ALP I a . 2 8 4 - 2 8 6 ; , PSP 1 , 6 3 - 6 6 . 8 4 . Z a sa d y p o k u ty C y p r ia n , L i s t 5 5 , 1 - 6 ; 1 3 , M i c h a l s k i , ALP I s . 2 8 7 - 2 8 9 , PL 3 , 7 6 2 - 7 6 7 , 7 7 9 - 7 8 1 . 2 9 0 ; PSP i , 1 4 3 - 1 4 6 , 1 4 9 - 1 5 0 . 8 5 . C h r z e s t d z i e o l C y p r ia n , L i s t 6 4 , 2 ; 5 —6 , PL 3 , 1 1 1 5 , 1 1 1 8 —1 1 1 9 . PSP 1 , 2 1 5 , 2 1 6 - 2 1 7 .
94 8 6 . C h r z e a t h e r e ty k ó w n ie w a ż n y C y p r ia n , L i a t 7 3 , 1 - 3 ; 2 1 ; 2 6 , PL 3 , 1 1 1 0 - 1 1 1 2 , 1 1 2 3 - 1 1 2 4 . PSP 1 , 2 5 8 - 2 5 9 , 2 7 0 , 2 7 2 - 2 7 3 . 8 7 . Wobeo a ta n o w ia k a b ia k n p a Rzymu w a p r a w ie c h r z t u h e r e ty k ó w C y p r ia n , L i a t 7 4 , 1 - 2 ; 4 , PL 3 , 1 1 2 8 - 1 1 3 1 . PSP 1 , 2 7 3 - 2 7 4 , 2 7 5 - 2 7 6 . 8 8 . O K o ś c i e l e Rzymskim / n a t l e a o h i z a 1 h e r e z j i / C y p r ia n , L i a t 5 9 , 1 ; 9 ; 1 4 , PL 3 , 7 9 6 - 7 9 7 , 8 0 8 - 8 1 0 , 8 1 7 - 8 2 2 PSP 1 , 1 7 5 - 1 7 6 , 1 8 3 - 1 8 4 , 1 8 8 - 1 8 9 . 8 9 . Z n a c z e n ie b la k u p a w K o ś c i e l e lo k a ln y m C y p r ia n , L i a t 6 6 , 1 ; 4 - 5 ; 8 , PL 4 , 4 0 0 - 4 0 1 , 4 0 2 - 4 0 4 , 4 0 5 - 4 0 6 . PSP 1 , 2 2 0 - 2 2 1 , 2 2 3 - 2 2 5 . 9 0 . E u c h a r y s t i a C y p r ia n , L i a t 6 3 , 1 ; 1 4 , PL 4* 3 7 3 - 3 7 4 , 3 8 4 - 3 8 6 . PSP 1 , 2 0 2 - 2 0 3 , 2 1 0 - 2 1 1 .
KLEMENS ALEKSANDRYJSKI. POCZĄTKI TEOLOGII /GNOZY/ KOŚCIELNEJ
9 1 ^ L o g o s p r o t r e p t l c o a 1 l o g o s p a ld a g o g o s K le m e n s , P ed a g o g I 1 , 2 - 3 , 3 , SCh 7 0 , 1 1 0 - 1 1 2 . M io h a ls k i , ALP I a . 3 4 4 - 3 4 5 . 9 2 . Z a sa d y p o s t ę p o w a n ia c h r z e ś c i j a n i n a K le m e n s , P ed a g o g I 1 3 , 1 0 1 - 1 0 2 , SCh 7 0 , 2 9 0 - 2 9 2 . J . L e g o w l c z , F i l o z o f i a s t a r o ż y t n a G r e o j l 1 Rzymu, W arszawa 1 9 7 0 , 5 0 8 - 5 1 0 . 9 3 . P o t r z e b a f i l o z o f i i K le m en a , S tr o m a ta I 2 , GCS 1 5 , 1 3 - 1 4 . M i c h a l s k i , ALP I a . 3 5 3 - 3 5 4 . 9 4 . Z n a c z e n ie f i l o z o f i i d l a t e o l o g i i K le m e n s , S tr o m a ta I 9 , GCS 1 5 , 2 8 - 2 9 . M i c h a l s k i , ALP I a . 3 5 4 - 3 5 5 . 9 5 . C h r z e ś c i j a ń s k i g n o s t y k K le m e n s , S tr o m a ta VI 9 , GCS 1 5 , 4 6 7 - 4 6 8 . M i c h a l s k i , ALP I s . 3 5 6 - 3 5 7 . 9 6 . Czym j e s t g n o z a K le m e n s , S tr o m a ta V II 1 0 , GCS 1 7 , 4 0 - 4 1 . M i c h a l s k i , ALP I s . 3 5 8 .
95 9 7 . W iara i gn oza K lem en s, S tro m a ta V II 1 0 , GCS 1 7 , 4 2 - 4 3 . M ic h a l s k i , ALP I s . 3 5 9 . 9 8 . Owooe gnozy K lem en s, S tro m a ta V II 1 0 , 5 6 ,7 - 5 7 , 1 - 2 , GCS 1 7 ,4 1 ; W.Myszor / P a t r o l o g i a . Wybór te k s tó w ź r ó d ło w y c h /, s . 1 1 2 . 9 9 . Prawdziwy K o ś c ió ł
K lem en s, S tro m a ta V II 1 5 , 9 0 -9 1 ; 1 7 , 1 0 7 , 2 - 3 , GCS 1 7 ,6 4 i 7 6 .
W.Myszor / P a t r o l o g i a . Wybór te k s tó w ź r ó d ło w y c h /, s . 1 1 3 . 1 0 0 .C h r z e st
K lem en s, Pedagog I 2 6 , 1 - 3 , SCh 7 0 , 1 5 8 -1 6 0 .
W.Myszor / P a t r o l o g i a . Wybór te k s tó w ź r ó d ło w y c h /, s . 1 1 3 . lO l.B u c h a r y s t ia
K lem en s, Pedagog I 4 2 , SCh 7 0 , 1 8 6 -1 8 8 .
W.Myszor / P a t r o l o g i a . Wybór te k s tó w ź r ó d ło w y c h /, s . 1 1 4 . 1 0 2 .P okuta
K lem en s, Cźy c z ło w ie k b o g a ty może byó zbaw iony 4 2 , GCS 1 7 , 1 8 7 -1 9 1 .
J .ę z u j /W arszawa 1 9 5 3 /, s . 5 1 - 5 5 .
ORYGENES - SYNTEZA TEOLOGII KATOLICKIEJ 1 0 3 . P rzek a z d z i e ł a O rygenesa
O ry g en es, 0 z a s a d a c h . Wstęp tłu m a cza R u fin a . Przedmowa 1 -4 / f r g . / , SCh 2 5 2 , 6 8 - 7 2 . PSP 2 3 , 5 7 - 5 9 . 1 0 4 . Z asady w ia ry k a t o l i c k i e j O ry g en es, 0 z a s a d a c h . W prowadzenie 4 - 8 ; 1 0 , SCh 2 5 2 , 8 0 -8 8 PSP 2 3 , 6 1 - 6 5 . 1 0 5 . Jak c z y t a ó Pism o ów. O ry g en es, 0 z a sa d a c h IV 2 ,4 1 6 , SCh 2 6 8 , 3 1 0 -3 1 6 , 3 1 8 - 3 2 0 . PSP 2 3 , 3 0 1 -3 0 2 , 3 0 4 . 1 0 6 . B óg. P o zn a n ie Boga O ry g en es, O z a sa d a c h I 1 , 4 —6 / f f g . / , SCh 2 5 6 , 9 6 - 1 1 0 . PSP 2 3 , 6 8 - 6 9 . 1 0 7 . J e z u s C h ry stu s O r y g e n e s, O z a sa d a c h I 2 , 2 , SCh 2 5 2 , 112—11 4 . PSP 2 3 , 7 3 - 7 4 .
- 96 1 0 8 . Duch ś w ię t y O rygen es, O z a sa d a ch I 3 , 3 -4 / f r g . / , SCh 2 5 2 , 1 4 6 -1 S 0 . PSP 2 3 , 8 7 - 8 9 . 1 0 9 . W c ie le n ie C h ry stu sa O rygen es, O z a sa d a ch I I 6 , 1 - 2 , SCh 2 5 2 , 3 1 0 - 3 1 2 . PSP 2 3 , 1 5 3 -1 5 4 . 1 1 0 . D usza lu d zk a C h ry stu sa O rygen es, O z a sa d a c h I I 6 ,3 1 5 - 6 / f r g . / , SCh 2 5 2 , 3 1 4 -3 1 6 , 3 1 8 -3 2 0 . PSP 2 3 , 1 5 4 -1 5 6 , 1 5 7 -1 5 8 . 1 1 1 . Z a g a d n ie n ie d u szy O ry g en es, O z a sa d a c h I I 8 , 1 , SCh 2 5 2 , 3 3 6 -3 3 8 . PSP 2 3 , 1 6 3 -1 6 4 . 1 1 2 . Upadek O rygen es, O z a sa d a c h I I 8 , 3 -4 / f r g . / , SCh 2 5 2 , 3 4 6 -3 4 8 . PSP 2 3 , 1 6 7 -1 7 0 .
1 1 3 . Katechum enat i n a w ró cen ie ,
O ry g en es, P rz e c iw C e lsu s o w i I I I 5 0 - 5 1 , SCh 1 3 6 , 1 1 8 -1 2 4 . PSP 1 7 , z . l , 2 5 1 -2 5 3 .
1 1 4 . Z y c ie c h r z e ś c i j a ń s k i e ja k o św ia d ectw o
O rygen es, Z a ch ęta do m ęczeń stw a 3 0 - 3 1 , ÓCS 2 , 2 6 - 2 7 . PSP 2 4 , 1 5 7 -1 5 8 .
1 1 5 . Z n a c z e n ie E u c h a r y s t ii
O ry g en es, Komentarz do E w a n g e lii św . Jana XXXII 2 4 /3 0 6 - 3 1 0 / , GCS 1 0 , 4 6 7 -4 6 8 .
PSP 2 8 , z . 2 , 1 6 5 -1 6 6 . 1 1 6 . Wobeo w ład zy d o c z e s n e j
O rygen es, P rzeciw C e lsu s o w i V III 7 3 - 7 4 , SCh 1 5 0 , 3 4 4 -3 5 0 . PSP 1 7 , z . 2 , 2 6 9 -2 7 0 .
1 1 7 . ś w ia t 1 j e g o k r e s
O rygen es, O z a sa d a c h I I 3 , 5 , SCh 2 5 2 , 2 6 0 -2 6 2 . PSP 2 3 , 1 3 5 -1 3 6 .
EUZEBIUSZ Z CEZAREI. OJCIEC HISTORII KOŚCIOŁA I JEGO NASTĘPCY 1 1 8 . H i s t o r i a K o ś c io ł a od czasów J e z u s a C h r y stu sa
E u z e b iu s z , H i s t o r i a K o ś c io ł a I 1 , PG 2 0 , 4 8 - 5 8 , SCh 3 1 , M ic h a ls k i, ALP I I s . 2 8 -2 9 ; POK 3 , 4 - 6 .
1 1 9 . E u z e b iu sz o O ry g e n e sle
97 SCh 4 1 , 1 3 8 -1 3 9 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 3 5 ; POK 3 , 2 8 8 -2 8 9 . 1 2 0 . Z w o ła n ia S ob oru N ic e j s k i e g o E u z e b iu s z , Żywot K o n sta n ty n a I I I 1 0 - 1 2 , PO 2 0 , 1 0 6 4 -1 0 8 9 , GCS 7 , 8 3 - 8 4 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 4 5 - 4 7 . 1 2 1 . 0 budow ie k o ś c io łó w E u z e b iu s z , L i s t K o n sta n ty n a do E u z e b iu s z a i in n y c h b is k u pów. Żywot K o n sta n ty n a I I 4 6 , PO 2 0 , 1 0 2 1 -1 0 2 4 , GCS 7 , 6 0 - 6 1 . B o b er, AP s . 1 1 2 . 1 2 2 . E u z e b iu sz ja k o h is t o r y k r e l i g l i E u z e b iu s z , K r o n ik a , W stęp 1 1 3 —4 , PG 1 9 , 101—1 0 5 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 1 9 - 2 0 . 1 2 3 . E u z e b iu sz ja k o e g z e g e t a
E u z e b iu s z , Problem y e w a n g e lij n e i i c h r o z w ią z a n ie d l a M arlnusa 1 , PG 2 2 , 9 3 7 -9 4 0 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 4 7 - 4 8 . 1 2 4 . N a stę p c y E u z e b iu s z a : S o k r a te s S c h o la s t y k S o k r a t e s , H i s t o r i a K o ś c io ł a . W stęp , PG 6 7 ,3 3 . S .K a z lk o w sk i /W arszawa 1 9 7 2 /, s . 1 0 . 1 2 5 . S o k r a te s w o c e n ie P o c ju s z a F o o j u s z , B i b l i o t e k a 2 8 , PG 1 0 3 , 6 1 - 6 4 . B ob er, AP s . 1 4 4 .
1 2 6 . N a stę p c y E u z e b iu sz a : H erm iasz Sozomen
Sozom en, H i s t o r i a K o ś c i o ł a . Słow o w stęp n e /D o c e s a r z a T e o d o z ju sz a f r g . / , PG 6 7 , 8 4 9 -8 5 2 ; GCS 5 0 , 4 - 5 . S .K a z lk o w s k i /W arszawa 1 9 8 0 /, s . 2 8 - 2 9 . 1 2 7 . N a stęp cy E u z e b iu sz a : R u fin z A k w ile i R u fin , P r o lo g do k s i ą g H i s t o r i i E u z e b iu sz a / f r g . / , CCL 2 0 , 2 6 7 -2 6 8 . / B ob er, AP s . 1 9 4 -1 9 5 . 1 2 8 . N a stę p c y E u z e b iu sz a : T e o d o ret z Cyru T e o d o r e t, H i s t o r i a K o ś c i o ł a . W stęp, PG 8 2 ,8 8 1 .
W.Myszor / P a t r o l o g i a . Wybór te k s tó w ź r ó d ło w y c h /, s . 1 4 4 . 1 2 9 . H i s t o r i o g r a f i a pobożna P a l l a d l u s z , H i s t o r i a L a u z y jsk a . W stęp, PG 3 4 , 1 0 0 2 -1 0 0 3 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 9 3 - 9 4 . 1 3 0 . H i s t o r i a p o b ożn a. Z a p is z g ła s z a j ą c y c h s i ę do c h r z tu E g e r la , P ie lg r z y m k a do m ie j s c ś w ię t y c h 4 5 , SCh 2 9 6 , 3 0 4 -3 0 6 M ic h a l s k i , ALP I I , s . 3 4 3 -3 4 4 ; PSP 6 ,2 2 3 .
- aa
ATANAZY: SPOHY TEOLOGICZNA W UWIKŁANIU SPHAW KOŚCIELNYCH I PAŃSTWOWYCH
131. Wystąpienie Arlusza
Sokrates, Historia Kościoła I 5-6, PG 67, 41-44. S.Kaslkowskl /Warszawa 1972/, s.15-16.
132. Przeciwnicy Atanazego
Atanazy, Apologla przeciw arianom 6 /List biskupów Egiptu/, PG 25, 257-260.
PSP 21, 99-100.
133. Nauka Arlusza w ujęciu Atanazego
Atanazy, Mowa przeciw arlanca I 5-6, PG 26, 20-24. Michalski, ALP II s . 131-132.
134. Wyznanie wiary katolickiej przeciw arianom
Atanazy, Mowa przeciw arianom I 9 1 56 /frg./, PG 26, 28-29, 129.
Michalski, ALP II s.133, 135-136. 135. Logos Boży. Nauka katolicka przeciw arianom
Atanazy, Mowa przeoiw arianom II 18-20, PG 26, 184-189. Michalski, ALP II s.137-139.
136. Biskup Ezymu wobec sporów arlaósklch
Sokrates, Historia Kościoła II 17, PG 67, 217-221. Kazlkowskl /Warszawa 1972/, s.132-134.
137. Kryjówki Atanazego
Rufin, Historia Kościelna I 18, PL 21,491. Bober, AP s.200.
138. Ucieczka Atanazego podczas panowania cesarza Juliana Sokrates, Historia Kościoła III 14, PG 67,416. Kazlkowskl s.256-257.
139. Atanazy wobec monastycyzmu
a. Sokrates, Historia Kościoła I 21, PG 67, 133-136. Kazlkowskl s.T5.
b. Atanazy, Żywot św.Antoniego Pustelnika. Wstęp, 1-2, 4-5, PG 26, 837-848.
Michalski, ALP II s.67-69.
140. Atanazy o dziewictwie 1 prześladowaniu arian
Atanazy, Apologla do Konstancjusza 33, PG 25,640, SCh 56, 128-130.
99
-PSP 2 1 , 1 8 6 -1 8 7 .
1 4 1 . A tan azy wobec w ład zy c e s a r s k i e j
A ta n a z y , A p o lo g la do K o n s ta n c ju s z a 6 , 1 1 , 1 4 -1 5 , PG 2 5 , 6 0 1 -6 0 4 , 6 0 8 -6 0 9 , 6 1 2 -6 1 3 ; SCh 5 6 , 9 4 - 9 5 , 9 9 -1 0 0 , 1 0 2 -1 0 4 . PSP 2 1 , 1 7 0 -1 7 1 , 1 7 2 -1 7 3 , 1 7 4 -1 7 5 .
HILARY - "ATANAZY ZACHODU" 1 4 2 . H i l a r y , ż y c i e i d z i e ł o
H iero n im , 0 zn a k o m ity ch mężach 1 0 0 , PL 2 3 , 7CG-701. PSP 6 , 1 1 4 -1 1 5 .
1 4 3 . H ila r y - d u s z p a s t e r z
H i l a r y , Nu E w a n g elię M ateusza 2 7 , 3 —5 , PL 9 , 1 0 5 9 -1 0 6 1 . M .S ta r o w ie y s k i, O jcow ie Żyw i, I , Kraków 1 9 7 8 , 3 5 1 -3 5 3 . 1 4 4 . H ila r y - w ygn an iec
H i la r y , O sy n o d a c h . W stęp 1 - 2 , 7 - 8 , PL 1 0 , 4 7 9 -4 8 2 , 4 8 4 - 4 8 6 .
M ic h a ls k i, ALP I I s . 1 5 1 -1 5 3 .
1 4 5 . S y tu a c j a sporów a r ia ń s k lc h na W schodzie w edług r e l a c j i H ila r e g o H i l a r y , O syn od ach 6 2 - 6 3 , PL 10, 5 2 2 -5 2 3 .
M ic h a l s k i , ALP I I s . 1 5 4 -1 5 5 .
1 4 6 . S y t u a c j a t e o l o g i i na Z a ch o d zie w ed łu g H ila r e g o H i l a r y , 0 syn od ach 67—6 9 , PL 10, 5 2 5 -5 2 6 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 1 5 6 -1 5 7 .
1 4 7 . K o ś c ie l n a w a lk a o o r t o d o k s j ę
H i la r y , 0 syn od ach 7 8 , PL 1 0 , 5 3 0 -5 3 1 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 1 5 8 -1 6 0 .
1 4 8 . H ila r y w y j a ś n ia n i c e j s k i e "hom oouslos" H i la r y , 0 syn od ach 8 3 - 8 4 , PL 10, 5 3 5 —5 3 6 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 1 6 1 -1 6 2 .
1 4 9 . P o zn a n ie Boga
H i la r y , 0 T ró jcy I I 6 1 7 ; I I I 14 / f r g . / , CCL 6 2 , 4 2 - 4 4 , 8 5 - 8 6 .
H .W ó jto w icz, A n t o lo g ia m odlitw y p a t r y s t y c z n e j , Sandom ierz 1 9 7 1 , 1 3 3 -1 3 5 .
1 5 0 . Syn Boży
H i la r y , 0 T r ó jc y I I 8 1 25; I I I 1 5 , CCL 6 2 , 4 5 —4 6 , 6 1 , 8 6 - 8 7 .
H .W ó jto w icz, A n t o lo g ia m odlitw y p a t r y s t y c z n e j , s .1 3 7 . 1 4 5 -1 4 7 , 1 3 5 -1 3 7 .
1 5 1 . ś w ia t d z ie łe m Boga
1 0 0
4 9 5 - 4 9 9 .
M . S t a r o w i e y s k i , O j c o w ie Ż y w i, I I , K raków 1 9 4 9 , 2 1 7 - 2 1 8 .
CYRYL JEROZOLIMSKI KATECHETA
1 5 2 . O g o r l i w o ś c i k a te c h u m e n ó w C y r y l J e r . , K a t e c h e z a w s t ę p n a 4 - 5 ; 9 ; 1 6 , PG 3 3 , 3 4 0 - 3 4 4 , 3 4 3 - 3 4 9 , 3 6 0 - 3 6 i . M i c h a l s k i , ALP I I 3 3 0 - 3 3 2 , 3 3 4 ; PSP 9 , 2 5 - 2 6 , 2 7 - 2 8 , 3 1 - 3 2 . 1 5 3 . W y j a ś n i e n i e S y m b o lu W ia r y C y r y l J e r . , K a t e c h e z a VI 4 - 5 , PG 3 3 , 3 4 4 - 3 4 5 . PSP 9 , 8 4 - 8 5 . 1 5 4 . "W j e d n o r o d z o n e g o S y n a B o ż e g o " C y r y l J e r . , K a t e c h e z a XI 1 i 7 , PG 3 3 , 6 9 2 , 6 9 7 - 7 0 0 . PSP 9 , 1 3 8 i 1 4 1 . 1 5 5 . "W j e d e n ś w i ę t y p o w s z e c h n y K o ś c i ó ł " C y r y l J e r . , K a t e c h e z a X V I I I 2 2 - 2 3 , PG 3 3 , 1 0 4 4 . PSP 9 , 2 9 3 . 1 5 6 . O b j a ś n i e n i e o b r z ę d ó w c h r z t u : W y z n a n ie w i a r y C y r y l J e r . , K a t e c h e z a XIX / M i s t a g o g i c z n a I / 9 - 1 1 , PG 3 3 , 1 0 7 3 - 1 0 7 6 ; SCh 1 2 6 , 9 8 - 1 0 2 . PSP 9 , 3 0 4 - 3 0 5 . 1 5 7 . O b j a ś n i e n i e o b r z ę d ó w c h r z t u : O b m y c ie w od ą C y r y l J e r . , K a t e c h e z a XX / M i s t a g o g i c z n a I I / 1 - 4 , PG 3 3 , 1 0 7 7 - 1 0 8 1 ; SCh 1 2 6 , 1 0 4 - 1 1 2 . PSP 9 , 3 0 6 - 3 0 7 . 1 5 8 . O b j a ś n i e n i e o b r z ę d ó w M szy ś w . : P o c a ł u n e k p o k o j u C y r y l J e r . , K a t e c h e z a X X I I I / M i s t a g o g i c z n a V / 1 - 3 , pO 3 3 , 1 1 0 9 - 1 1 1 2 ; SCh 1 2 6 , 1 4 6 - 1 5 0 . PSP 9 , 3 1 7 - 3 1 8 . 1 5 9 . O b j a ś n i e n i e o b r z ę d ó w M szy ś w . : K o m u n ia ś w . C y r y l J e r . , K a t e c h e z a X X I I I / M i s t a g o g i c z n a V / 2 0 - 2 2 , PG 3 3 , 1 1 2 4 - 1 1 2 5 ; SCh 1 2 6 , 1 6 8 - 1 7 2 . PSP 9 , 3 2 2 - 3 2 3 .
SZKOLĄ KAPADOCKA: SYNTEZA TEOLOGII I KULTURY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ W I V W
1 6 0 . G r z e g o r z T e o l o g o swym p r z y j a c i e l u B a z y ll m
G r z e g o r z z N a z j a n z u , Mowa X L I I I 5 8 - 5 9 /N a c z e ś ć B a z y l e g o / . PG 3 6 , 5 6 9 - 5 7 3 .
101 -1 6 -1 . B a z y li o swym n a w ró cen iu B a z y l i , L i s t 2 2 3 ,2 , PG 3 2 ,8 2 * . W .K rzyżaniak / B a z y l i W ie l k i, L i s t y , Warszawa 1 9 7 7 /, s . 2 5 1 - 2 5 2 . 1 6 2 . B a z y li na tem at l i t e r a t u r y p o g a ń s k ie j
B a z y l i , Mowa do m łod zień ców o p o ży tk u z c z y t a n i a pism p o g a ń sk ic h 1 -2 1 5 , PG 3 1 , 5 6 4 -5 6 6 , 5 7 6 -5 7 7 . M ic h a l s k i , ALP I I s . 1 9 4 ,1 9 5 , 1 9 7 -1 9 8 ; T .S ln k o /Ś w .B a z y li W ie l k i, Wybór h o m i l i i i k a z a ń , Kraków 1 9 4 7 /, s . 2 1 3 -2 1 6 , 2 2 i - 2 2 3 . 1 6 3 . B a z y li W ie lk i w obec m onastycyzm u B a z y l i , R eguły d ł u ż s z e . P y ta n ie 10 1 1 2 , PG 3 1 , 9 4 4 -9 4 9 . M ic h a ls k i, ALP I I z . 7 9 - 8 0 . 1 6 4 . B a z y li o s t w o r z e n iu o z ło w ie k a
B a z y l i , H o m ilie na H eksaem eron IK 6 , PG 2 9 , 2 0 4 -2 0 8 . M ic h a ls k i, ALP I I s . 1 8 7 -1 8 8 .
1 6 5 . B a z y li wobec sporów a r ia ń s k ic h B a z y l i , L i s t 6 9 , PG 3 2 , 4 2 9 -4 3 3 .
M ic h a ls k i. ALP I I s . 2 0 2 -2 0 3 ; K rzy ża n ia k s . 1 0 9 -1 1 2 . 1 6 6 . B a z y li wobec sporów a r ia ń s k ic h
B a z y l i , L i s t 2 4 3 ,4 , PG 3 2 , 9 0 8 -9 0 9 .
M ic h a ls k i, ALP I I s .2 1 1 ; K rzy ża n ia k s . 3 0 1 -3 0 2 . 1 6 7 . B a z y li o Duchu św ięty m
B a z y l i , H o m ilia o Duchu św ięty m 1 i 4 , Opera, e d . J .G a r n ie r , I I , P a r ls i 9 3 9 , 8 3 1 ,8 3 5 . W .K anla, STCh 1 ,2 4 7 1 2 4 9 . 1 6 8 . B a z y li W ie lk i ja k o m o r a l is t a B a z y l i , H o m ilia p r z e c iw p ij a ń s tw u 1 - 2 , PG 3 2 , 4 4 4 -4 4 8 . M ic h a ls k i, ALP I I s . 1 8 9 -1 9 0 ; T .S ln k o /Ś w . B a z y li W ie lk i, Wybór h o m i l i i 1 k a z a ń , Kraków 1 9 4 7 /, s . 1 4 3 -1 4 5 .
1 6 9 . G rzegorz z N azjan zu o Atanazym
G rzegorz z N a z ja n z u , Mowa X II 1 , 12—1 3 , 33—34 /Ku o z e i A ta n a z e g o /, PG 3 5 , 1 0 8 1 -1 0 8 4 , 1 0 9 3 -1 0 9 6 , 1 1 2 1 - l i 2 4 . G rzegorz z N a zja n zu , Mowy wybrane . . . s . 2 2 6 -2 2 7 , 2 3 1 -2 3 2 , 2 4 1 -2 4 2 .
1 7 0 . jłr z e g o r z z N azjan zu p r z e c iw J u lia n o w i A p o s ta c ie
G rzegorz z N a z ja n z u , Mowa IV 1 - 5 , 100—102 /P r z e c iw Ju li a n o w i Inw ektyw a I / , PG 3 2 , 5 32—5 3 6 , 633—6 3 7 .
G rzegorz z N a z ja n z u , Mowy wybrane . . . s . 6 5 - 6 6 , 1 0 2 -1 0 3 . 1 7 1 . G rzegorz z N a z ja n z u . T e o lo g ia ja k o nauka
G rzegorz z N a z ja n z u , Do Hunomlan mowa XXVII 3 -4 /T e o l o g ic z n a I / , PG 3 6 , 1 3 - 1 6 , SCh 2 4 7 , 7 4 - 7 8 .
103
-G rzegorz z N a zja n zu , Mowy wybrane . . . s .2 7 8 - 2 7 7 . 1 7 2 . G rzegorz z N a zja n zu . Nauka o Bogu
G rzegorz z N a zja n zu , Mowa XXIX i - 3 / T e o l o g ic z n a I I I / PG 3 8 , 7 3 - 7 7 , SCh 2 4 7 , 2 4 2 -2 4 4 .
G rzegorz z N a zja n zu , Mowy w ybrane, a . 3 1 2 - 3 1 4 . 1 7 3 . G rzegorz z N azjan zu p r z e c iw b i b l l j n y n argumentów a r ia n
G rzegorz z N a z ja n z u , Mowa XXX 2 - 3 / T e o l o g ic z n a I V /, PG 3 8 , 1 0 5 -1 0 8 ; SCh 2 5 0 , 2 2 6 -2 3 0 .
G rzegorz z N a zja n zu , Mowy wybrane . . . z . 3 2 8 -3 2 9 . 1 7 4 . G rzegorz z N azjan zu o Duchu św ięty m
G rzegorz z N a zja n zu , Mowa XXXI 2 - 3 ; 6 /T e o l o g ic z n a V / PG 3 6 , 1 3 3 -1 3 7 , 140; SCh 2 5 0 , 2 7 6 -2 8 0 , 2 8 4 -2 8 6 .
G rzegorz z N a zja n zu , Mowy wybrane . . . z . 3 4 5 -3 4 6 , 3 4 7 -3 4 8 . 1 7 5 . G rzegorz z N azjan zu p r z e c iw od w lek an iu p r z y j ę c i a o h r z tu
Mowa XL 1 1 -1 2 , PG 3 6 , 3 7 2 -3 7 3 .
G rzegorz z N a zja n zu , Mowy wybrane . . . z . 4 4 1 - 4 4 2 . 1 7 6 . G rzegorz z N azjan zu ja k o p o e ta
a . P le ś ń w ie o z o r n a
PG 3 7 , 5 1 1 -5 1 4 / t r g . / .
J.M .S zym u aiak , G rzegorz T e o lo g , Poznań 1 9 6 5 , 5 6 8 -5 6 9 /P r z e k ła d J .B lr k e n m a j e r a /.
b . Na ś m ie r ć m atki
N p ita p h io n 8 9 , PG 3 8 ,5 6 .
J.M .S zym u aiak , G rzegorz T e o lo g . . . z . 578 /P r z e k ła d Z .K u b ia k a /. o . N apom nienie B p itę p h lo n 7 1 , PG 3 8 ,4 3 . J.M .S zym u aiak , ja k w y ż e j. 1 7 7 . G rzegorz z N a zja n zu . L is t y do p r z y j a c i ó ł a . L i s t V III /D o B a z y le g o W ie l k ie g o / PG 3 7 , 3 3 - 3 6 . PCK 1 5 , 1 4 -1 5 . b . L i s t XI /D o G rzegorza z N y a z y / PG 3 7 , 4 1 - 4 4 . POK 1 5 , 2 2 - 2 4 .
1 7 8 . G rzegorz z Nyazy o obow iązku p r z y j ę c i a o d p o w ie d n ie j metody n a u c z a n ia
W ielk a K a te c h e z a . W stęp. PG 4 5 , 9 - 1 2 .
M lo h a ls k l, ALP I I s . 2 7 7 -2 7 8 ; T .S in k o / ś w . G rzegorz z N y ssy , Wybór p ism , Warszawa 1 9 6 3 /, s . 5 7 - 5 9 .
1 0 3 -1 7 9 . G r z e g o r z z N yaay o T r ó jo y ś w i ę t e j W ie lk a K a t e c h e z a 1 - 2 , PG 4 5 , 5 9 - 9 4 . M l c h a l a k l , ALP I I a . 2 7 8 —2 8 0 ; S i n k o , j a k w y ż e j , a . 5 9 —6 4 . 1 8 0 . G r z e g o r z z N yaay o W c i e l e n i u S y n a B o ż e g o W ie lk a K a t e c h e z a 1 4 - 1 5 , PG 4 5 , 4 5 - 4 9 . M l c h a l a k l , ALP I I a . 2 8 3 - 2 8 4 ; S i n k o , j a k w y ż e j , 3 . 8 7 - 8 9 . 1 8 1 . G r z e g o r z z N yaay o g o d n o ś c i c z ł o w i e k a w ś w i e t l e t a j e m n ic y W c i e l e n i a W ie lk a K a t e c h e z a 2 8 , PG 4 5 , 7 3 . M lc h a l a k l , ALP I I a . 2 8 7 - 2 8 8 ; S i n k o , j a k w y ż e j , a . l O 9 - i l O 1 8 2 . G r z e g o r z z N yaay o t a j e m n ic y c h r z t u W ie lk a K a t e c h e z a 3 5 , PG 4 5 , 8 5 - 8 8 . M lc h a l a k l , ALP I I a . 2 8 8 - 2 9 0 ; S i n k o , j a k w y ż e j , a . 1 2 0 -1 2 3 1 8 3 . G r z e g o r z z N yaay o z m a r tw y e h w a ta n iu Rozmowa z M akryną o d u a zy i z m a r tw y e h w a ta n iu 1 7 - 1 8 / f r g . / , PG 4 6 , 2 4 - 2 6 . M ic h a l a k i , ALP I I a . 3 0 3 - 3 0 5 . 1 8 4 . G r z e g o r z z N yaay p r z e c iw p ie lg r z y m k o m L i a t 2 , PG 4 6 , 1 0 0 9 - 1 0 1 6 . M lc h a l a k l , ALP I I a . 3 1 4 - 3 1 6 ; S i n k o , j a k w y ż e j , a . 2 2 5 - 2 2 9
AMBROŻY Z MEDIOLANU - BISKUP I TEOLOG
1 8 5 . Z e z e f a p o l i c j i b la k u p em P a u l i n z N o l i , Ż y c ie ś w . A m brożego 1 i 6 , PL 1 4 , 2 9 - 3 1 . B o b e r , AP a . 1 5 9 - 1 6 0 . 1 8 6 . Ambroży o c h r z c i e M i a t e r i a I 2 - 3 i 9 , PL 1 6 , 4 0 6 - 4 0 7 1 4 0 9 . POK 2 6 , 3 6 - 3 7 . 1 8 7 . Ambroży o e u o h a r y a t l l S a k ra m e n ty IV 4 , 1 3 - 2 0 , PL 1 6 , 4 5 8 - 4 6 2 . POK 2 6 , 7 4 - 7 6 .
1 8 8 . Ambroży o p o k u c ie p r z e c iw now acjan om
0 p o k u c ie I 2 ; 5 - 8 , PL 1 6 , 4 7 5 , 4 8 7 —4 8 9 . PSP 7 , 2 0 - 2 2 .
1 8 9 . Ambroży j a k o k a z n o d z i e j a
H ez a em e r o n VI 8 , 4 4 —4 8 , CSEL 3 2 / 1 . 2 3 5 —2 3 9 . M ic h a l a k i , ALP I I a . 3 8 2 - 3 8 3 ; PSP 4 , 2 0 8 - 2 1 1 .
- 1 0 *
1 9 0 . Ambroży o o b o w ią z k a c h s ł u g o ł t a r z a
0 o b o w ią z k a c h d u ch ow n ych I 1 ; 2 0 , PL 1 6 , 2 5 - 2 7 , 5 3 - 5 * . M i c h a l s k i , ALP I I s . 3 8 S 1 3 8 9 ; K .A b g a r o w lo z / ś w i ę t y Ambroży z M e d io la n u , O b o w ią z k i d u ch o w n y ch , W arszaw a 1 9 6 7 / ,
1 9 - 2 0 , 5 0 - 5 1 . 1 9 1 . Ambroży j a k o m o r a l i s t a
0 u c i e c z c e od ś w i a t a * 5 - 4 6 , CSEL 3 2 /2 ^ 1 9 9 - 2 0 0 . PSP 7 , 1 2 1 - 1 2 2 .
1 9 2 . Ambroży o t łu m a c z e n iu P ism a św .
W ykład E w a n g e lii wg ś w . Ł u k a s z a . P r o l o g 1 - 2 ; 6 - 7 , PI 1 5 , 1 5 2 7 - 1 5 2 9 , 1 5 3 1 - 1 5 3 2 . PSP 1 6 , 1 7 - 1 8 , 2 0 - 2 1 . 1 9 3 . Ambroży o p i s a n i u l i s t ó w L i s t *7 /D o S a b i n a / , PL 1 6 , 1 1 9 9 - 1 2 0 1 . R .A n d r z e j e w s k i, STCh 2 , 8 7 - 8 9 / z t e k s t e m ł a c i ń s k i m / . 1 9 * . Ambroży w o b ec c e s a r z a T e o d o z j u s z a L i s t 5 1 , 1 - 2 ; 6 ; 1 3 - 1 * ; 1 7 , PL 1 6 , 1 2 0 9 - 1 2 1 1 , 1 2 1 3 - 1 2 1 * . R .A n d r z e j e w s k i, STCh 2 , 9 2 - 9 3 , 9 * , 9 8 - 1 0 0 / z t e k s t e m ł a c i ń s k i m / .
HIERONIM - EGZEGETA I LITERAT
1 9 5 . H ie r o n im o s o b i e samym d l a p o to m n o ś c i H ie r o n im , 0 z n a k o m lty o h m ężach 1 3 5 , PL 2 3 , 7 1 5 - 7 1 9 . PSP 6 , 1 4 1 - 1 * 2 . 1 9 6 . H ie r o n im w r z y m s k ic h k atak u m b ach K om en tarz do E z e c h i e l a 1 2 , 4 0 , PL 2 5 , 3 7 5 . B o b e r , AP s . 2 1 6 . 1 9 7 . " C y c e r o n ia n in " H ie r o n im , L i s t 2 2 , 3 0 , PL 2 2 , * 1 6 - 4 1 7 . J .C z u j / s w . H ie r o n im , L i s t y , 1 - 1 1 1 , W arszaw a 1 9 5 2 - 1 9 5 4 / , I 1 * 6 - 1 4 7 / . 1 9 8 . H ie r o n im j a k o h i s t o r y k l i t e r a t u r y c h r z e ś c i j a ń s k i e j 0 z n a k o m ity c h m ę ż a c h . P r o l o g , PL 2 3 , 6 0 1 - 6 0 6 . PSP 6 , 2 3 - 2 * . 1 9 9 . H ie r o n im - e n t u z j a s t a ż y c i a m o n a s ty c z n e g o Żywot P a w ła P u s t e l n i k a 1 0 - 1 3 , PL 2 3 , 2 5 - 2 6 . PSP 1 0 , 2 8 - 3 0 . 2 0 0 . H ie r o n im - e g z e g e t a K a z a n ie n a N a r o d z e n ie P ana F . K ł o n i e c k i , STCh 1 , 6 7 - 6 9 / z t e k s t e m ł a c i ń s k i m / .
